Spiegel van het jaar 1971
de week
De foto
van
GabeShroar
Dr. Jelie Zijlstra somber over de
Nederlandse
economie
br V
r k
Tragisch overlijden
van
mr. J. M. L. T. Cals
Ik i
Frans Masereel (85)
overleden
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
iiiilliiiiiiiiiiiliiiliiiiimiiiimiiinniiimil
r-
Gouden filmpjes
J
V
VRIJDAG 7 JANUARI 1972
i tie JAARGANG No. 2
Bron van hoop
Noord-Amerika
Industrie
Azië
Oost-West-verhoudingen
Zuid- Amerika
Kennedy
Muskie
üs hjoed to sizzen
Het Midden-Oosten
PTT
’t
Advertentieprijs: 20 et per mm.
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Wormpatronen en likdoompleisters,
Blomke, Bolsward.
Abonnementsprijs 6,40 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
(Jitg. A. J. OSINGA n.v., Bolswaro
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
De president van de Nederlandse Bank
verwacht dit dieptepunt nog niet dit
jaar, maar eerder in 1973. Hij zei dat hij
al eerder had gewaarschuwd tegen een
scherpe terugval in de economie, „maar
ik ben blijkbaar niet overtuigend genoeg
geweest”. Dr. Zijlstra gaf ook te kennen
dat hij een voorstander is van regerings
maatregelen tegen de milieuverontrei
niging. Ondanks de economische slechte
gang van zaken moet het volgens hem
mogelijk zijn om investeringen vrij te
maken, die de verontreiniging tegen
gaan.
Verlies
De Nederlandse politiek heeft een gevoe-
biedt Willy Brandts alom geprezen Ost-
politik mogelijkheden voor Russische pe
netratie naar het Westen.
Het wereldzwaartepunt verschuift naar
Azië. Amerika’s nieuwe Chinapolitiek
heeft daar een griezelige ontwikkeling
ingeluid. Het economisch machtige Ja
pan is door Kissingers bliksembezoek
aan Peking lelijk in de kou komen te
staan. Taiwan is opgeofferd. In Voor-
indië heeft de Sowjetunie handig ge
manoeuvreerd. Door India te steunen en
te bewapenen heeft het dit land doen
zegevieren over de aartsvijand Pakistan
en tevens een vaste voet in dit strate
gisch zo belangrijke land gekregen.
gaf aan een door hem, met begrip voor
grotere openheid, gevormd kabinet”.
De laatste werkzaamheden van mr. Cals
betroffen de organisatie van de Neder
landse inzending voor de wereldtentoon
stelling in Japan en de voorbereiding
van de grondwetsherziening. Mr. Oals
leed aan een ongeneeslijke ziekte.
Ondergetekende heeft aangeschaft eer
fraaie 6-persoons auto. Billijk tarief. P
Hilarides, stalhouder Bolsward, tel. 60,
Harliingerstraat.
Johs. G. Bakker te Gaast houdt zich be
leefd aanbevolen voor het geven van
orgelles.
Senator Edmund Muskie werd de vijfde
democraat die officieel aankondigde pre
sident te wilen worden. Men verwacht
nog 4 andere democraten in de race voor
het presidentschap, die nu goed op gang
begint te komen en alles wijst erop dat
de verkiezingcampagnes ongewoon fel
zullen worden.
President Nixon krijgt ook oppositie
van 2 leden uit zijn eigen Republikeinse
Partij, senator Paul McCloskey en La
gerhuislid John Ashbrook. De eerste
vindt Nixon veel te conservatief, de
tweede verwijt de president juist lang
niet conservatief genoeg te zijn geweest.
Beiden hebben zich eveneens officieel
kandidaat gesteld.
De politieke campagnes tonen reeds in
De PTT zal proberen om dit jaar een
winst te maken van vijfhonderd miljoen
gulden. Op de rijksbegroting is met dit
bedrag al rekening gehouden. Over het
afgelopen jaar heeft de PTT een winst
gemaakt van 95 miljoen. De heer Rei
noud, directeur-generaal van het staats
bedrijf, zei in zijn nieuwjaarsrede dat
hij zal proberen te voldoen aan de wens
van de minister van Verkeer en Water
staat, dat de winst zo hoog wordt. De
PTT heeft heel wat minder personeels
problemen dan vorig jaar. Het verloop is
veel minder, de belangstelling voor werk
bij de PTT veel groter geworden. De
PTT heeft nu zelfs een personeelsstop
ingesteld. Volgens de heer Reinoud is
dit duidelijk een gevolg van de slechte
ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. De
grotere werkeloosheid doet de belang
stelling voor een overheidsbaan toene
men.
De VS, op bewapen/ingsgebied voorbij
gestreefd door de Sowjetunie en tot te
rugtocht uit Indochina gedwongen door
de binnenlandse publieke opinie, verto
nen tekenen van een nieuw isolationis
me. In dit kader is de toenadering tot
Peking te zien. Dit isolationisme belooft
weinig goeds voor Europa, maar is on
getwijfeld in de hand gewerkt door Eu
ropa’s veelvuldige kritiek op Amerika
die zelden gepaard ging met een verwij
zing naar een bruikbaar alternatief.
Doch bargen goed, dyn lean is spek,
doch minsken goed dyn lean is drek!
Waarschuwing: Het is niemand geoor
loofd om een gelijkend of ander artike'
in het publiek te verkopen onder de
naam Suikerslakken, tenzij dit artike i
afkomstig is van de enige fabrikant, J.
W. Harkema te Bolsward.
tal inwoners dat Bolsward in het afge
lopen jaar is gegroeid. Denkt u daar
eens aan. De heer J, Reinsma, die deze
foto heeft gemaakt (alweer in eigen om
geving, hij woont aan de Snekerstraat
houdt van de combinatie romantlek-
strakke zakelijkheid. Zo ook hier. Zit
de kerk ingeklemd tussen de twee flats,
de Boudewijnflat, genoemd naar bisschop
Boude wijn, die zelf vanuit Utrecht kwam
om in de twaalfde eeuw het klooster
Bloemkamp in te wijden, is op deze foto
een plaatsje gegeven oprijzend uit een
groene grasvlakte en tussen de onge
schoren berm en ruisend gebladerte,
wooncultuur tussen puur natuur.
De president van de Nederlandse Bank, dr. Zijlstra, heeft de parle
mentariërs, die nu met wintersport zijn, nog een overdenking mee
gegeven. Afgelopen zondag deed hij, in een tv-lnterview, uiterst
somber over de toekomst van de Nederlandse economie. Dr. Zijlstra
vertelde dat het dieptepunt nog lang niet is bereikt: „De Nederlandse
economie zal door een zeer diep dal gaan en de recessie zal nog
dieper in ons vlees snijden dan in 1958 en 1967”.
De wereld anno 1972 is totaal anders dan die anno 1970. Er hebben
zich fundamentele verschuivingen voorgedaan die veel wat huizen
vast scheen, op losse schroeven hebben gezet. Hier een paar keer
punten van het afgelopen jaar, zoals we die vonden samengevat in
Nieuw Wereldnieuws. Allereerst Europa. De geldcrisis, veroorzaakt
door het feit dat ons werelddeel qua produktie en welvaart steeds
dichter het Amerikaanse niveau nadert, heeft de EEG sterk veran
derd. De scherpe tegenstelling tussen de Duitse minister Karl Schil
ler en zijn Franse collega Valéry Giscard d’Estaing heeft het Euro
pese saamhorigheïdsbesef een flinke knauw gegeven. De Europese
Gemeenschap waarbij Engeland onder Heath zich ten lange leste
heeft aangesloten, is een totaal andere dan die waarmee dit land
onder Wilson begon te onderhandelen. Europa’s onvermogen tot op
de wereld gerichte eenheid is een zorgwekkende factor in de wereld
politiek. De geldcrisis is thans (voorlopig) beëindigd. De ontwikke
lingslanden betalen een aanzienlijke prijs voor de onenigheid en de
economische neergang in de „tien rijke landen”.
In Chili heeft het volksfront van de
marxist Allende de verkiezingen gewon
nen. Allende is exponent van de „legale
weg” die Rusland sedert het mislukken
van Che Guevara’s „revolutionaire weg”
steunt. Of Allende succes zal hebben, is
de vraag. Kortgeleden kwam Castro hem
helpen door de linkse bestrijders van
het regime tot machtiging te bewegen,
een merkwaardige en ongewone rol voor
deze prediker van gewelddadige revolu
tie. Tegenover Chili staat Brazilië, een
aanstootgevende dictatuur die echter
grote economische successen boekt.
wereld aan het langste eind, niet omdat
zij dragers zijn van de ideeën wier tijd
gekomen is. Integendeel, zij weten zelfs
nauwelijks raad met hun eigen proble
men. Hun schaakplan, hun militaire tak-
tiek en totalitaire methoden winnen het
omdat de mensen in Europa, in Azië en
in Amerika geen visie, geen eenheid,
geen doel hebben dat hen verenigt. De
onenigheid, onbenulligheid en onver
schilligheid van de democratische lan
den is de kracht van de totalitaire lan
den.
dit vroege stadium merkwaardige ver
wikkelingen en vooral de Democratische
Partij is in een moeilijk parket geraakt.
Een van de redenen is de persoonlijk
heid van Muskie, die algemeen als lijst
trekker wordt beschouwd, maar te kam
pen heeft met een gebrek aan persoon
lijke aantrekkingskracht.
Een maandag door het bekende enquete-
bureau van George Gallup gepubliceer
de opiniepeiling toonde aan dat de mees
te Amerikanen Nixon als de meest be
wonderde man beschouwen. Tweede op
de lijst was de evangelist Billy Graham
en senator Edward Kennedy kwam als
nummer drie uit de bus. Hoewel de
meeste politici beweren weinig waarde
te hechten aan ènquetes was dit bericht
een zware slag voor de Democraten.
Er zijn echter mensen die niet meedob
beren met de stroom, die vechten voor
wat zij voor juist houden, voor een ra
dicale verandering in de motieven van
henzelf en anderen. Haat en hebzucht,
die grote verblinders en ontwrichters,
worden opgeruimd. Daardoor komen
krachten vrij voor een fundamentele op
lossing van verbijsterende problemen.
Dat is een bron van hoop. Wij laten een
aantal gebeurtenissen in 1971 de revue
passeren die deze hoop rechtvaardigen.
Hoewel in heel West-Europa polarisatie
wordt aangeprezen, vinden werkgevers
en werknemers overal, ook in Nederland,
een hechte basis voor samenwerking op
basis van radicale verandering. Achten
twintig werkgevers in Engeland noemen
„werkloosheid een schande” en zeggen
vervolgens in een verklaring: „Wij ge
ven toe dat de zelfzucht van werkgevers
een fundamentele oorzaak is voor klas
senstrijd en wij willen eraan meewerken
hem op te ruimen.” Vijfenzestig Britse
werknemers verklaren: „De klassen
strijd is verouderd en reactionair. De
scheidslijn waar het in de industrie wer
kelijk om gaat, loopt niet meer tussen
de klassen of tussen links en rechts,
maar tussen enerzijds hen die uitstijgen
boven persoonlijk gewin en vooropgezet
te politieke opvattingen en anderzijds
hen die meer belangstelling hebben voor
winst en macht dan voor mensen.”
Deze werknemers willen niet een loons
verhoging die een prijsverhoging voor
een ander betekent, maar „een eerlijk
loon voor een eerlijke prestatie”.
Arabieren en Israëli’s blijven tegenover
elkaar staan met het geweer in de aan
slag. Ondertussen neemt de Sowjet-
macht in de Middellandse Zee toe, terwijl
de invloed van Amerika en Europa
taant.
Een somber 'beeld, zeker. Maar er is
hoop. Die hoop is evenwel alleen ge
rechtvaardigd als wij de juiste diagnose
durven te stellen. Durven te erkennen
dat de problemen in de wereld in hun
kern niet economisch, sociaal of politiek
zijn, maar moreel. De Russen, en in min
dere mate de Chinezen, trekken in de
Hwat haf
Verkoping brood-, koek- en banketbak
kerij te Makkum, gelegen aan de Stoom-
bootkade met uitgang aan de Achter-
steeg in eigen gebruik bij J. Smit.
lig verlies geleden door het overlijden
van minister van staat mr. J. M. L. T.
Cals, De oud-premier, oud-minister van
onderwijs en voorzitter van tal van
staatscommissies is begin deze week be
graven. Hij is 57 jaar geworden. Mr.
Cals was in 1965 en 1966 minister-pre
sident van het rooms-rode kabinet, dat
in de nacht van Schmelzer ten val werd
gebracht. Hij was ook de grote man
achter de mammoetwet, het stelsel van
onderwijsvernieuwingen dat baanbre
kend heeft gewerkt. Premier Biesheuvel
zei in een herdenkingswoord dat mr.
Cals een geboren volksvertegenwoordi
ger was. „Persoonlijk heb ik ervaren hoe
hij met wijsheid en toewijding leiding
De Sowjetunie dringt aan op een Euro
pese Veiligheidsconferentie. Frankrijk,
dat graag zijn eigen weg volgt, ijvert
daar ook voor. Op zo’n Europese con
ferentie zou Amerika verschijnen als
een geïnteresseerde buitenstaander.
Amerika houdt het dan ook op Mutual
and Balanced Forces Reductions (we
derzijdse en evenwichtige vermindering
van strijdkrachten). Hier is haast bij,
want Amerika garandeert de handha
ving van zijn troepen slechts tot 1973.
Dat weten de Russen ook. Al ze wachten
zullen de NATO-strijdkrachten vanzelf
verminderen,, menen zij. En terecht,
want Denemarken heeft reeds een een
zijdige troepenvermindering aangekon-
digd. Andere landen, zoals Nederland,
praten hier ook druk over. Ondertussen
Verkoop van de opstallen van vijf water
molens, staande onder Wons en Schraard
in het waterschap De Weeren. Geboden
resp. ƒ144,-; ƒ106,-; ƒ91,-; ƒ88,- en
79,-.
le WEEK JANUARI 1922
Op 2 januari werd de openbare leeszaal
te Bolsward officieel geopend. Voorzit
ter N. Hofstee kon een groot aantal ge
nodigden welkom heten. Burgemeester
S. J. Praamsma sprak „met duidelijke
stem” de openingsrede uit. Hij noemde
de leeszaal van tamelijk groot belang
voor een deel der inwoners. Tot 1898
was er in ons land slechts een leeszaal
en wel in Utrecht: 1920 was dit reeds
60, w.o. Leeuwarden.
Nette was aan huis gevraagd. Inl. boek
handel Bruining, Wommels.
De Vlaamse kunstenaar Frans Masereel
die vooral door zijn houtsnijwerk en
boekillustraties grote bekendheid heeft
verworven, is op 82-jarige leeftijd in
Vvignon gestorven. Masereel. die in
889 in Blankenberge in Vlaanderen ge-
oren werd, had zich in 1949 definitief
i Zuid-Frankrijk gevestigd. Zijn beste
rntgravures leverde Masereel in de ja-
n 1919-1922, toen hij zijn befaamde
okboeken publiceerde, die werden be-
oet als „romans in beelden”.
enals de expressionistische school van
grote Vlaming Permeke, heeft ook
sereel zijn inspiratie vooral geput uit
i medeleven met de kleine boeren en
lere verworpenen der aarde. In de ja-
i ’25 maakte Masereel deel uit van
links-humanistische en pacifistische
nstenaars, die zich in Genève rond de
>te Franse schrijver Romain Rolland
dden geschaard. Uit die zelfde tijd da-
en de gravures, waarmee hij Rollands
oemde romancyclus Jean-Christophe
er het leven van Beethoven illustreer-
Verleden jaar exposeerde Frans Ma-
eel in het stadhuis te Bolsward, en
arschijnlijk was dit zijn laatste grote
positie.
Het leven is zo leert de biologie
opgebouwd uit cellen. Het zijn als het
ware zelfstandige eenheden, die samen
een functie of taak hebben, die metel-
kaar een individu uitmaken. Cellen kun
nen ook groeien en zich delen. Dan ont
staat er uit één cel door afsplitsing
weer een of meer nieuwe. Geen wonder,
dat men vergelijkenderwijs het gezin
wel de cel heeft genoemd, waaruit de
maatschappij is opgebouwd. Ook het ge
zin is een zelfstandige eenheid, maar
vele gezinnen samen vormen een straat,
een dorp, een stad, samen een geheel.
Voortbordurend op deze vergelijking en
beeldspraak heeft onlangs iemand een
flatgebouw een kankergezwel genoemd.
U weet dat een kankergezwel een on
controleerbare en ongebreidelde samen
klontering van zich snel vermenigvuldi
gende cellen is. Een kankergezwel is een
ongezond ziekelijk verschijnsel. Vaak
vindt men deze aan de buitenzijde van
het lichaam en maar het liefst snijdt de
chirurg zo’n gezwel zo spoedig moge
lijk weg. Zo gezien begrijpt u al, dat de
gene, die tot de wat vreemde beeld
spraak kwam nu niet bepaald gelukkig
is met het verschijnsel flat. Hoogstens
is het een noodzakelijk kwaad, maar
dan toch zeker een kwaad. Het hoort
er niet bij. Een flat is een ziekelijke uit
was. Eigenlijk moest men er het mes
maar inzetten en snijdt het weg. Ook
in Bolsward zijn er mensen, die er zo
over denken. Flats zijn ongezonde sa
menklonteringen van gezinnen, waaruit
de gemeenschap bestaat. Het most niet
magge. Bovendien bederft een flat op
brutale wijze het stadssylhouet. Was het
vroeger een vast gegeven van „de kerk
in het midden”, de kerk ook wachter en
hoedster, als hoogste gebouw, uittoren
de boven de huisjes, die hij als een hen
hare kiekens om zich heen vergaarde,
nu devalueert de kerk met toren en al
tot een bescheiden steenklomp tussen
die van de moderne nieuwbouw.
Bolsward zit in de overgangsfase. De
Martinitoren kon nog net in het foto
boek over Bolsward worden „blsjoen en
bisongen”, de toren rijst nog als een
stoere wachter uit boven de huisjes
rondom, maar ook hier breekt het mo
derne leven zich baan. Op de foto zit
Bolswards toren zelfs ingeklemd tussen
twee flats, nl. de „vrijgezellenflat” aan
de Barbar Yntjesstraat (rechts) en de
Boudewijnflat (links). Daar* tussen in
op de voorgrond de moderne eengezins
woningen aan de rand van het Parkplan
II, ten noorden van de Snekerweg, waar
van u op de voorgrond links nog juist
een stukje ziet, waarnaast de ruige
berm, waar eens (nog geen 25 jaar ge
leden) de personentram zorgde voor ver
voer naar Sneek en waar later de Sik
pufte tot ook dat voor enkele jaren ver
leden tijd werd. De Boudewijnflat met
zijn 56 woningen is wel de grootste
wooneenheid in Bolsward. Er mogen al
lerlei bezwaren kunnen worden ingé
bracht, een mini Bijlmermeer is het be
slist niet. De bewoners hebben een riant
uitzicht over de groene greiden. Nog
een paar maanden en ze kunnen vanuit
hun slaapkamer de kieviten in alle
vroegte op hun nest bespieden. Qua
woonvorm zouden we het allerminst een
kankergezwel willen noemen. De wo
ningen zijn gerieflijk en royaal, de ge
luidshinder is vrij gering en de bewo
ners zijn over het algemeen wel erg in
genomen met hun home. En ook in
Bolsward kan men nu eenmaal de klok
niet stil zetten. Als hier nu gemiddeld
drie mensen per woning zijn gehuisvest,
dan telt di4- flat ongeveer net dat aan-
Een gezellig jaar 1922 krijgt u indien gr
steeds Gaarman’s thee gebruikt. F
Gaarmann, theehandel, Bolsward. Ec
bijzonder mooi rookstel kunt u ontva
gen wanneer u slechts 15 ledige the
zakjes inlevert.
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderaded, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
Kennedy heeft herhaaldelijk gezegd
althans dit jaar niet beschikbaar te zijn
voor het presidentschap. De leiding van
de Democratische Partij doet ook geen
moeite hem om te praten, want Kenne
dy’s populariteit in enquetes ten spijt,
men geeft hem geen kans gekozen te
worden.
De Democraten hebben geen andere kan
didaat die Kennedy’s aantrekkings
kracht op de massa’ kan evenaren, doch
weinigen beschouwen hem als een ver
antwoordelijke president.
De Democratische partij wordt ook ge
plaagd door achterstallige schulden, nog
daterend van de verkiezingscampagnes
van 1968. Men is 5 luchtvaartmaatschap
pijen anderhalf miljoen dollar schuldig
en 4 particuliere telefoon- en telegraaf-
firma’s tonen onbetaalde rekeningen met
een totaal van ruim een miljoen.
A
ast
F
J
dj
