veel
Amerika op
meer
maan
Gate Skroar
vorderingen dan
Vietnam
in
KVP verdeeld over abortuswet
I
Geboortebeperking funest voor
West-Europa
Motie over collegegelden aanvaard
- «Wil
Gouden filmpjes
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiii
Foto van de week
I it
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
-
VRIJDAG 21 APRIL 1972
111e JAARGANG No. 30
,;,.y-
us hjoed to sizzen
EEG „keallet swier"
Kerken spreken
Voedselreservoire
„Geen geboortebeperking”
Geld
Tenslotte
no-
Vechtgeschledents
Ontwikkelingsland
Chili
Rijkdommen
Rampnota
(vervolg op pagina 2)
Advertentieprijs: 20 et. per mm.
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
2e week april 1922
Abonnementsprijs 6,40 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Rook en Pruim, nieuwe tabaksoort, per
half pond 28 cent, S. S. van Hettema,
Grote Markt, Bolsward.
25-jarig bestaan Chr. Fanfarecorps
Concordia te Welsrijp.
Trouwen is houwen, geeft bruiloft en
pret. Daarom rozijnen in brandewijn ge
zet. Brandsma’s winkel. Bolsward.
Orgelconcert door A. Alt te geven op de
tweede paasdag in de Martinikerk. En
tree 35 cent stedelijke belasting inbegre
pen.
De heer Fokkema 30 jaar schoolhoofd
bijzondere school te Arum.
ringen worden de vraagstukken nu ver
der uitgesponnen om te zien of de fraaie,
maar vage beloften van de delegatielei
ders aan het begin van de conferentie, in
de praktijk tot overeenkomsten kunnen
leiden.
Na de economische notities dan toch,
hoewel ongaarne, nog een paar notities
uit de vechtgeschiedenis.
De Amerikaanse vloot in de wateren om
Vietnam zal de komende weken nog
meer versterking krijgen. De Ameri
kaanse vloot in dit gebied is onlangs
aanzienlijk uitgebreid, oa. met vlieg
dekschepen. In totaal zijn nu 33.000 man
van de Amerikaanse marine betrokken
bij de strijd tegen Noord-Vietnam en de
communistische invallers in Zuid-Viet-
Om nog even bij de economische sector
te blijven:
Het Britse Lagerhuis heeft zich met 284
tegen 235 stemmen uitgesproken tegen
het houden van een referendum over de
EEG. Een voorstel hiertoe was inge
diend door de conservatie anti-EEG-af-
gevaardigde Neil Marten.
Kort daarvoor had het Lagerhuis met
301 tegen 272 een voorstel van Labour
verworpen, waarin werd gevraagd om
algemene verkiezingen voordat Groot-
Brittannië op 1 januari 1973 zal toetre
den tot de Europese Economische Ge
meenschap. Het voorstel Marten over
het houden van een niet-bindend refe
rendum werd gesteund door de Labour-
partij. Maar verscheidene Labour-afge-
vaardigden hebben zich van stemming
over het voorstel onthouden.
Op 11 en 12 april kwam het zowel in de Eerste als in de Tweede
Kamer tot botsingen tussen bewindslieden en kamermeerderheden.
Minister De Brauw (wetenschapsbeleid) kon niet verhinderen dat de
Eerste Kamer een motie aannam tegen de verhoging Van de college
gelden voor studenten tot duizend gulden. Deze motie van de socia
list De Kijk vindt een dergelljke verhoging alleen aanvaardbaar
als de minister gelijktijdig het hele systeem van rjjksstudietoelagen
verbetert. Minister De Brauw wilde dit op dit moment niet toezeg
gen. Voor een aantal KVP-ers en enkele Antirevolutionairen was dat
de reden om ide minister af te vallen. Met 31 tegen 28 stemmen
werd de motie aangenomen.
Minister De Brauw was «eer (boos, want hjj zit nu met een motie
opgescheept over een wetsontwerp dat hij nog niet eens heeft inge
diend. Het is zeer de vraag of hij 'op korte termjjn kans ziet om aan
de uitspraak van de Eerste Kamer tegemoet te komen. Maar de ver
hoging tot duizend gulden levert hem de nodige miljoenen op die
hij voor zjjn nieuwe begroting niet kan missen. Politiek Den Haag
wacht met spanning af of de slimme en keiharde minister van weten
schapsbeleid een uitweg weet te vinden.
nam.
Wat nog niet eerder gebeurde: Noord-
vietnamese Migs en marineschepen heb
ben de Amerikaanse Zevende vloot in
de Golf van Tonkin aangevallen.
Tenminste drie migs vuurden raketten
af op de Amerikaanse schepen die
Noordvietnamese doelen bestookten.
Een Mig werd door de Amerikanen
neergehaald, terwijl het fregat Sterett
twee motortorpedoboten de grond in
boorde.
Vier Amerikaanse matrozen werden ge
wond toen hun schip door een raket werd
getroffen.
men, en die nu door deze regering werd
verdedigd, werd door de meerderheid
van de Kamer meer gezien als een ver
zameling incidentele maatregelen en kon
ónmogelijk een nationaal allesomvattend
beileidsplan worden genoemd.
Mej. van Leeuwen vroeg namens de drie
christelijke partijen om alsnog met een
aanvullende nota te komen waarin dan
dat nationale plan zou moeien worden
uitgewerkt. Ook de optrekking van de
AOW gaat volgens de kamermeerder
heid veel te langzaam.
In een motie werd een tijdelijke groeps
regeling gevraagd om voor de bejaarden
het verschil tussen de AOW en het mi
nimumloon te overbruggen.
Ook de premiedruk voor de bejaarden
moet volgens de Kamermeerderheid in
de hand worden gehouden. Staatssecre
taris Van Veenendaal deed geen enkele
toezegging maar nam de kritiek en de
verlangens in onderzoek. De Kamer
wacht af wat dit onderzoek oplevert.
De regering heeft grote moeilijkheden
met het opstellen van de begroting voor
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v„ Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
„Geboortebeperking is ok al een econo
mische factor geworden. Deze is goed
voor landen als India en China, waar
niet In de behoefte van de bevolking kan
worden voorzien, maar niet voor West-
Europa. In ons werelddeel is bevolkings
toename een voorwaarde voor verdere
economische groei en dientengevolge
voor hulp aan de derde wereld.” Dat zei
de Franse gaullist René Ribière in het
Europese parlement. Ribière reageerde
op een opmerking van het Nederlandse
Eerste Kamerlid ir. J. Baas (liberaal),
volgens wie in „deze eindige wereld -
dat wil zeggen met beperkte mogelijk
heden geen oneindig aantal mensen
past.”
It roer moat yn ’t wetter bliuwe.
Bolswards Nieuwsblad
Yereehijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hermaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeeï, Workum en Wymbritseradeel.
Hwat hat
In de Tweede Kamer werd twee dagen
gedebatteerd over de Bejaardennota. Dit
stuk is nog een overblijfsel van de vorige
regering. Er staan een aantal maatre
gelen in om de positie van de bejaarden
te verbeteren. Zo wil de regering de
AOW optrekken tot het minimumloon.
Ook zullen in vijf jaar minimaal twaalf
duizend bejaardenwoningen per jaar
moeten worden gebouwd. Het aantal
part-time gezinshelpsters speciaal voor
bejaarden moet uitgebreid worden tot
45000. Volgens de nota moet de wijk
verpleging met twaalfhonderd zieken
verzorgsters worden aangevuld. Er moe
ten Vijftig dienstencentra per jaar bij
komen en het aantal verpleegbedden
moet in vijf jaar met tienduizend wor
den opgevoerd.
Op zichzelf had de Tweede Kamer wel
waardering voor deze plannen. Maar
de nota beantwoordde toch niet aan de
wensen die de kamer heeft met betrek
king tot het bejaardenprobleem. Drie
jaar geleden was een motie aangenomen
van mej. Van Leeuwen van de ARP.
Daarin wend gevraagd om een nationaal
beleidsplan voor de bejaarden. De nota
waar het vorige kabinet mee was geko-
H. E. van der Werf, Appelmarkt, Pak
huis, Klemzand. Inkoop van lompen,
benen en metalen.
In de wereldproblematiek hebben we dagelijks te maken met de
technische (r) evolutie, de economische ontwikkeling en tenslotte
de „vechtgeschiedenis”. De laatste is het meest spectaculair en siert
met jaartallen en al nog steeds de meeste schoolboekjes, maar de
vraag is wel, of ze niet een uitvloeisel zo geen direct gevolg is
van de economische spanningen, die weer voor komt uit de tech
nische ontwikkeling. Zo gezien is de maanvlucht van de Apollo 16
zeker een stukje Iwereldgeschiedenis en is de ontwikkeling van de
„arme landen” dit zeker ook. Op het moment dat we dit schreven
(donderdagmorgen) moet de maanlanding nog plaats vinden, maar
gestel deze slaagt, zou men kunnen verzuchten dat de Amerikanen
op de maan meer vorderingen maken dan in Vietnam, waar het
noordelijk offensief toch wel is onderschat.
De Wereldraad van Kerken heeft de
Amerikaanse luchtaanvallen op Noord-
Vietnam krachtig veroordeeld. In een
brief luidt het: „de jongste daden van
de Amerikaanse regering geen einde
maken aan de oorlog, maar het gevaar
in zich hebben op de wereld nog verder
op de weg naar vernietiging te voeren”.
Blake schrijft voorts dat de hervatting
van de bombardementen de invrijheids-
stelling van de Amerikaanse krijgsge
vangenen in het noorden en die van dui
zenden politieke en militaire gevange
nen in het zuiden onmogelijk maakt.
Bolsward behoort tot de weinige steden
in ons land waar geen ziekenfonds is,
maar dat zal niet lasig meer duren. De
oprichtersvergadering wordt 10 april ge
houden in de schaftzaal van de fabriek
Hollandia.
Als vanzelf heeft de Unctad III ook de
aandacht gericht op Chili zelf, tot nu toe
voor velen een vrij onbekend gfebied.
Vandaar hier in telegramstijl wat infor
matie. Chili vormt één lange, smalle
strook langs de zuidwestkust van Zuid-
Amerika. Geklemd tussen de steile An
des en de Stille Oceaan. Zo breed als
Nederland, maar 15 maal langer. Rond
10 miljoen inwoners, verspreid over vas
teland en enkele eilanden, in het noorden
levend in woestijnklimaat, in het midden
onder de aangename subtropische zon
en helemaal zuidelijk onder de heer
schappij van koele zomers en strenge
winters.
De grote metropool Santiago is de hoofd
stad, met een kwart van de Chileense be
volking: 2,5 miljoen mensen.
Chili is een land zonder rassenproble
men, maar met aanmerkelijke sociale
verschillen en tegenstellingen, met meer
dan 2 miljoen armen zowel op het plat
teland als in de grote steden.
Het is ook het land van de christende
mocraat Frei, de vorige president, die
Chili bekendheid gaf door zijn Promo-
cion Populair, een hervormingsprogram
ma ter opheffing van de armoe, ter uit
breiding van onderwijs, gezondheidszorg
en woningbouw en ter hervorming van
het grondbezit maar ook het land van
Allende, de hui<öge president, een de
mocratisch gekozen marxistische her
vormer, van wie sommigen zeggen: hij
zal de operatie uitvoeren van de patiënt
die Frei op tafel legde. Onder die patiënt
wordt dan verstaan de grootgrondbezit
ters, de monopolies, de kopermaatochap-
pijen.
Er is in Bolsward meer groen, dan men
wellicht zou denken, maar men moet ’t
wel weten te ontdekken. Als men o>p ’n
mooie heldere zomerdag vanaf de stad
huistoren Bolsward overziet, zijn het al
lemaal „huisjes in het groen”. De mees
te tuinen gaan echter verscholen achter
de gevels. Tussen Marktstraat en Hoog
straat, tussen Appelmarkt en Nieuw-
markt, om maar een paar voorbeelden
te noemen, zijn nog genoeg „open” plek
ken. Maar soms staat het groen ook
gewoon aan de straat, op plaatsen,
waaraan men zo licht voorbij loopt. Zo
zal niet ieder momentelijk deze foto
kunnen plaatsen. Toch liep of reed u er
vermoedelijk vaak aan voorbij. Het is de
ingang van het hofje tegenover het St.
Antonius Gasthuis, eigenlijk een onder
deel daarvan: een rij bejaardenwonin
kjes, knus bijeen gebracht, weg van het
drukke verkeer en toch in het hartje
van de stad. Het hoekhuis heeft wat al
lure, de overige huizen zijn van eenvou
diger makelij. Mlen woont er tevreden en
gelukkig, al zijn de woningen dan ook
•niet eigentijds. Intussen is het wel eten
moment even te bedenken, dat in Bols
ward, met name ook in het verleden,
veel aan bejaardenzorg werd gedaan.
Iedereen kent het Doopsgezind Rusthuis
en het nieuwe Elim. Maar voordien was
er de doopsgezinde stichting van welda
digheid aan de Grote Dijlakker, het eer
dere Elim (thans R. P. de Boer), het
Convent (afgebroken), vanouds reeds *t
genoemde Gasthuis, Hendrik Nanneshof
en Huize Sint Martinus. Ook heeft de
hervormde diakonie nog een rij bejaar
denwoningen aan de Looiersbuurt en is
er het Klein Gasthuis (onder het Poor
tje bij de Gysbert Japicxbrug). Het ver
pleeghuis Bloemkamp hoort in deze rij
niet thuis, maar feit is wel, dat ook be
hoeftige en gehandicapte bejaarden er
een veilige geborgenheid vinden. Ook
zijn naderhand in Bolsward bv. aan de
Claude Fonteijnestraat en in Eekwerd
bejaardenwoningen gebouwd, vindt me
nige bejaarde een onderdak in ’t Heech-
hout of in het in de volksmond geheten
vrijgezellenflat aan de Barber Yntjes-
straat. Hoe dan ook, dit stukje Gasthuis,
dat ook wel Klein gasthuis wordt ge
noemd aan de Nieuwmarkt is een be
kend hoekje, dat in onze serie niet
mocht ontbreken. Zo althans dacht ook
de heer A. Vallinga, De Klaverflat 6 er
over die deze fraaie foto voor ons maak
te.
Van dit onderwerp naar Chili is slechts
een „hoannestap”, immers daar wordt
momenteel de Unctad III gehouden, het
geen weer aanleiding gaf tot demonstra
ties.
Demonstraties of niet: UNCTAD III
vergadert verder. In oommissievergade-
In de monetaire commissie ziet het er
zeker niet naar uit dat een oplossing
wordt gevonden voor de chaos in het
wereldgeldverkeer, maar UNCTAD zou
wel eens de aanzet kunnen blijken te
zijn tot een monetaire wereldvergade-
ring. Na een tijd waarin de Club van
Tien in geldzaken altijd de dienst heeft
uitgemaakt, zou dat al een vooruitgang
zijn.
Inmiddels heeft de secretaris-generaal
van de wereldvoedselorganisatie, Adde-
ke Boerma, een treffend cijfer genoemd.
Als de rijke landen maar 2 procent meer
van hun behoefte aan voedselproducten
zouden dekken door invoer uit de ont
wikkelingslanden, zou dit voor deze 4
miljard dollar extra inkomsten beteke
nen.
Nu de Australische boter niet meer
wordt aangevoerd vestig ik de aandacht
op mjjn prima Deense roomboter. Me
lange 2 pondspotten a f 1.20. F. K. Mo-
bach, Dijkstraat, Bolsward.
De premier van Israël, mevrouw Golda
Meir, zal wellicht in juni een bezoek aan
Roemenië brengen.
Dit gerucht doet in de Roemeense hoofd
stad de ronde na het bezoek van de vi
ce-minister van Buitenlandse Zaken,
Makovescoe, aan Israël.
Het bezoek zou plaatsvinden na de ver
gadering van de Socialistische Interna
tionale in Wenen, waaraan mevrouw
Meir zal deelnemen.
Roemenië is het enige communistische
land in Oost-Europa dat de diplomatie
ke betrekkingen met Israël na de zes
daagse oorlog niet heeft verbroken.
Chili is n.l. het land van het koper: der
de koperproducent van de wereld (na
VS en USSF), maar ook het land van
salpeter, ijzererts, steenkool, aardolie,
land van veel voor agrarische productie
geschikte gronden.
Chili is een land, dat zijn eigen rijkdom
uit zijn eigen grond wil en moet halen:
dat met andere landen tot eerlijke en
rechtvaardige verhoudingen dient te ko
men, om ten volle van zijn potentiële
schatten te kunnen profiteren en een re
delijk aandeel te kunnen krijgen in de
wereldwelvaart, in plaats van een on
redelijk aandeel in de wereldarmoe.
Daarom is het een land met exemplari
sche betekenis. Een ontwikkelingsland
dat aan zijn eigen ontwikkeling werkt,
met eigen middelen, eigen experimenten.
Een land waarnaar vele andere ontwik
kelingslanden zeer belangstellend en
nieuwsgierig opzien.
inkomsten de komende jaren een kwart
lager zal zijn dan in het verleden.
De politieke gevolgen van deze som
bere vooruitzichten zijn niet gering. Aan
de ene kant is het kabinet gedwongen
een aantal belastingen te verhogen,
maar ook zullen aan de uitgavenkant de
nodige maatregelen moeten worden ge-
genomen. De komende maanden zal
hierover hard gevochten moeten wor
den tussen de regeringspartijen. Men zit
waarschijnlijk ook omhoog met de f-
spraak dat (althans het grootste deel
Om ditmaal met een economisch uit-
wjjdinkje te beginnen:
Het totaal gewicht aan levende materie,
dierlijk en plantaardig, in de oceanen is
naar schatting vier tot zeven maal zo
groot als dat van de flora en fauna op
het vasteland. Maar als wij niet over
gaan tot een rationele visvangstpolitiek
en een werkelijke „zeekultuur”, zal deze
rijkdom, die al te gemakkelijk door som
migen als onuitputtelijk beschouwd
wordt, spoedig zijn uitgeput.
De vangsten bedroegen in 1958 29 mil
joen ton, in 1968 60 miljoen ton. Voor
1985 is de voorziene vraag ongeveer 106
miljoen ton, waarvan 69 voor menselijke
consumptie en 37 voor het voeden van
dieren. Het potentieel van de zee en het
zoet water samen wordt geschat op 140.
miljoen ton.
Er blijft dus maar een kleine veiligheids
marge over, temeer omdat bij het nade
ren van dit plafond de exploitatiekosten
gevaarlijk omhoog gaan.
Het verschijnsel van de uitroeiing van
de meest gezochte dieren is onrustba
rend. Reeds in 1937 heeft de conferentie
van Londen, verontrust door het afne
men van de walvisbevolking, de jacht op
deze dieren gereglementeerd.
Onder auspiciën van de FAO is voor de
tonijnen een soortgelijke poging gedaan.
Een redelijke verdeling van de vangst
veronderstelt internationale overeen
komsten want de open zee behoort aan
niemand toe en, zoals bij elke jacht
waar men vrijelijk alle middelen kan
gebruiken, roeit men het wild uit, te
beginnen bij de meest gezochte soorten.
In werking gesteld naast onze sigaren
fabriek, een naar de eisen des tijds in
gerichte Electrische tabaksfabriek. E.
Brouwer, Skilwyk B 15.
Met voorbij gaan van de voortslepende
Ierse kwestie tot slot nog een paar
titles.
De eerste onderhandelingen tussen In
dia en Pakistan sinds de oorlog van de
cember zullen volgende week in de Pa
kistaanse stad Islamabad beginnen.
Daarbij zal de topontmoeting tussen de
Indiase premier, mevrouw Indira Gandhi
en de Pakistaanse president, Zoelfikar
Ali Bhoetto, worden voorbereid.
De Roemeense partijleider heeft acht le
den van de communistische top uit hun
regeringsfuncties ontheven. Ze werden
tevens uit het centrale comité gezet.
Het centrale comité besloot een natio
naal partijcongres bijeen te roepen. Dit
wijst erop, dat de partij zich in een crisis
bevindt.
1973. Minister Nelissen (Financiën)
heeft eind vorige week een tipje opge-
licht van de sluier, die hing over de fi
nanciële verwachtingen voor de .toe
komst. Wat zichbaar is geworden heeft
heel wat poiitici de adem doen inhouden.
Niet voor niets is hier en daar al ge
sproken van een „rampnota”, naar aan
leiding van het stuk, dat minister Nelis
sen het parlement heeft aangeboden.
Wanneer geen bijzondere maatregelen
worden genomen moet voor volgend jaar
worden gerekend op een tekort van liefst
2 tot 2,2 miljard gulden. Minister Nelis
sen heeft hierbij aangetekend dat deze
raming gebaseerd is op de meest guns
tige cijfers. „We hebben zeker niet met
opzet overdreven om een schrikeffect
te bereiken”, aldus de bewindsman.
De ramingen zijn gebaseerd op een loon
stijging van 8 procent. Loonsverhogin
gen hebben een ongunstig effect op de
rijksuitgaven. Een procent loonstijging
betekent per jaar een lastenverzwaring
met 350 miljoen gulden. De geschatte
loonsverhoging zal ook op de komende
jaren doorwerken.
Minister Nelissen rekent nu al op tekor
ten voor 1974 en 1975 van 640 - 850
miljoen en 250 tot 480 miljoen gulden.
Daarbij zijn nog niet ingecalculeerd de
loonsverhogingen, die in deze jaren te
verwachten zijn.
Bij het opstellen van de financiële nota
is alleen rekening gehouden met kabi-
netsafspraken, die al helemaal rond zijn.
Minister Nelissen noemt als voorbeelden
de woningbouw en de ontwikkelings
hulp. Met een verhoging van de defen-
sie-uitgaven, waarover nog gesproken
moet worden is geen rekening gehou
den.
Het kabinet moet niet alleen rekening
houden met (sterk) stijgende uitgaven,
maar ook met een minder sterke groei
van inkomsten. De belastinginkomsten
stijgen minder snel door het achterblij
ven van de economische groei, terwijl
ook de inkomstenbelasting achterblijft
door het verminderde progressie-effect.
Dit laatste is een gevolg van loonmati
ging. Minder snel stijgende lonen leve
ren naar verhouding minder inkomsten
belasting op. Minister Nelissen schat
dat de normale groei wn de belasting-
f
