De toekomst
Bangladesj
van
Azië onder de loep
De foto
de week
van
Gahe Skroar
o
1b
annnE
{□□□□□□□□□□□□E
□□□E
Egypte zoekt geen toenadering tot
Amerika
i
I
Benoemd
3E
1*1*1
Gouden filmpjes
W
I
I
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniin
-
I
WEEST RZNTEBEWUST
Él*j*|*|*l*>
*|*|*j*j*T>
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIM
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
STICHTING
SPAARBANK
Hwat hat
„HARLINGEN”
11 le JAARGANG No. 58
VRIJDAG 28 JULI 197?
Libië
Egypte
Adeldom
Staatsmanschap
Engeland-Ierland
Vietnam
Verzacht
Deel van de genezing
NOG STEEDS 7% BIJ 1 JAAR VAST
üs hjoed to sizzen
4i/2 DAGELIJKS OPVRAAGBAAR
A
HYPOTHEEKGELDEN BESCHIKBAAR
i
Advertentieprijs: 20 et. per mm.
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
NOORDERHAVEN 114 HARLINGEN
TELEFOON 05178—2475 GIRO 822009
Abonnementsprijs 7,15 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
4e week juli 1922
As it wiif is fan ’e flier, dan is it yn
’e hüs gjin tier!
In een perceel mosterdzaad van de heer
T. GosMga bij Cnossen werd een ree
waargenomen.
De gemeenterekening van Den Haag le
vert over 1921 een batig saldo van tus
sen de 3% en 4 miljoen gulden.
Mej. P. van Santen, voorheen te Bols-
ward thans onderwijzeres te Terborg
(Gld.) slaagde voor het examen Hoofd
act®.
Bangladesj zou moeten uitdenken wat
een houding van formaat zou zijn tegen
over de krijgsgevangenen. Het loopt ook
het risico iets van de grote hoeveelheid
goodwill die het over de wereld bezit, te
verliezen.
De wereld zal de wanden die Bangladesj
zijn toegebracht nooit vergeten. Toch
is het mogelijk voor de autoriteiten van
Bangladesj het tegenovergestelde van
wat zij willen, in het leven te roepen.
„Laat de wereld het beste boekstaven
en onthouden. Dat zal zij ook doen. Ten
behoeve van zijn eigen welzijn zal het
volk van Bangladesj naar de toekomst
kijken.” Dat zou het beleid van de auto
riteiten van Bangladesj kunnen zijn.
Liefde voor hun land is het cement dat
de inwoners van Bangladesj bijeen zal
houden. De herinnering aan Pakistans
wandaden zal nooit die functie kunnen
vervullen. Het opnieuw openen van hun
wonden zou een negatief effect kunnen
hebben op de gezondheid van hun land.
Zij hebben de taak een nieuwe geschie
denis van hoop te schrijven.
Zij die standvastig zijn gebleven in de
strijd en zonder vres waren in het oog
van de dood, kunnen naar verwachting
ook moedig zijn in het vergeving schen
ken. Pakistan kon door geweld Bangla
desj niet behouden. Bangladesj zou door
de kracht van vooruitziend staatsman
schap alsnog de bevolking van wat eens
de westelijke vleugel van Pakistan was
en nu Pakistan zonder meer voor zich
kunnen winnen. Niet om een politieke
verhouding te herstellen, die Bangladesj
niet wenst, maar om een periode van
eervolle vrede voor het subcontinent in
te luiden.
Dicht bij huis duurt een trieste situatie
voort, verergert deze eerder. De staking
in Engeland breidde zich als ’n olievlek
uit, terwijl in Ierland de toestand schier
hopeloos is.
Het kostte enige moeite ditmaal een
wat blij of positief bericht te vinden
om er mee te besluiten. Ten slotte ont
dekten wij dat Zuid Afrika een vergaan
de verzachting heeft aangekondigd van
de strenge beperkingen op de import.
Niet dat wij van plan waren te expor
teren naar Zuid Afrika, maar dit is
tenminste iets.
Mej. P. Aukema voorheen te Arum is
benoemd aan de Plattelands Bibliotheek
te Groningen per mits september.
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
O
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
king geslagen waardoor de parachutis
ten kenden binnendringen. De NooM-
vietnamese bezetting bood weinig weer
stand.
Hoe ealer beam, hoe büchsumer twitch.
Bolswards Nieuwsblad
Wymbritseradeel.
Geen buitenlands overzicht zonder ook
even Vietnam te noemen. Het noordelijk
offensief schijnt nu toch wel stukge
lopen. Zuidvietnamese valshermtroepen
zijn de citadel van Kwang Tri binnen
gedrongen, waar naar schatting twee
duizend Noordvietnamezen opgesloten
zitten. De citadel beheerst de belang
rijke provinciale hoofdstad in het noor-
n van Zuid-Vietnam. Amerikaanse en
Zuidvietnamese vliegtuigen en artillerie
hadden tevoren bressen in de verster-
President Sadat van Egypte heeft intus
sen in het begip van deze week in zijn
vier uur durende rede op twee vragen
duidelijk antwoord gegeven, zo menen
Israëlische commentatoren: het vertrek
van de Russen betekent geen toenade
ring tot de Verenigde Staten, zoals eeirst
weird verondersteld, en Sadat wil een
een totale breuk met Moskou vermijden.
In militaire kringen is men van mening
dat het afschieten van luchtdoelraket-
ten op twee Israëlische vliegtuigen,
zondag boven Sinal, door de Egypte-
naren was „gecoördineerd” met de rede
van president Sadat.
Het afschieten van de SA-2-raketten,
dit keer zonder Russische adviseurs, en
de bekendmaking in Cairo dat een Is
raëlische Phantomjager zou zijn neer
geschoten, wat in Jeruzalem wordt ont
kend, had tot doel aan te tonen dat
Egypte ook zonder de Russen tot mili
taire prestaties in staat is.
Op het ministerie van buitenlandse za
ken in Jeruzalem zag men geen nieuws
in de rede van president Sadat. Men
was niet bereid verder commentaar te
geven, in afwachting van de verklaring
die premier Golda Meir dinsdag in de
Knesset, het Israëlische parlement zal
afleggen. Alleen wees men erop dat Sa-
dats rede in schrile tegenstelling stond
tot de uitlatingen van zijn minister van
voorlichting El Zayat, die zei elk vredes
initiatief te zullen verwelkomen.
Het zou wel eens nuttig kunnen zijn
om een uitstapje in de ruimte te maken
en vandaar naar Azië als geheel te kij
ken. In het noorden staan Rusland en
China tegenover elkaar. De Noordviet
namezen en de Amerikanen vechten het
uit in het zuidoosten. In het westen
schrijven de Arabieren en de Israëli’s
elke dag een nieuw hoofdstuk in hun
eeuwenoude verhaal van strijd. In wat
steeds meer Zuid-Azië wordt genoemd,
wordt geprobeerd een duurzame vrede
te bewerkstelligen.
De topconferentie in Simla maakte daar
deel van uit. De resultaten ervan zijn
bekend en zullen de komende tijd ver
der duidelijk worden. Elk succes dat
daar is geboekt, zal overigens nog de
zegen van Bangladesj moeten krijgen.
Hoewel hjj geleden heeft onder de Pa
kistani’s, heeft sjeik Mujib Pakistan en
India het beste toegewent. „Laat ze met
elkaar praten. Laat ze discussiëren. Ik
wens ze het beste toe,” zei hij tegen
een Europese journalist.
Als gij last hebt van verstopping, gal,
slijm, koortsigheid, maag- en hoofdpijn,
geen eetlust, slechte spijsvertering enz.
neem dan Wortelboerskruiden. Overal
verkrijgbaar a 60 cent.
Op 17 dezer overleed de heer K. Plan-
tinga na een langdurig lijden. Ruim 52
jaar geleden vestigde hij te Bolsward
zijn bekende wijnhandel.
De ervaring van Duitsland en Frankrijk
is hier niet zonder belang. Nu 27 jaar
na de laatste oorlog leven de twee lan
den als vrienden, in tegenspraak met
wat de zogenaamde realisten van 1945
verwachtten. Menselijke verhoudingen
zijn hersteld. Velen hebben een rol ge
speeld bij dit opbouwen van vriend
schap, maar misschien niemand meer
dan een Franse vrouw die Irene Laurë
heet. Zij was een leidster van de ver
zetsbeweging in Marseille toen Hitlers
troepen Frankrijk bezetten. Haar zoon
werd door de gestapo gemarteld. Als
socialist verwierf zij na de bevrijding
een zetel in het parlement Zij besloot
de Duitsers vergeving te schenken en
haar haat te haten. Daarom was zij in
staat de volgende woorden te spreken:
..Als Franse vrouw haatte ik de Duit
sers. Ik wenste dat de Duitsers van de
aardbodem zouden worden weggevaagd
Een vriend gaf mij een bijzonder grote
tergo en zuidelijk ervan vond men de
Zevenwouden.
Zien we meestal bij het beschrijven van
een dengelijke foto ter plaatse even de
situatie, hier nodigde de eigenaar, de
heer S. Alkema, die zelf woont aan het
Hid Heroplantsoen, over de schoonheid
waarvan hij waakt als een onbezoldigd
parkwachter, ons niet alleen binnen,
maar we mochten het huis beter gezegd
het gebouw ook van onder tot boven
bekijken. In het privékantoor met het
unieke uitzicht op de Broerestraat,
Grote en Kleine Kampen en Sneeker-
poort (tot voorbij de Zuivelschool) heb
ben we toen onder het genot van een
welriekende sigaar nog wat gezellig
nagepraat over de geschiedenis van dit
pand.
Het is waarschijnlijk gebouwd door de
timmerlieden De Boer en De Jong. Ten
minste de heer Alkema meent zich te
herinneren, dat het deze namen zijn
die werden teruggevonden, toen een
van de panelen werd weggenomen om
een kachel te plaatsen. Ook meent hij
zich als jaartal te herinneren 1896. Qua
bouwstijl zal dat wel ongeveer uitko
men. Maar ook al zouden de timmer
lieden toen nog jonge kerels van ruim
een 20 jaar geweest zijn, dan waren ze
nu reeds 100. Ze zullen wel niet meer
leven. Misschien nog van hun kinderen?
De heer Alkema is er erg in geïnteres
seerd, misschien is er nog wel iemand,
die het bij overlevering weet. Een com
pliment voor de bouwers, want toen
we de wellicht wel unieke kapconstruc
tie bewonderden, kregen we wel eer
bied voor hun vakmansschap. Volgens
de overlevering moet het pand eens ’n
rijk herenhuis zijn geweest. De royale
bouwstijl en de stucplafonds, waartegen
nog steeds liefelijke blote engeltjes zwe
ven, getuigen er wel van. Er wordt
zelfs gefluisterd dat ene heer Mulder,
die wel bij kas schijnt te zijn geweest
het huis als bruidschat zou hebben ge
geven aan zijn dochter, die trouwde met
ene Romke Smid. De overlevering weet
nog meer te vermelden, nl. dat het uur
loon van de bouwlieden destijds 7 cen
ten was en dat het gehele gebouw des
alniettemin f 1.7000,heeft gekost, ’n
Klein rekensommetje leert, dat bij het
huidige uurloon het pand dan een paar
miljoen gulden zou moeten kosten,
maar het kan natuurlijk ook zijn, dat
de materialen destijds in verhouding tot
het loon goedkoper waren. Hoe het ook
zij, later werd het pand waterschaps-
gebouw. De ontvanger liet de mensen
in via de zijdeur, waartegenover nu ’t
lektuurhuisje van het Rode Kruis is
neergezet. De bejaarde heer Durk Feen-
stra heeft de heer Alkema nog wel eens
verteld, hoe hij er zijn waterschapslas
ten kwam afdragen. Het zal in het be
gin van de dertiger jaren geweest zijn,
dat de heer S. J. Praamsma, destijds
meubelfabrikant en eigenaar van de
meubelfabriek „De Lijmpot” eigenaar
werd. Deze burger uit Bolsward werd
toen burgemeester van onze goede
stad, één van de weinige burgervaders,
aan wie een straatnaam is gewijd (ook
Pieter Koopmans heeft er een, maar
verder voorzover ons bekend nog nie
mand). Wie zal zeggen hoevaak voor
Bolsward belangrijke zaken hier privé
met de een of andere vertrouwensman
onder de vliegende engeltjes in het stuc
plafond zijn besproken? O, als de mu
ren eens oren hadden gehad en konden
fluisteren Het is de dochter (of
liever een dochter) van burgemeester
Praamsma geweest, die in haar ouder-
Hier een foto van de oude naaischool,
aldus de man die dit plaatje maakte,
de heer A. J. Vallinga, Klaverflat 6,
alhier. Even fronsten wij onze wenk
brauwen, want bij de benaming ,oude
naaischool” dachten wij altijd en aller
eerst aan wat nu de zijvleugel langs de
Jongemastraat van de Openbare lees
zaal is (voorheen kleuterschool, geëx
ploiteerd door het St. Anthony Gast
huis), de school waar jarenlang mej. A.
Kramer de scepter zwaaide (als naai
school eveneens geëxploiteerd door het
onvolprezen gasthuis). Toch had de
heer Vallinga wel gelijk, zoals hij ook
gelijk zou hebben gehad, als hij gezegd
had: Hier een foto van het oude water-
schapsgebouw, of Hier een foto van het
vroegere burgemeestershuis, of Hier ’n
foto van Westengo. Dat laatste mag nog
wel een verklaring bij. Het royale pand
waarvan wij hier de romantische achter
zijde zien staat aan het einde van de
Jongemastraat, maar u moet nooit een
vreemdeling, die „Westergo” zoekt
zeggen: Ga maar tot het einde van deze
straat en dan ziet u het wel. Tien tegen
een, dat de man het dan nooit vindt,
want juist voorbij dit kantoorgebouw
(het is geen woonhuis meer, zoals de
gordijntjes ook al doen vermoeden)
staat aan de lantaarnpaal een bordje
met „Westergo”. Het bordje is voor
zien van een pijl en deze wijst niet naar
dit pand, maar juist de andere kant uit
nl. richting Snekerpoort. Het bordje
wijst nl. de „Westergoroute”, terwijl het
woord Westergo, als we over dit pand
spreken de verkorte benaming is van
het assuratiekantoor van die naam.
Route en kantoor ontlenen beide de
naam aan een van de aloude gouwen
van Friesland, dat voorheen was opge-
deeld in drieën: Oostelijk van de Mid
delzee die vanaf het Bildt langs Leeu
warden en Sneek tot Bolsward liep was
dan Oostergo, westelijk ervan was Wes-
9
o
O
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, H ernaar der adeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Sir Alec Douglas-Home, de Britse mi
nister van buitenlandse zaken, had ge
lijk toen hij in Dacca zei, dat alle drie
landen Bangladesj, India en Pakis
tan - met elkaar zouden moeten spreken
over een regeling van de vraagstukken
van het sub-continent. Precies zoals
Sjeik Mujib er geen bezwaar tegen
heeft dat New Delhi en Islamabad hun
onderlinge problemen regelen, behoeft
India niet gereserveerd te staan tegen
over een toekomstige verzoening tussen
Pakistan en Bangladesj.
Sjeik Mujibs karakter en persoonlijk
heid geven hoop dat zo’n verzoening
mogelijk is. Het is onwaarschijnlijk dat
de Pakistani’s Sjeik Mujibs besluit geen
haat te koesteren hebben vergeten, of
zijn verklaring direct na terugkeer in
het vrije Bangladesj dat hij in feite geen
haat koesterde. Ook gewone mensen in
India en elders in de wereld vergeten
dit soort grootheid niet. Zoals we allen
weten zijn voorbeelden van de gemeen
heid en dwaasheid van de mens niet zo
moeilijk te vinden. Dat de mens ook re
serves heeft van adeldom, zoals Sjeik
Mujib heeft getoond, maakt het ons
mogelijk te zien dat onze wereld on
danks haar barbarisme goedheid kent
en waard is om in te leven.
Sjeik Mujib staat opnieuw voor belang
rijke beslissingen. Hoe de voorgestelde
berechting van Pakistaanse krijgsge
vangenen op beschuldiging van oorlogs
misdaden aan te pakken, is één ervan.
Zijn houding en de houding van zijn
collega’s, volgelingen en volk tegenover
hen die betrokken waren bij de wonden
die de bevolking van Bangladesj zijn
toegebracht, zal van invloed zijn op het
lijke woning, die toch veel te groot was
een naaischool begon. Toen zij werd
benoemd tot directrice van een bejaar
dencentrum (Colllehiem?) in Kollum,
waar d’r broer burgemeester was, werd
de naaischool overgedragen aan mej.
Posthuma. Een ander dochter was Max
later bekend geworden als de gevierde
schrijfster Max de Lange-Praamsma,
o.a. van de Goud-Elsje serie. Of onder
het dak van dit pand of misschien wel
in de waranda, ook boeken geschreven
zijn, is ons onbekend.
Het pand ging in 1951 over in handen
van de heer Alkema. Het heeft nu een
tweeledig doel. Aan de ene zijde is het
accountantskantoor W. de Boer, aan de
andere zijde Assurantiekantoor Wester
go. De heer Alkema meent zich te kun
nen herinneren, dat de familie Praam
sma een standbeeld( je) van een ruiter
te paard, dat hier jarenlang in de gang
stond heeft ten geschenke gegeven aan
het gemeentebestuur. Is dit zo, dan is
het beeld vérmoedelijk doorgegeven aan
de Hendrik Nannesstichting, waar een
dergelijk beeld in de hal staat (of
stond?). Nu nog iets over de foto. De
ze is genomen vanaf de Broerestraat.
De ietwat romantische waranda zal wel
dateren uit de tijd, dat het pand nog
woonhuis was. De heer Alkema houdt
er een soort privé-milieutuin op na.
Gras en hagen worden niet geknipt en
wat groeien wil groeit maar. Een prach-
tich stukje wildernis en een eldorado
voor vogels. De takken van de treurwilg,
rechts behoren aan een boom op het
achtererf van de Amsterdamse Bank,
voorheen het Kantongerecht Bolsward.
Geheel links hebben we nog net een
kijkje op de Sneekerpoort. De vrouw
met kinderwagen rijdt net Bosma’s vis
handel voorbij. Het af geheelde gebouw
is in Bolsward een van de meest monu
mentale panden. In de veertiger jaren
is ersprake van geweest, dat de ge
meente het aan zou kopen om het weg
te breken. Daardoor zou de mogelijk
heid ontstaan de Kapelstraat door te
trekken tot de Sneekerpoort. Er zou in
de Broerestraat dan éénrichtingsver
keer kunnen komen. Aangenomen werd
toen, dat ook de „Capellepost” toen een
bouwval, nu inmiddels keurig geres
taureerd, zou verdwijnen en het RK
Parochiehuis plaats zou maken voor een
doorbraak naar het Laag Bolwerk, waar
dan de Gysbert Japicxbrug zou komen
naar Plan Noord. Men dacht toen nl.
nog, dat het wel tot 1980 zou duren,
voordat plan Noord I zou zijn volge
bouwd. Het plan is niet doorgegaan.
Achteraf gelukkig maar. Tot zover. Zo
als u weet, zijn reacties uit de lezers
kring steeds van harte welkom. Zo ook
hier.
hele subcontinent en misschien daar
buiten.
Bovenal willen de mensen van Bangla
desj dat Pakistan beseft wat de aard
van zijn optreden in het toenmalige
Oost-Bengalen is geweest en dat dit
land dit zomogelijk goedmaakt. Wat zal
het volk van Pakistan daartoe brengen
Wat kan Bangladesj doen en zeggen
dat in het volk van Pakistan een ten
dens teweegbrengt om te beseffen wat
er verkeerd is gedaan? Zijn er ook on
verstandige stappen die Bangladesj op
grond van ongeheelde wonden zou kun
nen nemen, die de zaak waar het om
gaat verduisteren en tenslotte in het
nadeel van Bangladesj zullen uitvallen?
Voor de dwaasheden van het regime
van Yahya Khan heeft Pakistan reeds
een hoge prijs betaald, misschien de
hoogste prijs die het kan betalen. Het
heeft de bevolking en hulpbronnen ver
loren van wat eens zijn oostelijke vleu
gel was. Het geweten van gewone men
sen overal ter wereld heeft over al die
dwaasheden een streng oordeel geveld,
terwijl hun sympathie en bewondering
uitgingen naar Sjeik Mujib en de velen
die naast hem stonden en leden.
Afgelopen weekeinde hadden we op het TV-scherm de kans te gaan
kijken naar een gespeelde reconstructie van de aanslag op Hitler
en een reportage over het onbegrepen werelddeel India. Wij kozen
het laatste en kwamen als reeds zo vaak enerzijds onder de indruk
van de charme van dit land, maar moesten anderzijds constateren
hoe vér deze cultuur wel staat van de onze niet alleen, maar hoe
onoverbrugbaar ook de maatschappelijke inzichten en toestanden
zijn, vergeleken met de onze. India en het nu aangrenzende Bangla
desj worstelen met grote problemen en moet wel insider zijn om
er wat zinnigs over te zeggen. Daarom had een recent artikel, ge
schreven door Rajmohan Gandhi in het Indiase weekblad „Him-
mat”, dat wij toevallig in handen kregen, ook onze grote belang
stelling. De nog jonge, maar deskundige publicist schrijft:
Om nog even in het oosten, maar nu
het nabije oosten te blijven. Als ant
woord op de Russische weigering Egyp
te de gevraagde aanvalswapens te ver
schaffen heeft de Libische leider Ga-
daffi een onmiddellijk en algeheel sa
mengaan tussen Egypte en Libië voor
gesteld. Naar Gadaffi in een zondag
rechtstreeks uitgezonden toespraak
meedeelde, had de Egyptische presi
dent, Sadat, al in februari na zijn be
zoek aan Moskou - een voorstel daartoe
in overweging genomen. Hij had echter
gevraagd om een bekenktijd van vijf
maanden, die eind juli afgelopen is.
uitdaging en een flinke schok toen hij
zei dat de eenheid van Europa afhing
van de eenheid tussen Frankrijk en
Duitsland. Ik besefte dat haat, wat ook
het motief mag zijn dat er achter ligt,
altijd een factor is die nieuwe oorlogen
veroorzaakt. Ik aanvaardde die uitda
ging omdat ik deel wilde zijn van de
genezing van de wereld en niet van
de ziekte.”
De eenheid van Azië hangt af van de
eenheid tussen Bangladesj, Inda en Pa
kistan. Indien de wonden op ons sub
continent genezen kunnen worden, zul
len wij misschien getuige zijn van een
begin van genezing voor het noorden,
westen en zuid-oosten van Azië.
Tot zover het Indiase weekblad.
