Twee verbrandingsinstallaties voor
al het Friese huisvuil
Gabe Skroar
Commissie vuilverwerking adviseert
Ook vervoer centraal organiseren
f
Plan Petri (voor
maar
ven
Fan de Martinytoer
Zilvereu filmpjes
Jachtbouw .de Slinke’
Fa. Westerdyk
lopig)
buik schrij
op de
Wie zijn zaken goed beheert,
En geregeld adverteert,
Zorgt dat zijn zaak marcheert,
Bereikt het doel, dat hij begeert.
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
DINSDAG 14 SEPTEMBER 1971
110e JAARGANG No. 69
Wymbritseradeel.
Vervoer
Hwat hat
Bestuurlijke organisatie
Stortplaatsen
üs hjoed to sizzen
Tussenoplossing
Methoden
Tj. de J.
Advertentieprijs: 18 et. per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Abonnementsprijs f 5,80 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
De commissie heeft bij de bestudering
van het vraagstuk van de vuilverwer
king verschillende methoden tegen el
kaar afgewogen: storten, composteren
en verbranden.
De stortingsmethode levert de grootste
50-jarig zakenjubileum fa. P. Boersma
(speciaalzaak in dameshoeden aan de
Grote Dijlakker).
Benoemd tot wethouder te Bolsward.
in de vac. Veltman, die zijn benoeming
niet aannam, de heer J. Heeres. De
bouw van 5 woningen voor de woning
stichting St. Jozeph is goedgekeurd.
De heer S. Punter herbenoemd tot arm-
meester voor de duur van 3 jaar.
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157),
2 e week sept. 1946
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
heden tot hun recht komen. Bij toene
mende hoeveelheden te verbranden af
valstoffen dalen de kosten per ton ver
brand afval aanmerkelijk. Om tot een
economisch verantwoorde vuilverbran
ding te komen acht de commissie daar
om centralisatie noodzakelijk.
Het zal nog wel een tijdje duren voor
dat de beide verbrandingsinstallaties ge
reed zijn.
In tussentijd wil de commissie zodani
ge maatregelen laten treffen dat er een
spoedige verbetering komt in de huidi
ge toestand der vuilstortplaatsen. De
commissie wil dit bereiken door stren
gere vergunningsvoorwaarden te stellen,
samenwerking van gemeenten in regio
naal verband te bevorderen, voor wat
betreft het gezamenlijk beheer van een
vuilstortplaats of voor wat betreft geza
menlijk inzamelen en vervoeren van
het vuil en het eventueel sluiten van
onhygiënische vuilstortplaatsen. Het pu
bliekrechtelijke rechtspersoonlijkheid
bezittende lichaam zal zo spoedig mo-
den ta is, de direksje fiert üt, hwat de
steaten bislist hawwe.
De twadde opmerking is dizze: Hwat
is it karakter fan in oerheitsbidriuw?
Hat sa’n bidriuw inkeld to meitsjen mei
de ekonomyske, de finansiële kant fan
de saek, moatte hja sa goed en goed-
keap mooglik buorkje yn it bilang fan
it bidriuw of hat hja dêrneist ek in
sosiale kant? Ik mien dat léste. In oer
heitsbidriuw soe gjin reden fan bistean
hawwe as hja net dy maetskiplike kant
hie, ommers dan koe men de elektrifi-
kaesje wol oerlitte oan in partikuliere
maetskippij, sa as yn Amearika regel
is. Sa’n oerheitsbidriuw kin lykwols in
keld mar bistean bliuwe, as hja de fi
nansiële, de ekonomyske en de tech-
nyske kant goed yn it each haldt. It
sosiael winsklike is hjir forgoed ófhink-
lik fan it ekonomysk mooglike. Dêrom
haw ik bisocht yn foarige stikjes hwat
to fortellen fan de finansieel swiere op-
jefte, dy’t dit bidriuw nou ien kear yn
Fryslan hat. Mar dat nimt net wei,
dat it ek in sosiale kant hat. Doe’t ik
25 jier lyn yn de Fryske steaten kaem,
wie it sa, dat alleman by it net oan-
sletten wurde koe, as men de kosten fan
dy oansluting, formindere mei de baten
fan de öfname, bitelje woe. Foar hün-
derten en nochris hünderten boeren wie
dit gjin lytse biroerte. Hwant dy kos
ten koene wol mear as tsientüzen gou-
ne foar ien buorkerij i idrage. Dêrom
bisochten party boeren troch it oanbrin-
gen fan in saneamde „vzindcharge” op
it dak en in batterij mei tsientallen
akku’s, seis stream to krijen. Dat kost-
9 meter. De bedoelde boot is er een
van eigen constructie, die zeer goed be
valt en goed in de markt ligt. In Eer-
newoude waar het bedrijf is begonnen
en waar geen uitbreidingsmogelijkheden
meer waren, zijn er al wel een 100 van
deze boten gemaakt.
Elk hat genóch foar sn eigen doar to
feijen.
Bolswards Nieuwsblad
Yn de steategearkomste fan 16 juny ’70
js bygelyks bisluten om it saldo fan it
jier 1969 alhiel to stoarten yn dat füns
Dat wie in bidrach fan 3.767.772,56.
Praktysk komt dit bidrach alhiel to’n
goede oan de boeren, hwant de buorke-
rijen binne trochstrings Onrendabel en
party tige skealik.
It gefolch fan dizze sosiale polityk
hat west, dat nou praktysk elke buor
kerij op it elektrysk net oansletten is,
in greate seine foar de boeren, dy’t
mear as oaren bilang hawwe by dizze
oansluting. Mar oan de oare kant meije
hja ek bitinke, dat dit mooglik wurden
is trochdat de Steaten de winst fan
it bidriuw, opbrocht troch alle ynwen-
ners fan üs provinsje, inkeld brükt haw
we om de boeren yn ’e mjitte to kom
men. It hat in lange, swiere en kost-
bere wei west, mar ik bin och sa bliid,
dat hy folge is. Lykwols de wei is noch
net akhiel ófroun. Hwant mei de ear-
ste blidens oer it krijen fan it nije Ijocht
is al wer in nlj probleem opdükt. Elek-
trisiteit is net allinnich in boarne fan
Ijocht, it is ek in machtich en moa
middel foar krêft. De boerinne hat alhiel
har sin krige, mar de boer is net alhiel
tofré. Grif ek hy fynt it moai, dat it
geheuker mei petroalje üt is, büthüs en
skuorre by ’t winter in sé fan Ijocht sjen
litte, mar de mechanisaesje hat him
foar nije problemen steld en ek derby
stjit hy wer op it PEB. Ek dér wolle wy
de oare kears graech hwat fan sizze.
Opening sportterrein Hooghout. Het was
voor RES een dag van vreugde die
7 uur ’s morgens werd begonnen met
een H. Mis met algemene H. Commu
nie, waarna gezamenlijk ontbijt in het
RES-clubgebouw „den Hof van Hol
land.” Om 12 uur had de plechtige in
zegening plaats door pastoor Staal.
waar de heer Westerdyk een korte toe
spraak hield en de familie Meyer ge
luk wenste. Hij sprak de hoop uit dat
alles naar genoegen zou zijn. Hij bood
hem als aandenken een wandbord aan
van Workumer aardewerk, gemaakt
door fa. Kunst. Dhr. Meyer dankte voor
deze attentie en tevensalle medewer
kers, aan wie hij ieder een cadeautje
overhandigde, terwijl hij aan fa. Wes-
terdyk een schilderij aanbood, door hem
zelf geschilderd (met de nieuwe „Swar-
te Dwaen” in vol ornaat).
De burgemeester sprak zowel de heer
Westerdyk als de heer Meyer toe en
hoewel er nog geen officiële opening
heeft plaatsgevonden, feliciteerde hij
hartelijk met deze gebeurtenis en wen
ste hen in de toekomst veel succes toe.
De heer Meyer nam hierna het woord
nog even, zich speciaal richtende tot
zijn vrouw, die de financiële kant van
deze affaire wat administratie enz. be
treft dermate goed geregeld had, dat hij
haar een broche meende a'an te moeten
bieden, welke geste wel zéér onverwacht
kwam doch niettemin ten zeerste door
mevr. Meyer op prijs werd gesteld en
onmiddellijk in gebruik werd genomen.
Al met al was het een gezellige recep
tie, het ontbrak er aan niets. Vanmid
dag zal een proefvaart met de „Swar-
te Swaen” worden gehouden.
Voor de fa. Westerdyk betekent dit eve
nement „Als er één schaap over de dam
is, volgt de rest vanzelf” of met een
variatie op dit gezegde: „Als er één
schip van de helling gaat, volgt de
rest ook wel.”
De heer Westendyk vertelde ons nader,
dat bedoelde boot in le bouwfase is af
geleverd. De eigenaar zal er zelf ver
der aan werken. Het systeem van zelf-
doen komt ook bij de botenbouw hoe
langer hoe meer in zwang. In dat op
zicht houdt de firma met alle wensen
rekening. Het jonge bedrijf heeft reeds
een goede orderportefeuille, n.l. reeds
tot aan de bouwvak van het volgend
jaar en telkens komen er nog bestel
lingen bij. Zo moet de heer Westerdyk
nog vier complete boten afleveren, een
aantal van 10 meter en een aantal van
De friese bevolking produceerde vorig jaar 108.000 ton vaste afval
stoffen. In 1980 zal dit naar schatting 156.000 ton zijn en in het
jaar 2000 bijna dubbel zoveel: 292.000 ton. Wat te doen met deze
groeiende hoeveelheid afval Om op die vraag een bevredigend
antwoord te kunnen geven stelden Gedeputeerde Staten van Fries
land in 1969 een commissie vuilverwerking in, die de meest wense
lijke vuilverwerkingsmethode van vaste stoffen in Friesland moest
trachten te vinden en tevens de technische, financiële en bestuur
lijke konsekwenties daarvan moest aangeven. Deze commissie heeft
haar opdracht thans voltooid. In een aan het provinciaal bestuur
uitgebracht rapport van haar bevindingen komt de commissie tot
de conclusie, dat de methode van verbranden van het afval de
meest doeltreffende oplossing biedt en als de meest doelmatige en
verantwoorde wijze van verwerking in de toekomst is te beschou
wen. De commissie beveelt daarom aan zo spoedig mogelijk over
te gaan tot de bouw van twee vuilverbrandingsinstallaties (één in
Heerenveen en één in Leeuwarden), voor de verwerking van al
het Friese huisvuil en de vorming van één vervoersorganisatie
voor het transport van dit huisvuil, waarvan de totale kosten over
iedere inwoner in Friesland gelijkelijk worden verdeeld.
B, en w. hebben een plan ontworpen
voor een nieuw straatje van het bordje
over het sportterrein naar de Worku
mer trekweg, tevens verbreding en be
strating van die trekweg.
Flinke jongen gevraagd, genegen het
kuipersvak te leren. Tj. Piekema en Zn.
Machinale kuiperij.
IT FEB EN DE BOEREN,
IN EMIT HANGIISDER
te ek in hanfol jild, mar dan hie men
dochs Ijocht. Lykwols yn de praktyk
foei dit danich óf en sa binne hiel
hwat boeren oer de barrière hinne stapt
troch in grou stik jild oan it PEB te
biteljen.
Fan it bigjin óf hat my dat tige dwers
sitten. De man yn stêd en doarp koe it
sünder biteljen krije, mar de boer moast
fakentiids swier bitelje. Ik wit wol, dat
hy net mear as de kosten bitelle, mar
it like my ta, dat üt sosiale motiven
in ein komme moast oan dizze üngeli-
kense posysje. Yn de steaten helle ik
as foarbyld hoe’t it komme moast, in
oar oerheitsbidriuw oan: to witten, de
post. Ik sei: de post bringt rounom yn
Nederlan in brief foar itselde jild to
plak, ek by in boer oan in lange reed
komt de krante foar twa sinten thüs.
Elk bigrypt, dat dit net üt kin, mar de
solidariteit fan it folk moat de eko
nomysk swakkeren mear takomme lit
te as de sterkeren. Ik sjoch as in ide-
ael, dat alle biwenners foar it selde
jild de elektrisiteit krije kinne, ünfor-
skillich hwer’t se wenje. Der wiene by
de steateleden hiel hwat, dy’t der krekt
sa oer tochten en der waerd in bigjin
makke mei it oprjuchtsjen fan in füns
foar de Onrendabele perselen. De winst
fan it bidriuw waerd deryn stoart en
de Iju krigen derüt in bydrage yn de
oanslutingskosten. Geleidelik wei waerd
dy bydrage forhege, ek de gemeenten
diene hjir oan mei en seis it ryk hat
inkele jierren hjir ta bydroegen. Mei-
inoar hat dit 35.000.000 goune koste,
hwerfan it PEB 20.000.000 bitelle hat.
De commissie gaat er in haar rapport
vanuit, dat voor de vuilverpakking bin
nenkort algemeen gebruik zal worden
gemaakt van plastic zakken en dat het
vuil rechtstreeks van het inzamelgebied
naar één van de beide verbrandings
ovens wordt getransporteerd met huis-
vuilauto’s. Voor de belading van de wa
gens is aan een rouleersysteem gedacht,
hetgeen een zeer goede organisatie ver
eist. Daarom is de commissie uitgegaan
van één vervoersorganisatie voor de ge
hele provincie Friesland, die de inza
meling en het vervoer vanuit het cen
trale verwerkingspunt per regio regelt.
De commissie koos voor twee verwer-
kingspunten, omdat het kostenverschil
tussen één of twee verwerkingspunten
slechts gering bleek te zijn en twee in
stallaties een aantal praktische pluspun
ten leveren waaronder een geringere
kwetsbaarheid bij gladheid, stroomsto
ringen, verkeersopstoppingen, brug-
stremmingen en dergelijke.
Wat de bestuurlijke organisatie van de
vuilverwerking betreft beveelt de com
missie een publiekrechtelijke opzet aan
in de vorm van een gemeenschappelij
ke regeling tussen alle gemeenten en
eventueel de provincie, waarbij een
rechtspersoonlijkheid bezittend lichaam
in het leven wordt geroepen dat inza
meling, afvoer en- verwerking als één
geheel regelt en beheert.
Dit rechtspersoonlijkheid bezittend li
chaam zal naar het oordeel van de com
missie moeten streven naar uniformi
teit in de tarieven ongeacht het feit of
het vuil wordt verbrand dan wel nog
wordt gestort.
bezwaren op, zelfs als het storten gecon
troleerd plaatsvindt. In het laatste ge
val blijft namelijk het bezwaar van
verontreiniging van het oppervlaktewa
ter en grondwater.
Compostering van huisvuil is op zich
zelf een hygiënische en esthetisch aan
vaardbare methode, die bovendien nog
een nuttig eindprodukt (een organische
meststof) oplevert, maar hoogstens 55
pct. van het tegenwoordige huisvuil is
composteerbaar, terwijl de afzetmoge
lijkheden voor compost niet onbeperkt
zijn. Daarom vindt de commissie het
economisch niet verantwoord om over
te gaan tot stichting van nieuwe plaat
selijke composteringsbedrijven.
Verbranden van afvalstoffen is uit hy
giënisch oogpunt bezien de meest ge
schikte en radicale manier van vuilver
werking, zo concludeert de commissie.
Er blijft een onschadelijk residu over
dat ongeveer 25 pct. van het gewicht
en ongeveer 8 pct. van het volume
van de in de verbrandingsinstallatie
gebrachte hoeveelheid vormt.
Dit residu, dat bestaat uit slakken en
as, kan zonder bezwaar met de niet
brandbare stoffen worden gestort. Voor
demping van oude waterlopen of opho
ging van terreinen is dit zeer geschikt
en ook als verhardingsmateriaal voor
fietspaden en dergelijke is het een veel
gevraagd produkt.
Bij de vuilverbrandingsinstallaties, die
de commissie vuilverwerking op het
oog heeft, is met zodanige technische
voorzieningen rekening gehouden, dat
rookgassen geen hinder of schade voor
de omgeving zullen opleveren.
Verbrandingsinstallaties vragen hoge in
vesteringen, die pas bij grote Installa
ties en bij aanvoer van grote hoeveel-
gelijk in het leven moeten worden ge
roepen en aan de slag moeten gaan met
de bouw van vuilverbrandingsinstalla
ties, de regeling van de vervoers- en
van de administratieve organisatie en de
vaststelling van de tarieven.
De commissie is van mening, dat op
de door haar aangegeven wijze nu en in
de toekomst een bijdrage wordt gele
verd tot verbetering van het milieu in
de provincie Friesland, waardoor onder
meer de belangen van de volksgezond
heid, de recreatie en de drinkwater
voorziening ten zeerste worden gediend.
Dit bedrijf gevestigd aan de Kaeidyk
te Workum heeft in betrekkelijk korte
tijd de le nieuwe boot te water gelaten.
Om precies 11 uur werd de Friese
zeeschouw, nu eigen aan de heer L.
Meyer te Hilversum gedoopt door me
vrouw Meyer met een fles champagne
en met de hoop uit te spreken dat de
boot een behouden en landurige vaart
zal hebben.
Het gelukte weliswaar de beide eerste
keren de fles kapot te slaan niet, maar
de derde maal was het flink raak.
De Friese zeeschouw is met de naam
„Swarte Swaen” gedoopt. De naam is
door de heer Meyer zelf bedacht. De ge
motoriseerde boot is uiteraard inkt
zwart uitgevoerd met een groenachtige
teint en is 9 m. lang en ruim 3 m. breed.
Het zeiltuig moet nog worden aange
bracht.
Hoewel nog provisorisch (er is n.l. nog
geen kraan en de rails moeten nog over
de weg worden gemaakt), verliep alles
vlot. Hoewel bij de te waterlating de
boot bijna de walbeschowiing aan de
overkant raakte, kwam er gelukkig
geen enkel krasje op. Met vereende
krachten werd de boot aan de wak ge
bracht. Er was vrij veel publiek aan
wezig om dit schouwspel aan te zien.
Nadien was er een receptie in de zaak,
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Op het ogenblik vindt van nagenoeg al
le Friese gemeenten de verwerking der
afvalstoffen plaats door middel van
storten. Alleen Harlingen en Sneek vor
men een uitzondering. Harlingen laat
het vuil per trein naar Wijster bren
gen en Sneek composteert het vuil ge
deeltelijk.
Plannen voor de bouw van verbran
dingsinstallaties zijn in een meer of min
der vergevorderd stadium in Leeuwar
den en op Ameland. De commissie heeft
zich georiënteerd omtrent de wijze
waarop het storten van vuil in Fries
land plaatsvindt. Gebleken is, dat 80
pct. van het aantal vuilstortplaatsen
niet aanvaardbaar is wegens het ont
breken van voorzieningen, die gevaar en
schade voor de gezondheid en hinder
voor de omgeving moeten voorkomen.
„Zolang er nog geen afdoende rege
ling voor de verwerking van de vaste
afvalstoffen is getroffen zal storten
onvermijdelijk zijn,” aldus de commis
sie, die, om aan de verschillende mi-
lieu-hygiënische en landschappelijke
bezwaren zoveel mogelijk tegemoet te -
komen, enige voorwaarden heeft voor
gesteld, die reeds door gedeputeerde sta
ten bij het vergunningen-beleid worden
toegepast.
Die kosten zijn voor 1980 geschat op
f48 per ton (inzamelen, vervoeren en
verwerken), hetgeen inclusief de appa
raatskosten van 5 a 10 pct. neerkomt
op 14 a 15 gulden per inwoner.
Twa dingen moatte, tinkt my, earst
düdlik steld wurde, foar’t men mei
frucht oer dit Onderwerp prate kin. Al-
derearst it feit, dat it PEB in provin-
siael lichem is, dat under de bistjürs-
macht fan de Fryske Steaten fait. Dy
Steaten stelle de tariven fêst, bihannel-
je de bigreating, bipale hwat der mei
de winst dien wurde moat, jowe mach
tiging foar lieningen en safurthinne. It
binne de steaten, dy’t men forwiten of
plümkes takomme litte moat, as der re-
Gedeputeerde Staten van Friesland zon
den op 26 mei j.l. een brief aan de
minister van verkeer en waterstaat,
waarin zij de aandacht van deze be
windsman vroegen voor het door de Wa-
geningse planoloog ir. J. Petri gelan
ceerde plan om te komen tot vestiging
van de tweede nationale luchthaven aan
de Afsluitdijk.
Gedeputeerde Staten schreven het bij
zonder op prijs te zullen stellen, als de
minister zou willen bevorderen, dat (zo
nodig alsnog) het door ir. Petri gepu
bliceerde plan zou worden betrokken in
het onderzoek, dat door de interdepar
tementale commissie planologie lucht
vaartterreinen de commissie-Falken-
hagen) werd ingesteld naar de plaat
sen in Nederland, die het meest in aan
merking komen voor nader onderzoek
in verband met de vestiging van de
tweede nationale luchthaven. De minis
ter heeft gedeputeerde staten van Fries
land geantwoord, dat de commissie-
Falkenhagen inmiddels haar rappogt
heeft uitgebracht, waarin een aantal
lokaties (Dinteloord, Leerdam, Marker
waard, Maasvlakte en het ondiepe zee
gebied tegen de kop van Goeree) voor
nader onderzoek wordt aanbevolen.
Het betreft hier slechts een eerste se
lectie.
„De in uw brief genoemde mogelijk
heid,” aldus minister W. Drees, „zou
wellicht te beschouwen zijn als een
zij het meer noordelijk gelegen al
ternatief van de in het rapport ge
noemde mogelijke vestigingsplaats in de
Markerwaard.
Hoewel de daaraan verbonden bezwa
ren, zoals uit de argumentatie van de
commissie planologie luchtvaartterrei
nen blijkt, niet mogen worden onder
schat, wil ik niet uitsluiten,” zo schrijft
de minister verder, „dat in het nader
onderzoek dit alternatief nog aan de
orde komt, voorzover de studie van een
mogelijke vestigingsplaats in de Mar
kerwaard daartoe aanleiding geeft.”
-
