50 Jaar openbare bibliotheek
voor
Bolsward
Wonseradeel
en
V oorlichtingsavond
Babe Shroar
I
j
1
I
I
H
n
aft
1
Igo;
f
1»
1
1
I
11L
liH
Fan de iVlartinytoer
Geslaagd
o
gr
la
I
8
HOe JAARGANG No. 93
DINSDAG 7 DECEMBER 1971
I
Giro 887926
Wymbritseradeel,
Biblio-
Wonseradeel
Hot gemeentebestuur van Bolsward
CREATE STRUKELBLOK
IT
Tj. de J.
- -
Advertentieprijs: 18 ct. per nun
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Abonnementsprijs f 5,80 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
1. Op 16 december a.s., ’s avonds om 8.00 uur, zal een voorlichtingsavond
worden gehouden over het nieuw ontworpen bestemmingsplan Eekwerd II,
dat naast het thans in uitvoering zijnde plan Eekwerd I komt te liggen
(zie ..de Brugge” van december 1971). De stedebouwkundige ontwerpers
van het plan prof. ir. Froger en ir. Nauwen zullen daarbij aanwezig zijn
voor het geven van een toelichting en voor de vragenbeantwoording.
O
o
o
O
Ook in verpleeghuis Bloemkamp worden I door liet personeel van de Openbare Bi
de patiënten |>er rijdende boekenwagen bliotheek van lectuur voorzien.
2. In het wachtkamertje tegenover de bodekamer in het stadhuis zijn de
van dit plan gemaakte tekeningen aanwezig. Tevens is een maquette op
gesteld. Een ieder kan daarvan nu reeds kennis nemen om op de voorlich
tingsavond enigszins georiënteerd te zijn.
Wanneer bij hen, die bij het bekijken van de tekeningen en de maquette,
vragen rijzen, kunnen zij deze op een in het wachtkamertje beschikbaar
formulier noteren. Deze formulieren moeten in een daar tevens opgestelde
bus worden gedaan. De vraagpunten worden op de voorlichtingsavond door
een forum beantwoord.
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
de Kerk aan het Broereplein.
De geldmiddelen van de bibliotheek be
stonden uit een subsidie van 360,
van de gemeente Bolsward en 25,
van de gemeente Wonseradeel en verder
van giften en bijdragen van een aantal
instellingen in Bolsward o.a. Hollandia
en het Gasthuis. Een zeer sober bestaan
al die jaren, dat nog soberder werd in de
crisisjaren toen de subsidiekranen hele
maal werden dichtgedraaid, waardoor
niet alleen het subsidie van de gemeen-
se bejaardentehuizen. Weer wordt de
huisvesting in Bolsward te klein. Om tot
uitbreiding te komen is het aangrenzen
de pand waarin de naaishcool was on
dergebracht reeds aangekocht. Een deel
hiervan is al in gebruik genomen. Het
andere deel wacht op verbouwing, waar
voor momenteel de financiële middelen
niet toereikend zijn.
Het werk van de bibliotheek, aanvanke
lijk opgezet door idealisten met meer
enthousiasme en ijver dan beschikbare
financiële middelen heeft in de laatste
jaren dankzij een belangrijk betere sub
sidieregeling zijn vleugels behoorlijk
kunnen uitslaan. Hopelijk zal niet de
verslechterde conjunctuur en een daar
door dreigende afbrokkeling van de sub-
sidie-gelden de nog steeds doorgaande
groei van dit werk belemmeren.
De openbare bibliotheek neemt in Bols
ward en Wonseradeel een zekere plaats
in in het culturele voorzieningen-pakket.
Het is niet onbescheiden om te stellen
dat dit een belangrijke plaats is.
De Openbare leeszaal
(Makkum).
Koal is kleare sop en wyn, dér sit gjin
lichem yn.
Deze Plattelands Leeszalen en Biblio
theken werden gesteund door de Vere
niging voor Openbare Leeszalen en Bi
bliotheken in Friesland, die wisselcollec-
ties boeken beschikbaar stelde, en door
een naburige Openbare Leeszaal en Bi
bliotheek, in dit geval die te Sneek die
haar catalogus beschikbaar stelde, waar
uit de lezers van Bolsward aanvragen
konden doen.
Van 1921 tot 1958 was de bibliotheek ge
huisvest in het gebouw van de Hervorm-
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Te Enschede slaagde voor het examen
Wiskunde M.O.A. de heer A. v. Zandber
gen woonachtig te Drachten, afkomstig
uit Oosterlittens.
3. .Om voor alle bezoekers een goede zitplaats te reserveren in een zaal
van voldoende grootte is het nodig dat allen die de voorlichtingsavond wil
len bezoeken zich opgeven. Dit kan plaats vinden aan het stadhuis, tel. 3244
en op een in het wachtkamertje aanwezig formulier.
Het bespreken van een geschikte zaal kan niet op het laatste moment plaats
vinden, daarom kan opgave voor het bijwonen van de voorlichtingsavond
worden gedaan tot en met 14 december a.s. Tijdig ontvangt men dan nader
bericht in welke zaal de voorlichtingsavond wordt gehouden.
50 jaar geleden op 8 juni 1921 vond de oprichting plaats van de „Ver
eniging Plattelands I^eeszaal en Bibliotheek voor Bolsward en Om
streken.”
Friesland heeft een vijftal van deze z.g. Plattelands Leeszalen en
Bibliotheken gekend. Deze bibliotheken hadden dezelfde functie als
de Openbare Leeszalen en Bibliotheken maar konden alleen al van
wege het feit dat hun werkgebied niet voldoende inwoners omvatte
niet voldoen aan de voorwaarden om voor rijkssubsidie in aanmer
king te komen.
De uitlening aan de Openbare
theek te Bolsward.
*ai**s**i^**a^«^*<a^^R^
sekering in bryfke, hwerop sie, dat de
forsekerde sommen fan de gasthüspleat-
sen wer mei safolle persint forhege wie-
ne. Dér wie in listke by, hwerüt bliek,
dat de boukosten yn fiif jier mei mear
as 70 omheech gien wiene. De iene
pleats stiet op trije ton, in oare np
fjouwer en de djürste stiet op sahwat
in heal miljoen. It tryste fan dit alles
is, dat men de eigner en gebrüker, gjin
greater deugd dwaen koe, dan dat hja
allegear op ien dei öfbranden. Kwant
praktysk is it sa, dat njuggen fan de
tsien bourkerijen met mear foar har
taek birekkene binne en de needsaeklike
Ontwikkeling yn ’e wei steanne. Rounom
siket men needoplossings, dy’t efkes lins
jowe mar mei in jiermannich net mear
doge. Earst hat men de skuorreed op-
offere, doe ien fan de gollen ta stal
makke, doe in hok boud of in stik can it
büthüs prakkesearre, in molkstOl neist
of efter de pleats set, it hea op souder
brocht en noch folie near. Hwant de
goede oplossing soe in nije moderne
pleats wêze, mar yn de goedichheit, hwa
kin dat bitelje
Yn inkelde ruilforkavelingen sjocht men,
hwat moöglik is as der genöch lan is en
der in nijboudé pleats by moat. En dan
biseft men de skerpe kyk, dy’t de op
stellers fan it Fryske struktuerplan
hawn hawwe op de easken fan hjoed
en moam. Nou sitte eigners en hierders
mei har solide mar alderwetske pleatsen
muorrefêst. En it ünderhald is hast net
mear to biteljen. de greate hege dakken
As der in prater is, moat der ek in
harker wêze.
It bigjint rounom troch to dringen, dat
de stille revolüsje yn de agraryske bi-
driuwen noch lang net ta in ein kommen
is. Der binne twa düdlike üntwikkelin-
gen to merkbiten. Alderearst de sterke
formindering fan de bidriuwen, lytser as
20 ha. Under de 10 ha giet it tige hurd,
tusken de 10 en 20 hat it in hiel skoft
de kop der foarhalden, mar bigjint it
nou ek to sakjen en boppe de 20 ha
docht men alle war om der in hoeke lan
-V.'
te verviel maar ook de dienst van de
bovenomschreven bibliotheek-instanties.
Het aantal leden kwam in de voor oor-
logse jaren dan ook niet boven de 200
uit, terwijl het aantal boeken dat jaar
lijks werd uitgeleend gemiddeld onge
veer 8.000 banden bedroeg.
In de donkere oorlogsjaren ontstond er
een grotere belangstelling voor lezen.
We zien de uitleenstatistiek dan oplopen
tot ongeveer 20.000 uitleningen per jaar.
Veel nieuwe boeken konden er in die
tijd niet worden aangekocht, hetgeen
betekende dat van het boekenbezit van
de bibliotheek na de oorlog niet veel
meer over was dan een totaal uitgelezen
en versleten partij boeken, in onze ogen
alleen nog maar geschikt voor de papier
molen.
Na de oorlog nam de belangstelling voor
lezen weer sterk af. Maar zoals in alle
sektoren begon ook hier langzaamaan
het herstel.
In de vijftiger jaren werd er naartoe ge
werkt om de openbare bibliotheek van
Bolsward ook als zodanig erkend en van
rijkswege gesubsidieerd te krijgen. Om
aan de eis te kunnen voldoen dat het
werkgebied ten minste 10.000 inwoners
zou tellen, één van de subsidievoor
waarden, werd samenwerking gezocht
en gevonden met Wonseradeel.
In 1955 begint de viktorie. Dankzij sub
sidie van Rijk, Provincie en Gemeente
kon het boekenbezit worden gesaneerd
en belangrijk uitgebreid.
In 1958 kon een betere, grotere huisves
ting worden betrokken n.l. een deel van
het huidige bibliotheekgebouw in de
Kerkstraat. Later in datzelfde jaar werd
een speciale afdeling jeugdbibliotheek
geopend.
Tegelijkertijd begon ook de opbouw van
de bibliotheekvoorziening in Wonsera
deel.
In 1960 werd een filiaal-bibliotheek ge
opend in Witmarsum, in 1961 gevolgd
doof een filiaal-bibliotheek in Makkum.
In Bolsward kwam een speciale voor
ziening tot stand voor Bloemkamp. Er
ontstaat dan een bijzonder snelle groei
van aantal lezers en uitleningen.
Een vergelijking van de jaren 1955-
1960-1963 geeft respectievelijk de volgen
de cijfers: leden 150-1400-1700; uitlenin
gen per jaar: 9.000-40.000-60.000.
In Bolsward is dan ook al spoedig een
uitbreiding van de huisvesting noodza
kelijk.
Het aangrenzende schoolgebouw kwam
vrij en na een vrij grote verbouwing kon
deze ruimte aan de bibliotheek worden
getrokken. Dan blijkt weer duidelijk
hoeveel werfkracht er uitgaat van een
goede accomodatie en ruime boekenkeus,
want opnieuw gaan de jaarcijfers met
sprongen vooruit. 1965: leden 2.600; uit
leningen 85.000.
Inmiddels is in 1965 in Wonseradeel een
bibliobus van start gegaan die in alle
dorpen met uitzondering van Makkum
wekelijks een uitlening verzorgt. He
laas moest daarvoor het filiaal in Wit
marsum worden opgeofferd. Diverse
kleine bibliotheken uitgaande van het
Nut van 't Algemeen, en enkele kerkelij
ke groeperingen, zowel in Bolsward als
Wonseradeel hebben in de loop der ja
ren op zeer positieve wijze besloten tot gelijkheid voor uitleenposten in de dive?-
by to krijen en sadwaende mear earm-
slach to finen.
In twadde düdlike tendins sit yn it ta-
nimmen fan greide en it forminderjen
fan de bou. It tal bouboeren is yn Ne-
derlan de léste tsjien jier de helt lytser
wurden. Yn 1960 wiene der jit 193.162
lyts en great en yn 1970 jit 108.003. De
minne ütkomsten fan de measte bou-
produkten-tink mar ris oan de jirapels-
hawwe alderearst de boeren mei in
mingd bidriuw de kant fan de melkerij
opdreaun. En dit type bidriuw komt op
de sangrounen it measte foar. Hjir yn
Fryslan binne it binammen de Walden,
dy ’t sjen litte hoe de bou as snie foar
de sinne fordwynt.
Dizze beide foroaringen binne de lenig
ste net. Men kin ek allerwege merkbite,
dat de bisteande bidriuwen bilangryk
mear fé halde as eartiids. Net allinnich
dat de mechanisaesje soks fplle better
moogllk makket as foarhinne, ek de for-
halding tusken krêftfoer en kunstmest-
prizen’ oan de iene kant en de molke en
fleisprizen oan de oare kant, hat dizze
Ontwikkeling stimulearre.
Mar al dizze bigryplike en faeks need
saeklike üntwikelingen fine op har paed
it greate strükelblok: de Gebouwen'.
Lytse bidriuwen kombineare freget grea-
tere gebouwen, boupleatsen yn greide
omskuorre freget oare gebouwen en de
taname fan de fésteapel twingt de boer
ta oanbouwen en forbouwen.
En krekt dy bouwerij is sa'n freeslik
probleem. Ik krige okkerdeis fan de for-
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
üs hj'oed to sizzen M
mei reid bidutsen, in ideael Onderkom
men foar minsk en dier, kostje in for-
mogen oan ünderhald, it fervjen fan in
pleats om de safolle jier is net mear to
dwaen. Moat er hjir of dér in timmer
man by komme, dan haldt jo it liif mei
beide hannen. En hoe solider de pleats
boud is, hoe üngelokkiger. Forline jier
woe in boer hjir yn de omkriten in me-
chanyske ütmestynstallaesje yn de
pleats ha.
It wie noch in nije pleats en de faklju
hawwe dagen dwaende west om it swie-
re beton, hwert hja trochhinne moasten,
baes to wurden. Mei de pneumatyske
boar hawwe hja der trochdrild. mar it
beton joech gjin billies it wiene op it
lést de grindstiennen, dy’t spjalten.
It tankmelken nimt sterke opgong, mar
dêrfoar moat in melklokael komme,
great genöch om de tank en tabihearren
to pleatsen. Mar hwer moat er stean?
Hwer is romte, dy’t mist wurde kin?
In boer sit net sa gau forlegen op syn
eigen pleats, mar ik bin der wis fan, dat
hünderteen boeren alle dagen omrinne
mei dit ünoplosbere gebouwenprobleem.
En as der nou ien ding is, hwat de auto
riteiten. net de oarloch. stelselmiettich
foarwaerloazge hawwe, dan is it krekt
dit. Hja hawwe mei iepen eagen de boel
fêstrinne litten, de eigners koart ha!den
en de wrotters yn it slop rinne litten.
En hwa hellet harren der nou üt
samenwerking door hun boekenbezit in
te brengen bij de apenbare bibliotheek.
Wel een bewijs van de grote plaats die
deze instelling als algemeen instituut in
deze beide gemeenten inneemt.
In 1969 werd een speciale afdeling cen
trale sehoolbiblioteekdienst opgericht
die de lagere scholen in Bolsward en
Wonseradeel voorziet van een collectie
leesboeken voor de vier hoogste klassen.
In voorbereiding zijn plannen om de
scholen tevens te voorzien van een col
lectie gedokumenteerde informatieve
jeugdboeken aansluitend bij de vernieuw
de onderwijsmethoden.
In 1970 heeft ook de grammofoonplaat
z’n ntrede gediaan in de openbare biblio
theek, zij het dat de bibliotheek tot nu
toe alleen nog maar voor intermediair
speelt tussen de aanvrager en de Noor
delijke Fonotheekdienst te Groningen.
In de toekomst zal dit hopelijk uitgroeien
tot een eigen discotheek.
Een nieuw filiaal .in Witmarsum staat
nog op het verlanglijstje evenals de mo-
Hwat hat
is
4x.
