Naar consolidatie
de fronten
van
India-P akistan
m
de
Financiële beschouwingen
in
kamer
Gabe Skpoar
De achtergronden van het conflict
Drees wil Zestienhoven behouden
Bangla-Desh
Gouden filmpjes
Foto van de week
Hwat nat
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
110e JAARGANG No. 94
VRIJDAG 10 DECEMBER 1971
Wymbritseradeel.
Kerken helpen
NAVO
Dacca
Enquête
Korte vreugde
Bangla Desj
de stad van
Veiligheidsraad
le week december 1921
van
K. Mol te Bolsward in ondergoederen.
üs hjoed to sizzen
Meerderheid
Luchthaven
Kamerdebatten
Makkum,
Advertentieprijs: 18 ct. per mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Abonnementsprijs f 5,80 p. kwartaal
(bjj vooruitbetaling)
Giro 887926
Op de Krite-avond (2e kerstdag) zal
in de Doele de opvoering plaatsvinden
van Fryske Trou, plastisch spel van
Y. C. Schuitemaker.
Kerstboom-, rijtuig-, fiets-, blakerkaar-
sen Verkades theelichtjes. I. ledema
Marktplein. Idem Thomsons kerstpud
ding 17 ct. per pakje.
Bij de Grauwe Kat zal een transforma-
tiestation worden gebouwd.
Scheepstelling Bolsward. Verlengen
schepen. P. v. d. Hoop.
Frankrijk en Engeland doen in de UNO
alle moeite om de Indo-Pakistaanse oor
log opnieuw in de Veiligheidsraad te
brengen. Beide landen hebben tot dus
ver in de UNO-debatten een strikt neu
trale houding aangenomen om in een
eventuele tweede ronde in de Veiligheids
raad een brug te kunnen slaan tussen
China en Rusland.
Zowel Engeland als Frankrijk onthield
zich dan ook van stemming over de re
solutie in de Algemene Vergadering van
de UNO waarbij India en Pakistan wor
den opgeroepen het vuren te staken en
hun troepen terug te trekken.
De capsule van het Russische ruimte
voertuig Mars-3, die vorige week don
derdag een geslaagde landing op de pla
neet Mars maakte, heeft slechts betrek-
Het wachten is op een tweede nationale
luchthaven, maar de minister zei dat de
voorbereidingen voor de plannen nog
wel twee jaar in beslag zullen nemen.
Dat is Bangla-Desh!
Ze ziet overal geraamtes lopen
en lijken liggen er op hopen
Zo is nu Bangla-Desh
Er komt maar geen einde aan die
straten.
In wrak tsjil yn ’e wein makket it
measte gerattel.
Voor een kind dat toch al zo
doorlopen was met smart.
Lisbeth v. d. Wal
Want dat is nu nog het laatste wat
zij had vergaard.
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
TeL >044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157).
Zij kan niet meer.
En voor beiden komt nu ook de
laatste keer.
Ook zij sterven uitgehongerd tussen
het puin.
Mijn God wat is die oorlog ruw en
hard.
Zoals verwacht werd deze resolutie, die
niet bindend is voor de betrokken partij
en, met een overweldigende meerderheid
van 104 stemmen voor, 11 tegen en 10
onthoudingen aanvaard.
Rusland en de Oost-Europese landen,
uitgezonderd Roemenië, stemden tegen.
Pakistan stemde voor, maar India tegen.
Na afloop van het tien uur durende de
bat met 60 sprekers verklaarde India
zich niets van de oproep tot een „staakt
het vuren” te zullen aantrekken. De re
solutie werd hiermee een slag in de
lucht en niet meer dan een uiting van de
wereldopinie.
De afdeling interkerkelijke hulp van de
Wereldraad van Kerken in Genève heeft
vorige week opnieuw 850.000 dollar naar
New Delhi gezonden voor het werk on
der Oostpakistaanse vluchtelingen. Het
geld zal worden besteed door de CASA -
Christian Agency for Social Action - ’n
oecumenische hulporganisatie, om iets
aan de dakbedekking, de watervoorzie
ning en aan dekens in de kampen te
doen. Tot nu toe is via de Wereldraad
meer dan twee miljoen dollar ter lenging
van deze nood bijgedragen. Halverwege
deze maand gaan nog eens 850.000 dol
lar naar India.
Nu kortheidshalve het verder nieuws.
De ministers van defensie van de Euro
pese landen van de Navo zijn het dins
dag in Brussel eens geworden: Zij zullen
samen een extra defensie-inspanning
doen ten bedrage van ruim anderhalf
miljard gulden, waaraan een nieuwe Na-
vo-communicatiesysteem en vliegtuig-
bunkers op Navo-vliegvelden zullen wor
den betaald.
Ook het laatste „gat” in deze extra in
spanning, van ongeveer 105 miljoen gul
den, zal worden gevuld. Voor Nederland
betekent dat in totaal een uitgave van
rond 158 miljoen gulden, in vijf jaar,
waarvoor binnen de begroting ruimte ge
vonden is (1972), en gevonden kan wor
den. Het Nederlandse aandeel in ’t ,gat’
is acht miljoen gulden.
De economische en financiële gang van zaken in Nederland kwam
deze week uitgebre.id in het parlement aan de orde. De Eerste Ka
mer moest starten met de financiële beschouwingen en de behande
ling van de diverse belastingvoorstellen, die de regering heeft ge
daan. Minister Nelissen (Financiën) kon daarbij de gelegenheid
krijgen om iets meer informatie te geven over het begrotingstekort
over 1971. Bij de behandeling in de Tweede Kamer werd dit tekort
op 1700 miljoen gulden geraamd, maar ieder hield bij de berekingen
nog heel wat slagen om de arm. Bij de belastingvoorstellen van de
regering heeft destjjds de Tweede Kamer wat veranderingen aange
bracht. Maar het was nauwelijks te verwachten dat de senatoren
aan de andere kant van het Binnenhof hier deze week veel drukte
over zouden maken. Als de Senaat nu ook akkoord gaat, staan ons
in januari nog wat prijsverhogingen te wachten.
Y. K. Galama’s stalhouderij. Levering
le klas trouwcoupé en rouwkoets.
het is oorlog
Zij ziet haar zelf in één van de
gebroken ruiten
en ziet een mager en ingevallen
snuitje.
Tot zover dit overzicht. Nu nog iets over
de huidige ontwikkeling.
Indiase troepen hebben woensdag de
Oostpakistaanse stad Comilla zonder
veel tegenstand van Pakistaanse zijde
ingenomen en rukken hu op naar Dac
ca, waar het grootste deel van de Pa
kistaanse troepen zich heeft verschanst.
Comilla is na Jessore en Sythet de derde
grote stad die India heeft veroverd.
Volgens India waren de Pakistani’s al
uit de militaire basis in Comilla gevlucht
voor de Indiase troepen waren gearri
veerd. Volgens Indiase woordvoerders
trekken Pakistaanse troepen zich zonder
enig strategisch plan terug en vluchten
de Pakistan’s zelfs in paniek uit Dacca,
het voornaamste steunpunt van Paki
stan. De meeste Pakistaanse militairen
vluchten naar de bases Barisal en Nara-
yanganj. Volgens de berichten van gis
termorgen leek er een stabiliteit van het
front bij Dacca te zijn gekomen.
Zij is in alle staten.
Nog steeds is zij op zoek.
Een oude man ligt ginds te kreunen
omdat hij te zwak is om te leunen
op zijn gammele stok.
Zij helpt de oude overeind
maar alle hulp is ook voor hem
te laat,
’t Wordt zijn tijd dat ook hij naar
God toe gaat
Wat een ellende ziet dit kind,
voor dat ook zij uitgemergeld haar
einde vindt.
Nog steeds roept zij om haar moeder.
Ja, zo is Bangla-Desh vandaag
Zij ziet een pas geboren baby liggen
en ’t ruikt een rotte lucht.
De moeder ligt op sterven bij haar
kindje.
In haar wanhoop neemt zij het mee,
slaat dan verder op de vlucht.
’t Is verschrikkelijk, maar dit is
Bangla-Desh.
Nu komt zij in de straten waar zij
eens heeft gewoond.
Nog steeds is de moeite voor haar
zoeken niet geloond.
Zij legt de baby neer heel zacht
en dan is het een ogenblik, zij, die
wacht.
Dan valt zij huilend neer in het puin.
Zij kan nog huilen maar ook dat valt
zwaar.
Tenslotte ons zelf nog even op de borst
slaan naar aanleiding van een enquete,
die in Oostenrijk werd gehouden.
Oostenrijkers zien liever Nederlanders
dan Italianen of Tsjecho-slowaken, zo
De installatie van burgemeester S. J
Praamsma zal plaats vinden op 20 dec.
1921 om 7 uur.
blijkt uit een onderzoek naar de vraag,
hoe Oostenrijkers over andere Europe
anen deken. Van de ondervraagden zet
47 procent de Duitsers boven aan hun
voorkeurslijst, terwijl bij 42 procent de
Zwitsers de bovenste plaats kregen. Op
de schaal van 1 t.e.m. 5 kwamen de Ne
derlanders en de Hongaren over het al
gemeen op de derde plaats, terwijl de
Italianen en Tsjechoslowaken op de
vijfde plaats kwamen. Het onderzoek
werd gehouden in opdracht van de in
Hamburg gevestigde Norddeutse Rund
funk. Zeven procent van alle ondervraag
de Oosterijkens zei in een nieuwe „An-
schlusz” bij Duitsland te geloven, ter
wijl 91 procent zich daar tegen verklaar
de.
Ter voorbereiding op de Kamerdebatten
van deze week heeft het kabinet afge
lopen maandag tot diep in de nacht een
speciaal gesprek gehad. Hoofdthema
was de vraag of de regering nu in moet
grijpen bij de loononderhandelingen.
Vooral DS ’70 en VVD schijnen hierop
Minister Drees (Verkeer) voelt er niets
voor om de Rotterdamse luchthaven
Zestienhoven te sluiten. Dit in tegen
stelling tot de Rotterdamse gemeente
raad, die een motie aannam waarin op
sluiting wordt aangedrongen. De ge
meente vindt dat de luchthaven te veel
last voor de omwonenden veroorzaakt.
Minister Drees meent dat Zestienhoven
pas dicht kan als in de buurt van Rot
terdam een vervangend vliegveld is aan
gelegd. Anders zou Schiphol te veel wor
den belast, veronderstelt de bewindsman
kelijk kort gewerkt. Na enkele uitzen
dingen - waarbij ook beeldsignalen van
af Marsiaanse bodem werden overge
seind - werd het radiocontact plotseling
verbroken. Niettemin leverden de Rus
sen met deze eerste (semi-) zachte lan
ding op de rode planeet - waarbij uit
sluitend van parachutes en niet van
remraketten gebruik werd gemaakt - ’n
opmerkelijke prestatie.
Pakistan is samen met India, een der
jongste staten van de wereld, aan
schouwde eerste op 15 augustus 1947 ’t
levenslicht en telt ruim 80 miljoen in
woners waarvan de meerderheid uit Hin-
hammedaanse godsdienst. India, dat e-
venals Pakistan in 1947 los kwam van
Engeland, telt een kleine 400 miljoen in
woners waarvan de meerderheid uit Hon
does bestaat, aldus ons zusterblad „De
Harltager Courant”, die eveneens een
kort overzicht van de geschiedenis van
het conflict gaf, dat wij hier verder op
de voet volgen.
Pakistan is geografisch een monstrum,
daar het uit twee delen bestaat, die
alleen maar over andermans gebied
bestaat, die alleen maar over andermans
gebied verbinding met elkaar kunnen
hebben. De beide landsdelen liggen op
ruim 1500 km. van elkaar, zover dus als
Amsterdam vasi Rome. De gebieden van
India en Pakistan omvatten vele volks
stammen. Diverse gebieden mochten in
1947 zelf kiezen of ze zich bij India dan
wel bij Pakistan wilden aansluiten. Van
wege een meerderheid van Mohamme
danen onder de bevolking koos Bengalen
toen de zijde van Pakistan, maar ’t land
maakte daardoor van zichzelf wel een
soort kolonie van Pakistan omdat het
een minderheidsgebied werd en wel erg
ver van het vuur kwam te zitten. India
bleef aldoor ijveren voor een zelfstandi
ge status voor Bengalen en die gedach
te glnig ook in Oost-Pakistan zelf steeds
meer vorm aannemen. Dat leidde weer
tot conflicten met ’t centrale bestuur in
West Pakistan. De rest is recente ge
schiedenis. De regeringstroepen van
West-Pakistan trachtten een opstand te
gen het gezag in Oost-Pakistan neer te
slaan. Men zocht uiteraard de vijanden
van de staat onder de Hindoes. Geen
Hindoefamilie was er meer veilig en de
strafexpedities hadden een massale
vlucht van Hindoes, die een kwart der
bevolking van Oost-Pakistan uitmaken,
tengevolge. India werd opgescheept met
meer dan 10 miljoen vluchtelingen, die
er sindsdien als ratten sterven aan cho
lera en ondervoeding. India kan het
vluchtelingenprobleem uit zich zelf niet
aan en uit de rest van de wereld komt
maar schamele hulp.
In feite is India thans de oorlog begon
nen om Oost-Pakistan gewapenderhand
een eigen bestuur te geven, zodat het
de vluchtelingen kan terugnemen.
Zowel India als Pakistan zijn landen, die
de problemen van zelfbestuur nog maar
nauwelijks aankunnen. Er wordt in die
landen nog bittere armoe geleden en in
Bolswartls Nieuwsblad
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeél, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Op het moment dat we dit overzicht moeten afsluiten (donderdag
morgen) lijkt het na een aanvankelijk snelle opmars van India in
Oost-Pakistan en een overwicht van West-Pakistan op India geko
men te zijn tot een zekere consolidatie van de fronten. In de afge
lopen 24 uur waren deze nauwelijks gewijzigd. India staat nog
steeds op 30 km afstand van Dacca. Een 3000 vluchtelingen keer
den reeds terug naar op Oost-Pakistan veroverd gebied. In deze
adempauze is het wellicht goed nog even in te gaan op de eigen
lijke achtergronden van het conflict.
Uitvoering van het Geheelonthouders
zangkoor „De Zeeklank” te Zurich.
Hardrijderij voor mannen te Zurich.
Prijs f 25. Murk Elgersma te Com-
werd, le premie R. Nota te Bolsward,
le premie H. Eerhardt te Oudehaske.
grote delen ervan is de beschaving nog
maar nauwelijks doorgedrongen. In bei
de landen heersen vaak hongersnoden
en het laat zich indenken dat India bijv.,
dat niet eens de eigen 400 miljoen mon
den kan voeden, geen raad weet met nu
nog weer tien miljoen monden en mond
jes erbij. Tien miljoen, het is bijna even
veel als de gehele bevolking van ons
land!
Een klein meisje loopt verwilderd
door de straten,
ze kijkt bang om haar heen
en ziet het overal ’t afschrikwekkende
puin en steen.
Ze roept heel klagelijk naar haar
moeder
Het stadhuis te Bolsward (op deze foto
niet te zien) is eens genoemd een „mees
terproef van bouwend Bolsward”. Dat
was in 1614-1617. De toen ruim 11-jari-
ge kleine Gijsbert zal wel hebben ge
speeld op de steigers. Zijn vader Jacob
Gijsberts was tenslotte de bouwmeester.
Sedertdien is het steeds „bouwend Bols
ward” gebleven, al waren er duidelijk
ups en downs in de bouwactiviteit. Er
werden huizen gebouwd, scholen, ker
ken, winkels, fabrieken. Er werd ge
bouwd, verbouwd, afgebroken, al de
eeuwen door. Maar zelden werd er zo
veel gebouwd als de laatste vier a vijf
jaar. Ging het vroeger huisje voor huis
je en ging er met passen en meten veel
tijd verstreken, nu worden er hele stra
ten tegelijk gebouwd, toegegeven, dat in
plan Eekwerd de straten veelal al even
kort zijn als de straatnaam, waarover
destijds zoveel strijd is geleverd en die
nu ineens wel in het gehoor blijken te
liggen en hun practisch nut bewijzen.
Immers woont iemand in De Terpen, De
Slinken, De Warren, of hoe het daar
ook allemaal moge heten. U zoekt dit
bij voorbaat niet in de Hollandiabuurten
noch in het Parkplan met zijn SiboMus-
Godscalcus, Henricusstraat en wat dies
meer zij. Welnu, dit is een doorkijkje in
Eekwerd in aanbouw. Het geheel geeft
wat een Mondriaans effect en dat zal de
fotograaf ook wel hebben bedoeld. Erg
knap van kompositie vinden we. Een
schop of kruiwagen kun je desnoods nog
ergens neerzetten, als is het natuurlijk
leuker een gegeven te nemen zoals het
is. Maar een kerk of fabrieksschoor
steen laat zich niet eventjes verplaat
sen. Dat heeft de fotograaf natuurlijk
ook niet gedaan. Hij heeft zichzelf ver
plaatst en wel zodanig, dat er een leuk
gegeven voor de lens kwam. Onze al
oude Martini zal nog wel nooit zo'n
zware lijst heben gehad als hier. Goed
uitgemikt. Het „schilderij” er naast
geeft meer variaties, maar is niet min
der raak. Hier geldt het aloude wijze
woord: De kerk in het midden laten,
maar evenzeer de slogan: „Kerk en we
reld”. De fabrieksschoorsteen, zelf als ’t
ware een uitloper van het lijnenspel van
steigerhout aan de rechterzijde van de
foto, geeft een aardige illustratie van ’t
Ora et Labora, het Bid en werk. Het
kleine bouwseltje links in deze lijst is
wel geen biechthokje, maar wel een zeer
intiem vertrekje, een miniatuur „huis
der zuchten”, een noodzakelijk geval, zo
lang het sanitair in de in aanbouw zijnde
woningen nog niet is gerealiseerd. Ma
ker van deze unieke foto is de heer drs.
J. Reinsma, Snekerstraat, Bolsward.
Alle tekenen wijzen erop dat Oost-Pa
kistan zich onder de naam „Volksrepu
bliek Bangla Desj (Dsjana Pradsjatan-
tri Bangladesj)” gaat vestigen als een
onafhankelijke en soevereine Mohamme
daanse staat. Het land van de Oost-
Bengalen, dat maandag door India vol
kenrechtelijk werd erkend, zou met een
bevolking van ongeveer 75 miljoen men
sen en een oppervlakte van 140 000
vierkante kilometer qua inwonertal het
achtste land ter wereld worden. Dacca,
de duizend moskeeën, is
voorbestemd als hoofdstad. Tsjïttagong
in het zuidoosten zou met zijn grote zee
haven de belangrijkste handel worden.
In dit mohammedaanse deel van Benga
len, waarvan het westen na de terug
trekking van de Britse koloniale heer
sers 25 jaar geleden als West-Bengalen
bij het hindoeïstische India kwam, ko
men de twee heilige stromen van het
subcontinent samen. De Ganges en de
Brahmapoetra lopen bij Dacca in het
hart van Oost-Pakistan in 'elkaar over
en veranderen onder de nieuwe naam
Padma het uitgebreide kustgebied in ’n
onafzienbare delta.
te hebben aangedrongen. De verwach
ting was echter dat minister Boersma
zich deze week nog wat op de vlakte
wilde houden om zo veel mogelijk de
handen vrij te hebben bij komende ge
sprekken met werkgevers en werkne
mers.
De Tweede Kamer zou ongetwijfeld bij
minister Boersma het plan op tafel leg
gen dat de vakbonden onlangs op het
punt van de sociale premies bekend
hebben gemaakt. Voorgesteld is om al
vast de pensioenpremies met 0,2 pro
cent te verhogen, vooruitlopend op een
nieuwe pensioenregeling waarbij voor el
ke werknemer 70 procent van het laatst
genoten salaris wordt gegarandeerd.
De hogere premie zou alvast geïnd kun
nen worden om uit de opbrengst de
bouw van extra woningen te financie
ren.
De benzine wordt door de belasting
maatregelen ruim vijf cent per liter
duurder, frisdranken krijgen in januari
een belastingheffing van acht cent per
liter en in september nog eens van
ruim zes cent.
Prijsverhogingen zouden in de Tweede
Kamer uitgebreid aan de orde komen
bij de behandeling van de begroting van
minister Langman (Economische Za
ken). Ogenblikkelijk gevolgd door die
van minister Boersma (Sociale zaken).
Bij Economische zaken gaat het onder
meer om de prijsontwikkeling, de pro
blemen met name in het noorden van
het land en de export van ons land.
Minister Boersma moet antwoorden op
de vragen rond de loonontwikkeling en
de werkeloosheid. Met die werkeloosheid
is het droevig gesteld. Op het ogenblik
telt Nederland 90 duizend werkelozen,
begin volgend jaar zal het aantal oplo
pen tot over de honderdduizend. Ver
wacht werd dat de regering deze week
extra maatregelen bekend zou maken
om met name de werkeloosheid in de
bouw te bestrijden.
