Naar oorlog
Zuid-Oost Azië
m
de week
De foto
van
Oppositie weigerde minister Engels
te volgen
I
De Sovjetunie en UNCTAD
Naar redelijke zelfstandigheid voor
de West
Volksgericht
Zilveren filmpjes
-
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
VRIJDAG 26 NOVEMBER 1971
110e JAARGANG No. 90
Wymbritseradeel,
Onzekerheid
Vluchtelingen
Russisch motief
Oorlog in Zuid-Azië
„A-wapens weg van Okinawa”
Aanval
Kontinentaal China
van
Uruguay zondag naar stembus
Triest
en ongeacht door welke kerkeraad de
Vuil water
De West
4e week november 1946
Keuze doen
Niet optimistisch
P.
Advertentieprijs: 18 et. per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs 'op aanvraag
groting te enten op de feiteiijke rijks-
begroting.
Londen sluit vrede met
Rhodesië
Abonnementsprijs f 5,80 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
De intrede van Kontinentaal China zou
deze situatie wel eens ingrijpend kun
nen wijzigen. Hoewel ook de mogelijk
heden van China om hulp te verlenen
uiteraard nog zeer beperkt zijn, kan
toch niet van de Chinezen eenzelfde pas
sieve rol worden verwacht als van de
Russen tot nu toe. De Chinezen zul
len ongetwijfeld als de avantgarde van
de Derde Wereld willen optreden: Mao
Tse Tung heeft de wereld eens onder
scheiden in twee delen: het platteland
dat dan door de ontwikkelingslanden
wordt gevormd en de stedelijke centra,
de industriestaten op het noordelijk
halfrond.
Gevraagd: Mollenvanger. Br. o.n. 353
van dit blad.
Afscheid ds. Gordeau te Wolsum. Hij
werd o.a. toegesproken door ouderling
K. Feenstra.
Te koop wilsterflapperij bij A. Twijn-
stra te Wons 95.
ze basis de groep van 77 zouden wil
len binnentreden.
De Indiase beweringen, dat het nu gaat
om een grootscheepse aanval döor Oost-
pakistaanse verzetsstrijders, klinkt niet
erg geloofwaardig. In elk geval zouden
zij dan op grote schaal door India moe
ten zijn bewapend. Er is echter ook nog
een West-Bengalen, dat tot India be
hoort. Het is gemakkelijk legereenhe
den uit dit gebied voor ,,Oostbengaalse”
(dus Oostpakistaanse) verzetsstrijders
te laten doorgaan. In dit geval zou er
sprake zijn van een gecamoefleerde In
diase aanval, aldus meent de Telegraaf
in een commentaar. Met zekerheid valt
er echter nog niets te zeggen.
Voor een deel is dat te wijten aan de
weinig bezielende betogen van minister
Engels in de Tweede Kamer. De be
windsman bleef zich beroepen bp het ge
brek aan middelen en de noodzaak tot
bezuinigingen. Daar had hij wel gelijk
in, maar hij had er nog iets aan toe
kunnen voegen. De minister had, zoals
zijn voorgangster dr. Marga Klompé wel
voortdurend deed, iets aan kunnen ge
ven van een visie op de toekomst, als
het gaat om belangrijke zaken als cul
tuur, jeugd, milieu en maatschappelijk
werk.
De militaire schermutselingen tussen
India en Pakistan en een mogelijke oor
log op grote schaal wordt intussen mo
gelijk gemaakt door de grote stroom van
wapens uit de rijke landen.
Beide landen hebben de afgelopen 20
jaar 15 procent van de totale hoeveel
heid wapens ontvangen die voorname
lijk Amerika en Rusland aan de „der
de wereld” hebben geleverd.
Voor amor geen plezier, want
al geldt het twee efen paar
ekstremisten in Ierland
nemen teerkwast en schaar
om zich vaardig te reppen
een meisje mag, op straat
geen intieme omgang hebben
met een Britse soldaat.
Later met zo’n vent trouwen
dat wordt een dure prijs
er komt een bende vrouwen
men hoort hun dol gekrijs
handzwaaiend, zeer verbolgen
’t is nationale plicht
die meisjes te vervolgen
op, voor het volksgericht.
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres;
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157^
Bolswards Nieuwsblad
de Ene Heiland is, is hier geen theo
rie, maar wordt er als werkelijkheid er
varen. Daarom is deze kapel een teken.
Drs. J. Reinsma, Snekerstraat 61, van
wie we reeds meer goede foto’s in por
tefeuille hebben, blijft ook hier, even
als bij zijn foto van „de Boude wijn
flat bij nacht”, dicht bij huis. Och, waar
om zou men ook ver gaan lopen, als
het dichtbij ook valt te zien? Als men
er maar oog voor heeft.
Tot besluit ons welgemeend excuus, dat
iemand (niet de fotograaf) ons op het
dwaalspoor bracht, wat betreft de lo-
calisatie van de vorige foto, u weet
wel de foto met de duiven op het muur
tje. We hopen, dat de goede Sint als
steeds sterk geïnteresseerd in daken,
dit artikeltje niet heeft gelezen en zo
ja, dat noch de familie Kroontje, noch
de familie Gerritsma er van de zijde
van de goedheilig man nadelige gevol
gen van heeft ondervonden. Het exo
tisch dak was niet van de eerste, maar
van de laatste (De Klippen 18).
Vooral dat laatste motief is voor de Rus
sen steeds ’n gerede aanleiding geweest
om zich aan werkelijke koncessies in
UNCTAD te onttrekken. De Sovjet
unie pleegt ervan uit te gaan dat het
vooral de taak en de verantwoordelijk
heid van de westelijke landen is om de
welvaartskloof te dichten, omdat zij aan
het ontstaan ervan de grootste schuld
dragen. Bovendien willen de Russen nog
wel aanvoeren, dat hun eigen achter
stand op de welvaart van ’t westen niet
alleen hun mogelijkheden om hulp te
verlenen beperkt, maar bovendien een
bewijs te meer is dat zij niet aan de
koloniale uitbuiting hebben meegedaan.
Al blijft de Indiase regering ontkennen
dat haar troepen op grote schaal Oost-
Pakistan zijn binnengevallen, zoals door
de Pakistaanse pers en radio sinds
maandag wordt gemeld, zeker is dat de
strijd aan de Oostpakistaanse grens is
toegenomen. ïn feite was er echter al ’n
oorlogssituatie. Beide landen hadden hun
legers gemobiliseerd en aan de grenzen
geconcentreerd en beide partijen heb
ben al wekenlang melding van grens
incidenten gemaakt.
De behandeling van de begroting van minister Engels (Cultuur,
Recreatie en Maatschappelijk Werk) is vorige week nog verras
send geëindigd. Bij de uiteindelijke stemming over de begroting
stemde de komplete oppositie tegen. Een hoogst ongebruikelijke
zaak. Hoewel men oppositie en regeringspartijen eikaars tegenstan
ders mag noemen en de begrotingen vanzelfsprekend altijd van de
regeringskant komen, is het gebruikelijk dat de oppositie aan het
eind van de debatten eveneens, al is het onder protest, de begrotin
gen goedkeurt. Men wil dan toch enige verantwoordelijkheid dragen
voor wat er in de loop van een jaar gebeurt. Wat CRM betreft
heeft de oppositie dit nadrukkelijk geweigerd
Van 1950 tot 1970 is de wapenexport
naar de ontwikkelingslanden verzeven-
voudigd en vorig jaar bedroeg de waar
de van de geleverde wapens 5 miljard
gulden.
Het staat wel buiten kijf, dat de Chi
nezen zich tot het platteland van de we
reld rekenen, maar het is nog te bezien
hoe zij dit geïnstitutionaliseerd willen
zien. In UNCTAD zou dit betekenen dat
zij tot de groep van 77 toetreden, maar
zekerheid bestaat hierover nog lang niet
De institutionalisering zou namelijk in
houden dat Peking ook zaken als het
Handvest van Algiers en de in Peru tot
stand gekomen Verklaring van Lima zo
moeten onderschrijven en beide gaan
uit van het gegeven van een door het
kapitalisme overheerste wereld waar
binnen de ontwikkelingslanden ’n recht
vaardiger aandeel in vruchten van die
samenleving zouden moeten krijgen. En
als dit dan misschien te sterk is ge
zegd, dan zijn er in beide toch aspek
ten die voor de Chinezen hoogstwaar
schijnlijk onaanvaardbaar zijn. Zij zul
len er b.v. niet veel voor voelen om
meer kapitaalhulp van het westen te
vragen, maar de ontwikkelingslanden
voorhouden, dat de kracht van hun re
volutie juist is geweest de afwerping
van het bedelaarshabijt en de mobilisa
tie van eigen hulpbronnen. Het is daar
om zeer de vraag of de Chinezen op de-
Het ligt in de bedoeling a.s. april de
turfdistributie op te heffen.
De zuivelschool blijft te Bolsward. Als
een brandhout uit het vuur gerukt.
Met een gering 'Stemmenverschil 3934
werd het pleit ten gunste van Bols
ward beslist.
Erg optimistisch is men hierover niet.
Frankrijk heeft nog niet veel bereid
heid getoond om in de Nederlandse
belangen tegemoet te komen. De Rijn
verlaat nu eenmaal vrij snel de Fran
se bodem en wie daar achter leeft,
Hoort, een verliefde Marta
weet er nu alles van
het vonnis is zeer hard ja
wil een meisje aan de man,
geknipt, geteerd, gebonden
te kijk aan een schandpaal
behandeld als een hond en
een les voor allemaal.
Zo zijn onze manieren
dit is verdienstelijk werk
nog steeds dragen de Ieren
een christelijk watermerk.
Maar haat blijkt niet te doven
beschaving, is ’t heus waar?
in naam dan van 't geloof en
de teerkwast en de scaar
kan het de wereld aangezegd
zo spreken de verdwaasden recht.
moet maar voor zichzelf zorgen. Dat
is jarenlang de mentaliteit geweest van
de Franse en Duitse Rijnvervuilers. Veel
verwijten kunnen wij hen niet want
ook Nederland heeft jarenlang zonder
zorgen het vuil naar de zee gebracht in
de wetenschap dat het dan in elk ge
val over de grens was. Pas nu begint
men te ontdekken dat diezelfde zee
daardoor langzaam wordt vermoord.
De Nederlandse regering heeft voorge
steld om het afval van de Franse kali-
mijnen niet meer in de Rijn te lozen,
maar op te slaan. Nederland wil voor
een belangrijk deel in de kosten van de
opslag deelnemen. Het probleem is daar
mee nog lang niet van de baan want
als de kalimijnen over twintig jaar slui
ten, willen de Fransen de afvalbergen
ook via lozing in de Rijn laten verdwij
nen.
Met meer dan gewone belangstelling wordt in de groep van 77 uit
gekeken naar de houding van de Sovjetunie nu binnenkort de entree
van Kontinentaal China zoals Peking in Lima werd aangeduid -
in UNCTAD kan worden verwacht. Tot nu toe zaten de Russen in
UNCTAD min of meer op rozen. Zij hebben indertijd niet onbelang
rijke steun gegeven aan de bijeenroeping van de eerste UNCTAD-
konferentie in Genève in 1964, maar bleven voor het overige vrij
wel buiten schot. De konfrontatie voltrok zich al gauw tussen de
westelijke landen en de ontwikkelingslanden en wel om dat in de
westelijke landen nu eenmaal een overmatig aandeel van de wel
vaart in de wereld is gekonsentreerd en van hen daarom de be
langrijkste konsessies moeten worden verkregen. In de tweede
plaats ligt de koloniale periode nog vers genoeg in het geheugen
om de oorzaak van die onevenwichtigheid in de voormalige relatie
tussen het westen en wat nu de Derde Wereld heet tc zoeken.
Na zes jaar en twee weken is het con
flict tussen Engeland en Rhodesië bij
gelegd.
Rhodesië riep op 11 november 1965
eenzijdig de onafhankelijkheid uit zan
der dat de vijf miljoen zwarte Afrika
nen een stem in het kapittel kregen.
De Britse regering was fel gekant te
gen het besluit en via de UNO werd
Rhodesië door economische sancties ge
troffen, zonder dat het daardoor op de
knieën werd gebracht.
De besprekingen, die Sir Alec de laat
ste tien dagen in Salisbury heeft ge
voerd hebben verscheidene malen ge
dreigd spaak te zullen lopen. Het groot
ste struikelblok was de pas in Rhode
sië ingevoerde landwet, die het land in
een Europees en een Afrikaans deel
splitst.
Smith weigerde deze wet ongedaan te
maken, hetgeen de Engelsen niet kon
den aanvaarden omdat een dergelijke
maatregel in strijd is met het principe
dat er geen rassendiscriminatie in Rho
desië toegepast mag worden.
Na Smith onder grote druk gezet te
hebben, zou hij nu toegezegd hebben de
wet in te trekken.
Minister Drees (verkeer en Water
staat) heeft vorige week in de Twee
de Kamer laten blijken dat de smerige
Rijn, om een merkwaardige beeldspraak
te gebruiken, nu ook bij de regering
in het verkeerde keelgat is geschoten.
De bewindsman vertelde dat de Neder
landse ambassadeur in Parijs bij de
Franse regering heeft aangedrongen op
vermindering van de zoutlozingen in de
Rijn. Het diplomatiek overleg heeft ech
ter geen resultaat gehad. De Franse Ka-
limijnen gaan onverdroten voort met
hun lozingen. Minister Drees later bij
gevallen door minister Schmelzer (Bui
tenlandse zaken) liet blijken, dat de
Nederlandse regering eventueel zal aan
dringen op een ministersconferentie van
landen langs de Rijn. Het zal afhangen
van het ambtelijk overleg dat deze week
in het Zwitserse Bazel is begonnen tus
sen dezelfde landen.
„Platteland”
Toen de hoorcommissie uit Tzum per
taxi naar Rhenen was om daar de
plaatselijke predikant te beluisteren,
geraakte de auto op de terugweg door
een lek in de benzinetank in brand. Er
moest 4 km gelopen worden alvorens
men per andere auto de reis kon voort
zetten.
Uruguay gaat zondag naar, de stembus
om een nieuwe president, een nieuw
congres en enige honderden nieuwe bur
gemeesters te kiezen.
Het ziet er naar uit dat de verkiezin
gen in deze kleine Zuidamerikaanse re
publiek met nog geen drie miljoen in
woners tot de belangrijkste in de ge
schiedenis van het land gaan behoren.
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Premier Biesheuvel heeft eind vorige
week, na het wekelijkse kabinetsberaad,
nog geprobeerd de zaken wat recht te
trekken. De minister-president vertelde,
dat er ondanks veel bezuinigingen ook
nog veel posten omhoog zijn gegaan.
„De CRM-begroting schept extra pro
blemen, omdat deze in hoofdzaak uit
subsidies bestaat. De behoefte aan deze
subsidies is in feite onbeperkt. Wij
hebben een keuze moeten doen,” aldus
premier Biesheuvel. Hij verweet de op
positie dat deze zich te veel heeft dood-
gestaard op de eigen, alternatieve be
groting. Waarin wordt voorzien in ex
tra uitgaven van één miljard gulden. Hij
zei er begrip voor te hebben dat het
voor de oppositie onbevredigend is wan
neer het niet lukt deze alternatieve be-
Dezelfde onzekerheid en vaagheid ver
sluieren de Indiase politiek. Premier me
vrouw Gandhi heeft op haar reis door
de westelijke landen verzekerd, dat haar
land een vreedzame oplossing van het
conflict wilde blijven nastreven. Tege
lijkertijd heeft zij echter moeten toege
ven, dat „bepaalde militaire kringen”
in India wel degelijk oorlogszuchtig wa
ren. Met name de minister van Defen
sie, Jagjiwam Ram, zou sterk voor een
aanval op Pakistan geporteerd zijn. De
centrale regering van het grote India
maakt niet zo’n krachtige indruk, dat
zij kan worden geacht de „oorlogspar
tij” in de hand te houden.
Het Japanse Lagerhuis heeft een reso
lutie aangenomen, waarin de Ame
rikanen worden opgeroepen, de
atoomwapens, die op Okinawa liggen op
geslagen, te verwijderen, voordat de ei
landengroep per 30 juni volgend jaar
aan Japan wordt overgedragen.
Hierdoor is het mogelijk, en zelfs waar
schijnlijk, dat het aanhouden van de
stroom vluchtelingen uit Oost-Pakistan
met 30.000 per dag (waardoor dit pro
bleem de Indiërs al sinds weken en
maanden boven het hoofd is gegroeid)
de voorstanders van militair optreden
tegen Pakistan nu te gortig is gewor
den en hen heeft verleid van de be
staande toestand van schemeroorlog een
werkelijke oorlog te maken. Met alle el
lende van dien ook voor de niet direct
bij de oorlogshandelingen betrokken de
len van de bevolking van India en Pa
kistan, die toch al niet rijk zijn en al
sedert jaren veel meer dan de helft van
hun belastingen aan defensie zien iiit-
geven in plaats van aan scholen, wo
ningbouw of volksgezondheid. De ver
paupering van Zuid-Azië wordt nu nog
verergerd en versneld in plaats
afgeremd of tot staan gebracht.
Als dit nu eens geen foto was, maar
een schilderij, dan zouden we de schil- dienst wordt geleid, want het besef, dat
der waarschijnlijk prijzen om zijn goed
gevoel voor ritme en vlakverdeling, zijn
strakke penseelvoering wat betreft de
contouren van het hier uitgebeelde ge
bouw en zijn moed waarmee hij schijn
baar nonchalent met grote klodders ko
lossale bladeren suggereert en daarmee
het eentonige grijs van de lucht op een
ietwat grillige wijze doorbreekt. Maar
het is geen schilderij, het is een foto.
Geen uitbeelding, maar een afbeelding.
En toch geldt ook hier wel hetzelfde
compliment. Fotograferen is ook een
vorm van schilderen, voorzover het wer
ken met licht en schaduw inhoudt. Om
dit effect fotografisch te bereiken is de
fotograaf vermoedelijk onder nabijzijnd
struikgewas gekropen om vandaar een
doorkijkje te componeren. Al neuriënd
„Kom van het dak af”, heeft hij, zo
vertrouwde hij ons toe, nogal geduld
geoefend in de hoop, dat de man op
het dak naar beneden zou komen. Maar
toen deze bleef toeven, is 't plaatje toch
maar geschoten. De foto is dus niet
gemaakt dankzij dakzitter, maar niet
tegenstaande hem. De man heeft het
vermoedelijk niet geweten, dat ergens
van onder de struiken een lens op hem
was gericht.
De foto werd genomen tijdens de ver
bouwing van de kapel, want voorzover
u, lezer, Bolswarder bent, zag u al lang,
dat deze foto een close-up van het ver
pleeghuis Bloemkamp is, n.l. de kapel.
Op de foto rechts aan de voorkant is
een kruis ingemetseld, hetgeen hier ook
reeds op wijst, maar erg duidelijk is
dit waarschijnlijk op de krante-afdruk
niet, het licht op de zijkant is daartoe
te fel. In dit opzicht heeft de foto
graaf weloverwogen, hetzij toevallig
een leuk effect in zijn foto gelegd. De
kaarsrechte vertikaal snijdt de foto ge
lukkig niet symetrisch in twee gelijk
waardige helften, maar het linkervlak
is het grootst en de dalende daklijn
wordt prachtig opgevangen door ster
ke slagschaduw. De wat ijle, zakelijke
klokkestoelen voor de twee luidklokken
vormen een hoofdstukje apart.
Voor wie het niet wist, de kapel (aan
de Floridus Campuslaan) wordt iedere
zondag gebruikt voor het houden van
een kerkdienst voor personeel en ver
pleegden, die voorzover zij niet zelf als
lopend patiënt aanwezig kunnen zijn of
op de rolstoel of brancard (rijdend bed)
naar hier kunnen worden gebracht, de
dienst per microfoon kunnen volgen.
In feite is de kapel van Bloemkamp het
meest oecumenisch kerkgebouw van
Bolsward. Alle „hokjesgeest” is hier
vreemd. De kerkdiensten worden door
de eigen geestelijke verzorger, ds. Van
Wezep, zowel als door voorgangers van
de verschillende kerken uit Bolsward
en omgeving geleid en het is gelukkig
niet zo, dat elk zijn „eigen gehoor”
heeft. Voor zover de gezondheid het toe
laat komt men graag naar de diensten,
onverschillig wie er de voorganger is
De meerderheid van de Tweede Kamer
wil „binnen redelijke termijn” zelfstan
digheid voor Suriname en de Nederland
se Antillen. Vrijwel alle partijen spra
ken zich vorige week, bij de behande
ling van de begroting vooi de West hier
over uit. Uitzonderingen vormden de
ARP en de CHU. Deze partijen menen,
dat Nederland wel moet meedenken en
meepraten over wijziging in de staats
rechtelijke verhoudingen, maar zelf geen
standpunt in mag nemen. Nederland
moet niets forceren en geen diktaat op
leggen, aldus mej. Van Leeuwen (ARP)
De andere partijen baseerden hun wens
naar zelfstandigheid van West op de
mogelijkheid dat Nederland betrokken
wordt bij onlusten in Suriname of op de
Antillen en daardoor in eenzelfde si
tuatie komt als Engeland, dat grote pro-
eelmn heeft in Noord-Ierland. Een
voorbeeld daarvan was het zenden van
mariniers naar de onlusten in Willem
stad. De meerderheid van de Tweede
Kamer stelde zich op achter de mening
van de parlementaire delegatie, die na
een bezoek in augustus aan de West,
ook tot de konklusie kwam dat de rijks-
delen binnen redelijk korte tijd zelf
standig moeten worden.
