G.S. wijzen ministers op omissie
I
Na dames Set-Up heren
ook kampioen
Opening zwembad
i GaöeSkroar
I'.
F /ji
hw
:.Wi
Friese cultuur ontbreekt in nota
internationale culturele betrekkingen
irï
V
I
Fan stêd en lan
P
Zilveren filmpjes
O]
r
OOO O
L' 1
«Bi
1
-
STREEKBLAD VOOR WEST* EN ZUIDWEST FRIESLAND
frt 'gfc
<llll||ll|||||||l|l|lll||||||||||||lllllllilllllllll
frv >4
wowwwi
1 i
DINSDAG 18 APRIL 1972
111e JAARGANG No. 29
Verschijnt in: Bolsward, Baarderaded, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
1
-
■r._
-■
4
l
(vervolg op pagina 2)
bidriuwen
in goed jier lyn dus yn üs
„De koe daarentegen...”
(aide) partners
de oare fansels
Advertentieprijs: 20 et. per nun.
Ingez mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Abonnementsprijs 6,40 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Gemeentebestuur van Bolsward
Raad van beheer Sportfondsen N.V.
3e week april 1947
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
<05157)
dat van oordeel is. dat de regionale dif
ferentiatie van de Nederlandse cultuur,
waar dat te pas komt, tot uiting dient
te komen in de culturele betrekkingen
met het buitenland. Daarbij wordt voor
al gedacht aan het culturele grensver
keer. De Friese cultuur neemt naar de
mening van het Centrum een bijzondere
plaats in.
Gedeputeerde Staten wijzen er in dit
verband op dat al sinds de twintiger ja-
ren culturele betrekkingen worden on
derhouden tussen de drie Frieslanden
met als basis de Friese taal en cultuur.
Als voorbeelden van deze betrekkingen
noemen zij de driejaarlijkne congressen
over de gezamenlijke problematieken, t
organiseren van uitwisselingsprogram
ma’s (boeren, onderwijzers, enz.), weten
schappelijke contacten met de Ostfriesi-
sche Landschaft te Aurich en het Nord-
friiske Instituut te Bredstedt. Ook van
deze contacten wordt in de ministeriële
nota met geen woord gerept.
In hun brief wijzen gedeputeerde staten
verder nog Op de vele buitenlandse rela
ties van de Fryske Akademy, die bij
voorbeeld 125 buitenlandse leden (een
kwart van het totaal) heeft, om de drie
jaar een filologencongres organiseert
waar buitenlandse geleerden aan deelne
men en haar wetenschappelijk tijdschrift
„It Beaken” naar meer dan wetenschap
pelijke instellingen in Europa en Ameri
ka stuurt. Ook de Fryske Kultuerried
heeft veel buitenlandse contacten o.a.
met Friese emigranten, die van materi
aal worden voorzien om hun culturele
identiteit te kunnen bewaren. De raad
zou het bijzonder belangrijk vinden als
er mogelijkheden zouden komen om voor
het (projekt) onderwijs in deze landen
geschikte lessen over Friesland (en ook
Nederland) samen te stellen.
De Fryske Akademy, de Fryske Kul
tuerried en de Fryske Rie hebben laten
weten, dat zij graag zouden zien, dat in
de bestaande en nog op te richten Ne
derlandse culturele instituten in het bui
tenland, mede gezien de belangstelling,
die er buiten Nederland voor de Friese
cultuur bestaat, een plaats wordt inge
ruimd voor de Friese cultuur. Gedepu
teerde staten sluiten zich in hun brief
volledig aan bij de door de drie organi
saties gemaakte opmerkingen. Ook zij
achten het bijzonder van belang, dat de
Friese cultuur ook in het kader van de
internationale culturele betrekkingen die
erkenning krijgt, die zij verdient. Naar
hun oordeel zal ook de Nederlandse cul
turele overheidsvoorlichting in het bui
tenland, voorzover dit niet het geval is,
aandacht moeten besteden aan de ver
scheidenheid van de Nederlandse cul
tuur.
De earste kear, dat wy as lytse boi it
mei de master op skoalle net iens wêze
doarsten (der wie foarhinne mear ta
nedich as nouwie doe’t der yn in lês-
boekje sokssahwat stie as: Het paard is
een edel en welgevormd dier, de koe
daarentegen is lelijk en lomp van vorm.
In kou mei dan gjin hynder wêze, elk
bist hat syn eigen charme en men hoecht
mar op keuringen to kommen om to
hearren mei hoefolle üntsach en earbied
suver oer de kou praet wurdt. Fan ien
fan de bruorren Knol to Hartwert - en
dy kinne it witte - giet it sechje, dat hy
sei: „It is gjin kou, it is in dame!” en
dat seit genóch.
Hoe dan ek, oer de kou en hwat der mei
gearhinget rekket men net gau ütpraet.
Us foargonger hat op dit plak ..Fan de
Martiny toer” in foech 25 jier lang lan
Gedeputeerde staten wijzen er verder
nog op, dat er naast de Friese contacten
met Duitsland nog velerlei andere cultu
rele contacten bestaan tussen de aan
beide zijden van de Duitse en Belgische
grens gelegen gebieden. Het zou naar de
mening van gedeputeerde staten geheel
in de lijn liggen voor deze reeds opge
bouwde contacten, dat van rijkswege
meer financiën beschikbaar worden ge
steld dan thans het geval is en zeker
wanneer de in de nota voorgestelde en
onvermijdelijk meer geld vragende plan
nen zullen worden uitgevoerd.
De Fryske Rie zal naar de mening van
gedeputeerde staten moeten deelnemen
aan het overleg over de in het kader
van het cultureel verdrag met Duitsland
te subsidiëren projecten.
Set Up wint beslissingswedstrijd
tegen VKH
Staande v.l.n.r.: W. de Vreeze, W. Dijk
stra, A. Buren, W. Ketelaar (coach).
Gehurkt v.l.n.r.: II. Tippersma, A. Hui-
tetna, J. Terbraak.
1964
1966
1968
1970
161.946
148.133
135.777
116.332
De Minister van Binnenlandse Zaken
heeft Bolswatd aangewezen als een ge
meente met eigen politiecorps.
De klok van Piaam fungeerde te Bols-
word als blikvanger op de Multyshop
(aardig idee van fa. Jorritsma).
Sjoerd Tolsma uit Blauwhuis (pater
Henrique O. Carm.) te Sao Paulo tot
priester gewijd.
De gemoederen in ons vaderland heftig
in beroering in verband met het voor
gestelde accoord van Linggadjati.
Burgemeester Bruinsma leidde zijn eer
ste officiële raadsvergadering.
Koning Christiaan X van Denemarken
op 76-jarige leeftijd overleden.
Benoemd tot directeur der zangvereni
ging te Kubaard de heer J. K. Osinga te
Tzum.
Het batig saldo van het Groene Kruis
van f 802,18 van vorig jaai’ is veranderd
in een tekort van f 12,15.
Als er zich voldoende vrijwilligsters
melden zal in een van de zalen van de
Hendrik Nannestichting een kraamcen-
trum worden ingericht.
De heer J. de Boer te Achlum benoemd
tot onderwijzer aan de openbare lagere
school te Bolsward.
20.254
42.398
22.758
12.533
1.914
Frankryk
W.-Dütslèn
Italië
Nederlan
België
Luksemboarch
10 miljoen
6
4
2
1
60.000 stiks
■Mrt.
Bolswards Nieuwsblad
5— 9
10—19
20—29
30—49
50 krj of mear
3.838 mei 1 melkkou
12.637 2—4 kij
De Tweede Kamer zal waarschijnlijk in deze zittingsperiode nog een
nota in behandeling nemen van de ministers van buitenlandse za
ken, van cultuur, recreatie en maatschappelijk werk en van onder
wijs en wetenschappen betreffende de Internationale Culturele
Betrekkingen. Gedeputeerde staten van Friesland hebben deze nota
voorgelegd aan de Fryske Akademy, de Fryske Kulturried en de
Fryske Rie (het contactorgaan met de Duitse Frieslanden). In de
algemene beschouwingen van de nota wordt gesteld, dat Nederland
met de principiële uitgangspunten voor internationale samenwer
king, zoals deze in de nota aangehaalde verklaring van de Unesco
zijn geformuleerd, heeft ingestemd.
Memme drift Is in snieflok yn april.
geen enkele keer nodig achtte een time llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
As men de konklüzje lüke soe dat it de
léste pear jier yn in streamforsnelling
gean soe, dan is dit faeks wol sa, mar
by it sifer fan 1970 binne de bidriuwen
mei minder as 10 standerdbidriuwsien-
heden (SBE) net mear meiteld, dat in
bytsje kamouflearre is it sifer wol. Mar
öfsjoen dêrfan is it in düdlike saek, dat
it tal bidriuwen hurd tobekrint.
Hoefolle lytse bidriuwkes binne der b.g.
troch stedsütwreiding allinne yn Boal-
sert (wy bidoele nou yn de aide binnen-
stêd) al net yn de léste 20 jier forlern
gien? In weide hea yn ’e stêd, kij op-
setten, jarjen men sjocht it net mear.
De bidriuwkes binne pakhuzen wurden
(b.g. dat fan Deinum dat Arjen Veen-
stra nou hat as opslach, dat fan Ligt-
hart, dat Reekers brükt, it wurde boar-
gerhüzen, lyk as it aide Heeremastate of
hja wurde sljocht mei de groun makke
lyk as okkerjiers Wybrandi-state en lês-
tendeis Stedssicht (Lyts Eekwert fan
Hoekstra). En kom it fjild mar ris yn,
hoefolle brekfallige spuitjes binne net
opkreaze ta rekreasjewent of as fêste
boargerbiwenning, by it spultsje fan
fam. Boatsma, dêr’t fytsmakker Kroon
tje him okkerjiers nei wenjen set hat.
Wy sjogge it allegearre om üs hinne
barren, mar de hurde sifers sprekke
faeks mear. Dy sifers leare üs ek, dat
wy de ein fan de skaelforgreating noch
net ha. Sa kin men de 116.332 bidriuwen
fan 1970 ünderfordiele as folget:
out aan te vragen, terwijl de VKH coach
haar twee time-outs nodig had. De strijd
ging vrij gelijk op, wat de stand aan
ging. Echter tot 1111, want op dat
moment drukte Set Up door en maakte
er snel 1511 van.
In de 2e set moest VKH komen, wilde
men nog een derde set forceren. In het
begin kwam VKH terug. De le opslag
was goed voor vier punten en het leek
even minder te gaan met Set Up, maar
het getij keerde en bracht de stand weer
op gelijke voet. Set Up ging door via
smashes, afgewisseld met taktische bal
letjes die VKH voor problemen stelde,
die niet altijd even goed werden opge
lost. Dit stelde Set Up in staat een voor
sprong van 84 te behalen, maar VKH
kwam terug via een paar uitstekende
aanvallen, waar Set Up grote moeite
mee had. Zienderogen slonk Set Up haar
voorsprong, hetgeen de coach van Set
Up noopte tot het nemen van time out,
om te trachten de eenheid en het zelf
vertrouwen terug te brengen in de ploeg.
Afgelopen vrijdagavond is de beslissing
in de le klas heren afdeling Sneek van
de NeVoBo ook gevallen. Eerder waren
reeds kampioen: SVW uit Workum van
de 2e klasse heren, Set Up van de le
klasse dames en Flexa uit Sneek dat in
de laatste wedstrijd de beslissing for
ceerde door een krappe overwinning op
Makkum en daardoor kampioen werd in
de 2e klas dames.
De beslissingswedstrijd van vrijdag
avond was noodzakelijk geworden door
dat Set Up de laatste twee wedstrijden
tegen VOG won en daardoor in punten
gelijk kwam met het reeds uitgespeelde
VKH. De prestatie van Set Up krijgt
nog meer cachet als we bedenken dat
toen VKH al uitgespeeld was, Set Up
nog 4 wedstrijden moest spelen, die be
slist gewonnen moest worden, wilde men
gelijk komen. Toch heeft Set Up karak
ter getoond door deze prestatie te leve
ren, hoewel het soms moeilijk ging, voor
al de laatste twee wedstrijden tegen
VOG.
De invloed van de druk om te moeten
winnen was duidelijk merkbaar in het
spel van Set Up, want het oude ver
trouwde spel kwam er niet uit. Deson
danks won Set Up, soms met pijn en
moeite deze twee wedstrijden met 20.
Setstanden resp. 1614, 159 en 15
11, 15—10. Dit betekende een beslissings
wedstrijd, die dus afgelopen vrijdag
avond gespeeld werd. De strijd was vol-
4
Dit houdt dus onder meer in, dat de
Nederlandse regering van mening is,
dat alle culturen bestaansrecht hebben
en dat elk van die culturen zijn eigen
waarde heeft die recht geeft op respect
en handhaving. De nota stelt verder,
dat de Europese cultuur wordt geken
merkt door het feit, dat zij slechts als
een eenheid kan worden beschouwd
mits men oog heeft voor zijn rijke veel
vormigheid.
Gedeputeerde staten van Friesland on
derschrijven deze stellingen gaarne,
maar zijn van oordeel, dat deze in het
vervolg van de nota niet meer doorklin
ken, voorzover het betreft de verschei
denheid van de culturen binnen het Ne
derlandse taalgebied, omdat de nota uit
gaat van een eenheidscultuur in Neder
land op basis van de Nederlandse taal.
Aan de in het rapport van de Commis
sie Friese Taalpolitiek en door de re
gering omschreven uitgangspunten voor
een Friese taalpolitiek is in de nota geen
aandacht besteed.
In dit rapport werd gesteld: „Zoals er
in het Europese cultuurgebied verschil
lende nationaal bepaalde culturen zijn,
zo zijn ook in het Nederlandse cultuur
gebied gebieden te onderscheiden met
een culturele eenheid, die worden ge
kenmerkt door specifiek gewestelijk
bepaalde en in de loop der eeuwen ge
groeide elementen en die in onderlinge
wisselwerking vorm geven aan het Ne
derlandse culturele patroon als geheel.
In deze zin is de provincie Friesland
een gebied met culturele eigenheid bin
nen de Nederlandse cultuur.
De Friese cultuur is daarbij niet slechts
een afzonderlijke, van andere te onder
scheiden cultuur, maar vormt boven
dien een element van betekenis in onze
nationale cultuur”.
De beleidsnota betreffende de interna
tionale culturele betrekkingen geeft wel
een andere interpretatie van het be
grip Nederlandse cultuur, waar onder ’n
grotere verscheidenheid van cultuur
uitingen wordt verstaan dan voorheen.
Hierbij worden de gewestelijke culturen
niet genoemd.
In een brief aan de leden van de vaste
commissie uit de Tweede Kamer voor
cultuur, recreatie en maatschappelijk
werk, onderwijs en wetenschappen en
gedepu-
in de no-
door het
Vorming,
buitenlandse zaken, noemen
teerde staten dit een omissie
ta, die ook is gesignaleerd
Centrum voor Staatkundige
-
Hwat hat
üs hjoed to sizzen
Mr
komen open, gezien de twee wedstrijden
die men in kompetitie tegen elkaar had
gespeeld. Eenmaal won VKH met 21,
de andere keer won Set Up met 20.
Zo kon de strijd losbranden. Set Up had
de opslag en nam gelijk het initiatief,
wat ook nodig was, want de aanval van
Set Up is aanmerkelijk stenker dan de
verdediging. Dit initiatief heeft Set Up
geen ogenblik in de eerste set uit han
den gegeven. Set Up kon rustig bouwen
aan de aanval en deze goed afronden.
VKH had hierop geen goed antwoord,
veel ballen werden onnodig gemakkelijk
over het net gespeeld, zodat Set Up zelf
de aanval kon opbouwen. Toch liep Set
Up niet over VKH heen, maar per saldo
was het spel van Set Up beter en geva
rieerder dan dat van VKH. Dit was ook
het gevolg van verschil in het systeem
dat Set Up en VKH speelden. Set Up
speelt over de midvoor terwijl VKH over
rechts speelde. De set up kon bij Set Up
voor- en achterover worden gegeven,
maar bij VKH kon men de set up slechts
op de midvoor of op links geven. Mees
tal speelde VKH de set up alleen op de
linksvoor en Set Up had dit gauw door,
zodat men van tevoren eigenlijk al een
blok kon vormen. Slechts enkele keren j
kwam de set up op de midvoor, maar
ook dan was het blok van Set Up pa- I
raat. Al met al was het aanvalsspel van
Set Up beter verzorgd dan bij VKH. Dit
resulteerde in een regelmatige voor
sprong van Set Up, wat moge blijken
uit het feit dat de coach van Set Up het-
Intrede ds. Israël als Herv. Predikant te
Achlum.
Eindelijk is het dan zo ver! Op zaterdag 29 april a.s. om half 11
wordt het Sportfondsenbad Bolsward officieel geopend.
Wie worden bij deze officiële opening verwacht? De commissaris
der koningin is uitgenodigd, en verder tal van autoriteiten, deskun
digen en allen die aan de voorbereiding een werkzaam aandeel heb
ben gehad. Maar ook de Bolswarder bevolking heeft haar bijdrage
geleverd. Van grote bijdragen van bedrijven tot het penninkske der
weduwe heeft vrijwel iedereen meegeholpen dit tot stand te brengen.
Wij maken geen onderscheid en nodigen daarom ieder belangstel
lende langs deze weg uit!
De ingang voor u allen is door het grote hek tussen het overdekte
bad en het buitenkleedgebouw. De hekken gaan 10 uur open en er
is op de perrons voor 1000 a 1500 man plaats. Er zijn echter drie
vooiwaarden voor een goede organisatie:
1 Er is géén parkeerplaats voor auto’s dus auto’s thuis laten. Kom
te voet of per fiets.
2 Als het weer zo slecht is, dat de opening niet in open lucht kan
plaatsvinden, moet dit in het overdekt instructiebad geschieden en
hebben we onmogelijk plaats. In dat onverhoopte geval kunnen
we geen publiek toelaten. Dit is het herkenningsteken, of u wel
kom bent: Als de vlaggen van Martinitoren en Stadhuis wapperen,
wordt u gaarne verwacht. Bij slecht weer blijven de vlaggen bin
nen en is het mis!
3 Vol is vol! Wij hebben geen idee, hoeveel Bolswarders zullen ko
men. Binnen de hekken is een veilige plaats. Kleine kinderen lopen
echter gevaar in het gedrang en zien toch niets. Laat de kinderen
dus thuis en wordt het te vol, dan moeten de hekken gesloten wor
den.
In de volgende krant verschijnt bulletin II met méér nieuws.
wen hurd efterüt. Dit docht wol bliken
üt it folgjende oersjoch:
Der wiene
lan mear boeren mei mar 1 kou as mei
in pleats fan goed 50 kij! De gemiddel
de fébisetting wie doe 16.3 (nou nei alle
gedachten goed 17.), mar in 1964 wie
dat noch mar 10.4 kou per bidriuw. Nou
moatte wy wol bitinke, dat it hjir faek
ek oer it mingde bidriuw giet Mar hoe
dan ek, it tal moat noch wol omheech.
Nou ’t ien man op in modern ynrjochte
bidriuw by de hjoeddeiske stén fan 'e
technyk (masjinemelke, mechanysk
mjuksje ensfh.) in 40 kij forsoargje kin,
moast it tal dochs minstens in 30 stiks
Wêze. Noch mar in achtste part komt
der oan ta.
Ta bislüt noch ien oersjoch.
Yn de EEG-lannen (ütsein Ingelan en
Denemarken, dy’t der pas by kommen
binne) binne likernóch 23 miljoen kou-
bisten. Fordield oer de
is dit:
en fé en de problematyk derfan bisprut-
sen en altyd waerd syn rubryk troch de
boer estan it earste lézen.
Hwat yn de oertiid (sjoch in foargean-
de artikel) net mear wie as in middel
it kealtsje troch syn earste minne (en
foartiidis faek en folie gefaerlike) dagen
hinne to helpen, de molke, is nou in
haedproduct wurden fan in great tal
féhalderij- en mingde bidriuwen.
In nijsgjirrige publikaesje fan ing. P.
Westra fan oktober forline jier, dus noch
mar in heal jier aid jowt fandatoangean-
de learsume sifers. Sa skat men de
EEG-lannen (sünder Ingelan noch) op in
4 miljoen bidriuwen, der’t kij halden
wurde. Der binne hiel hwat lytse kou-
melkerkes by, soms mar fan 1 of 2 krj,
by üs it neamen hast net wurdich,
mar yn minder Ontwikkelde lan-
nen mei gans earme groun of berch-
hellingen in normael forskynsel, al drage
sokke bidriuwkes amper by ta de nasjo
nale ekonomy en wurde de bistkés al-
meast halden foar eigen gebrük. Mar
ek boppe de 1 ha Tinne de bidriuwen
yn greate nochal hwat ütinoar. Yn Itael
je binne se trochinoar 8,5 ha great, in
Frankryk mear as 2 kear sa mansk: 19
ha. It wurdt op 'e foet folgje troch in
bisibbe Luksemboarch men 17,8 ha.
Dütslan rint mei üs lan lyk op, mei
trochinoar 10,7 ha., efkes mear as Bel
gië hat: 10,5 ha.
Wy hiene in de gemiddelde bidriuws-
greatte wol efkes heger foarsteld en it
is düdlik dat de bidriuwsoerflakte yn de
measte lid-steaten fan de EEG in bon-
gel oan ’e foet is, by de tapassing fan
moderne lanboumethoaden. Yn dit Ijocht
is it stribjen nei sanearing in düdlike
saek.
Sünt 1950 ha miljoenen de seilbokse
foargoed ütstrüpt. Hoewol Nederlan
minder as de Südlike larmen miny-bi-
driuwkes ken rint ek hjirre it tal bidriu-
Mar de iene kou seit
net. Neam allinne al it fetgehalte. Hjir-
yn stiet Nederlan op de heechste trime
mei 3.83%. Luksemboarch en België
steane ünderoan mei 3.45%, mar der ha
se fakentiids ek mear in fleistype.
In oare kear noch hwat slfermateriael
oer it forwurkjen fan de molke.
Art f.
4,
