Een gezin blootgesteld
vele
aan
aanvallen
GabeSkiw
Salaris
of
pensioen
Generatiekloof groter dan voorheen
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
bondsspaarbank
bolsward
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllï
DINSDAG 15 AUGUSTUS 1973
111e JAARGANG No. 63
Politieke ping-ping
perikelen
Fan stêd en lan
Zilveren filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, BaarderadeelHennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
de
En toch
Inflatie
Foto Boersma, Pingjum
De generatie-kloof
us hjoed to sizzen
Schokbreker
flechtsjen.
Vervreemding
p.
Sportuitwisseling BolswardWeesp
Advertentieprijs: 20 et. per mm.
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Abonnementsprijs 7,15 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Ds. Drenth van Buurmalsum heeft het
beroep naar de Herv. Gemeente te Par-
rega aangenomen.
Bolsward luidt een feestweek in.
De raadskelder van stenen en modder
ontdaan. In de feestweek zal er de
stadsherberg zijn.
Benoemd tot inspecteur van gemeente
politie te Bolsward de heer IJ. Bergsma,
tot brigadier de heer I. van Bruggen.
De heer L. Lammertsma 30 jaar ver
bonden aan de firma A. J. Osinga.
3e week augustus 1947
Nu het leven zich in zo’n hoog tempo
ontwikkelt, is het duidelijk dat de ver
schillen in ervaring en opvatting tussen
jong en oud groter zulten zijn dan vroe
ger. Dit zou ook moeten betekenen dat
wij elkaar meer dan ooit nodig hebben.
In plaats daarvan gaat het de kant op
dialoog tussen doven wordt. Mario Sa-
vio’s leuze „Vertrouw niemand boven
de dertig” is wereldbekend.
Indien wantrouwen plaats moet maken
voor vertrouwen, is het gezin de sleu
tel. Waar leven we voor? De wereldsi
tuatie wijst op de noodzaak van radi
cale en verreikende veranderingen. Ou
ders die er voor leven om een gezellig
meer eenzaam te zijn. De vrijgezel, de
ouderen, de mensen zender kinderen,
de buren kunnen weten dat er iemand
is die om hen geeft. Het open gezin is
een revolutionair, maar geen nieuw idee.
V erkiezimgsbinnenbeurt.
Jazeker, het gaat door,
er moet weer gejongleerd
straks, partijbonzen voor
Helaas, één rare strop
ze zeggen allemaal
't propagandageld is op
de kassen bijster kaal.
Verkiezingeci zijn duur.
Maar ’t kan de moeite lonen
een lokkend avontuur
maar er moet eerst geld komen
jawel vragen staat vrij
jullie moet wel bedenken
’t is plicht, voor de partij
een offertje te brengen.
Verkiezingen, kom geef
ons mild en overvloedig
dan is het zaakje safe
strijden wij, weerbaar, moedig
winnen misschien ook nog
ja als dankbaar gestemde
de partij aan de kop
het geld doet hoge rente.
Verkiezingen, kom zing
van schone idealen
wie heeft zoveel ping-ping
en wie zal dat betalen?
en deze schone zang
heeft een aardig refreintje:
let op het landsbelang
Steeds weer hetzelfde gijntje.
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adresi
Marktstraat 13 - Postbus 5
TeL 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2333
(05157>
een als bindend beschouwt.
Op het voetbalveld heb je een gezag
nodig dat boven de wil en de mening
van de spelers staat: de scheidsrechter.
Zo ook in het gezin. Ouders en kinderen
beiden moeten een gezag erkennen dat
bowen hen staat.
Voor velen is het een bevrijdende er
varing te ontdekken dat de keus niet
gaat tussen het gehoorzamen aan de
wil van zijn ouders of die van zichzelf,
maar dat er een derde factor is: Gods
wil.
Er is geen oefenterrein dat te vergele
ken is met het gezin, als het gaat om
het in de praktijk leren van die zeld
zame combinatie van discipline en vrij
heid die de ware democratie is.
gezinsbank zonder winstdoel
-12
brocht yn in moderne eksposysjehal,
mar hinget yn in natuerlike omjowing,
it twingt him net op, mar hat syn eigen
biskieden funks je.
Ta de naïven, dy’t de léste tiid sa yn
de bineaming binne, heart mefr. Bruin
sma sünder mis, al is it fansels nea sa
dat mimen presys yn in him tametten
hokje past, dêrta is elk minske wer to-
folle in yndividu, in eigen ik.
Geane wy efkes yn fügelflecht de eigen-
skippen fan de naïven nei, dan wurdt
dit wol düdlik. In naïve skilder hat or-
naris gjin oplieding hawn en bigjint
almeast op lettere teeftyd to skilderjen.
Doe’t se noch by heit en mem wenne
yn Blauhüs, mocht Teatske al graech
teken je, mar in oplieding? Né! Hwat
foar oaren de aide dei is, de tiid dat
it wurk oan ’e kant rekket en de bern
troud en de doar üt binne, kaem by har
troch tryste omstanciichheden al hiel
jong: Har man rekke yn de krêft fan
syn jonge libben wei en de beide bem
binne nou de hiele dei nei skoalle: Tiid,
rest, mar ek iensumens. It skilderjen
krige by har deselde funksje as dy by
oaren op lettere leeftyd: Hja foun har
seis dêryn werom, hja libbe har dér yn
üt, de kunst waerd de stipe yn har striid
tsjin in sinleas bistean, it joech har in
har selsstelde taek en opdracht, dêr-
troch wer moed en kriich, troch de tael
fan har skilderjen koe hja in boadskip
kwyt oan de wrald om har hinne.
Lyik as oare naïven brükt mefr. Bruin-
sma faek felle, soms ek primaire kleu
ren, dy’t se almeaist sünder folie oer-
gong tsjin elkoar oanset. Ek hat se ien
en mien mei de oare naïven de oanstriid
om soms mei de pensiel, foaral yn ge-
sichten, mear to tekenjen as to skilder
jen. Mear sprekt faeks in oare oerien-
komst noch oan: it foar in great part
üntbrekken fan de kennis fan perspek-
tyf en fan anatomy, mar krekt dit jowt
dit wurk in sekere charme. De defor-
maesjes binne net mei opsetsin as by
in Picasso of Appel, mar hearre gewoan
by dizze styl.
Yn dit forban noch in typyske eigen-
skip. It alderslimste om to meitsjen en
to skilderjen is de minske, syn gesicht
en syn hannen. Yn de Skepping biwar-
re seis God dit foar it lést, de sechste
deis. Mar de naïve skilder bigjint der
mei, lyk as ek de lytse bem dogge as
se foar it earst bigjinne eat op papier
to setten en ek de primitiven ieuwen
lyn al op de rotsen diene.
Sa soe der mear to neamen wêze: seis
8 augustus was het feest te Gaast. Hier
foto van een praalwagen uit de wel
verzorgde optocht.
Blommen binne to finen op eik paed,
mar net elk wit der in kranse fan to
Het is een absurde trek van ons leven
in onze volle steden dat meer en meer
mensen zich geïsoleerd en eenzaam voe
ten. Het eigen huis gebruiken om de
wereld buiten te Sluiten richt muren op
tussen mensen. Er wordt gesproken
van „het open gezin.” Als de deur van
ons huis wijd open staat, hoeft niemand
50 jaar geleden besteden b. en w. te
Bolsward aan het vergroten en vertim
meren van het gebouw aan de Frane-
kerstraat, bestemd voor ziekenhuis.
de ündertekening, inkeld mei de ini-
sialen, is yn de geast as ek de oare naï
ven almeast dogge. Foar de goede for-
steander net nedich, mar faeks dochs
wol goed der op to wizen, dat dit naïve’
hjir gewoan in kunstterm is en neat to
meitsjen hat mei rtayf wezen yn de sin
fan efterlik of lytsbemich, hoewol wy
oan de oare kant wer net forjitte moat-
te, dat Kristus seis sein hat, dat hwa’t
net wurdt as de bem it Keninkryk net
yngean kin. Dit jildt ek sünder mis
foar it keninkryk fan de kunst. Bliid
dêrom, dat wy yn it wurk fan mefr.
Bruinsma ek it bernlike, it spontane en
it mearke-eftige werom fine. Mar ek
noch hwat oars en dat jowt har wurk
dochs wol in ekstra diminsje.
Is yn it generael in fortsjinwurdiger
fan de naïve kunst net emoasioneel by
syn wurk en Onderwerp bihelte, hjir is
dit faek wól it gefal.
Yn Blauhüs berne yn it frijwol iennich-
ste protestantse gesin dórre, waerd se
as bem al hielendal yntegrearre yn de
r.k. mienskip dêrre. Dat wie in foech
30 jier lyn noch yn de tiid fan de folks-
devoasje mei syn rykdom oan bylden
en foarmen. Dit makke op dit hwat yn-
bannige, mar gefoelige bem in greate
yndruk. De kryststal by har kamrne-
raetskes foun se folie moaijer as it
kunstkrystbeamke thüs. Nea sil se doe
tinke kinnen ha, dat har madonna’s en
har religieuze foarstellings noch ris eks-
posearre wurde scene yn in echte stê.1!
Yn it opgroeijen libbe dit bern tichte
by God en har fantasije haldde him in
soad dwaende mei de bibelske forhalen.
As hja mei har suske jouns bitiid op béd
moast, bigoun Teatske to tortellen en
wol sa oertsjügjend, dat as it slim
kaem, dy der fan skrieme moast en har
mem der oan to pas komme moast om
de saek wer del to bêdzjen.
Dat tortellen docht mefr. Bruinsma ek
hjoeddedei noch yn de Wolsumer beme-
tsjerke. Se docht it ek yn har skilde-
rijen. De Kristuskop b.g. is foar har
echt. Ik doarste earst hast net iens, sei
se üs. Ik lei der nachts wekker fan.
Krekt dizze bitrutsenheit by it Onder
werp jowt har wurk de ekstra diminsje,
dêr’t wy fan sprieken. Lyk as sein,
soene wy dat ta de naïve kunst rekken
je wolle, mar dan ütdrukkelik mei dizze
restriksje. Oft dit op ’en dür fan yn-
floed wêze sil op har fierdere üntjo-
wing, de tiid sil it leare moatte.
Het gezin staat bloot aan vele aanvallen. In sommige streken van
Zweden is het aantal huwelijken per jaar met 30 pet. gedaald. De
redens de belastingwetten maken het voordeliger samen te leven
zonder getrouwd te zijn.
De Amerikaanse futuroloog Alvin Toffler voorspelt dat het serie
huwelijk opeenvolgende tjjdeHjke huwelijken het levenspatroon
van morgen zal zyn. „Ik kan me niet voorstellen dat ik me voor
mijn hele leven weg-beloof,” zegt een jonge Amerikaanse strijdster
voor de burgerrechten. De profetes van Women's Lib roept de
huisvrouwen op te vluchten uit de gevangenis hun gezin
Tot al deze negatieve en voor velen wellicht opzienbarende consta
teringen komt de Noorse publicist Jens J. Wilhelmsen in de jongste
uitgave van „Nieuw Wereldnieuws.’*
De loon- en prijzenspiraal is een van
onze het moeilijkst aan te pakken we
reldproblemen. Een reden hiervoor is
dat zij een morele kant heeft: de-pak-
wat-je-krijigen-kunt-mentaliteit.
Vooral in "Tiet gezin wordt onze norm
besef gevormd. Waar geld, dingen, com
fort, maatschappelijke status, vacantie
op de eerste plaats komen, kweken we
volbloed materialisten.
Het materialisme wordt teruggebracht
tot zijn juiste proporties als we rijkere
waarden ontdekken. Zorg, integriteit,
gastvrijheid, een geest van dienen, een
groot doel om voor te leven, om een
paar te noemen. Zij die het huis uitgaan
met deze waarden hebben hun land iets
van uitzonderlijke waarde te geven.
De bevolkingsexplosie
De pil is een vervangingsmiddel gewor
den voor een ouderwetse deugd: de ei
genschap nee te zeggen tegen jezelf.
Maar is dat zo? Misschien krijgen we
niet meer zoveel kinderen, maar een
onrijp overdreven bezig zijn met seks
wordt een kenmerk van onze samenle
ving en verbruikt onze energie.
In zijn boek „De gezonde samenleving”
zegt de psycholoog Erich Fromm dat
de Westerse consurnenten-mentaliteit
ook de seks heeft veroverd. Wij vragen
directe bevrediging van alle verlangens
en steeds weer nieuwe dingen moeten
w.jrden geprobeerd.
Het antwoord op de bevolkingsexplosie
is liefde, een hartetochtelijke zorg dat
alle mensen genoeg hebben van het no
dige in het leven en een zinivolle taak
om voor te leven. Liefde is meer dan
seks. Het gaat erom elkaar te helpen
de mannen en vrouwen te worden die
we bestemd zijn te zijn. Alleen o>p die
basis krijgt de gave van seks haar juis-
hoekje in te richten voor zichzelf en
hun nageslacht, zullen snel het respect
van hun kinderen verliezen. Het is al te
duidelijk dat zij bezig zijn hun hut te
schilderen terwijl het schip zinkt. Kin
deren die de laatste maatschappelijke
theorieën spuiten, maar zelfzuchtig en
ongedisciplineerd leven, verspelen
kans him ouders wakker te schudden.
Als er aan beide kanten sprake is van
een oprechte inzet om recht te zetten
wat er verkeerd is in de wereld, wordt
een creatief proces van wederzijds le
ren mogelijk.
Absolute eerlijkheid is een andere sleu
tel om de kloof te overbruggen. Ouders
die hun eigen falen verbergen achter
een rookgordijn van ouderlijke recht
schapenheid kunnen niet verwachten
dat ze vertrouwd worden. En datzelfde
geldt voor jonge mensen die begrepen
willen worden, maar hun ouders onwe
tend laten over de strijd, nederlagen en
overwinningen die het wezenlijke van
hun teven uitmaken.
In de raad te Bolsward werd een door
de heer Zittema ingediend voorstel de
kermis vermakelijkheden in verband
met de toestand in Indonesië af te ge
lasten, verworpen.
Gelukkig blijft het daar niet bij. Volgens
hem kan men er rustig op wedden dat
de instelling van het gezin het zal over
leven. Maar het is belangrijk onder ogen
te zien waar de critici hun meeste mu
nitie vandaan krijgen. Die wordt vol
gens de schrijver gratis ter beschikking
gesteld door miljoenen van ons „die te
ven zoals we teven, speciaal thuis.”
Inderdaad thuis voelen we ons vrij om
onszelf” te zijn en het resultaat is zel
den vleiend. Een korte huwelijksreis
wordt maar al te vaak gevolgd door
een lange machtsstrijd. Kinderen heb
ben het gevoel dat ze door hun ouders
worden geringeloord of omgekeerd. De
oude mensen in de familie worden voor
het gemak vergeten, als zij niet meer
nuttig zijn.
FAN IN NAÏVE SKILDERES MEI
IN EKSTRA DIMINSJE
Freedtojoun is yn de antykpleats „De
Wielewael” to Burehwert, dat syn nam-
me kultureel sintrum wier meitsje wol,
in eksposysje iepene fan it wurk fan
mefr.. T. Bruinsma-de Vries fan Wol-
sum. It is de earste kear, dat wurk fan
dizze skilderes, dy’t noch mar in goed
healjier dwaende is, yn eksposysjefor-
ban foar elk to sjen is: in lyts 40 stik
ken of lytsere wurkjes.
Sünder mis moat men Teatske Bruin
smade Vries rekkenje ta de naive
skilders en net ta de sneinsSkilders. Dy
twa kategoryën wurde noch wolris
trochelkoar helle, mar der is dochs düd
lik ünderskie. Lyk as in sneinsrider in
keld foar syn plesier tuft, skildert de
sneinsskilder ek allinne omdat hy der
aerdichheit oan hat. Hy docht it foar
tydfordriuw en om oaren mei syn stik-
jes gerive to kinnen. De naive skilder -
al is er dan yn syn ünderbiwuste wol
oertsjüge fan it aparte fan syn skilder-
skip, syn kunstnersskip, fielt him eame
oan de „echte” kunstner bisibbe. Syn
skilderjen is ek net allinne üt nocht,
al hat er der wol nocht oan. Dér komt
ek hwat fan ropping by, fan in jin
dreaun witten, it jin üttild witten hop
pe it deistige bistean. Dat is mei mefr.
Bruinsma ek sa. „Sünt ik skilderje, fiel
ik my rêstiger,” tortelde se üs, „kin ik
it libben better oan. It wurk fan in
sneinsskilder is in manierke, in tech-
nykje, it hie likegoed figuerseagjen wê-
Tijdens de dorpsfeesten te Gaast, ge
houden op 8 en 9 augustus was er beide
dagen een optocht. De inwoners van dit
kleine dorp hadden maar liefst 13 wa
gens versierd. De onderwerpen waren
meest aangepast aan deze tijd, zoals
het merenplan, recreatie en vervuiling,
de kikkers die terug komen enz.
Stoffel de Schildpad van de heer H.
Lootsma tufte rustig door Gaast. Erg
leuk waren het Lieveheersbeestje en
het Witte Zwaantje van resp. Doeti de
Boer en Siepi van Kalsheek. Maar ook
de individuele lopers waren erg goed
verzorgd.
Gaast kan terugzien op een bijzonder
goede optocht.
Het gezin Is de „reuze schokbreker”
van de samenleving genoemd de
plaats waar het murw geslagen indi
vidu terugkeert na in de wereld strijd
te hebben geleverd. Ongetwijfeld hebben dat het debat tussen de generaties een
we dergelijke gebieden van vrede en
rust nodig. Maar de meest relevante
kritiek op het gezin is wellicht dat het
iets exclusiefs wordt. Wee hen die ons
storen wanneer we onze schoenen heb
ben uitgedaan en de tv aan! Naar bin
nen gericht en onverantwoordelijk le
ven in ons huisgezin is een belangrijke
oorzaak van rebellie. Het is waarschijn
lijk ook de verklaring van het feit dat
veefl jonge mensen zo geboeid worden
door het teven in een commune.
In een tijd van enorme vraagstukken
geloven weinigen dat het gezin een
macht is waarmee je rekening moet
houden. Toch zij hebben het misschien
bij het rechte eind.
In het gezin hebben wij de fase d!at de
vader vanzelfsprekend het gezag ver
tegenwoordigde achter ons gelaten. De
huidige periode zouden we er een van
protest kunnen noemen, van het naar
voren dringen van de andere leden van
het gezin die hun recht opeisen. Maar
in teveel gezinnen is het resultaat een
verkwistende botsing tussen de wil van
de gezinsleden die de vreugde uit het
teven weghaalt en mensen gekwetst en
met vooroordelen achterlaat die een
stempel drukken op de rest van hun
teven.
Velen beschouwen democratie als een
gang van zaken die je toestaat te doen
waar je zin in hebt. In het gezin ont
dek je al gauw dat dat niet werkt. Een
partijtje voetbal ontaardt snel in chaos
als er geen duidelijke spelregels zijn.
Hetzelfde gebeurt er in de maatschappij
als er geen gedragsregels zijn die ieder-
te functie.
Getrouwde mensen kunnen ook een
machtige boodschap hebben voor de jon
geren en hen die niet getrouwd zijn.
Discipline tegenover zichzelf op ’t punt
van seks kan stimulerend, verrijkend en
volkomen bevredigend zijn. Het gaat er
niet zozeer om „nee” te zeggen als wel
„ja” tot het betrokken zijn van de hele
persoonlijkheid bij een grote taak. Het
betekent je hart, verstand, lichaam,
verbeelding, wil en scheppende kracht
beschikbaar te stellen om de behoeften
van mensen en volken te bevredigen.
ze kinnen of it halden fan douwen. It
hat mei kunst neat fan neden. Dat hat
it wurk fan in naïve skilder wól.
As ik it wurk fan in tradysjonele, pro
fessionele skilder forlykje soe mei in
blom of plant üt ’e winkel, deskundich
opkweekt, mei search setektearre, yn
syn groei stipetearre troch kunstdong
en bispuite tsjin de luzen, in sieraad yn
de salon, dan is it wurk fan in sneins
skilder net mear as in kunstbtom, sa’t
men dy op de merke wol keapet. It byl-
ket wol hwat, mar der sit gjin libben
yn. Inkeld loaije hüsfroulju, dy’t gjin
spier forstan fan blommen ha, sette se
yn ’e keamer en in oar spytgnysket
der om.
Yn it kader fan dizze forgeliking is it
wurk fan in naïve skilder mear as in
fjildblom, dy’t samar spontaen opsjit
yn de berm of beamwal, in wünder fan
natuer, in stikje püre skepping, dat
samai’ fansels fleur en gloede jowt en
de minske, dy’t der each foar hat, tor
telt fan Gods greatens: in klaproas yn
it nêtfjild, in swanneblom yn de grêft,
in lis yn 'e reiden, in rükende klaver
yn it griene gêrs.
Is de professionele kunstner as de roas
yn it park mei syn rjochte paden en
syn roune perken, de naïve kunstner
de wylde papaver yn de milieutün. Mar
krekt dy milieutün, dat spontane, dat
Ongerepte, komt wer yn de moade, it
ienfaldige hantwurk, it düdlike eigen
makelei, net alles like rjocht en sljocht,
mar mei de spoa.ren fan de wrakseling
mei it mateariael.
As ik de forgeliking noch efkes troch-
lüke mei: De fjildblom bliuwt it moai-
ste, as men dy yn syn wezen lit, byien-
brocht yn in faes hat in fjildboeket net
it lange libben fan in rüker krisanten
üt ’e kwekerij. Miskien soe dat in oan-
wizing wêze kinne, dat men dochs wol
hoeden wêze moat mei it eksposearjen
fan dit wurk, dat leaver yn stilte bloeit.
As men in naïve kunstner b.g. opdrach
ten bigjint to jaen, giet de spontanens
fuort, wol men dit wurk mei jild en
subsydzjes stipelearje, dan stjert it óf,
lyk as de fjildblom by it brüken fan
kunstdong.
Dizze eksposysje hat din ek oars net
as de bidoeling oaren mei genietsje to
litten fan hwat oan it Wolsumer keat-
linig yn alle ienfald opbloeide. Dy groei
moat forsearre noch forsteurd. Oermjit-
tige bilangstelling soe seis funest -wêze
kinne. Dêrom is de antykpleats ek sa’n
goed plak. It wurk is hjir net byelkoar
Hwat hat
Bolswards Nieuwsblad
5s>"
