We mogen
minder-validen
onze
niet vergeten
Blauwhuis
Nieuw Theresiahuis te
officieel geopend
I
1
fe
I
B
f
i
I
Ook zij
kunnen een volwaardige
functie
in maatschappij vervullen
Fa Huiiema te Bolsivard leverde
riant
werkstuk af
Voorlichtingsavond Eekwerd II
1
de Martinytoer
Fan
Zilveren filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
ISO'
Ill
■t‘ JAARGANG No. 97
DINSDAG 21 DECEMBER 197’
Verschijnt tn: Bolsward, Baarde:ad eel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradrel, Workum en Wymbritseraded,
Vol waardige arbeid
Harde werkelijkheid
(•foto Studio Ger Dijs
(vervolg op pagina 2)
Niet vergeten
Het gemeentebestuur van Bolsward.
■K
Ontdekking
IN
MMS
3e, week december 1946
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Abonnementsprijs f 5,30 p kwartaal
brj vooruitbetaling)
Giro 887926
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
J bakkerij van de heer J. Hoekstra.
Hindeloopen is onderhands verkocht
n S. v. d. Kooij te St. Anna Pa-
hie.
noemd tot burgemeester van IJlst,
J. Oppendijk, rechter te Batavia.
installatie zal plaats vinden op 2
1 heer D. A. de Koning te Ooster-
tens 25 jaar godsdienstonderwijzer,
arvan 20 jaar te Oosterlittens.
’.t uw klompen verzolen fa. v.h.'
liters, Kleinzand, Bolsward.
De donderdag 16 december j.l. gehouden voorlichtingsavond omtrent het
in ontwikkeling te nemen bestemmingsplan Eekwerd II heeft voor het ge
meentebestuur en de adviseurs een aantal bij de bevolking levende sugges
ties en wenselijkheden opgeleverd. Om wille van de tijd zijn de discussies
om ruim elf uur gesloten. Toch kan het mogelijk zijn dat er bij de in de
zaal aanwezigen nog vragen waren die niet meer konden worden gesteld
Graag willen we hen die daartoe behoefte hebben alsnog in de gelegenheid
stellen bij hen levende vragen uiterlijk voor 31 december a.s. aan ons ken
baar te maken. Voor zover mogelijk kan met deze vragen bij de verdere
bestudering van het plan ook rekening worden gehouden.
7 ,!w voor
van een n.euw loopvlak. Eerote
-warder Vulcaniseerinrichting Wit-
nstr. 20.
olswards Nieuwsblad
heten,
bij
Heeft uzich wel eens in de moeilijk-
reden verdiept, waarmee de minder-va-
iide mens soms heeft te kampen? Het
;s niet zo eenvoudig, om als gezonde
naar lichaam en geest zich een beeld
van het mindervalide zijn te vormen.
Veten weten niet hoe moeilijk het voor
een minder-valide kan zijn zichzelf te
aanvaarden, zoals hij of zij is.
Wanneer de minder-valide nog af-
gezien van werk of geen werk —de min-
der-validiteit niet kan aanvaarden, dan
kan het gebeuren, dat er zowel voor de
minder-valide als voor zijn omgeving
een bijzonder moeilijke situatie ontstaat.
Want wanneer hij of zij geen deel wor
den van de oplossing, dan worden zij
een deel van een vaak nimmer op te
lossen probleem. Wanneer we dit be
grijpen en goed aanvoelen, dan pas kun
nen we daadwerkelijk meeleven. Dit is
n.l. heel erg belangrijk, omdat veel min-
der-validen door verkeerd medelijden
of door ondeskundige voorlichting uit
het goede spoor zijn geraakt en daar
door in hun leven schipbreuk hebben ge
leden. Verder leert ons de ervaring in
het dagelijks leven, dat er nog vele min
der-validen zijn, die wegens gebrek aan
passende arbeid in het bedrijfsleven,
wanbegrip of als gevolg van een niet
verantwoorde voorlichting, een uiter
mate moeilijk gezinsleven hebben. Wel-
icht zult u zich nu wel afvragen „Is
n deze nieuwe tijd van goede sociale
voorzieningen dit nu ook nog mogelijk?”
Laten we daarom eens aan de hand
van een voorbeeld eens dieper op deze
:aak ingaan, omdat we hierdoor, de
aoe.ilijkheden van vele minder-validen
eter kunnen inzien en begrijpen,
ten man, getrouwd en vier kinderen,
erd door een verkeersongeval getrof-
n werd minder-valide. In het eerste
lar was het alleen maar een kwestie
an blangstelling en bemoederen. Vele
’.ensen droegen de man een warm hart
e en wilden van hun medeleven ge-
:igen. Na een bepaalde tijd werd het
zinsinkomen geleidelijk lager en de
ouw was haar goede kostwinner kwijt,
et leven ging verder zijn gewone gang.
>als gewoonlijk werd de minder-valide
agzamerhand vergeten en de dagen
/amen, waarop de man de vrouw voor
voeten liep en omgekeerd. Kortom, de
in was blijkbaar over.
.ar toen kwam pas de harde werke-
•heid, want het werd hem op dat mo-
Morgen minder-valide, wat dan...?
Ook morgen kunnen wij één van de slachtoffers zijn van de zeer
veel voorkomende verkeersongelukken of bedrijfsongevallen, of door
een ziekte minder-valide worden.
Wat zal er dan met ons gebeuren? Met deze vraag houden wy ons
meestal pas bezig, wanneer wij in het ziekenhuis zijn opgenomen.
Op zo’n moment zien we vaak de toekomst, door de achter ons
liggende gebeurtenissen, donker in. We weten de weg niet meer, die
wjj dan moeten gaan, omdat wjj by dergeljjke overrompelende ge
beurtenissen zwaar in de put zitten. Veelal realiseren we ons dan
pas, dat het leven van een minder-valide moeilijk kan zijn.
Uit dit alles blijkt, dat een volwaardi-
ge arbeidssituatie voor een minder-va-
lide wel bijzonder belangrijk
heeft gelukkig ingezien, dat
verzekeringen pas goed zijn,
de minder-valide zo mogelijk
wordt gesteld, zijn leven te vullen met
arbeid.
Dit is een belangrijk aspect van de zo
genaamde revalidatie. Want het weer
arbeidsgeschikt maken van een minder-
valide is veel nuttiger, dan alleen een
geldelijke uitkering.
Revalidatie maakt het meestal moge
lijk, dat de minder-valide mens zijn
plaats weer in de gemeenschap kan in
nemen. Tijdens de revalidatie zijn alle
maatregelen er op gericht, deze mens
te helpen bij het zoeken van de plaats
in het arbeidsproces, die voor hem het
meest geschikt wordt geacht, m.a.w.
waar de minder-valide volwaardig is in
de uitoefening van zijn funktie.
Het spreekt voor zich, dat de minder-
valide bij dit weder geschikt maken
met een goede wil bezield moet zijn, om
dat dan pas alles op alles gezet kan
worden, om de herinpassingsmoeilijkhe-
den te overwinnen. Maar bij deze re
validatie’ kan hij dan ook zo nodig ge
bruik maken van medische begeleiding,
-•--—'-’-ei’-e, be_oenenv<x>r’!',hyn'r,
studie, vakop.eiding, bedrijfsschoiing,
plaatsing op hoofdarteidersobjecten of
handarbeidersobjecten enz. Bovendien
We hopen, dat ook dit voorlichtingsar-
tikel zal bijdragen, dat meer minder-va
liden in de gemeenschap en het bedrijfs
leven zullen worden opgenomen.
Wij mogen onze minder-validen dus
niet vergeten, want dit is erg. Wan
neer wij de belangrijkheid van de no
dige hulp, warme belangstelling en de
passende arbeid voor onze minder-vali
den en de hieruit voortvloeiende vreug
de, moed en levensdurf niet goed zien,
dan is dit eigenlijk nog veel erger.
Het niet meer zien van dit welzijn door
de valide-mens betekent een ernstig ge
brek. Wie daar geen oog voor heeft is
wordt bij deze mogelijkheden ook nog
rekening gehouden met de aanleg, licha
melijke beroepsvermogens, verworven
bekwaamheden en de beschikbare werk
gelegenheid in het bedrijfsleven ter
plaatse of elders.
Verder zijn voor en na de plaatsing in
stellingen o.a. de arbeidsbureaus, de Ge
meenschappelijke medische diensten, de
Revalidatie Centra, de Provinciale Re
validatie Stichting, de Sociale Diensten,
de scholen en tal van andere instellin
gen gaarne bereid met de nodige hulp
middelen en voorzieningen te helpen.
We hadden toegezegd bij de officiële
opening aanwezig te zullen zijn, indien
de vergadering van de provinciale sta
ten op deze zelfde dag gehouden, niet
te zeer zou uitlopen. Eilaas, toen de ha
mer te Leeuwarden viel, was het ge
bouw te Blauwhuis reeds
>v. Staten zullen een Gysbert Ja-
sprijs instellen, die van jaar tot jaar
."isselend voor proza en poëzie zal
■den toegekend. De prijs bedraagt
10.
NIJE EN BETTERE METHOADE
Der binne winkellju, dy’t gjin oare ge
dachte hawwe as de klanten safolle
mooglik guod to forkeapjen en leafst it
djürste of it spul, dêr’t hja it meast
oan fortsjinje. Mar dit soarte bokswin-
kels binne ütsünderingen, de measten
wolle har klanten goed en reedlik bi-
tsjinje, hwant hja wolle har klanten
halde. As in winkelman jo freget: hwer
moat jo it foar brüke, dan is dat in yn-
lie’i'^-' op de fraech: hoe kin ik dizze
klant it artikel forkeapje, hwert hy of
sy it measte w'.lle fan hat. Hwant dêr-
troch sil hy bitrouwen yn de sakeman
ment duidelijk, dat zijn toekomst ge
heel veranderd was.
Toen hij als voorman bij baggerwer-
ken iedere week een zeer behoorlijk loon
thuis bracht, hadden hij en zijn vrouw
plannen voor de kinderen. Zijn werk
en de verantwoordelijkheid voor de kin
deren hadden hem tot een volwaardig
mens doen groeien. Zij hadden tot taak
de kinderen op te voeden. Deze taak gaf
een eigen kleur aan het leven en ver
sterkte de eigenwaarde van de vader.
In het begin, toen het volle loon ineen
schrompelde, kon het tekort nog wor
den aarigevuld met gespaard geld, zodat
de man nog maar weinig aan zijn per
soonlijkheid verloor.
Maar toen ook dit geld, mede door ex
tra kosten was opgebruikt en de tekor
ten niet meer konden worden aangevuld,
ging het gezin geleidelijk achteruit.
Ook als doordat de man geen passend
werk kon krijgen, was hy, naar zijn ei
gen idee, een nutteloos individu in de
maatschappij geworden. Maar de man
redeneerde, dat hem gelukkig niet al
les was ontnomen. Hij was toch nog va
der van vier kinderen.
Hij kon dan wel geen werk krijgen, toch
was hij een mens, die kinderen groot
kon brengen. Het lag aanvankelijk in de
bedoeling dat de kinderen zouden gaan
studeren, doch nu moesten zij gaan wer
ken om het gezinsinkomen aan te vul
len. Bi het begin vonden de kinderen dit
heel gewoon. De wijze woorden van va
der vonden gehoor.
Hij was nog altijd hoofd van het gezin.
Doch na verloop van tijd kwam er een
verwijt in de ogen van de kinderen, toen
ze steeds maar weer hun financiële bij
dragen moesten leveren voor het gezin.
De wijze woorden van vader kregen
steeds minder invloed. De kinderen be
gonnen hun eigen weg te gaan en dat
was niet altijd de goede weg.
Ook de prettige sfeer in huis verdween.
Machteloos zag de vader, hoe zelfs dit
kleine stukje van 'zijn leven, waarin hij
nog meende mee te tellen werd te niet
gedaan. Maar vader wend niet meer ge
luisterd, hij had zo graag als vader
een steun en leidsman voor zijn kinderen
willen zijn. Nu voelde hij pas, dat
zij onder zijn minder-validiteit hadden
te lijden. Minder-validiteit van de mens
treft vaak niet alleen het lichaam, maar
ook de geest.
Geen volwaardige arbeid voor een min
der-valide snijdt niet alleen in het da
gelijks brood, ze kerft ook vaak in de
ziel.
enkele uren
geleden geopend. Ditmaal volstaan we
met een kort resumé, dat we ontlenen
aan de Leeuwarder Courant. Zodra zich
daartoe de gelegenheid voordoet zullen
we het nieuwe gebouw, niet alleen een
aanwinst voor Blauwhuis, maar voor
heel de gemeente, graag eens persoon
lijk in ogenschouw nemen.
„Theresiahuis” bestaat al sinds 1904
en zou eigenlijk „Teatskehuis” moeten
is. Men
sociale
wanneer
in staat
behept met een geestelijke blindheid en
daarmee staat hij ver achter bij de min
der-valide mens, van wie de ervaring
heeft geleerd, dat zijn gemoed vaak
uiterst ontvankelijk is.
Mensen die zich bekommeren om de
minder-validen verheffen dan ook hun
eigen niveau.
it feit, dat wy harren bringe moatte
hwat dér noadich is en it bilang fan
lan, der’t dit guod hinne giet, foarc
stean. Wy moatte tof reden klanten sjc
to krijen, dy’t werom komme. En dl
moatte wy it breed sjen. Sa is men n
yn Marokko dwaende om de lju dêrre
learen, hoe’t hja de Fryske jirappels se
fan goede setters forsjen kinne. In pe
Fryske selekteurs leare de lju dêrre
fak en lizze poaterfjilden oan om s
syktefrije setters forbouwe to kinnen.
Hjir in Midden-Fryslan is in konso
um foarme. dy’t yn Süd-Amearika c
oare lannen fokfé levert, mar derby i
deskundige féforsoargers biskikber st
Hja binne ré om yn dy lannen ek go
buorkerijen to bouwen en seis in kc
plete suvelfabryk mei bimanning. Dat
ket op it earste gesicht it slachtsjen
de eksporthin, mar it is de goede
om dizze lannen echt to helpen. En
lange termyn is it ek noch de béste -
foar üs. Hwant de foarsprong, dy’t
hawwe op harren is wol sa great,
hja foar fierdere üntwikkeling do
wer weromkomme by harren, dy’t
de learmasters west binne. It wicht
ste is lykwols, dat troch dizze methc
echte üntwikkeling komt. Hja reitsjc
de ieuwenalde sleur wei en ien kear
fan dat keatling, sille hja it eigen lan
aksje bringe en foarüt helpe. En
moat krekt barre, sille wy de wrald i
warje foar al mear ünfrede en h
tsjin de wolfeart fan it westen. De t
de wrald is gjin jiskefet mar in i
yn it great to meitsjen mei dizze ün- eker, dy’t wy meiinoar fru i
kunde cn ünwil. Mar ek net minder mei j sje moatte. T
Nederland telt nu reeds ruim geschat
een half miljoen mindervalirien. Boven
dien neemt het aanbod minder-validen
nog steeds toe. Dit staat in direct ver
band met de toenemende welvaart.
B.v. per jaar ontstaan er 25.000 ver
keersongelukken en 300.000 bedrijfson
gevallen.
Het aantal minder-validen dat hieruit
voortkomt is niet precies bekend, wel
dat er per jaar 30.000 mensen bij ko
men, die een uitkering ontvangen inge
volge de Wet Arbeidsongeschiktheids
verzekering. Gelukkig is er dus door
bovengenoemde revalidatiemogelijkhe-
den een eeuwenlange verwaarloosde uit
hoek van de minder-valide wereld ont
dekt en opengebroken voor zorg en ver
nuft.
Bij het verschaffen van arbeid aan dui
zenden minder-validen gaat men dus
nu niet meer van de veronderstelling
uit, wat mankeert de man, maar, wel
ke capaciteiten hem zijn overgeble
ven. En dit is een goede redenering,
want er zijn in ons land 5000 beroepen.
En bij al deze beroepen is er nog niet
één beroep, waarvoor alle geestelijke en-
of lichamelijke vermogens vereist zijn.
De statistieken wijzen in het algemeen
dan ook uit. dat de arbeidsprestaties
van de minder-validen bij een juiste be
roepskeuze goed, het ziekteverzuim en
het aantal bedrijfsongevallen lager zijn,
en vaak minder van werkkring wordt
veranderd. Hoe kan het ook anders.
Deze mensen kunnen 100 pet. volwaar
dig in de uitoefening van hun funktie
zijn.
Zij kunnen veelal een goed voorbeeld
voor anderen zijn in het bedrijf, omdat
zij er aan gewend zijn aanpassings
moeilijkheden te overwinnen.
Driftig zjjn burgemeester B. W. Caze-
mier van Wynibritseradeel en P. K.
Bootema (rechts) bezig het oude Sint
Theresiahuis te slopen.
e
paald, maar tenslotte werd vernieuwing
toch noodzakelijk. Architect Jan van
Oerle uit Leeuwarden ontwierp een
nieuw geitouw, dat aariöémérsbedrijf'
Huitema uit Bolsward realiseerde.
Meer nog dan het oude bepaalt het
nieuwe „Theresiahuis” mede het beeld
van het dorp. Het is namelijk drie tot
vier verdiepingen hoog en omvat niet
minder dan 76 eenpersoons en 8 twee
persoons kamers.
wy yn it skoft meiinoar yn in hotel to
Ljouwert. Wy krigen dan it menu fan
de dei, de iene kear dit en de oare kear
hwat oars. Op in kear sei de ober tsjin
üs: De hearen treffe it hjoed, wy haw
we diz kear „haas”. Nou, dat wie tre-
wis! Mar ien fan de leden, in bikend
polityk man yn Fryslan, sei tsjin de
ober: Jow my mar in karbonaedtsje. Wy
stiene forstomd. En doe kaem de for-
klearring: Hy brükte as fleis neat oars
as hwat fan in kou of in baerch, al it
oare wie foar him taboe. Sa hie hy it
thus leard en sa wie it al dy jierren
bleaun. In hazze of in einfügel, in hin
of in fasant, tong, skylfisk of iel, hy soe
der gjin mule op sette. It moast fan in
kou of in baerch wêze.
Wy forwünderje üs oer de lju yn frjem-
de 'ünderüntwikkelde lênnen, mar doe’t
ik fyftich jier lyn yn Bakhuzen kaem,
wie der de maetskippy: Gaesterlên, dy’t
op Rys foar de direkteur in moaije filla
boud hie en forskate buorkerijen yn ei
gendom hie. De boeren, dy’t er op wen
nen, krigen om de trije jier in lading’
terpmodder as bimesting. Mar de nije
tiid brocht hjir foroaring yn en dit
waerd foroare yn kalisalt en slakke-
moal. Dat foei der by party min yn. De
slimsten kwakten it kalisalt yn de sleat
en setten mei it slakkemoal in daem op.
Hja woene it net oer it lan ha. En dat
wylst hja yn eigen lan de risseltaten fan
de kunstmest al den dei sjen koene.
Us eksport fan allerhanne artikels yn de
frjemde, ünderüntwikkelde lannen hat
presentiegelden voor de raad van
naarderadeel zijn vastgesteld op
die van de commissievergaderin-
1 op f 2,
krije en grif werkomme.
Yn it yntemasjonale sakelibben is it net
oars. Jo kinne it spul kwyt sjen to War
den, noadich of net, geskikt foar harren
of net, dat kin jo neat skele, al wolle
hja it ek yn ’e sleat smite. As se it mar
keapje
To lang hat men dizze leste methodde
ek tapast yn de saneamde Ontwikke
lingsplannen. Dêr is al hiel hwat hinne-
tóge, dêr’t nei koarte tiid neat fan op ’e
hispel kaem, mar men wie it kwyt. Sa
is der wol fokfé foar djüre prizen nei
lannen gien, dêr’t dizze bisten nei in-
kelde jierren alhiel fortuteaizgen omt
hja yn dat klimaet en mei dat foer to
lider giene.
Hawar, dan koene hja mar nije keapje.
De Amerikanen hawwe yn de earste
jierren fan de üntwikkelingshelp hiel
hwat masines en traktoren nei dy lan
nen brocht. Mar de lju koene der net
mei omgean, hja wisten neat fan ünder-
hald en reperaesje en mei in pear moan-
nen stiene dy dingen der to ruostkjen.
Miljoenen binne op dizze wize forknoeid.
En dochs hiene dizze minsken, by hwat
neitinken, de kaei maklik fine kinnen
foar in bettere oplossing. Hwant yn ei
gen lan koene hja merkbite, dat nije
dingen earst leard wurde moatte en de
kans krije om weardeard to warden foar
de bihoefte üntstiet. Wy libje yn in bi-
skaefd lan. dêr’t alle minsken léze en
skriuwe kinne, dêr’t in kultuer fan ieu-
wen opboud is. Mar hoe lang is it lyn
dat wy fan bananen, tomaten, paprika’s
en folie mear dingen neat hawwe moas-
ten As leden fan de Grounkeamer ieten
IKusdagnuddag is het nieuwe bejaardencentrum Theresiahuis to
Blauwhuis officieel geopend. Officieel, want in feite was de eigen-
lijke ingebruikname geruisloos gegaan. De eer was aan de burge
meester B. W. Cazemier van Wymbritseradeel. We vermeldden
reeds, dat hij daartoe eerst het oude Theresiahuis moest wegbre-
ls«i. Niet het echte, want dit was al lang met de grond gelijk ge
maakt, maar een geschilderde wand, die de toegang tot de nieuwe
recreatiezaal versperde.
Advertentieprijs: 18 ct. por mm
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
want het was Gerbens Teatske,
die tuj testament een flink bedrag over
liet maken, waardoor de bouw van een
„gesticht” mogelijk werd. Het oude
huis heeft lange tijd voor een belang
rijk deel het aanzien van Blauwhuis be-
o»
ras
örti
Bi
I
