Nederlandse zuivel
1971 een
goed jaar
6abe Shroar
I
in
b
Meer boter en kaas, minder condens
en koffiemelk
Botsin
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Kievitshorne
Uit liet
Fan
de Martinytoer
U'
Jaarlijkse
elir. muziek ver.
Zilveren filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
poëzie-album
„Oranje
Ruilverkaveling
uitvoering
11 te JAARGANG No. 5
DINSDAG 18 JANU ARI 197
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wyndmtseradeel.
Mager melkpoeder
Vol melkpoeder.
Meer kaas gegeten
Foto: Boersma Pingjum.
üs hjoed to sizzen
Ook meer boter.
De
Uitvoer naar derde wereld daalde
J. S.
De melkopbrengst.
Condensproductie liep terug
KIENE JO IT OARS TOCHT?
Samenzwering tegen Stalin.
soe
Advertentieprijs-, 20 et. per mm.
Ingez. mededelingen dubbel tariet
Contractprijs op aanvraag
Consumptiemelk en
consmnptiemelkprodukten.
Abonnementsprijs 6,40 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Officieel! erkend als lid van de sectie
meubeltransport met algemene erken
ning. K. van Gosliga, Tel. 296.
In de Friese venen zijn 12 miljoen tur
ven opgestapeld, genoeg voor een zesde
deel van de brandstoffenbon.
Benoemd tot diirekteur van het bijkan
toor Bolsward v. h. gewestelijk arbeids
bureau de heer W. A. Mittendorff.
De Lofstem te Schettens gaf onder lei
ding van de heer S. Hoekstra te Nijland
haar eerste uitvoering.
Gebr. Hoeben
A. Krijnsen
W. de Koning
R. de Koning
L. v. d. Veen
In Londen is een auto zonder koppeling
gedemonstreerd.
Der is wer ris in rapport fttkommen oer
de südwesthoeke, nou oer de trochstrea-
ming yn it Onderwijs. Dizze rapporten
ha it neideil, dat der noch al hwat tiid
en jild yn sit, mar dat mei noch hinne-
bruije, as it risseltaet der mar neffens is.
En der giet it nou krekt om. Komselden
jowe sokke rapporten in visy, meastal
is it in nei gans gerekken en gestin
gearfetsjen fan de ütkomsten fan it ün-
dersiik yn sifers, tabellen e-n grafiken.
It stiet allegearre wol tige geleard, mar
ornaris seit men as men de stoffe troch-
wraksele is: Och hea, dat wist ik al lang,
of: Dat hie ik wol tocht. Mar hoopjend
Naar raming zal de berekende gemid
delde netto-opbrengst voor de veehou
ders in het tijdvak april 1971/maart ’72
ongeveer 39,- per 100 kg melk met
3,7% vet zijn, d.w.z. rond ƒ4,- per 100
kg meer dan in 1970/’71.
men vernield en ook de vrachtwagen
liep ernstige schade op aan de voorkant.
De bestuurder hiervan bleef ongedeerd.
Nu pas ontdekt men 't
Als wetenschapsmens
Hoe moeten wij verder
En waar ligt de grens?
Haast nog niet merkbaar
In haar draaiend bestaan
Toch zal voor de aarde
Een vertraging ingaan
Daarom wetenschap
Neem uw geleerdheid te baat
Tot aan de rode streep
Voor het is te laat
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Ultg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 233a
<05157)
3e week jan. 1947
Yn in romer ken min o sa maklik for-
süpe.
Bolswards Nieuwsblad
-
Hwat hat
De kaasproductie is in 1971 met 9%
gestegen en bereikte de recordomvang
van ruim 300.000 ton. Hiervan bestond
297.000 ton uit fabriekskaas; de boeren
kaasproductie stabiliserde zich op ca.
6.000 ton. Er werd opnieuw minder
smeltkaas geproduceerd, namelijk 13.500
ton tegen 16.000 ton in 1970.
De binnenlandse afzet beliep 112.500 ton,
waarin begrepen 4.000 ton geïmporteer
de kaas. In 1970 werd in het binnen
land 106.000 ton kaas afgezet, waarin
eveneens 4.000 ton geïmporteerde kaas
was begrepen. In twee jaar tijds is de
binnenlandse afaet van T'
kaassoorten met 10 miljoen kg. toege
nomen, ondanks het feit dat de consu
mentenprijs van jonge kaas in dit tijd
vak met ongeveer 20% is opgelopen.
’t Is weinig van waarde
Hetgeen ik u bied
Pluk rozen op aarde
En vergeet mij niet.
1894 Neeltje Jogchum
mei nou krekt it gemiddelde to treffen
liket üs dat net. Mei de skoalhaden
stiet it better. Der wiene fóech 100 en
dy ha allegearre har meiwurking jown.
Fan alle ündersochte gesinnen giene de
bern foar 21% nei de havo, 37% nei
de mavo en 41% nei it bidriuwsünder-
wiis (lts of hüshaldskoalle). Fan de hei-
ten hie 52% net fierder leard, hast 40%
ulo of lts en 8% middelteer ünderwiis
hawn. In dochs wol nijsgjirrige, mar ek
foar de han lizzende konklüzje is, dat
fan de bern fan de earste groep 18% nei
de havo giet, 31 nei de mavo en 50%
nei de lts of hüshaldskoalle, by de twad-
de groep binne dizze sifers 19,5; 44,1 en
36,5 en by de léste 56,2; 37,5 en 6,3. Mei
oare warden: As de heit seis gien hat
to learen, lit er dat syn bern ek graech
dwaen: soantjes fan dokters, dümny’s en
skoalmaster geane mear nei it hegere
ünderwiis as de bern fan boerearbeiders
en skippers. It is mei de sifers oantoand.
Mar nochris, hiene jo it oa.rs forwachte
Noch in pear konklüzjes: Ek it feit oft
de mem destiids gien hat to learen en
it feit, dat der relaesjes binne mei hüs-
haldings, hwerfan de bern fierder leare
is fan bilang. Mar ek hjirre: Hwa hie it
oars tocht? Dat jildt ek foar de kon
klüzje: „Er werd geen signifiante sa
menhang gevonden tussen kerkelijke ge
zindte en wijze van doorstroming.” Hie
ne jo dat dan tocht? Ta bislüt noch ien
ütkomst. De skoalhaden yn de Südwest
hoeke komme aimeast üt Fryslan, by de
lytste skoallen komt in fjirdepart üt de
südwesthoeke seis. Trochinoar binne dy
37 jier aid, alle skoalhaden yn dit gebiet
trochelkoar 41 jier. Dit fait üs wier net
óf.
Ei- is in 1971 480.000 ton condens gepro
duceerd tegenover 496.000 ton in het jaar
ervoor. Het aandeel van het volle ge
suikerde product daalde van 95.000 tot
80.000 ton, het magere gesuikerde pro-
dukt van 20.000 tot 16.000 ton. De pro
ductie van volle ongesuikerde condens
steeg evenwel van 253.000 ton tot 260.000
ton.
De uitvoer van volle condens met suiker
bedroeg 75.000 ton, hetgeen vergeleken
bij 1970 een daling betekent van 17.000
ton. De export van volle ongesuikerde
condens bleef met 250.000 ongeveer op
hetzelfde niveau als in 1970. De export
van magere condens daalde met 3.000
ton tot 16.000 ton.
In 1971 is de melkproductie in Nederland gestegen met 2%, uitslui
tend als gevolg van de hogere productie per koe. Zij bedroeg 81/3
miljard kg. De gemiddelde productie per koe steeg met 90 kg. tot
4.430 kg. Dit laatste is het resultaat van o.m. de betere weers- en
productieomstandigheden dan in 1970 en het hogere krachtvoer-
gebruik als gevolg van de gunstige verhouding tussen melkopbrengst
en krachtvoerp rijzen.
De melkaflevering aan de fabrieken nam met 155.000 ton toe tot 7,9
miljard kg. Opgemerkt kan worden, dat de melkproductie en de
melkaflevering aan de fabrieken sinds 1964 voortdurend zijn geste
gen. De produktie was het vorige jaar 1.400.000 ton of 20% hoger
dan in 1964. Dit kan voor 1/3 deel worden toegeschreven aan de uit
breiding van de veestapel en voor 2/3 deel aan de hogere melkgift
per koe. Overigens geeft vooral in de laatste twee jaar de gemiddelde
produktie per koe duidelijk een stijging te zien, terwjjl de omvang
van de veestapel min of meer stabiel blijft.
Het binnenlandse verbruik van koffie
melk geeft eveneens een achteruitgang
te zien; het verminderde met 3.000 ton
tot 125.000 ton.
De gezamelijke brandstoffenhandelaren
te Bolsward maken bekend, dat op bon
65 geen voorschot kan worden gegeven.
Wed. Albada-Jelgersma J. Kroontje
F. Oord
J. Toussaint
K. v. d. Weij
Gebr. Piso
M. Ykema
D. de Wit
afgelopen jaar ruim 2/3 deel van de een
malige verpakkingen bestond uit kar
ton, terwijl twee jaar eerder het aan
deel van de kunststofverpakkingen dat
van de kartonverpakkingen nog over
trof.
Afgezien van betrekkelijk geringe hoe
veelheden gesteriliseerde melk bleef ook
het vorig jaar de invoer van consumptie
melk en consumptiemelkproducten vrij
wel beperkt tot vruchtenyoghurt. De in
voer hiervan bedroeg in 1971 ca. 2.500
ton, ongeveer anderhalf maal zoveel als
in 1970.
We zakken hier plaatselijk
We waren er reeds voor beducht
Dat zo iets gebeurde
Als het gas de bodem ontvlucht
Op zaterdag 22 januari a.s. geeft Oran
je haar uitvoering in de sociëteit De
Doele te Bolsward. Het programma dat
om 8.00 uur begint vermeldt met het
spelen van Koraal resp. Naher mein
Gott zu dir (E. Ruh), On the Quarter
Deck (K. Alford) en Resurgam (E.
Ball). Hierna treedt het Jeugdkorps op
met Gezang 221. Air en Kleine Ouver
ture.
Een bijzonder onderdeel vormen de Ne
gro spirituals: a. Where you there van
H. T. Burleigh; b. Go tell it on the
mountain van John W. Worth, c. Swing
low sweet charriot van H. T. Burleigh
en d. Deep river van Arthur S. Loam,
telkens gespeeld door het orkest met als
solist A3. Kuiper. Deze negro spirituals
worden afgewisseld door het Largo van
G. F. Handel.
Na de pauze (met verloting) volgen nog
Jamaican Folk song (Harold L. Wal
ters), Paso Flamenco (Kees Vlak), Tell-
Fantasie (Fr. Krüger) orkest, solist G.
v. d. Kolk) en Kazbec (A. Bosch sr.)
Aan dit programma verlenen solistische
medewerking de heren: A3. Kuiper, bas,
bariton en G. v. d. Kolk, xylofoon. Do
nateurs kunnen op vertoon van hun
kwitantie deze avond gratis bijwonen.
De voor het eerst in de Engelse kolen
mijnen gehouden vijfdaagse werkweek
was geen prettige ervaring. Men had
door deze extra-rustdag gehoopt, dat ’t
aantal uitvallen zou teruglopen. Dit was
niet het geval.
De productie van mager melkpoeder be
droeg in 1971 85.000 ton, dat is 11.000
ton minder dan in het jaar ervoor. Het
grootste deel van de productie vond
rechtstreeks zijn weg naar de. kalver-
meelindustrie. Er werd daarnaast 6.500
plaatsgehad-
ton mager poeder uitgevoerd, waarvan
1.300 ton naar E.E.G.-landen.
De invoer nam toe van 105.000 ton tot
120.000 ton. Hiervan was 119.000 ton(af-
komstig uit andere E.E.G.-landen, 25.000
ton meer dan in 1970.
De voorraad bij het V.I.B. omvatte op
1 januari 1971 ruim 250 ton. Dit kwan
tum is geleverd aan het Wereldvoedsel
programma. Begin maart was de V.I.B.
voorraad uitgeput. Er heeft daarna geen
inlevering van mager poeder meer
gehad.
lang te Arum in verband met het 25-ja-
rig bestaan. Zittend v.l.n.r. M. Tolsma,
seer., B. Broersma, voorz., E. Nadenia,
penn., Joh. Bouma 2e voorz. Staande
v.l.n.r. B. Brouwer en N. Sinnema.
Ei- is het vorige jaar 67.000 ton niët-
mager poeder geproduceerd, 10.000 ton
meer dan in 1970.
Ofschoon de juiste exportcijfers over
1971 nog niet bekend zijn, is het wel
duidelijk dat de uitvoer van niet-mager
poeder met inbegrip van gesuikerde
poeder, welke als baby- dieetvoeding is
geëxporteerd ongeveer 10 a 15.000
ton hoger is geweest dan in 1970. Dit
is mede het gevolg van incidentele ex
porten naar o.a. Rusland en Spanje in
de eerste maanden van 1971.
De invoer beliep in het vorige jaar 5.000
ton. een stijging van 3.500 ton vergele
ken bij 1970.
radiel (en ek Wymbritseradielspylje
der mar foar in part yn mei. De earste
konklüzje, dat der yn de südwesthoeke
hwat minder bern to learen geane as
trochinoar yn üs hiele lan, falie wy net
fan om, likemin as fan de konstatear-
ring, dat. dy forhalding de léste tiid hwat
wizlget yn dy sin, dat it plattelan hwat
mear opsetten komt. Soe allinne de
de bromfyts al net lyts roltsje meispyh
je? It rapport is der net op kommen.
Wol konstatearret de studzje op groun
fan siffers, dat it yn syn totaliteit noch
net iens sa slim liket, mar dat it binam-
men de plattelansgemeenten binne, dy’t
yhsake it trochlearen fan ’e bern hwat
efterstan ha. Yn 1968 sieten 8 fan de
13 gemeenten ünder de 20%, dat sahwat
it lannelik gemiddelde ütmakket. Mei
trochlearen wurdt yn dit forban forstiep
it gea-n mei de havo of oare foarmen fan
fuortset ünderwiis (de mavo, ambacht-
skoalle en hüshaldskoalle net meirekke-
ne). Yn 1969, in jier letter dus, wiene
dit noch 6 fan de 13, yn ien jier fan de
greatste nei de lytste helte, foarsafier
twa helten dan net gelyk binne. Dat yp
it iene gebiet it forskil yn efterstan
greater is as yn it oare gebiet wurdt
mar sprekt
Draag meer hoeden. De toenemende ge
woonte van de dames om geen hoed te
dragen, heeft bedenkelijke gevolgen
voor de dameshoedenindustrie.
mei klam konstatearre,
tocht ik, foar hwa’t efkes neitinkt dochs
wol fansels, al hat dit fansels wol syn
eftergrounen. Sa neamt de stüdzje as
twa wichtige eftergrounen it gesins-
milieu en it skoalmilieu. It hinget dér
dus in bulte fan óf of in bern itsij fan
thüs, itsij fan skoalle de nedige stimu
lansen kriget om fierder to learen. Om
ien en oar nei to gean waerden 240 fan
de 1300 hüshaldingen fragen steld, ien op
de fiif dus. In al to greate kans om der-
afzet van consumptiemelk en con-
sumptiemelkproducten is in 1971 vrijwel
gelijk gebleven aan die in het jaar er
voor. Rekening houdend met de bevol
kingsaanwas betekent dit dat het hoof-
delijke verbruik opnieuw is gedaald en
wel met ca. 1%.
Het aandeel van de magere en halfvolle
produkten in het totale pakket is ook in
1971 weer groter geworden. Dit geldt
vooral de zg. gemodificeerde melk (d.i.
halfvolle melk met een extra hoog ge
halte aan vetvrije droge melkbestand-
delen)De onizet hiervan beloopt al ruim
10% van de totale omzet van gestan
daardiseerde melk. Daarnaast is de af
zet van magere chocolademelk eveneens
gestegen en wel met 25%.
Ook in het vorige jaar heeft de een
malige verpakking weer terrein gewon
nen. Van alle verpakte consumptiemelk
en consumptiemelkproducten werd voor
35% gebruik gemaakt van eenmalige
verpakkingen, tegen 25% in 1970 en
20% in 1969.
Hierbij kan worden opgemerkt dat in het
De 25-jarige veehouder Foppe de Jong
uit Oppen huizen is verleden week ern
stig gewond geraakt toen hij als gevolg
van een gewaagde inhaalmanoeuvre in
botsing kwam met een vrachtwagen.
De man werd met hersenletsel naar het
ziekenhuis in Sneek overgebracht en
vandaar naar het Academisch Zieken
huis te Groningen.
Het ongeval gebeurde op rijksweg 43
ter hoogte van Kievitshorne. Daar haal
de de heer De Jong een FRAM-bus in
op het moment dat er een tegenligger
naderde. Deze week naar rechts uit om
een botsing te voorkomen en slaagde
daar in. Daarachter reed de vrachtwa
gen. Toen de heer De Jong hiervoor snel
naar rechts wilde sturen, slipte zijn wa
gen en kwam dwars voor de vrachtauto
terecht. De personenauto werd volko-
is neffens de gegevens fan
binne wy 1972, der is dus
oan arbeide hwant faek sit
it salang yn ’e mole, dat de konklüzjes
al efterhelle binne.
Under de südwesthoeke wurdt hjir for-
stien de hoeke tusken kop Ofslütdyk,
Boalsert, Snits, de Jouwer, de Lemmer
en sa fierders by de Iselmar lans wer
nei de kop. Boalsert leit der dus oan
de ranne fan en in gemeente as Wünse-
De boterproductie bedroeg in 1971 ca.
125.000 ton, een stijging van 4.000 ton
ten opzichte van het jaar ervoor.
Nederlandse -Het biimelandse verbruik beliep 30.000
ton (in 1970 36.000 ton); hiervan be
stond 26.000 ton uit verse boter, tegen
over 16.000 ton in 1970.
De uitvoer van boter en botervet be
droeg 100.000 ton, dat is 42.000 ton min
der dan in 1970. Hierbij moet er echter
aan worden herinnerd, dat in het laatst
genoemde jaar grote hoeveelheden uit
de interventievoorraden afkomstige bo
ter tegen bijzonder lage prijzen werden
geexporteerd, Van de totale uitvoer be
stond 14.000 ton uit botervet.
Naar de B.L.E.U. is 3.700 ton geleverd
tegenover 17.000 ton in 1970. Van de
laatste hoeveelheid bestond echter een
belangrijk deel uit afgeprijste V.I.B.-
boter, bestemd voor verwerking en/of
uitvoer naar derde landen.
Ook in maart van het afgelopen jaar
is aan Nederland door de Engelse re
gering een contingent toegewezen voor
de invoer van boter in Engeland. In mei
is de contingenteringsregeling echter
buiten werking gesteld i.v.m. de geringe
boteraanvoeren op de Britse markt. Niet
temin heeft Nederland slechts 1.500 ton
meer geleverd dan in 1970, toen in to
taal 15.000 ton in dit land werd afge
zet. Dit is veroorzaakt door de dras
tische verlaging van de exportrestitu
tie op boter in kleinverpakkinig en de
afschaffing van de exportrestitutie op
boter in grootverpakking. Het aandeel
van de boter in kleinverpakkinig in de
totale uitvoer is door dit laatste echter
wel vergroot.
Naar derde landen, exclusief Engeland,
werd in 1971. in totaal 14.000 ton boter
uitgevoerd.
De voorraad bij het V.I.B. bedroeg op 1
januari 1971 3.300 ton. Deze hoeveelheid
was half augustus uitverkocht. In het
nieuwe produktieseizoen werd tot medio
november geen boter bij het V.I.B. inge
zet. Daarna werd tot het eind van het
jaar 300 ton ingeleverd.
Onder de particuliere opslagregeling
werd 1.950 ton „zoete” en 22.500 ton
„zure” boter opgeslagen, alsmede 4.000
ton room. Voor een belangrijk deel van
deze boter bestonden contracten met af
nemers in West-Duitsland.
dat door de Amerikaanse regering is
vastgesteld voor de invoer in de Ver
enigde Staten en Porto Rico van Goud
se en Edammerkaas van Nederlandse
oorsprong, is ook in het afgelopen jaar
benut.
De export naar Japan is teruggelopen
met ruim 1.000 ton en de uitvoer van
smeltkaas naar derde landen daalde van
11.000 ton tot 8.500 ton.
op it wünder grypt men der doch alle
kearen wer nei. Sa gie it üs ek wer mei
dit wurkstik, dér ’t wer gans mateariael
yn forarbeide is en dêr ’t de konklüzjes
kreas op in rychje set waerden. En it
risseltaet? Hiene jo nou wier tocht, dat
der op it plattelan mei syn net al to
goede forbiningen en mei in bifolking,
dy ’t minder fortsjinnet as it lannelik
gemiddelde mear bern trochleare soerie,
dan üt it westen, dêr ’t it folk aimeast
bistiet üt yndustrielen, amtners en oa-
ren, dy’t ek seis gien ha to learen Kom
nou! Jo wurde der net kjel fan. Dat soe
pas it gefal wêze, as it tsjinoerstelde
bliken die. Mar Ut üs der net op foarüt
ritme. Hoe dan ek, it rapport (winliken
binne it trije) is wichtigernóch om hjir
efkes ünder it mes.
It giet dus om de trochstreaming fan
it basisünderwiis nei it fuorsette ünder
wiis, yn gewoane tael sein, hoefolle bern
geane nei de legere skoalle noch fierder
en hoefolle nei de mavo (de eardere ulo)
n hoefolle nei de havo (de eardere HBS,
Gymnasium, Lyceum). En hwerom is
dat sa. Ek de fraech: Leit it hjir yn dit
stik fan saken oars as by it lannelik ge
middelde en hwerom soe dat dan sa
wêze
It rapport
1970. Nou
mei-- faesje
De kaasuitvoer kan worden getaxeerd
op 180.000 ton, tegen 173.000 ton in 1970.
Op de E.E.G.-markt werd 130.000 ton
geplaatst, 9.000 ton meer dan in het
jaar ervoor.
Wat de export naar derde landen be
treft, welke rond 50'.000 ton beloopt (ca.
2.000 ton minder dan in 1970), kan het
volgende worden vermeld. De afzet van
de traditionele Nederlandse kaassoorten
op de Britse mrkt is opnieuw gestegen
en wel van 9.500 tot 10.500 ton. Ook
werd naar deze markt 1.500 ton meer
Cheddarkaas geleverd, zodat het totaal
steeg tot 6.000 ton.
Het 4.000 ton omvattende contingent
I l 5
I
