De Nederlandse rechtspraak
m
discrediet
GabeShroar
De achtergrond van veel onbehagen
op het gebied van recht en orde
I
Kon. marechaussee
mannenkoor komt
Uw bloed is brood -
Fan de Martinytoer
Wer winterjoune-
nocht
Zilveren filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- Erf ZUIDWEST FRIESLAND
naar Bolsward
F i
DINSDAG 7 SEPTEMBER 1971
110e JAARGANG No. 67
Wymbritseradeel.
Waarom
Personeelsgebrek
In discrediet
Niet in gareel
Het einde
Hwat hat
Onzekerheid
üs hjoed to sizzen
Wie de schuld
Rechtspraak in discrediet
Rechters gevraagd
9990
DE
sa
Advertentieprijs: 18 et. per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Abonnementsprijs f 5,80 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Een leuke foto van de Boalserter Skotsploech, gemaakt bij Wybranddestate te
Hichtum. De Skotsploech is in het afgelopen seizoen zeer actief geweest. Naast
het wekelijkse dansen en de buitenlandse reis, nam men ook deel aan diverse
festiviteiten bv. nog onlangs in de winkelweek te Kollum.
(Cliché: Kollumer Courant)
Hearetinzen en boerewinsken strike net
altyd meiinoar.
Wat is er toch gaande met de
derlandse rechtspraak? zo vroeg
Best werkpaard te koop. Vos-merrie,
aftands, mak en vlot. Prijs 725 gid. J.
R. Abma, Folsgare.
De heer Boekema vraagt waarom het
klokje in het stadhuis niet meer wordt
geluid. De voorz. waarn. burgemeester
T. v. d. Zee antwoordt dat het klokje
defect is.
Benoemd tot directeur der KNM fa
briek te Bolsward de heer P. Elzinga.
Gekozen met op één na algemene stem
men tot wethouders van Hennaardera-
deel de heren L. Lanting en J. Pagels.
Heropening Chr. Leesbibliotheek, zater-
dagmiddags 57 uur, lokalen Geref.
kerkt
Ingaande 1 okt. zal Bolswards Nieuws
blad meer papier krijgen toegewezen.
Tot nog toe verscheen het 1 maal per
week met 2 of 4 pagina’s.
le week sept. 1946
Ne-
ook
De hier door het O.M. geuitte theorie
is voor grenzeloze uitbreiding vatbaar.
Diefstal? De maatschappij moet maar
zorgen, dat iedereen zo veel heeft, dat
hij niet hoeft te stelen. En voor wie
te lui is om te werken moet de maat
schappij maar rusthuizen inrichten,
waar de gemakzuchtigen kunnen luieren
opdat zij niet uit stelen behoeven te
gaan. De maatschappij heeft immers de
schuld van alle diefstallen omdat ze niet
alle rovers-in-spe tevoren in de watten
heeft gelegd
Wat betreft de geringe belangstelling
voor het rechtersambt ziet hij het pro
bleem meer in het onzekere beeld, dat
in de afgelopen jaren uit de rechtspraak
naar voren is gekomen. Het heeft er
van als is de rechtspraak als zodanig
uit haar evenwicht geslagen. Er is een
grote wisselvalligheid van uitspraken, er
is een grote spreiding van inzichten.
De Stifling „It Fryske Boek” organi-
searret, yn de mande mei inkelde iepen-
biere bibliotheken, yn it kommende win-
terskoft in tourné mei it Selskip Tet-
man de Vries (Tetman de Vries, Mine
de Vries-Ganzinga, KI. Westra en pia
nist Harm de Wilde). Foar dizze tour
né is in spesiael programma gearstald
ünder de titel „Winterjounenocht”:
lietsjés, sketskes en conférences yn de
styl fan de tiid „doe’t pake jit feint
wie en beppe jit faem”. Tetman c.s. fol-
je it programma nei it skoft; dêrfoar
léze twa Fryske skiuwers fan hjbedde-
tapasse moatte, hawwe der ek neat oer
to sizzen, hja moatte se ütfiere, oars
net. Jierren lang diene se dat mei it
gefoel dat de eigners fiersto koart ka
men, mar hja koene net oars. En ek
nou sille de grounkeamers dizze funk-
sje ütoefenje moatte, ek al soene hja
der seis oars oer tinke. De praktyk fan
har wurk hat harren al leard, dat in
eigen miening dochs stomp rint op de
bislissingen fan de sintrale grounkea-
mer yn Amhim. De ministerieële noar-
men hawwe wetskrêft, en binne bislis-
send.
As wy dan de noarmen, dy’t foar üs
omkriten fan bilang binne, hwat neijer
bisjogge, dan fait it op, dat de boulan-
nen ek nou wer it heechst steane. De
klaei of savelgroun komt nou op 280
goune de ha. mar boppedat kin der
maksimael noch 100 goune by komme
as de bykommende omstannichheden al-
legear tige gunstich binne. De üntwet-
tering, de greatte fan it perseel, de gun
stige lizzing, de foarm, de ófstan fan de
wei en de pleats en mear sokke bilang-
rike faktoaren. Praktysk sil men sokke
ideale perselen wol nea fine, mar som
mige komme der ticht oan.
Tige swiere klaei of klaei mei struk-
tuerfouten steane op 210 goune mei
85 goune maksimale taslach. Dy 85 gou
ne kinne lykwol’s ek yn mindering
brocht wurde as de bykommende om
stannichheden min binne.
Foar dizze kontrei binne de noarmen
fan de greide fan mear bitsjutting. De
IN FOARBYLD OM NEI
TO FOLGJEN
Wytmarsums groun is ’t byld fan
d’ald patroan,
Dy tsjerke en doarp bitinkt yn
trouwe hoede
En, sterke troch in ban fan heit op
soan
Faeks dreaun wurdt ta de died en al
tyd wol to moede
Fan Rypma’s skaei bleau oer syn
ülde namme,
Forboun oan bank en sit en hoeder
fan it plak
Hwer’t faek yn hill’ge gloed de leaf-
de flamme,
dy’t ütgie boppe ’t hege Koepel-dak,
200
5200
herschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
üitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 ot 2335
(05157)
Hjoed is it feest yn ’t sicht fan>
d’Aldehou,
Hjoed tinke wy oan jierrenlange trou,
Hjoed kinn’ wy alle soarch en need
wer daeije
En bringe üs salüt oan doarpsfreon
HAIJEÜ
Tsjerkfaldij en Koepelredaksje
fan Wytmarsum.
Bolswards Nieuwsblad
Op donderdag 21 oktober komt het
mannenkoor van de Koninklijke Mare
chaussee uit Apeldoorn (plm. 100 le
den!) naar Bolsward, om in de Mar
tinikerk een concert te geven met me
dewerking van de al even bekende Bras
band uit Hindeloopen. Het mannenkoor
werd opgericht op 9 september 19521,
waarna grote successen werden geboekt
Het koor trad in de loop der jaren
meerdere malen op voor radio en tele
visie, zelfs eenmaal met de bekende zan
geres Vera Lynn als soliste.
Het aantal concerten is bijzonder groot,
wat blijkt uit het feit, dat het voor
de rest van dit jaar praktisch volge
boekt is. Men moet het mannenkoor
zien als een vorm van public-relation
tussen burger en militair. Het bijzon
der goede samengestelde programma
voor deze avond belooft iets geweldigs.
Opnieuw werd de prachtige Martini
kerk van Bolsward gekozen, om meer
bekendheid te geven aan dit koor,
waarvan ook reeds enkele langspeel
platen uitkwamen.
verleden week mr. K. W. P. Klaassen
zich af in „Burgerrecht”. Een vader
rantselt zijn half jaar oude dochtertje
dood omdat het niet wil eten en een
natte luier heeft. Het Openbare Minis
terie bepleit, dat niet de vader de schuld
is, maar de maatschappij. De maat
schappij had maar moeten zorgen, dat
er een centraal meldingspunt is, waar
doktoren melding kunnen doen als zij
bij kinderen verdachte sporen van mis
handeling door de ouders constateren.
Zo’n alarmcentrale heeft de maatschap
pij verzuimd in te stellen en als nu een
vader z’n dochtertje doodslaat is dat de
schuld van de maatschappij.
Wie stond hier eigenlijk terecht, een
ontaarde vader of een onverantwoorde
lijke maatschappij? Is het niet de om
gekeerde wereld, wat hier door het O.M.
is betoógd? Moet niet in de eerste
plaats de verantwoordelijkhid van de
individu uitgaan? De individu maakt de
maatschappij, toch niet omgekeerd?
Burgemeester J. M. A. Mulder heeft verleden week nog al harde
woorden gezegd betreffende de hand over hand toenemende bal
dadigheid in de samenleving te Bolsward, het gebrek aan verant-
woordeHjkheidsbesef, het ontbreken van een juist gevoel voor het
mjjn en dijn. In een exclamatie stelde hij tevens op zeker moment
de oratorische, vraag of de politie altjjd wel bij machte was be
paalde misgrijpen te constateren en zo ja, of dit dan wel altjjd het
gewenste effect had en de rechter de juiste en adequate strafmaat
wel hanteerde. Het kwam nogal hard aan deze uitspraak. Er zijn
zeker op de begrotingsvergadering wel belangrijker zaken aan de
orde geweest, maar dit haalde zo niet de voorpagina, dan toch een
opvallende plaats in de pers met koppen die er niet om logen. De
klacht van Bolswards burgervader is vorige week doorgeklonken
tot in de wacht- en spreekkamers, was gesprek in de koffiepauzes
en aan tafel. Dit zal ook wei de bedoeling geweest zijn. Het is ook
maar niet niks, jaarlijks voor een bedrag naar de s waar
voor je een brug of sporthal zou kunnen bouwen. De constatering
heeft niet op verzet gestuit, is zelfs door velen met instemming be
groet.
Wat is er toch gaande met de Neder
landse rechtspraak! Er is in ons land
een ontstellend tekort aan rechters! De
rechterlijke macht is danig onderbezet.
Vorige maand stonden er in de dag
bladen gewoon advertenties, of er maar
lieden wilden solliciteren naar een rech
tersfunctie! Waar komt dat tekort van
daan? De rechters verdienen toch heel
aantrekkelijke salarissen en met deze
bedragen is men helemaal niet geheim
zinnig. Iedereen kan het lezen in de
krant. De minste rechter verdient al
f 40.000, de allerhoogste verdient een
ton, dat is toch wel om eens naar Den
Haag te schrijven.
Zekere commissie Dubbink heeft studie
gemaakt van ’t rechterstekort en richt
lijnen gegeven om dit tekort wat op te
heffen. Het gemiddelde aantal rechters
per hoofd van de bevolking moet in
Nederland minimaal zijn, in West-Duits-
land zouden er verhoudingsgewijs vier
maal zoveel rechters zijn als in Neder
land, in België drie maal zo veel.
Vooral in deze laatste spot zit een on
dertoon van waarheid. De bijstands-sta-
tistieken leren het Immers. Duizenden
en duizenden burgers worden gratis in
de watten legd, omdat zij beweren dat
zij niet kunnen werken. Die verwenne
rij kost de maatschappij rond duizend
gulden per Nederlandse ziel. Maar nog
is het niet genoeg, nog wordt er ge
roofd, gegapt en „georganiseerd”. Zou
dat allemaal aan de maatschappij liggen
of aan de burgers zelf, die deze onge
lukkige maatschappij geschapen heb
ben.
Voor de strafrechter geldt het als een
groot probleem, dat hij weliswaar steeds
een vonnis zal moeten wijzen maar dat
hij nooit iets te maken heeft met de
wijze waarop dit vonnis zal worden ten
uitvoergelegd, zodat hij in feite toch
niet in de hand heeft hoe rijn vonnis
„aankomt”. Hij zou zich ook kunnen
voorstellen, dat vele rechters-in-spe er
tegenop zien om, ondanks alle onafhan
kelijkheid, steeds geleid te zullen wor
den, althans begeleid, door één of an
der rapport.
De hear H. J. Rijpma to Ljouwert hat
de loflike gewoante, foar elk libbetis-
jier dat him gund wurdt, sawol de ech
te as de papieren Koepel in goune ta
to skikken (dus de tsjerke to Wytmar
sum en it Koepelkrantsje).
It leit wol yn ’e reden dat wy him al-
linne dêrom al in noch langer libben
tawinskje, skriuwt De Koepel earlik,
Zou het toeval zijn, dat juist daar waar
een tekort aan rechters is, ook een per
soneelstekort bestaat bij de politie
Rechters komen toch doorgaans uit een
andere kring mensen dan politieagenten
en de aan de opleiding gestelde eisen
en het werk van rechters en politie
mannen ligt zo ver uit elkaar dat het
niet verantwoord lijkt om wél een pa
rallel te trekken t.a.v. het personeels
tekort. Hoogstens kan men zeggen, dat
rechters en politie beide te maken heb
ben met recht en orde, en dan kan men
de vraag opwerpen of niet beide groe
pen staan voor het probleem, dat wat
zij als gewoon mens als recht en orde
beleven, niet overeenkomt met wat zij
in functie als recht en orde zouden
moeten hanteren.
Voor de rechter is uitdrukkelijk voor
geschreven dat hij de „innerlijke waar
de” van de wet niet mag toetsen, als
ook dat hij recht móét sprekeh, hij mag
zich niet schuldig maken aan rechtswei
gering. Dit zijn harde voorschriften voor
een (a.s.) rechter, die het met de in
nerlijke waarde van de wet lang niet
altijd eens is. In wezen geldt dit ook
voor de politie, al staan deze harde re
gelen niet met zoveel woorden in de po
litiewet. Maar dienst is dienst en bevel
is bevel.
dy’t yn gearwurking mei de tsjerkfaldij,
dêrom op syn jierdei in blomke yn Ljou
wert bisoarge is mei it folgjend tank-
dicht:
By de 87-ste jierdei fan de rju eale
hear Haije Rypma, Huzumerleane 25
to Ljouwert.
NIJE HIERNOARMEN
Wy moatte üs forhael oer it PEB ef-
kes ünderbrekke, nou’t dizzer dagen de
minister bikend makke hat hoe’t mei
yngong fan 29 oktober de hieren van
lan en pleatsen fêststeld wurde moat
te. Dér waerd al lang oer praet, mar
nou is it dan sa fier. Sünt de oarloch
is dizze hierfêststelling troch de regea-
ring fêsth&lden en al binne de prizen
en leanen nou frij, de hieren wurde noch
altyd troch den Haech bipaeld.
De grounkeamers, dy’t dizze noarmen
Totaele hier: f 16.900.—
Fan dit bidrach wurdt óflutsen it hea-
le jierlikse ünderhald, de heale premy
fan de branforsekermg en eventuele bi-
dragen, dy’t de hierdeboer bitelle hat of
bitelje moat. En dat is dan it einsifer.
Of it tofolle is of to min, der hat de
grounkeamer gjin sizzen oer. Mar
sil it nei 29 oktober die/i yrurde.
Tj. de J.
Sj. de Wit, Hendrik Nannestr. 15,
Bolsward, heeft zijn zaak overgedragen
aan J. v. d. Duim, rijksgedipl. kapper.
Deze hoopt zich door de vlugge en
nette bediening ieders gunst waardig
te maken.
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeei, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Maar daar mag het niet bij blijven.
Burgemeester Mulder heeft ook ge
vraagd: Meld het ter bevoegder plaat
se, noem man en paard, noteer getui
gen. Dit is hard, maar de beste me
thode een om zich heen grijpend kwaad
de kop in te drukken. Als men uit pu
re baldadigheid uw pas geverfde voor-
duer net zo lang met stangen zou beu
ken, dat de splinters er naar vlogen.
Als men uw ramen met verf zou be
kladden, bij u de pannen van het dak
zou halen en die alleen om het plezier
zou stuk slaan op uw stoep, zou u óók
aangifte doen. Welnu, doe dit dan ook
als u dit riet gebeuren (en het ge
beurt!) aan gemeente-eigendommen.
Want die gemeente rijn we allemaal
met elkaar. De gemeente-eigendommen
rijn niet iets van een ander, maar zijn
ook uw eigendom mee, u heeft er als
het ware een aandeel in. Als er bloe
men uit een gemeentelijk perk worden
gestolen, rijn dat gemeenschapsproble-
men, rijn dat uw bloemen mee. Als er
neonlampen worden stukgeslagen, rijn
dat uw lampen mee.
Dit wat uw en onze verantwoordelijk
heid betreft. Dan de onmacht en onder
bezetting van de politie. De laatste
werkt de eerste in de hand. Het is
heus niet zo, dat de politie de tijd wat
zit te doden met kaartspelen, zoals ie
mand ons beweerde. Wist u dat te
Bolsward onlangs een politieman gedu
rende drie weken geen enkel vrij uur,
laat staan een vrije middag, dag of
weekend heeft gehad?
De personele onderbezetting bij de po
litie zou wel eens kunnen samenhan
gen met de houding van de rechterlij
ke macht, aan welk adres de Bolsward-
se vroedsman zich even een uitschieter
veroorloofde.
Heeft u de kaart voor bloedafname van
het Ned. Rode Kruis reeds ontvangen?
Zo ja, dan heeft u hem toch ook ze
ker al ingevuld en zich als donor bij
de bekende adressen opgegeven?
En u, die misschien nog aarzelt om zich
als donor te melden, u stuurt voor
woensdag 8 sept. uw kaart toch ook wel
even in?
Want, op donderdag 16 sept. a.s. moet
de kantine van de Techn. School toch
vol zitten met mensen die hun bloed
willen af staan!
Wie, die zelf gezond is, geeft nietgraag
dit halve litertje bloed voor z’n mede
mens.
We kunnen toch op u rekenen?
Velen zullen u dankbaar rijn. Het gaat
immers om mensenlevens!
Het Rode Kruis
Afd. Bolsward e.o.
dei üt eigen wurk. Op dizze wize ünt-
stiet in ófwikseljend programma dat in
hiele joun yn bislach nimt en dat sun
der mis aid en jong in pear noflike
ürkes bisoargje sil.
Bistjüren fan kulturele kommisjes, kri-
ten, forienings, doarpsmienskippen enz
dy’t graech in joun mei sa’n program- I
ma fêstlizze wolle kinne har leafst
sa gau mooglik, hwant de bilangstel-
ling is great opjaen by de Stifting
„It Fryske Boek”, p.a. de hear G. H.
Vledder, Coulonhüs, Doelestrj. 8, Ljou
wert.
swiere greide stiet nou op f 260 mei
80 goune foar ekstra taslach of ófslach.
Yn it gunstichste gefal kin it dus 340
goune wurde de ha mar ek hjlrby is dit
in sifer foar ideael lan en soks komt
praktysk net foar. Defeangrounen kom
me op 200 goune en 70 goune foar
ekstra goed of fomindering foar ekstra
min. Foar de lichte savelgroun is it
140 en 60 goune.
De béste sangroun mei heech humus-
gehalte kin komme op 220 en 90, de ge-
woane sangroun op 130 en 60 en de
skrale sangroun op 80 en 40.
Oer de hiele liny binne de noarmen mei
20—30 goune de ha forhege, wylst dêr-
neist de ekstra taslach of ófslach ek
sa’n 20 goune oplutsen is.
Neist it lan hat men meast ek to meit-
sjen mei de pleats seis. Ek dy noar
men binne oplutsen. Hjirby wurde trije
bigripen hanteard: to witten: zeer goed
voldoende en slecht. Praktysk kriget
men to meitsjen mei folie mear klas
sen, omtde measte pleatsen net ünder
ien fan dizze trije nammen thüshearre.
De taksateurs moatte dat mar ütsykje.
Binne hja it iens oer de kwalifikaesje,
bygelyks net: zeer goed, mar goed, dan
geane hja tusken de earste beide noar
men yn. De heechste is 200 goune per
ha. lan, dat er by brükt wurdt, de twad-
de is 120 goune en de trêdde is 3tf
goune, Hja komme dan bygelyks op 160
goune per ha.
Mar dan is it noch net klear, hwant
dizze noarm jildt foar de earste 15 ha.
Met de verklaring, dat het rechters
ambt blijkbaar niet in trek is, komt
men niet nader tot het probleem. Want
waarom is het rechtersambt niet in
trek?
De Nederlander is doorgaans nog al fel
op alles wat hij zijn „recht” noemt, hij
is zelfs vrij proces-zuchtig en de laat
ste jaren heeft het er van of de Ne
derlander steeds vaker een beroep gaat
doen op de rechter. Maar rechter wor
den, nee, dat trek op het ogenblik niet.
Merkwaardigerwijs rijn het juist de drie
grootste Nederlandse steden waar de
grootste behoefte aan rechters bestaat,
terwijl men toch zou verwachten, dat
juist in steden, waar men de meeste in
tellectuelen vindt, de belangstelling voor
het rechtersambt het grootst zou zijn.
Wat is er toch gaande met de Neder
landse rechtspraak? Door de wissel
valligheid die zich in ’t bijzonder weer
spiegelt in de grote tegenstelling tussen
degenen, die voorstander zijn van milde
vonnissen, en de vele anderen die zwa
re straffen zouden willen uitdelen, is
z.i. helaas het vertrouwen in de recht
spraak in Nederland aangetast. De Ne
derlandse rechter heeft hiermee aan
gezag ingeboet. Niemand minder dan de
procureur-generaal bij de Hoge Raad
heeft hierop bij herhaling reeds gewe
zen. Men moet als jong mens idealist
rijn om zich toch in dienst te stellen
van de min of meer in discrediet ge
raakte rechtspraak.
Vermoedelijk zal dit het in wijder
perspectief gezien rijn geweest, toen
burgemeester Mulder rijn felle uitval
deed.
foar de folgjende 10 ha is it dan 140,
goune, foar de folgjende 10 ha. is it
120 goune en hwat er boppe de 35 ha
is docht 100 goune.
Dan komt hjir boppe-op, de hierwear-
de fan it wenhüs. Dér binne gjin noar
men foar jown sa as it eartiids wie,
mar dy hierwearde moat takseard wur
de nei de hieren fan oare hüzen yn dy
krite.
Faeks kin in foarbyld it boppesteande
hwat fordüdlikje: Nimme wy in pleats
fan 37 ha mei goede gebouwen en bést
lan. Dan sjocht de hiertaksaesje der li-
kernóch sa üt:
37 ha klaeiweide: basissifer: 230 mei
40 goune taslach is 37 x 270 is
Bidriuwsgebouwen
15 x 160 is 2400
10 x 140 is 1400
10 x 120 is 1200
2 x 100 is
Totael:
Wenhüs:
150.per moanne is 12 x 150 is
1800.
Wat de weinige aantrekkingskracht
van een functie bij de politie betreft,
zou mr. Klaassen het probleem willen
zoeken in de weinige bereidheid van de
meeste moderne jonge mensen om zich
apriori te onderwerpen aan een straf
dienstpatroon, met de wetenschap nog
wel, dat een politieman tegenwoordig
niet zo’n geliefd figuur is.
«n-ë-ë
