huisgehouden
Nazi’s nergens
zo
als
Rusland
m
De foto
de week
van
Onderzoek
kosten
naar
Defensie
NAVO
voor
Gahe Shroar
E
t
I
F-g
Amerikaanse hulp aan Vietnam blijft
e
F*f I
Marine zoekt nog
naar Starfighter
Ciifïi
11
i' J
fjlfi
S-
'U
11 Oe JAARGANG No. 66
VRIJDAG 3 SEPTEMBER 1971
Wymbritseradeel.
Amerikaanse hulp blijft
Naar stembus
Gaza
Steriel Berlijn
Radicaal
De muur
Herleefde dreiging
Enclave
Zevenduizend
Kunstenaarsprotest
AOW en kinderbijslag omhoog
Uit het hart gegrepen
Hwat hat
ós hjoed to sizzen
Dy’t de roerpen hat moat it stjür halde.
Advertentieprijs: 18 et. per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Abonnementsprijs f 5,80 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
De Russen, die door hun eigen agres
siviteit daarvoor mede verantwoorde
lijk waren, zagen hoe de vroegere bond
genoten, de landen van het westen, de
vroegere vijand in staat stelden weer
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
reikt, maar de Russische houding wordt
bepaald door de vaste wil, het voor
eens en voor al onmogelijk te maken, dat
Duitsland een nieuwe bedreiging gaat
vormen. Ze hebben Berlijn stevig in
hun greep, het ligt in hun gebied, en
ze zullen er voor zorgen, dat het niet
meer is en blijft dan een Westduitse en
clave. Inclusief de Muur.
Federatie van Beroepsverenigingen van
Kunstenaars wil op prinsjesdag mani
festeren tegen voorgenomen overheids
bezuinigingen in de culturele sector.
overeengekomen, ’t Is niet onmogelijk
dat de Israëlische regering Oe Thant
heeft beloofd de werkzaamheden te zul
len staken onder voorwaarde dat de
nota niet gepubliceerd wordt.
üïtg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Tenslotte: Het Nigeriaanse leger heeft
tweehonderd ambtenaren, onder wie
hooggeplaatste functionarissen, in de
stad Ibadan gearresteerd, omdat ze ge
regeld te laat op hun werk verschij
nen.
Vierhonderd soldaten omsingelden des
morgens vroeg de elf ministeries in de
hoofdstad van West-Nigeria, namen de
ambtenaren die te laat kwamen mee
voor een verhoor en brachten ze daar
na naar hun werk.
Wanneer we vernemen, dat iedereen zo blij is met „overeenstem
ming” die omtrent de status van Berlijn is bereikt, dan lijkt die
blijdschap lichtelijk overdreven, want er is niet zoveel bereikt. In
ieder geval is er geen sprake van dat Berlijn weer, als vroeger, één
en onverdeeld zal zijn, en Oost- en Westberlijners vrijelijk bij elkaar
kunnen in en uitlopen! Het -gehele klimaat, waarin de „kwestie
BerHjn” heeft gespeeld, is dat van de koude oorlog geweest. Het
was de tijd van de kreet „de Russen komen!” De bondgenoot-van-
voorheen was de grootste tegenstander van nu. En het was wel
haast vanzelfsprekend, dat deze tegenstellingen zich toespitsten in
de vroegere hoofdstad van het Reich, in vier sectoren verdeeld,
waarvan de Russen een eigen leven ging leiden toen het door de
Russen bezette deel van Duitsland zelfstandig werd als Duitse De
mocratische Republiek, met Grotewohl en Pieck als executeurs van
de wil van Moskou.
Minister De Koster (defensie) beves
tigde dat in de ministerraad met pre
mier Biesheuvel uitvoerig is overlegd
over de commissie en de voorzitter van
deze groep deskundigen.
In de komende weken zal de kandidaat -
voorzitter formeel worden gevraagd of
hij in die functie is geïnteresseerd. Daar
na worden de overige commissie-leden
aangesteld. Voor het eind van de maand
moet deze kwestie rond zijn.
Er is een commissie ingesteld die de
laatste hand legt aan de vorm waarin
het protest zal worden gegoten. De be
doeling is voortijdig op het Haagse Bin
nenhof aanwezig te zijn om tijdens de
overhandiging van de miljoenen-nota te
kunnen manifesteren.
loonstijgingen in is verwerkt.
De uitbetaling van de verhoogde uitke
ringen zal met ingang van de uitbeta
ling over oktober plaatsvinden.
Het marinevaartuig „Nautilus” zoekt
op het Ijsselmeer ten westen van Mak-
kum nog steeds naar de wrakstukken
van de op woensdag 25 augustus j.l.
verongelukte Starfighter van de vlieg
basis Leeuwarden.
’s Nachts ligt het vaartuig in de vis-
sershaven, overdag worden door de dui
kers en bemanningsleden gezpcht naar
de op de bodem van het Ijsselmeer lig
gende onderdelen van de straaljager. In
de avonduren als het vaartuig de ha
ven weer binnenkomt, dan staat een
vrachtauto van de vliegbasis Leeuwar
den te wachten, om de gevonden wrak
stukken over te nemen en af te voeren.
Hoelang of men nog nodig heeft om al
les te bergen, is niet bekend.
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
De heer Koekoek die vindt dat be
windslieden en Kamerleden ook een
steentje moeten bijdragen tot de be
zuiniging maakt en vergelijking met
India. In India is een salarisverlaging
ingevoerd voor alle ministers en staats
secretarissen.
In India zijn de salarissen voor Ka
merleden een kwart van die in Neder
land. De salarissen voor ministers en
staatssecretarissen bedragen het tien
voudige van wat in India wordt be
taald, aldu de heer Koekoek in zijn
Schriftelijke vragen aan premier Bies
heuvel.
Na deze ietwat uitvoerige beschouwing
over het Duitse vraagstuk nog kort
heidshalve een paar flitsen wereld
nieuws van de laatste week.
De Israëlische regering heeft beslo
ten de uitdunning van de vluchtelingen
kampen in de Strook van Gaza stop te
zetten. Volgens de bekendmaking is de
eerste fase, te weten het aanleggen
van wegen in de kampen om patrouil-
lering te vergemakkelijken, voltooid, ’t
Oorspronkelijke plan was om 80.000
vluchtelingen een andere woonplaats te
geven, bij voorkeur buiten de Gaza-
strook. De militaire autoriteiten heb
ben gunstige arbeids- en leefvoorwaar-
den aangeboden op de westoever van
de Jordaan. Maar van de 15.000 vluchte
lingen, die tot nu toe de kampen heb
ben moeten verlaten, waren er maar
250 bereid op de westoever te gaan
wonen.
Wellicht een andere reden waarom de
regering de activiteiten in Gazastrook
althans voorlopig heeft stopgezet, is een
nota van secretaris-generaal van de Ve
enigde Naties Oe Thant aan de Israë
lische regering, waarin hij eist de ge
dwongen verhuizing van de vluchtelin
gen ongedaan te maken. Deze nota is
niet publibliceerd, en het ministerie
van buitenlandse zaken deed daar nog
al mysterieus over. Men wilde alleen
zeggen dat beide partijen dat waren
De Deense premier Hilmar Bauns-
gaard heeft bekend gemaakt dat er op
21 september parlementsverkiezingen
in Denemarken gehouden zullen wor
den.
De coalitie van Baunsgaards sociaal-
liberalen, is in 1968 aan de macht ge
komen. De premier heeft nu, een half
jaar voor het einde van de door de
grondwet voorgeschreven termijn, ver
kiezingen uitgeschreven.
De Ierse regering wijst alle verant
woordelijkheid 'voor het grensincident
van zondag, waarbij een Britse soldaat
werd doodgeschoten, van de hand.
In een nota aan Londen wordt juist
een fel protest ingediend over de Brit
se schending van de Ierse grens.
Volgens Dublin falen de Britten in de
controle op hun troepenbewegingen en
hebben de afgelopen twee jaar Britse
militairen dertig keer illegaal de Ier
se grens overschreden.
geheel op de been te komen, een „Wirt-
schaftswunder” te beleven, een eigen le
ger, vloot den luchtmacht te herschep
pen. Natuurlijk was dit in het kader
van de „Russisch dreiging” begrijpe
lijk, maar de Russen zagen het Duit
se gevaar herleven en waren vastbeslo
ten, dat Berlijn daarin géén rol zou
spelen.
Wanneer men op de kaart kijkt, ziet
men dat de vroegere hoofdstad van het
Reich niet centraal gelegen is, maar
zeer ver naar het oosten, en dat de na
bijheid van deze vuurhaard door de
Russen veel concreter werd gevoeld!
Deze maand wordt de speciale commissie van militaire burger-
deskundigen benoemd, die de taak van de Nederlandse defensie in
de Navo kritisch gaat onderzoeken. De commiscsie houdt zich bezig
met de middelen en methoden die voor deze taakvervulling nodig
zijn en brengt over dit onderwerp advies uit voor de behandeling
van de ontwerp-defensiebegroting 1973.
De uitkeringen van AOW en kinder
bijslag zijn opnieuw aangepast aan de
ontwikkeling van lonen en prijzen.
De AOW-uitkering voor echtparen be
draagt met ingang van 1 augustus j.l.
f570 per maand (was f538). Onge
huwde AOW-ers krijgen f 402 per mand,
(was f379,50).
De uitkeringen voor weduwen en we
zen zijn eveneens verhoogd.
Weduwen met kinderen krijgen f 570
per maand (was f538); zonder kinde
ren f402 (was f379,50). De uitkeringen
voor wezen worden: tot 10 jaar f 129
(was f 121,50); van 10 tot 16 jaar
f 191 (was f180) en van 16 tot 27
jaar f248,50 (was f234,50).
De kinderbijslag gaat omhoog met te
rugwerkende kracht vanaf 1 juli.
De uitkeringen worden: le kind
f 148,98 per kwartaal (was f 140,40);
2e en 3e kind f 167,70 (was f 158,34);
4e en 5e kind f223,86 (was f211,38);
6e en 7e kind f238,04 (was f234); 8e
en volgende kind f274,56 (was f258,69)
De uitkeringen voor arbeidsongeschikt
heid (WAO) die vóór 31 maart zijn in
gegaan, worden met ingang van 1 au
gustus met 5,87 pet. verhoogd. Uitke
ringen die daarna zijn ingegaan, stijgen
iets minder omdat er al een deel van de
akker kreeg het liefdegesticht in dat
zelfde jaar meer ruimte na de afbraak
van een winkelpand, waarin laatstelijk
Lotstra’s meubelhandel gevestigd is ge
weest.
In 1957 kreeg de hoek Nieuwmarkt-
Grote Dijlakker wel een heel ander aan
zien, toen de parochiële charitas-instel-
ling het voormalige winkel- en fabrieks
pand „De Ster” van de fa. v.h. P. J.
de Boer aankocht, nadat dit eerst nog
enige tijd dienst had gedaan als con
tractpension voor de huisvesting van
gerepatrieerden.
De verbouwing van dit pand beteken
de niet alleen een aanmerkelijke ver
groting en verbetering van de accom
modatie, maar ook de mogelijkheid van
’n rechtstreekse interne verbinding tus
sen belde tehuizen, hetgeen uiteraard ’t
beheer ten goede kwam. De namen Mar-
tinus-huis en liefdegesticht zijn toen
ook geschrapt en van toen af aan heet
het gehele gebouwencomplex „huize St.
Martinus”. Het biedt thans plaats aan
een 80-tal bejaarden, zowel echtparen
als alleenstaanden. Ook vindt een 20-
tal niet religieuze bejaarden- en huis
houdelijke hulpen hier thans een werk
kring. De herinnering aan „De Ster’’’
van weleer is bewaard gebleven. Niet
alleen heet de eetzaal op de hoek of
ficieel „sterzaal”, ook prijkt op het dak
van dit deel van de gebouwen een
windvaan, in de vorm van een „gou
den” ster. Bij het tehuis behoort ook
een kapel, op de foto zichtbaar in het
midden van het dak van de kerk.
Als extra bijzonderheid kan nog wor
den vermeld, dat zich in de meest recht
se kamer van het oude liefdegesticht
nog een fraai beschilderd plafond be
vindt, daterende uit het vroegere nota
rishuis. O.a. komen hierop een 2-tal wa
penschilden voor, zeer vermoedelijk af
beeldingen van familiewapens uit die
tijd.
De laatste tijd worden de eisen aan
bejaardecentra gesteld veel strenger.
Het is dan ook zeer de vraag of Huize
St. Martinus het nog eens 120 jaar
zal uithouden, vermoedelijk geen 20 jaar
meer. Ditzelfde lot geldt ook andere be
jaardentehuizen te Bolsward, zoals het
Hendrik Nanneshof, St. Anthonie-
Gasthuis en zelfs het toch nog vrij
nieuwe Doopsgezinde rusthuis. Het is
de vraag of interne verbouwingen vol
doende mogelijkheid bieden een situa
tie te scheppen, die wél aan de eisen
voldoet.
Deze fraaie overzichtsfoto werd ge
maakt door de heer J. B. Elzinga, Joh.
Prooststraat, alhier. Hij heeft er wel
een stil moment voor uitgezocht, want
er is „geen kop” op straat.
Van het begin af wensten de Russen
Berlijn als het ware te steriliseren, te
isoleren van de Bondsrepubliek, dié ge
zien werd als handlanger der Ameri
kanen.
Het nieuws hierover was vaak zo een-
zijdig-westers gekleurd, dat men er toe
kwam te vergeten, hoe de Russen dit
geval zagen.
In het westen mocht men dan de be
narde Westberlijners als bondgenoten
zien en Kennedy mocht dan onder luid
gejuich verklaren dat hij een Berlijner
was, maar terwijl men in het westen
vergat wat „Berlijn” kort tevoren be
tekend had, had men dat in de Sovjet
unie gans niet vergeten en daar viel
het besluit „dit nooit weer!”
Want Berlijn was tweemaal gedurende
de twintigste eeuw, ja tweemaal in ruim
een kwart eeuw, het centrum van de
macht, die Rusland onder de voet wil
de lopen.
De Russen hebben in alle westerse po
gingen om Berlijn „bij West-Duitsland”
te houden, ook een poging gezien om
Berlijn weer tot hoofdstad van ’t nieu
we Rijk te maken, en ze waren vast
besloten dit tot iedere prijs te verhin
deren.
Het duidelijkste symbool van dit stre
ven was „De Muur” die eens en voor
goed duidelijk moest maken, dat Oostl-
Berlijn behoorde tot een andere, com
munistische staat.
Alle moeilijkheden, die met de regel
maat van de klok het verkeer tussen het
westen en Berlijn in de weg werden
gelegd, hadden tot doel duidelijk te ma
ken, dat de Russen niet zouden toela
ten dat Berlijn weer een integrerend
deel van Duitsland zou worden. Die
moeilijkheden rezen vooral, wanneer
Westduitse politici demonstratief de
verbondenheid met West-Berlijn onder
streepten!
Washington heeft president Ngoeyen
van Thieu de verzekering gegeven dat
de Amerikaanse hulp aan Zuid-Viet-
nam niet in gevaar komt, ondanks het
gemanipuleer van Van Thieu met de
a.s. presidentsverkiezingen, waarbij
alleen hij kandidaat is. Dit schreef
het doorgaans welingelichte Zuidviet-
namese dagblad Tin Song.
Zevenduizend kunstenaars zijn in de
federatie via hun verenigingen onder
gebracht, waaronder de Nederlandse
Vereniging van Toneelkunstenaars met
650 leden.
Vooral bij deze vereniging heerst ern
stige en duidelijke bezorgdheid over het
te verwachten cultuurbeleid. In het bij
zonder onder de jongere kunstenaars
en de studenten heerst verontrusting,
zo deelde een woordvoerder vaiï de
NVT ons mee.
Een klim naar de eerste omloop van
de stadhuistoren; alsmede een vrij
„schootsveld” (vanwege de afbraak
aan de Wipstraat), maakte het moge
lijk u deze hoek van Bolsward eens
vanuit de hoogte te laten zien. Begon
nen in 1934 is hier nogal wat veran
derd. Want in dat jaar kwam de St.
Franciscuskerk in de plaats van de veel
kleinere, die uit 1842 dateerde. Sinds
dien wordt het silhouet van Bolsward
mede bepaald door zijn ranke toren
spits.
En dan het gebouwencomplex op de
voorgrond. Alleen het meest rechtse deel
hiervan heeft thans nog een lange his
torie. Het was in 1850, dat de „arm
voogden” van de St. Franciscusparochie
hier het huis van een notaris aankoch
ten, dat betrokken werd door enkele
religieuzen van de orde van de zusters
Franciscanessen van Bennebroek. Deze
vestigden er een communiteit en een
liefdegesticht en begonnen direct al met
het geven van onderwijs in een lagere-
naai- en bewaarschool, alsmede met de
huisvesting en verzorging van ouden
van dagen. Tot op de dag van vandaag,
dus nu al ruim 120 jaar lang, is dit
zo gebleven. Wat wel veranderde, is de
aard en de omvang van deze dienstver
leningen, waarin met name de bejaar
denzorg een grote plaats is blijven in
nemen. In 19Ó1 werd het Martinus-
huis, gelegen aan de Nieuwmarkt en op
deze foto niet zichtbaar, in dit werk be
trokken. Dit gasthuis was bedoeld voor
de huisvesting en verzorging van da
mes uit de meer gegoede stand. In het
liefdegesticht waren de minder met
aardse goederen bedeelden onderge
bracht. Waren er tot dusverre zowel in
het ene als in het andere huis uitsliti-
tend vrouwen gehuisvest, na een inter
ne verbouwing van het liefdegesticht
in 1924 besloot men voortaan ook man
nen in beide tehuizen op te nemen.
De van buitenaf meest zichtbare uit
breidingen hebben echter pas na de oor
log plaatsgevonden. Aan de Nieuw
markt werd in 1949 het Martinushuis
uitgebreid met een vleugel op de grond
die vrijkwam na afbraak van het voor
malige café Bakker, nadat hierin eerst
foto Steggerda zijn start in Bolsward
nog had gemaakt. Aan de Grote Dijl-
Wanneer het aan Rusland ligt, zal Ber
lijn nooit weer een rol spelen, die in
enig opzeht gevaarlijk voor Rusland kan
zijn. Tweemaal werd vanuit Berlijn tot
de vernietiging van Rusland besloten.
Het zal niet wéér gebeuren.
Nergens hebben de Nazi’s zo huisge
houden als in Rusland. Nergens was de
haat tegen de Duitsers groter dan in
Rusland.
Op ondergeschikte punten is er wellicht
een iets betere verstandhouding be-
<x^Ö
«fek r.
