Bereidt Rusland
een invasie in
9
Europa
voor
de week
De foto
van
BaheSkroar
Nog steeds een beschamende strijd
in Noord-Ierland
Gouden filmpjes
SIM
fort
1
m i
11
Bi
Hwat hat
-
«- i
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, W onseradeel, Workum en Wymbritseradeel,
7
VRIJDAG 13 AUGUSTUS 1971
110e JAARGANG No. 60
Aziatisch belang
communiqué.
De
Russische inval
Engeland en EEG
us hjoed to sizzen
Taalvrede
SM
.V
Dy’t huning ha wol, moat it stekken fan
’e bijen fele kinne.
Advertentieprijs: 18 ct. per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Abonnementsprijs f 5,80 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
ger korte metten zou maken met de in
gezette militairen uit Oost-Duitsland
en Tsjechoslowakije.
Uit besprekingen tussen de Australi
sche vice-premier J. D. Anthony en de
Japanse minister van buitenlandse za
ken Kiichi Aichi is onlangs al een over
eenkomst voortgekomen, waarin is be
paald dat een Japans-Australische re
geringscommissie zich intensief zal be
zighouden met de gemeenschappelijke
belangen van beide landen.
Beide ministers waren daarbij van me
ning, dat een versteviging van de ban
den niet alleen voor Japan en Austra
lië van groot belang zal zijn, maar ook
bepalend voor de stabiliteit en de wel
vaart in Azië en het Pacific-gebied.
Vanzelfsprekend zal in de relaties
tussen beide staten het zuiver zakelijk
overleg in eerste instantie vooropstaan
waarbij vooral wordt gedacht aan
handel, industriële ontwikkeling, inves
tering en ontwikkeling van natuurlijke
reserves maar er zijn toch ook al
vergevorderde plannen voor culturele
uitwisselingen. Bovendien wordt gedacht
aan de mogelijkheid om Japanse stu
denten in Australië te laten studeren
en omgekeerd.
Een krachtige stimulans voor de inten
sivering van de betrekkingen is natuur
lijk de aansluiting van Engeland bij
de Europese Economische Gemeenschap
die de Australische buitenlandse han
del dreigt te benadelen. De Japanse pre
mier Sato haakte hier op in toen hij
kortgeleden opmerkte, dat Japan als
goede buur misschien meer voor Aus
tralië zou kunnen betekenen dan Enge
land als ver familielid. Dhr. Sato achtte
het dan ook waarschijnlijk dat Jas
pan in de nabije toekomst een goede
afnemer kan worden voor dat deel van
de Australische agrarische export, dat
door de Britse EEG-toetreding wordt
getroffen.
Stoombootdienst Oosterend-Rien-Leeu-
warden. Ingezetenen van Rien en o. wor
den verzocht hun boodschappen te be
zorgen bij de brugwachter A. de Vries
te Rien. Sandstra en C.
Harddraverijvereniging. Bols ward en o.
Hedenavond jaarvergadering in Den Hof
van Holland.
Gebr. Wolke: Witte damespantalon
met boord f 1,44. Witte dameshemden
f 1,57.% Graslinnen heren hemden f 1,72
Moltondekens f 0,92. 16 els damast mat
ten f 6,30.
M. H. Kingma. Olieslager. Makkum.
Opgericht 30 apr. 1769. Lijnkoeken,
lijnolie.
Het hemelse verfrist de ziel meer dan
het aardse: de regen is beter voor de
bloem, dan de gieter.
Bezoekt op uw fietstochten de Bols-
wardse melksalon.
Bij een te Lemmer gehouden zeilwed
strijd behaalde de heer L. Foekema te
Bolsward de eerste prijs.
De oude doopsgezinde kerk te Makkum
uitgebrand.
2e week aug. 1921
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157).
Samenwerking Australië
Japan groeit
Om dan toch nog met wat positief
nieuws te komen:
De goede handelscontacten, die zich de
afgelopen jaren tussen Australië en Ja
pan hebben ontwikkeld, zullen in de toe
komst zeer waarschijnlijk uitgroeien tot
nauwe betrekkingen, die zich ook zul
len uitstrekken tot andere gebieden, zo
als cultuur, technologie en onderwijs.
Van Riel en de Isvestia
Mr. Van Riel, de defensie-specialist van
de WD heeft enkele dagen geleden in
het Algemeen Dagblad ook al zijn gro
te bezorgdheid over de Russische bewa
pening uitgesproken in een artikel on
der de kop: „Komen de Russen.?” Vol
gens mr. Van Riel kan 1975 e’en kritiek
jaar worden voor de veiligheid van het
westen. Om deze dreiging te voorkomen,
bepleitte hij een versterking van de Na-
vo. Het Russische regeringsblad heeft
hierop gereageerd met een woedend ar
tikel waarin de heer Van Riel wordt
uitgemaakt voor een kletsmeier, die toe
vallig in een zetel in de senaat is be
land. De senator ziet in deze boze reak-
tie het bewijs hoe precies hij de spijker
op de kop heeft geslagen. De redaktie
van het Algemeen Dagblad verbindt er
de volgende conclusies aan:
Men moet er van uitgaan dat Van Riels
stem in Moskou wel zo belangrijk wordt
geacht, dat men daar meende er op te
moeten reageren. Indien de Nederland
se policitus werkelijk nonsens had uit
gekraamd, indien hij werkelijk een po-
tieke astroloog zou zijn, ware het im
mers voor de Russische commentato
ren, die uitsluitend de officiële mening
van hun regering mogen verkondigen,
nutteloos geweest te reageren.
V
Distributiekaarten
De Russen zouden zich echter weinig
aantrekken van deze verliezen. Zij zou
den de Westduitsers als de beste solda
ten beschouwen onder hun tegenstan
ders en de Franse militairen als de
slechtste.
„Het Franse leger werd als „zacht” be
oordeeld en voor de bezetting van
Frankrijk waren twee dagen uitgetrok
ken,” aldus de generaal.
Er zouden reeds voor de bezetting van
West-Duitsland, Zwitserland en Frank
rijk distributiekaarten, tal van aanwij
zingen en verkeersborden zijn gemaakt.
„Er bestond,” zo onthult de generaal
verder een lijst met de namen van
10.000 personen, die op de eerste dag
van de bezetting van West-Duitsland
moesten worden gearresteerd.
De voorbereidingen van Rusland, in
welk kader men ook de vlootaktiviteit
in de Middellandse Zee mag zien, wordt
De taalvrede is getekend in België.
Sinds het Belgische parlement enkele
weken geleden de wet op de culturele
autonomie goedkeurde is de hele nieu
we grondwet, inclusief de erbij beho
rende uitvoeringswetten en besluiten er
door. Vlaanderen, Wallonië en de Duits
sprekende gewesten krijgen de bèvoegd-
heid zelf hun eigen politiek te voeren
op terreinen als onderwijs en cultuur.
Op nationaal niveau zijn waarborgen
geschapen om te voorkomen dat de
Waalse minderheid in België in het
parlement onder de voet wordt gelopen
door de Vlamingen, anderzijds zal in het
bestuur van de Brusselde agglomeratie
een regeling gelden die „verdrukking”
van de Vlamingen in de verfranste Bel
gische hoofdstad moet voorkomen.
Wat zou het prettig zjjn voor het schrijven van een buitenlands over
zicht iedere week wat vooruitgang te constateren, en Iaat het dan
langzaam zijn, toch een stap voor stap bereiken van vrede en wel
vaart. Helaas, dit lot is ons niet beschoren. Integendeel, schier iedere
week worden we weer geconfronteerd met welhaast uitzichtloze si
tuaties, telkens worden we ook weer opgeschrikt door nieuwe ont
wikkelingen. Is het zo, dat de gruwelijke burgeroorlog in Noord-
Ierland de afgelopen week telkens de aandacht vroeg, hoe sympto
matisch dit ook mag zijn, het blijft tenslotte een lokaal konflikt De
tragedie India-Pakistan sleept zich intussen moeizaam voort en nu
komt er ineens het gerucht over een voorgenomen bezetting van
West-Europa door Rusland.
door velen ernstig genomen en lijkt ver
dacht veel op de strategie, die Hitler
destijds voerde.
De Russische plannen zouden kunnen
worden gestimuleerd door recente toe
nadering tussen Amerika en Rusland.
De Tsjechische generaal Jan Sejna, die
op 28 februari 1968 naar de Verenigde
Staten is uitgeweken, heeft in het
Franse weekblad Pais Match onthullin
gen gedaan over een plan van de Sov-
jet-Unie om een inval te doen in West-
Europa.
Volgens de generaal veranderden in
1963 de landen van het pakt van
Warschau van doek In dat jaar gaven
zij een defensief strategisch plan op
om onder leiding van de Sovjet-Unie
uiteraard een plan op te stellen, dat
gericht was op een invasie in West-
Euopa.
„De eerste strategische eenheid had tot
doel de Rijn in drie dagen te bereiken.
Als deze zwaarste opgave was geslaagd,
zouden er raketten worden opgesteld.
In Frankrijk en Engeland zouden voor
namelijk Russische troepen opereren.
Verwacht werd dat het Westduitse le-
De laatste woning rechts aan de Har-
lingerstraatweg, hier nog in desolate
toestand na de brand, is nu definitief af
gebroken. Als je het zo ziet verwondert
het je hoe mensen op zo’n paar vierkan
te meter grond hebben kunnen wonen.
Strijd in Pakistan
Intussen sleept ook het konflikt India-
Pakistan voort.
Het Pakistaanse leger heeft tajdens ge
vechten met infiltrerende Indiase solda
ten in Noord-Bengalen 72 militairen
doodgeschoten, aldus Pakistan.
Volgens het communiqué begon de strijd
2 augustus en drongen Indiase eenhe
den diep Oost-Pakistan binnen.
Pakistaanse troepen wisten de indrin
gers te verdrijven, zonder echter de
grens met India te overschrijden, aldus
het
Kennedy geen goegang
Pakistaanse regering weigert de
Amerikaanse senator Edward Kennedy
in Oost-Pakistan toe te laten.
Kennedy was van plan in Oost-Pa
kistan vluchtelingenkampen te bezoeken
om vervolgens naar India te gaan.
Nu inspecteert de senator de vluchte
lingenkampen bij Calcutta.
om dit „kasteeltje” (in de volksmond
noemt men het „ut slotsie!”) met een
passende andere bestemming voor het
nageslacht te bewaren.
De foto is zeer goed genomen, vooral
door de positie zo te kiezen dat de
voortóte opgaande gevel er op staat en
de achterste hoge schoorsteen. De zwar
te bomen daarachter zijn die van het
kerkhof. De foto is iets levendiger ge
maakt, door de jongetjes, die er toe
vallig stonden (of is het in scène ge
zet) niet weg te jagen. Nog leuker zou
het geweest zijn op het grasveldje
links een geit te plaatsen. Hij was wel
bij de hand geweest, want heel de zo
mer heeft er eentje gegraasd (en ge
mekkerd). Andere goede vondsten: nog
even een tipje van de weg meenemen.
Samen met het hek krijgt de foto een
perspectievisch accent. Ook de afslui
ting rechts met het donkere lover is
goed. Juist gezien is het ook de zware
boom midden (iets te zwaar, maar de
fotograaf kan toch moeilijk gaan snoei
en!) niet precies in het midden is ge
plaatst, noch de boom die er links van
staat. Het was echt niet zo gemakkelijk
deze foto zó te maken, dat er een goed
evenwicht op stond en het „slotsie” zo
goed mogelijk werd getoond. Dit is de
heer Joh. B. Elzinga Johs. Prooststr.
(die u er misschien al in had herkend?)
goed gelukt.
Belfast
Na een helse nacht van verbitterde
vuurgevechten, bomaanslagen, brand
stichting en plundering is de rust in
de Noordierse hoofdstad teruggekeerd
en de ontgoocheling begonnen. Zeker
omstreeks 20 personen hebben het le
ven verloren, tientallen huizen en ge
bouwen zijn vernield.
Nadat de Noordierse premier Brian
Faulkner interneringsmaatregelen had
aangekondigd voor „alle personen, die
een ernstige bedreiging vormen voor de
openbare orde en veiligheid”, nam de
onrust in Belfast snel gewelddadige
vormen aan. Tegen de avond woedde er
dinsdag een ware opstand. In de bui
tenwijken van de hoofdstad stonden al
spoedig meer dan hopderd huizen in
brand.
Later is de algemene toestand welis
waar iets rustiger geworden, maar de
ze blijft toch in hoge mate explosief.
Het wordt vaak voorgesteld als ’n strijd
tussen Rooms en protestants, maar het
konflikt heeft ook heel andere achter
gronden dan de godsdienstige controver
se.
Indiase inaharadja’s
De premier van India, mevrouw Gan
dhi, heeft intussen persoonlijk een
nieuw wetsontwerp ingediend dat een
einde beoogt te maken aan het privi
lege der maharadja’s (vorsten), die elk
jaar een toelage uit de staatskas ont
vangen.
Er zijn 278 maharadja’s en die ontvan
gen in totaal 25 miljoen gulden.
Verder genieten zij nog tal van andere
voorrechten zoals vrijstelling van invoer
rechten en van het grootste deel der in
komstenbelastingen.
Als het wetsontwerp door het parlement
wordt aanvaard in de komende win
ter gaat men ervoor debatteren dan
zouden de vorsten degraderen tot ge
woon burger, van „uwe hoogheid” tot
„mijnheer”.
China
Een mogelijke Russische kernaanval
en de Japanse expansiedrift vervullen
communistisch China met de grootste
zorg, aldus premier Tsjoe En-lai.
Speciaal Japan, dat volgens Tsjoe ge
makkelijk atoomwapens zou kurinen
produceren en wiens economische ex
pansie ongetwijfeld gevolgd zal worden
door een militaire, geldt daarbij voor
Peking als een „boeman”.
Tsjoe, die Amerika ervan beschuldigde
achter het Japanse militarisme te staan
voorzag de mogelijkheid dat Tokio de rol
van Amerika zal overnemen in For
mosa en Zuid-Korea, wanneer Washing
ton zijn troepen terugtrekt.
Harem zoek
Prins Abdoel Aziz Elfeni van Saoedi-
Arabië raakte maandag op het vlieg
veld Orly van Parijs in grote paniek
toen zijn harem, omvattende zes ge
sluierde schonen, spoorloos was.
Na hevig zoeken waarbij bijna de po
litie was ingeschakeld omdat men aan
kidnapping dacht, werden de vrouwen
voor het stationsgebouw teruggevonden.
Door een misverstand waren de zes
echtgenotes in een verkeerde bus ge
stapt van ’t vliegtuig naar het stations
gebouw. Omdat zij geen Frans spra
ken wist niemand met hen raad, tot
dat de zoekende prins en zijn gevolg
opdoken.
Als alle problemen zo gemakkelijk wer
den opgelost als dit, konden we ruimer
ademhalen.
Een vergeten parel aan Bolswards zoom
noemde de heer W. H. Keikes (auteur
van het bekende boekje „Bolsward, ou
derdom met gratie”) in een artikel in
dit blad voorjaar 1955 Monsma State,
het karakteristieke boerderijtje aan het
Franekerend, vlak naast de oude in
gang van het kerkhof. Volgens schrij
ver zou het met ere een plaats toeko
men op de voorlopige lijst der Neder
landse monumenten van geschiedenis en
kunst, maar men zoekt het helaas te
vergeefs. De reden hiervan zou waar
schijnlijk geweest zijn, dat het huis te
exentrisch was gelegen voor diegenen,
die zich met de opgaven van de histori
sche gebouwen en voorwerpen hadden
belast.
Deze commissie is later hersteld, want
toen Drs. Van den Berg in opdracht
van het rijk speurend door Bolsward is
getrokken, heeft ze wel degelijk ook dit
pand in haar beschouwingen betrok
ken. Op de definitieve lijst, die in
middels door de gemeenteraad is goed
gekeurd, komt het „slot” inderdaad wel
voor, n.l. als het pand Franekerstraat
25, eig. A. W. Tolsma. Het wordt na
der omschreven als een pand met la
ge pilastergevel en schilddak met twee
hoekschoorstenen, waarvoor twee bo-
venelkaar staande halsgevels met vleu
gelstukken.
Destijds sprak de heer K. de hoop uit,
dat Monsma-State, een fraai voorbeeld
van achttiende eeuwse bouwkunst niet
nóg eens vergeten zou worden. Begin
1955 werd de gemeente Bolsward voor
zeer korte tijd eigenaar van dit boer
derijtje. In datzelfde jaar ging het huis
echter weer in particuliere handen over,
doch behield tot aan de dag van he
den z’n agrarische bestemming. Toenter
tijd vroeg de schrijver zich tevens 'af,
of er met dit pittoreske huis met zijn
aardige omgeving niet iets anders te
doen zou zijn (dan boerderijtje te blij
ven). Hij dacht aan een jeugdherberg,
oudheidkamer in antieke boerenstijl, de
pendance van het raadhuis i.v.m. re
presentatieve doeleinden.
Zoals het huis er nu ligt, aldus de heer
K., is ’t omstreeks het jaar 1709 ge
sticht door Sipke Jansz. Monsma, bur
gemeester van Bolsward, eigenaar van
diverse percelen land onder Bolsward,
Burgwerd, Witmarsum, Wons, Lollum
en Parrega. Het is waarschijnlijk, dat
burgemeester Monsma de door hem in
gerichte state in de eerste plaats heeft
bestemd als een soort buitenverblijf in
voorjaar en zomer. Op bescheiden wijze
deed deze vooraanstaande burger dus de
vermogende leden van het Amsterdam
se regentenpatriciaat na, die hun bui
tenplaatsen langs de Vecht hadden la
ten bouwen. Monsma-State had in de
18e eeuw waarschijnlijk nog wel een
iets voornamer aanzien. Het is n.l. be
kend, dat in 1779 werd aanbesteed het
slatten en uitdiepen der grachten en vij
vers. Van de grachten is nog wel iets
over, maar die vijvers vindt men niet
meer, terwijl ongetwijfeld juist deze
voor een verrassend effect gezorgd
zullen hebben. Dhr. Keikes was van me
ning, dat Bolsward bij gebrek aan gro
te of kleine kastelen, met de bezitting
Monsma-State maar uitermate zuinig
om moest springen.
De foto laat u het voormalige buiten
verblijf juli 1971 zien, 16 jaar later.
Aan de buitenkant ziet het er nog al
lemaal redelijk goed uit en daardoor ook
heeft het huis tot dusverre zijn be
koorlijk karakter weten te behouden.
Maar ingeval het eens zijn bestemming
van boerderijtje zou verliezen, is hope
lijk onze gemeente op haar qui vive,
Bolswards Nieuwsblad
