Doorbraak
produktiemethoden
in
Bolletongersdei 1971
1
Minister van Economische zaken:
Ook familiebedrijf kan sterke positie
innemen
Hit»
e i
1
w
Zilveren filmpjes
Fan de Mar tiny toer
w
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
H
DINSDAG 5 OKTOBER 1971
110e JAARGANG No. 75
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, W onseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
le week oktober 1946
Foto: Spijksma
Nationaal schaaktournooi te Bolsward.
Advertentieprijs: 18 ct. per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Abonnementsprijs f 5,80 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
J. M. A. Mulder,
burgemeester van Bolsward
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
ject als een fundamenteel nieuwe aan
pak aan te merken en dienovereenkom
stig te stimuleren.
Wat u doet is m.i. een voorbeeld voor
de middelgrote en kleinere Nederlandse
scheepsbouw. Toch zal het nog wel een
tijd duren voordat uw voorbeeld op gro
te schaal navolging vindt. U zult dat,
denk ik, niet betreuren. Een investering
als deze kunnen alleen sterke bedrijven
of groepen van bedrijven zich veroor
loven. Van groot belang lijkt het mij
ook dat een werf als de uwe steeds
over voldoende opdrachten kan beschik
ken om de rente en afschrijving op het
geïnvesteerde vermogen te verdienen en
dat terwijl de scheepsbouwconjunctuur
wel altijd heviger zal blijven, gelukkig
in zijn ups maar ook in zijn downs,
dan die in de gemiddelde bedrijfstakken.
In vele gevallen zal een gefaseerde aan
pak de enige mogelijkheid zijn. Een
aardig illustratief voorbeeld, waaruit
blijkt dat via een gefaseerde aanpak tot
grotere produktiviteitsstijging kan wor
den gekomen, wil ik u niet onthouden.
Bij een van de oudste werven in Noor
wegen, de Aker Mekaniska Verksted te
Tróndhjem reeds gevestigd in 1843
werd kort geleden een onderzoek in
gesteld naar de toekomstmogelijkheden.
De toestand waarin de werf toen ver
keerde, was van dien aard dat ter plaat
se slechts de aardappelteelt rendabel
zou zijn geweest. Het ingestelde onder
zoek leidde tot de conclusie dat reeds
bij een betrekkelijk geringe investering,
waarbij voorlopig slechts een gedeelte
van een bestaande helling zou worden
overdekt en het schip in fasen van de
helling afglijdend zou worden gebouwd,
een produktiviteitsstijging van 40 pet.
te verwachten viel.
Aangezien onze ervaring is dat van een
dergelijke modernisering als regel niet
meer dan plm. 15 pet. produktiviteits
stijging te verwachten is, kunt u zich
Tot lerares vak K (nuttige handwer
ken) is aan de openbare lagere school
te Baard benoemd mej. R. Reinalda te
Oosterlittens.
De directeur van de nieuwe Spaarbank
te Bolsward deelt mee, dat vanaf 1 jan.
van bedragen boven de f 3000 geen ren
te meer wordt vergoed.
Krekt ütkommen: Efter it tried. Kamp-
sketsen üt it P.D.A. kamp to Amers-
foart fan Haftling nu. 10039.
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
LIT US MEKOAR MAR NEAT
WIIS MEITSJE
De seldsum moaije simmer fan dit jier
hat üs allegear deugd dien en de hjerst
set ek mar wer kostlik yn. It leit him
net oan it waer, dat de minsken op it
heden hwat yn mineur binne, mar wol
oan de yntemationale en nationale si-
tuaesje. De beurs, dy’t noch altyd in
bilangrike barometer is foar de ekono-
myske posysje, is striemin en wit oars
neat as sakjen to melden. De strideraes-
je om de valuta hat it ekonomysk lib-
ben in goeije pripper jown en drlget
de wrald wer werom to bringen yn it
Onheil fan yn- en ütfierbilêstings. Yn it
eigen lan hat de miljoenennota ek in
sterke skok tabrocht oan it optimisme
fan de forkiezingsdagen. It is üt mei
de moaije wurden, de realiteit is bi-
suniging, mear bitelje en minder fan
ge. It hat to lang moai waer west by
Pake pong en wy moatte meiinoar it
greate gat sjen to stopjen. En dat jowt
gans reboelje yn it hinnehok. De greid-
boer gie it oars dizze simmer wol nei
it sin. It is wier, by de measten koe
Bolswards Nieuwsblad
De heer W. Amels spreekt een dank
woord. Achter hem v.r.n.l. minister
Langma en de CdK, mr. H. Rijpstra.
Tweede van links burg. Tjeerdsma.
Staande 2e v. links, de heer Renkema,
lid Ged. St. van Friesland.
De vonnissen te Neurenberg voltrok
ken. Herman Göring had zich aan de
voltrekking van het doodvonnis ont
trokken door zelfmoord te plegen. De
tien overige veroordeelden werden tus
sen Amerikaanse soldaten naar ’t scha
vot geledi, dat opgesteld was in de gym
nastiekzaal van de gevangenis. We
gens de zelfmoord van Göring waren
ze geboeid. Achtereenvolgens beklom
men Ribbentrop, Keitel, Rosenberg,
Kaltenbrunner, Frank, Frick, Steicher,
Sauchel, Jodl en Seys Inquart het scha
vot. Streicher schreeuwde luid: Heil
Hitler, nu ga ik naar God. Keitel sprak
Ik volg mijn zonen, alles voor Duits
land. Seys Inquart: Ik geloof in Duits
land.
Toen mij gevraagd werd vandaag dit nieuwe bedrijf te openen heb
ik graag instemmend gereageerd. Met de voorgeschiedenis van het
bedrijf heb ik in een andere functie veel te maken gehad, maar dat
is niet de enige verklaring. J.l. woensdag hadden wij in de Tweede
Kamer een debat over de zwakke positie van een aantal bedrijven
in het noorden van het land. Ik heb toen gezegd dat de Kamer door
een aantal bedrijfssluitingen in het Noorden er zich niet toe moest
laten verleiden te denken dat het Noorden alleen zwakke bedrijven
telde en ter illustratie daaraan toegevoegd dat ik zaterdag een be
drijf in Makkum zou gaan openen dat in zijn branche, een doorbraak
in de produktiemethoden tot stand heeft gebracht. Het zal u duide
lijk zijn op welk bedrijf ik doelde.
voorstellen in welke slechte toestand
deze werf verkeerde. Een verrassende
bijkomstigheid bij de uiteindelijke keus
van de Noren om niet over te schake
len op de aardappelproduktie, maar om
de werf met betrekkelijk geringe midde
len te moderniseren was, naar ons werd
medegedeeld, de verwachting dat in de
scheepsbouwsector een minder scherpe
concurrentie van Nederland werd ge
vreesd dan in de aardappelteelt. Dit
laatste meen ik te moeten betwijfelen.
Een goed samenspel tussen de scheeps
bouw en de overheid moet naar mijn
oordeel immers tot resultaat hebben dat
de Nederlandse scheepsbouwindustrie
in internationaal verband ’n sterke con
currentiepositie kan innemen. De wijze
waarop vanaf het begin van de uitvoe
ring van uw plan tussen alle partijen
is samengewerkt is een goed voorbeeld
hiervoor. Op deze plaats dient de be
langrijke rol die de Stichting Neder
landse Scheepsbouwindustrie daarbij
heeft gespeeld te worden gememoreerd.
Dit onderstreept de mogelijkheden van
dit orgaan dat immers ingesteld is ten
einde de herstructurering der scheeps
bouwindustrie te stimuleren en te be
geleiden.
Een geleidelijke verbetering van de
structuur van de middelgrote en kleine
werven acht ik van grote betekenis.
Complementair hieraan is het beleid van
de Nederlandse regering gericht op het
in internationaal verband verminderen
van de concurrentieverstorende maatre
gelen. In de achter ons liggende perio
de heeft het internationale overleg, zo
als u weet, reeds tot bepaalde resul
taten geleid. Met betrekking tot de ge
leidelijke verbetering van de structuur
Op donderdag 7 oktober a.s. zal wederom in
Bolsward feest worden gevierd. Het traditionele
feest van Bolletongersdei geeft ieder de gelegen
heid te genieten van de aparte sfeer in onze
stad en van de diverse evenementen die georga
niseerd zijn.
Marktconimissie, Middenstand en Paardesport-
vereniging hebben bun best gedaan alles goed
voor te bereiden, zodat u uw aandacht kunt
geven aan de jongveekeuring, het standwerkers-
concours, de uitgebreide kraampjesmarkt, het
prettige winkelen bij orze middenstandszaken
en de ringrijderij, waaraan dit jaar de show „het
it hea hiel hwat better, allinnich de
alderearsten hawwe it moai woun, mar
oan de oare kant is der in bulte groeid
en lizze de platte rydkuilen mei wyt,
swart of grien plastyk om de hiele
pleats hinne. winterfoer is der by de
measten folop. En net to forjitten, de
molkpriis, dy’t tsjin de forwachtings
yn, dit jier better wie as it jier to-
foar. Der koe mar raek molken wurde,
hwant de freeslike forhalen oer de bü-
terberch binne as snie foar de sinne for-
dwoun, men hat der klauwen oan om
yn de bihoeften to foarsjen. Nou, en dan
melkt it in stik fleuriger. Né, de greid-
boer hat op it heden syn draei wol. Foar
de bouboer is it lykwols folie minder
aerdich. Hjir yn Fryslan is de ierdap-
pel fierwei it blangrykste produkt en
dêrme is it wer mis. Foar dzze kost
bare forbou djüre setters, folie
kunstmest, folie wurk en sproeikosten
liket de priis nearne op. Dér kaem
de léste wiken noch by, dat de groun
troch de droechte sa hurd wie dat de
béste jirpels by it masjinale dollen
blau waerden en as féfoer fuort moas-
ten. Aldergelokst is dat nou wer oer,
mar de prizen bliuwe fierst to leech.
De granen binne as frucht al jierren
foar de bouboer net leanend en hoe’t
t mei de sükerbiten komme sil, moat
ek wer ófwachte wurde. Der komme ge-
nöch kilo’s en it gehalte sil ek wol goed
wêze yn dizze moaije simmer, mar de
priisgaransje foar sükerbiten jildt mar
foar in bipaeld kwantum en it kin, tinkt
my, net misse of wy komme dit jier
dér in hiel stik oerhinne. Dat bitsjut,
dat it meardere foar de wréldmerkpriis
forkoft wurde móat en dy is tige leech.
Soks drukt desto swierder by in hege
opbringst. Né, de bouboer kin op it he
den syn wille wol op.
Minister Lardinois hie fan ’t simmer
noch in goed sin, doe’t hy op in gear-
komste yn Zwolle de minsken syn kaer-
ten sjen liet. Dér sieten doe 4 troe
ven by en hy liet se de lju allegear
sjen.
Foarst soe der dit jier in ütstel komme
t
Ik meen, heren Amels, dat u er op ge
lukkige wijze in geslaagd bent u kijk
op de wijze waarop de Nederlandse
scheepsbouw zich in een veranderend
economisch en sociaal klimaat moet
ontwikkelen in concrete daden om te
zetten. Bij ’t debat over het Noorden vie
de opmerking dat de structuur van het
bedrijfsleven in het Noorden zo zwak
zou zijn door de vele familiebedrijven. U
bewijst in de gelukkige wijze waarop u
elkaar aanvult in de leiding van uw be
drijf, dat ’n familiebedrijf ook een ster
ke positie kan innemen en het is zon
der twijfel een wijs besluit van u ge
weest iemand, die zijn sporen in indus
trieel Nederland op zo bijzondere wijze
verdiend heeft als de heer Hupkes, te
vragen als commissaris u bij de schaal
vergroting te begeleiden.
Toen in 1969 de plannen voor de thans
gerealiseerde investering in Den Haag
ter tafel kwamen, werden zij in een
bij gevoegd advies gekenschetst als een
radicale wijziging van de sedert lang
gebruikelijke produktiemethoden in de
middelgrote en kleinere scheepsbouw.
Dit plan zou, aldus deze kenschets, ver
moedelijk een periode van meer indus
triële aanpak van de bouw van zeesche
pen in deze sector inluiden.
Ik ben het daarmede eens. Zonder ge
vaar van overdrijving kan het door u
gerealiseerde project voor Nederland als
uniek worden beschouwd. De produktie-
methode waarbij voorlopig de bouw van
de schepen en ook de afbouw volledig
overdekt kan plaatsvinden, en welke
in een volgende fase ook voor de voor
bewerking en de voormontage zal wor-
den toegepast, lijkt mede gelet op de
bijzondere klimatologische omstandig
heden waarmede uw bedrijf rekening
dient te houden, de meest in aanmer
king komende. De modernisering van ’t
produktieapparaat, waardoor aanzien
lijke produktiviteitsstijging mogelijk
wordt, zal eerst bij een intensief ge
bruik tot maximale resultaten leiden.
Dit zult u bereiken met een produktie
in twee ploegen. In uw plannen wordt
reeds in ’73 hierin voorzien. De huidi
ge werkgelegenheid zal daardoor met
ongeveer de helft kunnen worden uitge
breid. Een perspectief dat in de nabije
omgeving van Makkum ongetwijfeld
zeer positief zal worden ontvangen.
De regering denkt aan ’n spreiding van
industriële activiteiten over Nederland,
mede door afremming van de groei in
het westen van het land. Dat doel kan
ook bereikt worden als noordelijke be
drijven zich uitbreiden en voor die uit
breidingen arbeidskrachten uit het Wes
ten aantrekken. Daarvoor moeten dan
natuurlijk wel voldoende huizen ter be
schikking staan. Ik meen dat u en daar
mede uiteraard de gemeente Wonsera-
deel wat dat betreft niet te klagen heeft
over het begrip dat u bij de vorige mi
nister van Volkshuisvesting hebt ont
moet. Ik zou daaraan willen toevoegen
dat de gang van zaken met uw plan
nen aangetoond heeft dat het Noorden,
als het zelf de handen uit de mouwen
steekt, in Den Haag een gewillig oor
vindt en dat een dergelijke houding mij
gezonder lijkt dan ’t wachten op Haag
se initiatieven. De vorige minister van
Economische Zaken was bereid uw pro-
ballet te paard” is verbonden. Bovendien wordt
een driedaagse konijnen- en sierduiven show ge
houden en op zaterdag 9 oktober een ringrijderij
voor pony’s.
Daarom hoop ik, dat de weersomstandigheden
goed zullen zijn en dat velen ook van bulten
Bolsward zullen komen om dit feest mee te
maken.
Zij zijn allen hartelijk welkom.
van de middelgrote en kleine werven is
overleg nodig tussen betrokken partij
en het bedrijfsleven en de overheid
over een doelmatige aanpak van dit
vraagstuk. Verder onderzoek naar de
wenselijke produktieomvang is gewenst.
Het gaat er om tot levensvatbare een
heden te komen. Bundeling van krach
ten zal, gelet op de grote financierings
problemen, die verbonden zijn aan de
modernisering van het produktie-appa-
raat, in vele gevallen noodzakelijk blij
ken te zijn. Hierbij zullen vooral ho
ge eisen aan het aanpassings- en door
zettingsvermogen worden gesteld.
Het is niet in de laatste plaats uw
doorzettingsvermogen als ik mij even
mag richten tot de beide heren Amels
waardoor dit bij u geboren initiatief
in goed samenspel met de overheid he
den resulteert in het openen van uw
nieuwe bedrijf.
Door middel van het plaatsen van een
sectie heb ik, zoals u gezien hebt, de
daartoe benodigde handelingen reeds
verricht. Ik wens u toe dat deze ver
nieuwing die u tot stand hebt gebracht,
zal beantwoorden aan de gestelde ver
wachtingen.
DE „SKUORRE FAN AMELS”
Zo noemt men in Makkum ge
makshalve de nieuwe hall die za
terdagmorgen officieel werd ge
opend. Hier in dit artikel de
tekst van de rede uitgesproken
door de minister van Economi
sche Zaken, mr. drs. H. Lang-
man, ter gelegenheid van deze
opening op 2 oktober 1971 j.l.
om de selsstannigen yn steat to stel
len in bilêstingfrije reserve to foarmjen
Twad kamen der rintesubsydzjes foar
modernisearjende bidriuwen.
Tred soe der in Wet komme om ünder-
nimmers, dy’t har wurk net mear of
net goed mear dwaen koene, in ütkea-
ring to jaen. En fjird: de grounbank!
Mar tusken dy gearkomste en de tred-
de tiisdei fan septimber is der blykber
hiel hwat foroare, hwant yn de regea-
ringsforklearring fynt men allinnich de
Wet op de arbeidsüngeskiktens werom.
Oer de rintesubsydzjes gjin wurd mear,
oer de grounbank wurdt net mear rept
en de bilangrike saek fan de bilêsting
frije reserve wurdt ütsteld oant 1 jan.
1973. Nou en hwat ütstel bitsjut yn diz
ze tiid, dêr’t alle wiken it lüd oer de
situaesje somberder wurdt, kin men fan
tinken wol ha. Ek dit wurdt faei. Mar
hwat net ünwis is, dat binne de swier-
dere lésten, dy’t op steapel stean, de
auto’s, de benzine, de elektrisiteit, it
wetter, de leanen fan de faklju, de hie-
ren en yn dizze omkriten de algemiene
kosten fan it nije greate wetterskip: It
Marnelan. De Steaten hawwe forliene
wike mei oergreate mearderheit der ta
bisletten, alhoewol de boeren hjir hast
allegear tsjin wiene. En nou kin Depu-
tearre Eringa wol sizze, dat it hjir mar
giet oer in goune per pounsmiet, mar
dér jowt hy gjin garansje op. Hawar,
de tiid sil it leare
Lit üs mekoar mar neat wiis meitsje.
Wy geane net in maklike tiid yn ’e
mjitte, nationael net en yntematonael
like min. Hwant ek yn de EEG steapel-
je de swierrichheden har al heger op en
der hoecht net folie mear by to kom
men of de lannen geane elk wer har
eigen gong en dat soe foar üs lan eko
nomysk de deastek wêze, net it minst
foar it boerefolk. Lit üs hoopje, dat hja
yn Brussel wizer wêze sille, hwant dat
soe it slimste wêze, hwat hja de hün-
derttüzenen stege wrotters oandwaen
kinne. Tj. de J.
