Wonseradeel krijgt A.R.
Bij het afscheid
burgemeester
van
burgemeester
A. Oosterhoff
Gabe Skroar
j
s
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiih^
D
Fau de Martinytoer
De blauwe reiger
Gouden filmpjes
Hwat hat
üs hjoed to sizzen
r
lllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllll
Ü2
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
;"WW:
K<
110 JAARGANG No. 15
DINSDAG 23 FEBRUARI 1971
Wymbritseradeel.
Hoogtepunten
Werk
Twee-éênheid
„Boeren en bollen”
Burgervader
Niet vreemd
Afscheid
Loopbaan
J.S.
R.
Spannend
IS DIT RJUCHT EN SLJUCHT?
Burgemeester
Afscheidnemen is voor burgemeester Oosterhoff niet iets nieuws. Zelf is hij
menigmaal aanwezig geweest bij het afsched van een van zijn collega's, zoals
hier bij dat van burgemeester Geukers.
Advertentieprijs: 18 ct. per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
De folmakke frou: hja, dy’t net for-
wachtet dat har man folmakke is.
Abonnementsprijs f 4.95 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157),
organisatie, werd hij tot het burgemees
tersambt geroepen, een veel omvatten-
'de taak, waarbij hij geen platgebaan-
de wegen wenste te bewandelen, maar
zorgde voor een frisse, originele en fan
tasievolle aanpak.
Wat reeds werd gefluisterd en ons per
soonlijk reeds enkele weken uit interne
informatie bekend was - maar ons was
geheimhouding opgelegd, altijd een moei
lijke zaak voor een journalist - is thans
openbaar geworden. Benoemd uit 30 sol
licitanten is de heer P. Tjeerdsma, secr.
en ondervoorzitter van het CNV, een
professioneel vakbondsbestuurder dus.
Of deze ar burgemeester ook consequen
ties zal hebben voor de samenstelling
van het college van B en W, in die zin,
to oertsjügjen, dat har oplossing dochs
needsaeklik is. Hja witte ommers seis,
hwant de kommisje bistiet üt boeren,
dat in boer üt syn aerd en underfilling
wei wantrouwich stiet foar greate li-
chems oer. En twad, dat eltse boer bang
is foar bliuwende forswierring fan lés
ten. By de eigners is dat jit slimmer,
hwant de netto-hieren gean der meast
aerdich op efterüt.
Is it nou earlik fan in kommisje, dy’t de
saek bistudearje soe, hjir mei gjin wurd
oer to reppen! Soe dat it bitrouwen yn
de kommende dingen greater meitsje of
jaget men op dizze wize de lju wille-
moeds de hel yn? En komt soks de saek
dy’t hja foarsteane to’n goede?
De kommisje jowt f iif redens op hwerom
hja dit greate wetterskip ha wolle. De
earste trije binne: oars komt der ek gjin
ruilforkaveling. De fjirde reden is, dat
de wetterbihearsking better moat. Sjoch,
dat is it kardinale punt. Hja hiene oan-
toane moatten, dat en hwersanne de
wetterbihearsking net doocht en hwer
om dit net oplost wurde koe troch yn
dy hoeke foroaring oan to bringen. Nou
is har biwearing in slach yn ’e loft
hwant eits biwiis üntbrekt. De léste re
den is, dat twa of trije wetterskippen
heger algemiene kosten meibringe as
ien. Nou, dat is wol mooglik, mar dat
sil in bytsje ütmeitsje en hinget der ek
in bulte fan óf, hoe’t men it oanpakt.
De kommisje hat it him wol slim mak
lik makke, hwant it wie yn it foar ek
algemien bikend, dat de C.T.D. net folie
fielt foar gebitten, hwer folie wetter-
DE HEER P. TJEERDEMA ING.
16 MAART BENOEMD
De toekomst die lokt
De tijd is weer daar
Straks is de wieg
Voor de kleinen weer klaar.
Terug uit het zuiden
Op de wind daar vandaan
Gaan de reigers weer zoeken
Naar ’t nieuwe bestaan.
3e week febr. 1921
Vervolg adressenlijst Bolsward:
Fa. J. Lemstra, Droogrokers.
W. Bootsma, Meubelhandel.
P. O. v. d. Meer, Huisschilder.
Boaz Bank, Hoogstraat.
Gez. Stienstra, Costuumnaaisters.
J. P. Westerbaan, Rijwielen.
Albada Jelgersma, Werkmanskleding.
Y. O. Bekema, Kruidenier.
Dirk Jorna, Horloges.
F. K. Mobach, Boter-Kaas.
L. J. Timmer, Piano- en orgelhandel.
skippen binne. En dat de wetterbihear-
sing better kin, is ek in gratuite biwea-
ring, dy’t elk dwaen kin. Fierder kom-
me yn dit rapport de bikende dingen
foar, dy’t yn elk great wetterskip op-
nomd wurde, nijs is ek dér net by.
Boeren en eigners yn dizze hoeke haw-
we soarch, dat dit wetterskip en ek de
ruilforkavelingen de lésten bilangryk
omheech bringe sille. Dat is ek grif it
gefal. Mar dêrom is de saek net foroar-
dield. It giet der mar om oft dy hegere
lésten opweagje tsjin de hegere baten,
dy’t in bettere wetterbishearsking en
forkaveling meibringe kinne. Yn party
streken hawwe de foardielen greater
west as de kosten, yn oare giet it der-
om.
Op it swiere, knippige lan hat men hjir
yn Fryslan jit in bytsje ünderfining fan
grounforbettering. De lytse objekten fan
partikulieren en ek fan de Ryksfoarloch-
ting mei djipploegen en sa wiene bipaeld
gjin sukses. Is it dan wünder, dat man-
nich boer en eigner, dy’t nou de saken
knap yn oarder hat, op sjocht tsjin de
nije plannen? En hie it gjin betttere wei
west om earst ris in proefstimming to
halden Under de boeren en eigners foar-
dat hja oan Deputearre steaten it for-
syk diene om dat greate wetterskip op
to rjuchtsjen? Dan hiene hja, as dat po-
sityf ütfoel, rjucht fan praten hawn.
Nou hat it de skyn, dat hja mei hoazzen
en skuon oer de bilanghawwenden hinne
w&ldzje.
En dat Xket my In minne start, net
rjucht en net sljucht! Tj. de J.
Bolswards Nieuwsblad
ren, dy’t troch folie minsken nei foaren
brocht binne, sawol fan de bisteande
wetterskippen as fan de side fan de par-
tikuliere poldereigners. Dat is in frjem-
de wize fan dwaen. Earst jowt men de
minsken, dy’t it oangiet, de gelegenheit
om oer de saek to praten en dan wurde
har mieningen deaswijd. Mei gjin wurd
is yn dit rapport werom to finen, dat
hünderten fan eigners en gebrükers
greate biswieren hawwe tsjin dat grea
te wetterskip, De leden fan de kommis
je hawwe it folste rjucht om der oars
oer to tinken, mar hja hawwe net it
rjucht de miening fan dy oaren dea to
swijen en to dwaen as of alle boeren en
eigners it mei har miening iens binne.
Dat is net earlik en taktysk alhiel mis,
Hwant it jowt op en nij de lju de oer-
tsjüging, dat it hiele spul buten har om
spile wurdt en dat alles hwat hja sizze
en sein hawwe allinnich mar foar de
foarm wie. Mei oare wurden, dat hja yn
’e sek naeid wurde. En dat is in min bi-
gjin foar sa’n bilangrike saek. Ommers
elk wist wol, dat it binammen yn de
swiere greidhoeke net maklik wurde soe.
Elk wist wol, dat krekt hjir mear as
150 partikuliere polders wiene, dy’t de
wettersituaesje foar har seis en faken-
tiids in pear buorlju knap yn de balans
halden. Elk wist ek wol, dat in ruilfor-
kaveling yn dizze hoeke hiel hwat oars
wurde sil as yn de sim- en feanhoeken
fan de provinsje.
En krekt omt hjir de swierrichheden It
greatst binne, soe de kommisje har op-
meitsje moatte om de minsken ek hjir
Vrijdag a.s. is het dan zover. Burgemeester A. Oosterhoff van Won
seradeel gaat heen. Wel vergrijst maar met een benijdenswaardige
vitaliteit. Maar dit laatste legt geen gewicht in de schaal, wanneer
het gaat over het beëindigen van 'n ambtelijke of bestuurlijke loop
baan. Het jaartal regeert en het jaartal alleen. Hij is overigens
niet de enige eerste burger die in de zuidwesthoek zijn tijd heeft
volgemaakt. Ook burgemeester J. v. Hout van Wymbritseradeel ging
heen en burgemeester Rasterhoff van Sneek. Anderen zien deze
mijlpaal met rasse schreden op zich afkomen. Dat we aan dit af
scheid wat meer aandacht gaan besteden vindt zijn oorzaak in de
bijzondere banden die er tussen Bolsward en Wonseradeel van ouds
af bestaan, als ook in de persoonlijke relatie door de jaren heen.
dat de thans zittende ar wethouder, de
heer Elgersma zich zal terugtrekken, is
ons niet bekend.. Dit hangt af van de af
spraken, die er eventueel bij de verde
ling van de wethouderszetels zijn ge
maakt. In het verleden zat er rustig een
ch wethouder naast een ch burgemees
ter, dat wat dit betreft zou zittenblijven
van de huidige wethouders geen novum
zijn. De heer Tjeerdsma, vader van zes
kinderen, is kerkelijk gereformeerd. Hij
is niet de eerste ar burgemeester van
de gemeente, voor de oorlog. De ar-frac-
tie telt in de raad 4 leden, dit doen ook
de chu en de pvda, thans echter optre
dend in PAK verband. Trouwens, ar,
chu en kvp (samen 9) zitten ook in één
verband. De nieuwe burgervader is 54
jaar en kan dus in Wonseradeel bij leven
en welzijn (dit geldt zowel voor de bur
gemeester als voor de gemeente zelf!)
nog bijna 2 perioden van elk 6 jaar blij
ven. De heer Tjeerdsma is, wat zijn
naam reeds doet vermoeden een Fries
van geboorte. Hij werd geboren te Ga
rijp en is dus „in waldman”. Ook zijn
echtgenote is van Friese komaf en het
gezin is nog steeds friestalig, voor Won-
seadeel toch wel een groot voordeel. De
kinderen zijn eerlijk verdeeld: drie doch
ters en drie zoons. Ze studeren of zijn
reeds afgestudeerd. Hun leeftijd varieert
tussen de 16 en 27 jaar. De studierich-
gen: huishoudlerares, waterbouwkunde,
mms, kleuterleidster, hbs en gymnasium.
Zelf volgde de pas benoemde burger
vader de ambachtsschool, hts (weg- en
waterbouwkunde, later burgerbouw). Hij
staat ingeschreven in 't ingenieurs re
gister en was o.a. opzichter bij de provin
ciale kanalendienst en Rijkswaterstaat
en technisch ambtenaar bij openbare
werken. In de na-oorlogse periode werd
hij resp. bezoldigd bestuurder Ned. Chr.
Bond van Overheidspersoneel en sedert
1950 secr. van het CNV. De heer Tjeerd
sma woont te Utrecht. Hij is Officier in
de Orde van Oranje Nassau.
Tegen de heer R. Bruinsma te Achlum
is proces verbaal opgemaakt wegens te
veel werken.
It rapport fan de kommisje, dy’t yn 1969
de opdracht krige om de mooglikheit
fan de wetterskipssituaesje to bisjen yn
de bou- en greidhoeke tusken Harns-
Frentsjer-Easterlittens-de Brekken-War-
kum en sa wer nei Harns, is dizze wike
ütkommen mei har rapport. En daliks
mar derby in forsyk oan Deputearre
Steaten om ien great wetterskip op to
rjuchtsjen. Ik moat sizze, dat ik dit rap
port en dit forsyk net goed bigryp. Al-
derearst net dit rapport. Hwant hjiryn
wurdt mei gjin wurd rept oer de biswie-
Dan ziet men ze weer
Zo statig en groot
Soms staan te wachten
Bij gracht en bij sloot.
We zullen er maar niet over twisten of
Bolsward vroeger een dorp in Wonsera
deel (toen nog Wildinge) was of Won
seradeel aanhangsel van Bolsward. Hier
zijn in het verleden al genoeg specu
laties en nog veel meer grappen over
gemaakt. Feit is, dat er van een twee-
éénheid sprake is. Het gemeentehuis
van Wonseradeel stond vroeger in Bols
ward, zoals dat van Wymbritseradeel
nog in Sneek staat en dat van Frane-
keradeel nog in Franeker. Veel eerder
dan dat de bestuurlijke zetel van Leeu-
warderadeel van Leeuwarden werd over
gebracht naar Stiens, gebeurde dat met
de standplaats van het gemeentehuis
van Wonseradeel uit Bolsward naar Wit-
marsum. Sedert ligt Wonseradeel rond
Bolsward „as in memme-earm om har
bem”, al beseffen we heel wel dat dit
beeld weinig origineel is.
Toen hij op 16 aug. 1954 werd geïnstal
leerd tot burgemeester van de 27 dor
pen tellende gemeente, die zich met een
variant op Multatuli slingert als een
gordel van smaragd rond de Afsluit
dijk, zijn eerste en zijn laatste stand
plaats als zodanig, was hij geen vreem
deling is dit Jeruzalem. Hij behoefde
niet te worden ingehaald en aan de
grens van de gemeente te worden be
groet. Secretaris D. Deinum, keurig en
stijl vol in jacquet kon hem gewoon van
huis halen. Hij zelf was immers de vo
rige secretaris. Voor het zover was, was
er evenwel geen sprake van „hoe ge
noeglijk rolt het leven”. Er hadden stor
men gewoed, gevaren gedreigd. Er wa
ren ook wonderen gebeurd, er hadden
uitreddingen plaats gevonden en de be
warende hand Gods was ervaren.
brengen aan kooi of waard, een kerk
dienst volgen in een van die prachtig
gerestaureerde godshuizen in de gemeen
te, duiken in de geschiedenis en wie
weet nog eens in dichterlijke taal ver
halen van dit oude goede landsdeel met
zijn wijde horizonnen, met de Afsluit
dijk, die als een enorme injectienaald
de energie in Friesland prikt, misschien
beter gezegd, die fungeert als een na
velstreng met het westen, verhalen van
deze lansdouwe met zijn bouw en grei-
de zijn strugle for live, zijn romantiek,
zijn gedurfde plannen, met zijn rijk
verleden en zijn fantasievolle perspec
tieven. Er mag door buitenstaanders bij
het afscheid niet worden gesproken.
Daarom schrijven wij het hier alvast
neer: Burgemeester en mevrouw Ooster
hoff, het ga u wel. Geniet nog vele ja-
ren in dit landsdeel met zijn Gouden
Halsban, zijn Holle Poarte, zijn Pan
koeken, zijn Izeren Kou, zijn Aylva Sta
te en zijn „tuskendiken”, zijn Krom-
heme en zijn Okke hel, zijn Greate
Pier, zijn Gysbertom en zijn Obe Post-
ma, van deze gemeente, waarop men
schier nooit raakt uitgekeken en uitge
studeerd, de gemeente Wonseradeel die
ondanks zijn grote tegenstellingen va
riërend van tsjerke tot merke, visserij
tot landbouw, recreatie tot industrie,
artikel 31 tot mennist, oerfries tot im
port, natuurreservaat tot modern slui-
zencomplex, toch tot een eenheid is ge
smeed, een eenheid in verscheidenheid
wel te verstaan, maar dan een boeien
de. Het ga u wel, nog vele jaren.
25-jarig bestaan van het Kimswerder
Nut.
In de na-oorlogse jaren leerde secreta
ris Oosterhof zijn gemeente door en door
kennen. Hij bleef plattelander in hart
en nieren en schaamde zich niet ’n goed
dorpsman te zijn. Zo werd hij leider
van een reciteerclub, ging kerkelijk mee
leven, werd menen wij, b.v. kerkvoogd
van de Herv. gemeente, en durfde hij ook
politiek kleur te bekennen. Hij was vol
bloed CHU-er. Toen hij zich juist zou
1 inzetten voor de Chr. Hist. Jongeren-
Het bewind (eigenlijk is dit niet het goe
de woord, het was steeds een samen
spel, zowel met zijn rechterhand, de heer
Deinum, met the grand old man loco
H. N. H. K. de Jong en de steeds wel
willende raad) kende veel hoogtepun
ten. Zo voor de vuist weg noemen we
de roemruchte Wonseradeeltocht fier
met de dorpsvlaggen in de strakke
voorjaarswind, de stijlvolle herdenking
en van Menno Simens van Gysbert Ja-
piks en de Kon. Tichelaar NV, veelal
met breed opgezette exposities en ge
durfde evenementen, de ontwikkeling
van de recreatie in Makkum, het re
cente plan tot een openluchtmuseum en
het merenplan, het uitgeven van een
documentair boek over de gemeenten.
Het stadhuis en Martinitoren krijgen bei
de een nieuw uurwerk. De levering is op
gedragen aan B. Eysbonts te Asten. De
Martinitoren klok krijgt wijzerplaten
van 1.90 m.
Zijn ambtelijke loopbaan begon Atse
Oosterhoff na zijn ulo-opleiding te Dok-
kum, zoals destijds gebruikelijk: als vo-
I lontair, u raadt het al, op de secre-
tarie te Westdongeradeel. De jonge Oos-
terhoff bleef het Friese platteland trouw.
I Hij werd resp. benoemd te Hennaarde-
radeel (Wommels) en Lemsterland
(Lemmer) om daarna naar Temaard te
rug te keren, waar hij ook zijn vrouw
leerde kennen. Even werd het een rand
geval, toen hij verzeilde m het niet meer
Fries sprekende Kollum. Toen kwam er
een zijsprongetje: administrateur van
het GEB, later ook gemeente-ontvanger.
Nog net voordat de raad op non-actief
werd gesteld, werd hij in sept. 1940,
het eerste oorlogsjaar, benoemd tot sek-
retaris van de gemeente die hij nu nog
dient, nog enkele dagen wel te ver
staan.
burgemeestersloopbaan.
toen nog te installeren
De heer D. Deinum, die lange tijd als
secretaris burgemeester Oosterhoff ter
zqde stond.
ook van een plattelandsgemeente, n.l.
die van Westdongeradeel. We hebben
hem goed gekend. Het was een vrien
delijke mijnheer. Maar hij had ook iets
onverzettelijks over zich, om niet te
zeggen gestrengheid. Trouwens het kli
maat en de mensen zijn in het noord
westen van de provincie ook van een an
der slag; wat killer, harder, robuuster
ook. De nu scheidende magistraat is van
een geheel andere allure. Bij een van
die speciale gelegenheden, die Wonsera
deel met de regelmaat van de klok
kent, het kan zelfs reeds wel bij zijn
installatie zijn geweest, heeft burge
meester Oosterhoff de oorzaak hiervan
/haarfijn uit de doeken gedaan. De on-
vedroten werklust, de ijver, het door
zettingsvermogen erfde hij van zijn va
der, het gevoel voor humor, de kunst
om het steeds weer te „versieren” en
zich op elegante wijze uit vaak moei-
(ïijke situaties te redden van zijn moe
der.
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Het was wel even wennen: een secreta
ris, die burgemeester werd. De man die
in zijn eerdere functie vaak was opge
treden als buffer tussen burger en de
hoogste gemeentelijke ambtsdrager,
werd nu zelf drager van dit ambt. Dit
gaf een dilemma, hier rezen de geva
ren als paddestoelen uit de grond. Zou
het lukken enerzijds boven de anderen
te staan, anderzijds „net eigenwiis” te
worden? „Eigenwizens” is by de Frie
zen een hoofdzonde, vooral bij die van
de nuchtere klaeikers.
Als we het wel hebben was de eerste
officiële daad van de nieuw benoemde
burgemeester het officieel openen van
het KI-station te Arum. Hij zat op het
podium. In de zaal heerste spanning.
Bijna tastbaar. Toen kwam de speech.
Veel herinneren we ons er niet meer
van, wel dat er een kostelijke vergelij
king werd gemaakt tussen boeren en
bollen. „As by de earsten it boppewurk
mar ynoarder is, en by de oaren it ün-
derwurk”. Daarmee was het ijs gebro
ken. Het was wat pikant, maar in dit
gezelschap kón het. Het is deze zin voor
humor, die de heer Oosterhoff vaak zo
goed van pas kwam. Z’n geest was veel
al sprankelend, zijn toespraken origi
neel en vol woordspelingen. Niet ieder
echter kon zijn „prippers” evengoed ver
dragen en wat als gekheid was bedoeld,
werd ook wel eens verkeerd verstaan
en als sarcasme uitgelegd. Wat dit be
treft zouden we reeksen anecdotes kun
nen opdissen. De verleiding is groot het
De oorlogstijd werd een spannende en
gevaarvolle. De nieuwe secretaris was
bepaald geen Duitse hielenlikker, inte
gendeel, eer hij er zelf vermoedelijk erg
in had, zat hij in het illegale werk en
had hij o.a. de zorg op zich genomen
voor onderduikers. Het werd hem bijna
noodlottig. Via Leeuwarden, Amers
foort en Utrecht ging het in gevangen
schap naar Duitsland. In maart 1945
volgde zijn bevrijding. Over wat hij toen
had beleefd zou een boek zijn te schrij
ven. Wellicht doet hij het nog wel eens,
als hij straks in ruste is.
De zusters van het Groene Kruis zullen
voortaan een jaarsalaris krijgen van
f 1600. Bovendien zal f 50 rijwielvergoe-
ding worden gegeven. Wegens dit hoge
salaris moest het gemeentelijk subsidie
worden verhoogd.
Toen het begin, nu het einde van de
Hier wordt de
burgemeester
Oosterhoff afgehaald van zijn woning.
Het afscheid is niet voorgoed, wel van
het ambt, niet van het geliefde Wonse
radeel. Als straks de tijd der rust is ge
komen, zal hij nog wel eens op het ter
rasje zitten van de Vigelante, peinzen
bij het Menno monument, een bezoekje
Burgemeester Oosterhoff, ook hier een
graag geziene gast aan het Boalserter
Heamiel en bij de openingen van ex
posities, heeft ons mensen van de krant
veel werk bezorgd, al was het alleen
maar het telkens weer plaatsen van die
tweede f achter zijn naam, iets wat zijn
gemeenteleden en onze dorpsscribenten
in meerderheid nimmer hebben geleerd.
Burgemeester Oosterhoff was altijd en
overal. Wij ontmoetten hem evengoed
op Helgoland als bij het doorknippen
van een slinger worsten aan de Sielans-
reed in Gaast, evengoed als feestleider
bij het 25-jarig KFFB jubileum te Leeu
warden als bij het posthuum huldigen
van Greate Pier te Kimswerd. Vooral
kennen we hem als de sympathieke
voorzitter van de raad, die aan het be
gin van de vergadering in eenvoudige
Friese bewoordingen voorgaat in een
plechtig ambtsgebed en vervolgens op
een plezierige wijze de controverse me
ningen bij elkaar tracht te brengen,
iets wat veelal lukt ook nog en mocht
dit niet zo zijn geen rancunes geeft.
te doen, maar we zullen er ons van
onthouden, bij een afscheid dienen de
aloude misverstanden met de mantel
der liefde bedekt.
Burgemeester Atse Oosterhoff heeft
niet zonder zwier de rol van burge-
meester gespeeld. Maar dan die van een
jonge, veerkrachtige burgervader en op
een welhaast speelse wijze, zeer zeker
niet als een „pake” en zonder een
zweem van aartsvaderlijkheid. Hij wist
van jongsaf wat het wou zeggen burge
meester te zijn. Zijn vader was het ook.
