Zaterdag officiële opening
van
Amels overdekte scheepsbouw
Start week Geref. jeugdwerk
een groot succes
Gate Skroar
Bn
Al weer nieuwe plannen tot
uitbreiding
Fan de Martinytoer
Meerderheid G.S.
tegen subsidiëring
betaalde voetbal
Zilveren filmpjes
Nadelig saldo
Raadsvergadering
Tjalleberd-Luiiije-
berd
Hwat hat
I
r W»
IlOe JAARGANG No. 73
DINSDAG 28 SEPTEMBER 1971
re-
Dochtermaatschappij
Piet
Overdekt dok
üs hjoed to sizzen
Halve eeuw
Uitvaren
3
4
5
6
7
8
9
IT BLIUWT OP DE AGENDA STEAN
Advertentieprijs: 18 ct. per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
4e week sept. 1946
As de ellinde oer de drompel komt giet
de leafde op ’e rin.
Ds. H. Gordeau te Wolsum heeft het
beroep naar Eibergen aangenomen.
Gevraagd een bakkersknecht. E. Sal-
verda, Idsegahuizen.
Geslaagd voor het propaedeutisch exa
men theologie de heer J. W. Bruinsma
te Oosterend.
Heropening van de geheel verbouwde
winkel van fa. B. J. Zantman.
bereikt, waardoor kan worden tegemoet
gekomen aan de vraag naar moderne
schepen van hoge kwaliteit bij korte
levertijden en tegen concurrerende
prijzen.
1
2
Miljoenen nota
sprak duistere taal,
Nelissens nood ja,
berooid en kaal,
wat moet dit worden,
op ’t cijferbord
niets dan tekorten
een nieuw record.
Verkiezingsveldtocht
een lichter taal
de spreker zelf zocht
't oude verhaal
elke profeet(ster)
hield het ons voor
’t wordt morgen beter
geacht gehoor.
Miljoenennota
een schrale pret
elk voelt de stoot dra
in zijn budget.
Kiezersbeloften
maken weer geen schuld
feiten die schokten
zijn thans onthuld
Ogen gaan open
kijk in de roef
niets meer te hopen
’t is armoe troef
Abonnementsprijs f 5,80 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Voor het eerst na de oorlog wordt er
in Bolswards Nieuwsblad een feuille
ton geplaatst: Mijnheer de Burgemees
ter.
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v„ Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
TeL 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157),
mar de kosten binne der net minder
om. De oplossing foar dizze kwestje
wurdt net maklik, omt de iene boer sun
der kosten in melktank brüke kin (60
pct. fan de oanfragers hoegde neat to
biteljen) by 23 pct. koe de oansluting
slagje as hja trochinoar 1200 goune bi-
tellen (de forgoedingen rounen ütien
fan 500 oant 5800 goune) wylst oan
17 pct. fan har meidield waerd, dat it
gjin sin hie om in oanbieding to dwaen
omt hjir in transformatorstaton mei
heechspanntngskabel foar noadich wie,
dat faeks wol f 30.000 kostje moast.
Mar boppedat is lang elke boer noch
net sa fier, dat hy op de tankmelke-
rij oergean wol. Der komt dan noch by,
dat lytsere bidriuwen foar de kuolling
wol mei de bisteande stream takinne,
mar greatere net. En as leste komt der
dan oerhinne, dat lang net by alle bi
driuwen fêst stiet dat hja der oer fiif
qf tsien jier noch binne. En it soe fan-
sels net forantwurde wêze foar sokke
bidriuwen nou noch greate kosten to
meitsjen.
Al mei al wurdt it wol düdlik, dat it yn
de earste jierren net mooglik wêze sil
om sa fier to gean as party boeren
graech seagen. Mar dit is gjin Onwil
mar Onmacht. Gjin technyske Onmacht,
mar finansiële Onmacht. It wachtet op
it skip mei jild. En mei de tsjintwurdi-
ge wyn liket it my ta, dat dit skip net
dizze kant üt komt, hoe graech wy it
ek oars ha woene. Tj. de J.
De meerderheid van het college van ge
deputeerde staten van Friesland stelt
zich op het standpunt, dat subsidiëring
van het betaalde voetbal niet gerekend
kan worden tot de taak van de pro
vincie. De minderheid van het college
is van tegengestelde gevoelen. Dit blijkt
uit een voorstel van het dagelijks be
stuur van de provincie Friesland aan de
provinciale staten om subsidieverzoe
ken van de voetbalvereniging Heeren-
veen en de Stichting Sportclub Cambuur
te Leeuwarden af te wijzen.
Tijdens de voorbereidende behandeling
van deze kwestie door de daarvoor aan
gewezen statencommissie voor maat
schappelijk werk en volksgezondheid,
werd er door verschillende leden van
deze commissie op aangedrongen het
overleg met de beide betrokken voet
balclubs voort te zetten, om na te gaan
of er een vorm van subsidiëring kan
worden gevonden, die voor de provincie
aanvaardbaar is. De meerderheid van
gedeputeerde st. ziet echter geen aan
leiding om het gesprek voort te zetten,
de minderheid zou dit wel zinvol vin
den.
Reeds lang wordt in Makkum scheeps
bouw bedreven, hoofdzakelijk voor klei
nere koopvaardijschepen en vissers
vaartuigen, alsmede binnenschepen. Na
het voltooien van de Afsluitdijk in 1933
werd de groei van de scheepsbouw in
Makkum vooral bepaald door de afme
tingen van de schutsluis bij Kornwer-
derzand die doorgang toelaat van sche
pen met een maximale breedte van
14,00 m. De verdere voortgang van de
Zuiderzeewerken voorziet echter in een
sluis bij Lelystad, waardoor zeeschepen
met een lengte van 140 m. en een ma
ximale breedte van 18,00 m. bij een
dw van ca. 10.000 ton kunnen worden
geschut en via Amsterdam en het
Noprdfceekanaal de Noordzee kunnen
bereiken.
Deze ontwikkeling is het uitgangspunt
geweest van de thans in fasen uitge
voerde plannen van Amels’ scheeps
bouw in Makkum.
Aan de zondag 19 september gehouden
kaatspartij d.e.l. namen 23 parturen
deel. De le prijs was voor: A. de Vries
Winsum, Joh. v. d. Mei Menaldum en
P. Koopmans Akkrum; 2e prijs: H. de
Jong Bolsward, S. v. d. Woude Bols
ward en E. G. v. d. Leij Leeuwarden.
3e prijs: B. Rinia Makkum, F. de Boer
Herbaijum en A. Buwalda Franeker.
Installatie pastoor M. S. M. Reijers te
Makkum.
Bij S. S. Oosterhaven te Tzum tong-
blaar onder het vee geconstateerd.
Alhoewol it PEB de earste jierren gjin
kans sjocht üt de reade sifers to kom
men, hja komme swier yn ’e skuld to
sitten, giet it libben syn gong.
Net allinnich by de boer mei syn spe-
sifike problemen mar ek by de oare
klanten fan it PEB. De elektrisiteit is
sa’n prachtige boarne foar Ijocht,
waermte en krêft en navenant oare din
gen sa goedkeap, dat wy s.Uegearre der
mear en mear gebrük fan meitsje. Ra
dio, t.v., stofsüger, strielkachel, ilskast,
Het ligt in de bedoeling dat het „uit
varen” van de schepen na gereedkomen
zal plaatsvinden op een zaterdag. Zo
doende is er ruim gelegenheid om het
dok weer droog te pompen voor de aan
vang van de bouw aan een nieuw schip
op maandag. De pompen hebben daar
om een betrekkelijk geringe capaciteit.
Twee pompen zijn geplaatst aan de
noordzijde en 1 aan de zuidzijde en zij
kunnen het bouwdok in ca. zestien uur
leeg pompen. Met het oog op het licht
effect en een frisse werksfeer, zijn de
dokwanden aan de binnenzijde wit ge
schilderd.
De eerstvolgende openbare vergadering
van de raad der gemeente Bolsward
wordt gehouden op dinsdag 28 sept.
1971, ’s avonds 7 uur ten stadhuize.
De agenda luidt als volgt:
De scheepswerf Amels NV is een meer
dan 50-jarig bestaand scheepsbouwbe
drijf, aanvankelijk binnendijks gelegen.
Een interessante maquette van dit ou-
de bedrijf siert thans de directiekamer.
De werf begon na Wereldoorlog I op be
scheiden schaal met het bouwen van
visserijschepen en binnenvaartuigen.
De activiteiten namen vooral na We
reldoorlog II een dermate vlucht dat be
sloten werd de werf in 1949 te ver
plaatsen naar een terrein met een op
pervlakte van ca. 5 ha, gelegen op een
opgespoten stuk grond in de oorspron
kelijke Zuiderzee.
Na 1945 zijri 317 schepen gebouwd
van de meest uiteenlopende typen, zo
als container-koelschepen, speciale sche
pen o.a. voor de Koninklijke Marine,
gastankers, conventionele vrachtsche
pen zowel voor binnen- als buitenland,
passagiersschepen voor de Rijnvaart en
andere binnenvaartschepen.
De scheepsbouwactiviteiten werden in
een later stadium nog eens uitgebreid
door in 1955 een werf op te richten in
Lemmer onder de naam Scheepswerf
„Friesland” N.V.
Bolswards Nieuwsblad krijgt weer meer
papier en zal voortaan 2x per week
verschijnen.
Naar thans wordt meegedeeld wordt de
uitbreiding van het prinselijk gezin in
februari verwacht.
In 1960 werd voorts nog een reparatie-
en nieuwbouwbedrijf gesticht in Mak
kum, de N.V. Dok- en Scheepsbouw
Mij „Makkum”, gelegen in de onmid
dellijke nabijhedi van de moederwerf.
Hiermede was de eerste fase van de
uitbreidingsmogelijkheid voltooid.
De werf beschikt over een gespeciali
seerde ontwerpstaf en tekenkamer. De
werktuigbouwkundige afdeling heeft de
beschikking over een machinefabriek,
waardoor de voortstuwingsinstallaties
in eigen beheer volledig kunnen wor
den ingebouwd. Hetzelfde geldt voor de
afdeling houtbewerking; alle timmer
werk voor de accommodatie en de ver
dere inrichting wordt in eigen beheer
uitgevoerd.
De overspannende scheepsbouwhal
sulteerde daardoor uiteindelijk in een
gebouw van 126 m. lang, 37,00 m.
breed, totale hoogte 28,50 m.
derne molkkuolling ta wolle. Hwant as
men derby de direkte kuolmethoade ta-
past, hat men oan 5 KW net genóch.
En dy tankmelkers binne yn opmars.
Yn Fryslan rint dat al nei de 500 en
de suvelyndustry forwachtet in sterke
groei. It jowt minder wurk, it is lich
ter wurk, molke is better, men hoecht
net mear nei de molkrider üt to sjen
alle dagen, de forfierskosten wurde le
ger en foar de fabriken wurdt it ek
makliker omt hja de molke net mear
op ien stuit krije. Nou leit it op it he
den mar oan de fraeoh, hwer’t jo wenje
en hoe’t it dér mei de stream stiet.
Mar foar hiel hwat boeren is it to
swakke net noch in bihindering. Ek dat
is wol op to lossen, mar in birekken
fan in deskundige kommisje hat ütwiisd
dat dit foar de hiele provinsje nochris
48 miljoen kostje moat. En dizze spesi-
fike forlangens fan de boeren kin men
net op de oare gebrükers forhelje, dat
soe net billik wêze en sille de Steaten
grif net goedkarre. Yn dit forban wol ik
de oandacht freegje foar in proef mei
de saneamde yndirekte molkkuolling,
hwertroch men mei folie minder stream
takin. De boeren hawwe by de ütslach
fan dy proeven in great bilang, hwant
dan kaem de oplossing fan har pro
bleem aerdich tichterby.
Der bliuwe lykwols ek dan noch bilang-
rike kosten foar it bouwen fan in melk-
lokael, de hiemforhurding, de reedfor-
swierring en de kosten fan de kuoitank
en har ynstallaesje. Dat leste wurdt
meastentiids fanwege it fabryk dien.
Inflatie ’k stuit je
geloof ’t (of niet)
ja, met een kluitje
in ’t Haagse riet
de waarheid echter
had moeten zijn
’t wordt morgen slechter
’k schenk klare wijn.
djipfrieskiste, mikser, skearapparaten,
en noch folie mear binne sa algemien,
dat elk bilang kriget by foldwaende
sterke stream.
It liket dêrom net to kearen, dat it
PEB rounom de gebrükers yn steat
steld om 5 KW formogen krije to kin
nen. Dy kant giet it perfoarst üt. Dêr-
mei is it net langer in boereprobleem,
mar wurdt it hoe langer hoe mear in
algemien fraechstik en sil der dus in
oplossing foar foun wurde moatte. De
fraech is allinnich mar: hwa sil it bi
telje? By dizze tariven is dit foar it
PEB ünmooglk, dat stiet fêst. Nei
myn bitinken binne der theoretysk
mear mooglikheden:
1. It PEB kriget de frijheit om it fêst-
rjucht of de streampriis of beide sa-
folle to forheegjen, dat hja de netfor-
swierring bitelje kin.
2. De oerheit, dus Ryk, Provinsje en
Gemeenten bitelje dy kosten.
3. Hwer’t it agrarysk bilang by dizze
saek tige great is, soe bisocht wurde
kinne, neist it O. en S. füns ek de mid
dels fan de EEG oan to sprekken.
Oer de winsklikheit en de mooglikheit
fan dizze trije methoades soe hiel hwat
to sizzen wêze, mar k lit dat foar it
momint wêze.
Ien ding stiet fêst. Dat kostet 30 mil
joen en dy moat hjir of dêr wei kom
me. En salang dit jild net op it kleed
komt, sille wy üs mei it bisteande réd
de moatte.
Dat liket net bést foar dy boeren,
dy’t op it heden graech nei in mear mo-
Te koop jonge bunzinghonden, 7 maan
den oud. Van eerste klas ouders. J. de
Boer Pingjum.
Belangrijke verbetering in de reismo
gelijkheid Bolsward-Amsterdam: de
boot' naar Enkhuizen zal voortaan 4x
daags varen.
en afgodische vereringen. Deze geschie
denis, wat betreft de kracht die van een
goede opvoeding uitgaat, ïieeft ook
in deze tijd nog niet aan waarde in
geboet. Integendeel, het biedt de jeugd
in deze tijd met z’n vele verleidingen
houvast en moed om van Jezus te ge
tuigen.
Na afloop van deze dienst stonden jon
gens en meisjes gereed om de binnen
gekomen bloemen bij ouden van dagen
en zieken te bezorgen.
In de middagdienst meer ingesteld
voor de oudere jeugd ging voor ds.
Breugel van Leeuwarden, met als on
derwerp voor de prediking „Wat heb
ben zij in uw paleis gezien”, dit naar
aanleiding van 2 Koningen 20:15.
Sterk werd hier benadrukt het tot
uiting komen van wat er innerlijk bij
de mens leeft. Is dit, alleen van stoffe
lijke of materiële gehalte óf is het een
openbaring van de verborgen omgang
met God.
Nadrukkelijk stelde de predikatie, dat
deze omgang met de levende God, ge
stalte moet krijgen in het leven van al
le dag. Dicht bij de Here Jezus leven,
schept naast innerlijke moed en kracht
blijdschap, die ook de medemens tot ze
gen zal zijn.
Aan deze beide diensten werkten ver
der mee Jan Westra te Ternaard, een
zanggroep uit Sexbierum en enige
plaatselijke GJV-ers.
Met deze diensten is dan de startweek
met z’n reeks van aktiviteiten weer
achter de rug. Hopelijk is dit alles een
stimulans voor het komende wintersei
zoen, opdat de vruchten van dit gebeu
ren in het verenigingsleven merkbaar
zullen zijn.
Ingenieus
In de bouwhal zijn twee loopkranen
aangebracht, elk met 2 loopkatten, één
met een hefvermogen van 30 ton en
één van 15 ton. De beide loopkranen
zijn geheel onafhankelijk van elkaar,
vanaf een bepaald punt in de hal zo
wel radiografisch als vanuit de kraan-
cabine bestuurbaar.
Aan de noordzijde van het dok be
vindt zich een caissonvormige dokdeur,
welke op de drempel van het dok schar
nierend is bevestigd. De deur is voor
zien van een toptank welke door mid
del van afsluiters gevuld kan worden.
Op deze wijze kan de deur kantelen,
zodat de binnenkant van de deur in ge
opende stand gelijk ligt met de dok-
vloer. Om de deur te sluiten wordt lucht
in de toptank geperst, waarna deze gaat
opdrijven. Met behulp van de takels
van één kraan wordt de deur dan ver
der gesloten en vervolgens gegrendeld.
Op elke willekeurige plaats in het
bouwdok is bovendien gelegenheid tot
het plaatsen van een „tussendeur”
waardoor het mogelijk is het bouwdok
in afzonderlijke delen te splitsen. Hier
door kunnen twee schepen gelijktijdig
worden gebouwd. Op deze wijze kan het
buitenste schip in het dok drijvend af
gebouwd worden, terwijl in ’t droge ge
deelte het werk zonder onderbreking
aan het tweede schip kan worden voort
gezet, of wel aan een nieuw schip wor
den begonnen.
Op deze wijze kan het bouwdok op de
meest economische wijze worden be
nut.
Op 2 oktober 1971 zal Amels N.V., scheepswerf en machinefabriek
„Welgelegen” te Makkum een nieuw overdekt bouwdok in gebruik
nemen, waarin schepen geheel zullen worden afgebouwd. Hiermede
heeft dit bedrijf ’n tweede belangrijke fase in ’n ontwikkeling afge
sloten, Daarmede houdt echter de verdere voortgang niet op, want
de plannen voor een derde, voorlopig laatste fase liggen reeds klaar
De openingsplechtigheid zal worden verricht door de minister van
Economische Zaken, Z, E. Prof. Mr. H. Langman.
Toekomstplannen
De plannen liggen gereed voor de der
de fase die voorziet in het verlengen
van de nu gereed gekomen overdekte
scheepsbouwhal in zuidelijke richting
met ca. 130 m. en van het dok met
ca. 80 m. Het ligt voorts in de bedoe
ling de bestaande scheepsbouwbewer-
kingsloods, waarin geplaatst de persen,
automatische snijbrandmachine en
spantenvloer te verplaatsen op zodani
ge wijze dat deze loods loodrecht op
de toekomstige bouwhal komt te staan.
De leiding van het bedrijf heeft de over
tuiging dat door de nieuwe opzet be
langrijke besparingen kunnen worden
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderaded, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
Een drietal jaren geleden rijpte het
denkbeeld om schepen op een meer ef
ficiënte en snellere wijze te gaan bou
wen. Daarbij werd in de eerste plaats
beoogd om de nadelige invloed van
weersomstandigheden, welke vooral een
rol spelen tijdens de afbouwperiode
van een schip, zo niet geheel dan al
thans voor ’n groot gedeelte uit te scha
kelen.
In verband met het reeds genoemde pro
ject van de sluizen bij Lelystad dien
de als uitgangspunt de bouw van sche
pen tot een maximum draagvermogen
van ca. 10.000 ton dw. Al naar gelang
de volheid van het schip, heeft dit af
metingen van max. 140 m. lengte over
alles, een breedte van ca. 18,00 m. en
een holte van ca. 10,00/6,80 m.
Na een grondige studie en uitvoerige
berekeningen bleek dat de meest ratio
nele methode zou zijn, een schip te
bouwen in een dok en dit geheel te over
kappen. Met de gekozen scheepsafme
ting voor ogen werd besloten een bouw
dok te laten bouwen met een lengte
van 120 m., een breedte van 19,00 m.
en een diepte van 7,00 m.
De waterdiepte in het dok werd be
paald door het heersende waterpeil in
het IJsselmeer en bedraagt ca. 5,00 m.
Dit komt ruimschoots overeen met de
diepgang van een leeg schip zoals in de
bedoeling ligt te bouwen. Om naast
het gegraven bouwdok ook de secties
samen te stellen werd daar een ruimte
ontworpen met een breedte van ca. 12
m.
Werd in ons vorig nummer reeds een
artikel geplaatst, betreffende de start
week van het gereformeerd verenigings
leven, ditmaal willen wij melding ma
ken van het vervolg en slot van dit ge
beuren. Donderdagavond werd door de
muziekvereniging „Oranje” en het Chr.
Gem. koor een uitvoering gegeven in de
Geref. kerk. Jammer, dat hiervoor wei
nig belangstelling was! Dit in tegenstel
ling met de vossejacht voor jongens en
meisjes van 1116 jaar gehouden op
vrijdagavond en de „dropping” voor 16
jaar en ouder. Hiervoor was een ge
weldige belangstelling, zowel van jon
geren als ouderen. Vooral het nachte
lijk festijn was de moeite waard. „Zet
’m op” dat was het motto zaterdag
middag voor de pittige puzzeltocht per
fiets door Bolsward.
Het amateurfestival, dat ’s avonds voor
16 jarigen ■en ouderen was georgani
seerd, droeg een sfeervol en vreugdevol
karakter. Toneel, muziek e.d. wissel-
d©n hier het programma af.
Zo zijn we dan tenslotte gekomen bij
de laatste dag van deze startweek, n.l.
zondag.
De morgendienst van deze jeugdzondag
stond onder leiding van ds. Sinia. De
inhoud van de prediking was enigszins
afgestemd op de leeftijd van 1116-ja-
rigen. Als tekst voor deze dienst was
gekozen Daniël 1 8. Handelend over
het verblijf van Daniël c.s. aan het
Babylonische hof. De kern van de pre
dikatie lag in het feit, dat deze joodse
jongens in dit babylonische rijk met
z’n heidense levensbeschouwing werden
gekonfronteerd met het kiezen tussen
God en de heidense góden. Duidelijk
kwam in deze predikatie tot uitdruk
king de geweldige betekenis van de op
voeding, die zij hadden meegekregen
van hun ouderlijk huis. Deze opvoe
ding, die wees op het Godsvertrouwen
en de volharding in de geboden is me
de oorzaak geweest dat zij durfden te
getuigen tegen deze voor hen heidense
Notulen.
Ingekomen stukken en mededelin
gen.
Voorstel van b. en w. inzake mede
werking ex. art. 72 der L.O. Wet
1920 voor aanschaffing van leer
middelen voor de Rehobothschool.
Voorstel van b. en w. tot het ver
lenen van medewerking ex. art. 72
der L.O. Wet 1920 voor aanschaf
fing van leermiddelen voor de RK-
schooL
voorstel van b. en w. tot verhuur
van de voormalige openbare mavo-
school.
Voorstel van b. en w. tot benoe
ming van een onderwijzer aan de
openbare lagere school.
Voorstel van b. en w. tot het in
trekken van het raadsbesluit d.d.
27 april 1971, no. 15.
Voorstel van b. en w. tot het aan
gaan van een geldlening.
Begrotingswijzigingen.
