Gate Shroar
Onafhankelijk India: Vijfentwintig
jaar oud
Boekt India vooruitgang?
w
Vanavond
Het riet
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Fan stêd en lan
geen raad
bondsspaarbank
bolsward
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Dokter Monroy
nam afscheid
in Makkum
i
Hwat hat
FAN STED EN EAN
ELK HUSKE HAT SYN KRUSKE
AM
DINSDAG 29 AUGUSTUS 1972
llle JAARGANG No. 67
Foto Boersma, Pingjum
Verzoening en revolutie
J. S,
Groei
üs hjoed to sizzen
Democratie
Foto: L. Spijksma
PijnHjk
Geen klassenstrijd
Ij.
Advertentieprijs: 20 et. per mm.
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Speels golven de stengels
In stoeiende pracht
Tot in de avond
Van de komende nacht
Abonnementsprijs f 7,15 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactle-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
gische mate van onverschilligheid, ver
bittering en haat. Fundamenteel is de
toestand van India niet veranderd.
Natuurlijk verafschuwen wij vuil, hon
ger en werkeloosheid, maar toch heben
we geen kans gezien om er een einde
aan te maken. We hebben het met op
standigheid geprobeerd, maar niet met
echte revolutie. In onze opstandigheid
tegen armoede en onrecht hebben we
krachten van verbittering en haat ont
ketend. In onze fabrieken en universi-
teiten beuken golven van haat van In
diër tegen Indiër. Het land schijnt een
tijdperk van verzoening nodig te hebben
Mevrouw Gandhi komt op voor het so
cialisme, maar niet voor klassenstrijd.
De overgrote meerderheid van ons volk
wil recht voor misdeelden, maar even
min klassenstrijd. Regeerders en gere-
geerden hebben dus een kans om radi
cale verandering teweeg te brengen met
middelen die beter zijn dan die welke
Rusland of China of kapitalistische lan
den gebruiken. Een kans die we nu heb
ben, maar misschien straks niet meer.
Veel hangt af van het moedige opoffe
rende initiatief dat de rijken bereid zijn
te nemen.
De eerstvolgende raadsvergadering zal
te Bolsward worden gehouden op dins
dag 12 september 1972, in plaats van
op 29 augustus 1972 Behoudens onvoor
ziene omstandigheden zal de daarop vol
gende raadsvergadering worden gehou
den op dinsdag 24 oktober 1972. Van
avond kunen de vroede vaderen dus
t.v. gaan kijken.
Kaatsvereniging „De Helfrich’s” vierde
haar 75-jarig bestaan. Hier een foto
van het huidige bestuur, zittend v.l.n.r.
R. Faber penn.; S. Brunia, voorz. en C.
Attema, secr. Staande v.l.n.r.: W. v. d.
Valk; P. v. d. Plaats; K Aukema en
D. Banning.
Net freegje hwat men ha kin, mar freeg-
je hwer’t men mei ta ken, dan hat men
it altyd rom!
Verzoening en revolutie zijn niet onver
enigbaar. Als de ontbering en onwaar
digheid die ons land eeuwen lang heeft
geduld moeten worden opgeruimd, zijn
er niet alleen drastische maatregelen
nodig. We moeten ook het hele volk zien
mee te krijgen. De ene klasse van In
diërs op te zetten tegen de andere klas
se brengt geen revolutie teweeg. Het
is klassenstrijd. Daar zijn we nu al en
kele jaren mee bezig en ’t heeft geen ein
de gemaakt aan armoede. Om India te
veranderen moet je meer doen dan de ac
tiviteiten te beperken van een honderd
tal al te rijke families. Het komt op
verandering in het Indiase karakter aan.
Hebzucht moet worden beheerst en uit
buiting ontmaskerd. Maar de armoede
zal blijven zolang de eigenschappen van
eerlijk werk en hard werk die verscho
len liggen in onze aard niet naar voren
warden gehaald.
weer een ander sprak van een stille wer
ker, allen getuigden veel woorden van
waardering.
Tijdens de receptie werd een cadeau
aangeboden namens de patiënten en bur
gerij van Makkum c.a. hetwelk bestond
uit een volautomatisch film-geluidspro-
jector, en een bloemstuk voor z’n vrouw,
de familie Monroy was diep onder de in
druk van het geweldige cadeau dat hen
werd overhandigd. De presentator van
de avond, de heer A. Quarré zei aan het
Slot van de receptie: „fam. Monroy, u
bent de gehele avond, vanaf het moment
dat u van huis werd gehaald, tot nu toe,
door cameramensen achtervolgd gewor
den. Ook dit behoort nog bij het af
scheidscadeau, want de receptie is op
de film vastgelegd en binnenkort kunt
u alles nog eens gaan bekijken op het
witte doek.”
Dokter Monroy, sprak mede namens zijn
vrouw een dankwoord.
Vergezeld van hun dienstmeisje Froukje,
betrad hij het podium. „Eigenlijk moet
ik spreken van onze huisgenote, die meer
dan 17 jaar bij ons is geweest, zij was
mijn geheugen”, zo zei Monroy. Aan
haar werd een gouden armband aange
boden.
Dokter Monroy zei tenslotte: „We heb
ben al de jaren met veel genoegen hier
gewoond, en blijven hier ook wonen, we
hebben vreugde en leed meegemaakt,
wij zijn mensen die in God geloven, en
dat heeft ons er ook doorgeholpen, ook
in ons persoonlijk verdriet. Wij zien het
allemaal als genade gaven Gods, dat wij
ons werk zo hebben mogen doen!”
gezinsbank zonder winstdoel
Het vrije India, nu 25 jaar oud, heeft een
hoger inkomen per hoofd dan bij zijn ge
boorte. Er heerst een algemene stem
ming van vertrouwen en zelfrespect. In
1947 voelden we ons net zo, aldus Raj-
mohan Gandhi in zijn beschouwing. Ea
ter werden we bevangen door frustratie
en cynisme. In de laatste twee jaar heb
ben we het gevoel van eigenwaarde her
vonden. Met het ontstaan van Bangla-
desj staat het er beter met onze defensie
voor dan jaren het geval was. Mevrouw
Indira Gandhi heeft het land politieke
stabiliteit gegeven. Onder haar wordt
er geregeerd en niet gedobberd. Na de
oorlog op indrukwekkende wijze te heb
ben gewonnen, neemt ze nu stappen om
de vrede ook te winnen.
I-
Een land van 550 miljoen inwoners, van grote contrasten. Rijkdom
naast extreme armoede. Het allermodernste naast millennia oude
tradities. Een democratie die in vrjje verkiezingen een stabiele
sterke regering voortbrengt onder leiding van een vrouw: mevrouw
Indira Gandhi, dochter van India’s eerste premier en vrijheidsstrij
der Pandit Nehroe.
Rajmohan Gandhi gaat in een artikel in „Himmat” na waar India
sterk is en waar het nog nieuwe kracht heeft te vinden. Met me
vrouw Gandhi zegt hij „ja” tegen het socialisme, maar voor hem
is dat een idee die bundelt, verzoent, verandert, mobiliseert niet
een strijdkreet tot klassenstrijd aldus een samenvatting in
Nieuw Wereldnieuws.
Onafhankelijk India bestaat 25 jaar. Het feit dat dit enorme tand
(eigenlijk bijna een continent) waarin ruim 550 miljoen mensen,
vijf van de belangrijkste wereldgodsdiensten, veertien talen en ruim
driehonderd dialecten samenleven, een politieke eenheid is gebleven,
ts op zichzelf al opmerkelijk. Bovendien is India een democratie ge
bleven, iets wat men van maar weinig ontwikkelingslanden kan zeg
gen. Kortom, India's 25e verjaardag is een gebeurtenis die om aan
dacht roept.
Weer staat het te wuiven,
Het ruisende riet,
Als het door de wind
Spelend geniet
Al is het image van India in het oog
van de wereld verbeterd, toch blijven er
pijnlijke facetten. Krotten, werkloos
heid en hanger kenmerken ook het India
van 1972. Er is ook sprake van een tra-
arts zelf, „mijn vrouw komt hierin de
dank toe, die heeft het meeste werk
hiervoor gedaan. Dokter Monroy is ook
17 jaar lang bestuurslid en voorzitter
van de CNS-school geweest.
Voor de afscheidsreceptie bestond een
overweldigende belangstelling, ruim 400
personen kwamen de familie Monroy de
hand drukken, het was zo druk zelfs,
dat het afscheids-comdté op een gege
ven moment moest besluiten, om de ta
fels en stoefen uit de zaal te verwijderen,
en er een staande receptie van te ma
ken. Veel bloemen en cadeaus viel de
familie Monroy ten deel, verschillende
sprekers richtten zich tot de scheidende
arts en familie, resumerend mag gezegd
worden, dat dokter Monroy een man is
die niet graag aan de weg timmerde,
der minsken yn. De hüshaldingen war
de lytser en dit giet de léste jierren fol
ie hurder as men tinke kinnen hie. Tsjien
jier lyn (1962) wennen yn elk hüs yn üs
lan trochinoar 4,2 persoanen. Dat wie
de tiid, dat dit sifer al efterüt bigoun to
Tinnen. Forwachte waerd doe dat yn it
jier 2000 dit tobekroun wêze soe oant
3,1 persoanen. Mar sa as it nou stiet ha
wy dat sifer al yn 1980, dus yn de helte
fan de tiid al helle. Nou liket it fonskil
tusken 3,1 en 4,2 net sa great, mar dit
is sa’n 30 en dat seit noch al hwat
omrekkenne oer it hiele Mn! Der komt
dan noch it forskynsel by, dat hwat lan
ger hwat mear minsken der in twadde
went op nei bigjinne to balden. Mear
noch as yn de stêd, dêr’t troch nijbou
de skyn fan fikse groei noch hwat op
hadden wurdt, sjocht men op it platte-
lan de lytse doarpks weitarren mei alle
konsekwinsjes dêrfan, mar der ha wy it
yn üs haedartikel fan forline wike al
oer hawn.
Mar net allinne yn it 4.1de wentebisit en
gebrük kaem yn de léste jierren gans
foroaring, dat is ek it gefal mei de nij
bou yn syn ünderskate foarm seis. Ek
hjir binne hiel hwat forskouwingen aan
’e gong forskouwingen, dy’t jin sa yn
earste opslach net opfalle, mar dy’t
doohs tige wichtich binne har konse
kwinsjes ha foar üs allegearre, ynsa-
fier wy libje ünder it gesach fan üs
lansregear en wy bilêstingbiteller binne,
mar deroer de oare kear mear. Mei reak-
sjes op dit artikel dêrom graech efkes
tiid dwaen, oant it twadde part ek op-
nommen is.
I
Sa stieit yn de „Zilveren filmpjes”:
Foar 25 jier (yn 1947) wiene der yn üs
lan noch 340.000 wenten to min. As wy
nou witte dat der forline jier hast
137.000 boud binne, dit jier faeks noch
mear (dat hinget noch hwat fan it waer
yn de winter óf) en der ek yn de foar-
geande jierren nettsjinsteande alle kri-
tyk fiks boud is, dan docht it jin nij, dat
dat der aan de wentekrapte noch noait
gjin ein kommen is. Hwat is der b.g. yn
Boalsert yn de lóste 25 jier al net boud!
Getooid met een pluim
‘Brudn-zwart haast van tint
Als het door het licht
Der zon wordt bemind.
Dictaturen dwingen discipline af. De In
diase democratie moet laten zien dat
mensen uit vrije wil kunnen werken en
verantwoordelijk kunnen optreden. Dat
ze vrijwillig kunnen geven om en aan
anderen. Dat zou een echte revolutie
zijn.
Kortgeleden sloeg mevrouw Gandhi de
spijker op de kop toen ze arbeiders, za
kenlieden en ambtenaren uitnodigde om
samen goede reismakkers te zijn. India
anno 1972 schijnt te aarzelen tussen
klassenstrijd en samenwerking. De
voorvechters van beide opvattingen kun
nen beweren dat ze op socialisme aan
sturen. In de naaste toekomst zal het
land moeten beslissen wat voor een so
cialisme het wil. Klassenstrijd komt
voort uit naijver en haat jegens de rij
ken, niet uit liefde voor de behoeftigen.
Zoals we allen weten, zijn niet alle In
diase kapitalisten toonbeelden geweest
van eerlijkheid, onzelfzuchtigheid of on
uitputtelijke zorg voor hun werknemers.
Zij moeten met een radicaal veranderde
houding voor den dag komen.
In zijn opinieblad Himmat wijdt Rajmo
han Gandhi, als kleinzoon van Mahatma
Gandhi en als ’n rusteloze setrijder voor
revolutionaire verandering in zijn land
wellicht meer dan wie ook gerechtigd
tot oordeel, een beschouwing aan de
kwart eeuw die nu is voltooid.
Politiek is India een van de meest sta
biele ontwikkelingslanden Militair is het
een van de best toegeruste landen. Het
kan zich meten met alle landen behalve
de grote mogendheden en bezit een wa
penindustrie zoals geen ander ontwik-
kelintgsland. Economisch heeft India
sinds zijn onafhankelijkheid zijn produc
tie van voedselgranen verdubbeld, zijn
industriële productie verdrievoudigd en
zijn reële Inkomen per hoofd vermeer
derd met 25 pet. De gemiddelde levens
duur is sinds 1947 gestegen van 31 tot
52. En was 25 jaar geleden het percen
tage van mensen die lezen en schrijven
konden 16,5 pct„ nu is het bijna 30 pet.
Toch blijft het gros van het Indiase volk
behoren tot de armste mensen op deze
aarde. Werkeloosheid en gedeeltelijke
werkloosheid nemen nog jaarlijks toe.
India produceert in een jaar wat Japan
in een maand produceert. Het verschaft
slechts 1 pct. van ’s werelds staalpro-
ductie en maar een procent van de
totale werelduitvoer. Er is dus nog veel
te doen, maar de toestand is verre van
hopeloos.
Toch verschaffen hun zonden geen
grond voor klassenstrijd. We hebben
broederschap nodig in India, niet een
wraakgierige gemeenschap. Socialisme
in India moet putten uit meegevoel met
mensen die honger, ellende, vernedering
en ziekte moeten verduren. Liefde, niet
haat moet de bron zijn van het Indiase
socialisme. Ik zeg dit niet om zelfzuch
tige kapitalisten in bescherming te ne
men of om zoete bróódjes te bakken.
In ons land moeten we scherpzinnig
trachten hen te veranderen, hen met
nieuwe motieven toe te rusten en hen
ertoe brengen hun aanzienlijke talenten
te gebruiken ten algemene nutte. Hen
te haten lost niets op.
oan ’e oare kant nuver forsiein as er al
de nije ütwreidingen seach.
Mar hwa’t nou miene soe, dat ek it
tal ynwenners fan de stêd dêrmei lyk
oprinne soe, forsint him fansels wol.
Trije oarsaken binne dêêrta oan to wi
zen. Yn it foarste plak is in navenant
great tal wenhuzen yn de aide binnen-
stêd foroare fan funksje. Fan41ds ge-
sellige wenstrjitten, lyk as it Heech,
Tsjerkstrjitte ensfh., destiids mei win
kels en lytse bidriuwkes, binne foroare
siz degradearre yn strjitten mei ga-
raezjes (b.g. foarhinne skuonmakkerij
Wouters), pakhüs of iepen terrein (par-
kearplak Albert Heijn). Derby: hiel
hwat minsken, dy’t forhinne yn, efter
of boppe de saek wennen (b.g. Osinga,
skuonhannel Kooistra) hawwe it wen-
hüs óf aanhitsen by de saek, óf ha der
kantoarromte fan makke. Hwat dat
oanbilanget ündergiet in lytse stêd as
Boalsert itselde lot fan üntfolking fan
de binnenstêd as Ljouwert en Amster
dam. In twadde factor is de forkrotting
en dêroan keppele ier of let de öfbraek.
Yn destiids folkrike buerten as Greate
Kampen en allerhande steechjes en glop-
kes wenje nou suver gjin minsken mear.
In tredde factor en grif net de minst
wichtige is it feit, dat hjoeddedei per
biwenner gans mear romte nedich is as
foarhinne. De lytse krüpyntsjes sünder
foar en eftertün pülen foarhinne üt fan
de bern, nou is it sa, dat yn riante wen-
ten mei gans romte om hüs en hear,
soms mar 1 of twa minsken wenje. Der
binne wol folie mear huzen kommen,
mar der wenje stik foar stik folie min-
makken him suver ünwennich. Hy stie
Yn deselde „filmks” koe men forline
tiisdei léze fan „nije” strjitten as Flo-
rencestirjitte, Miehiel Elgersmastrjitte,
Secr. Haitsmaleane ensfh. Nou is hiele
plan Süd neist de binnenstêd al in „aid
stedsdiel”. Plan noard I is de glans fan
it nije ek al óf. Kaarter lyn kamen
Noard II, Parkplan I en II, en nou mei
faesje plan Eekwert ta stan. Yn oer-
flakte rekkene is de stêd, sünt mear
as 1000 jier binnen de bolwurken bleaun,
yn de léste kwart-ieu mear as fortrije-
dübele.
Hwa’t dat allegearre meimakke hat, hat
der sa gjin erch yn en giet it faken-
tiids noch lang net hurdemöch. Pas as
men immen moetet, dy’t de stêd yn in
goed 20 jier net sjoen hat, sjocht men
oan syn forheardens, dat it dochs alle
gearre yn rekord tempo gien is. Sa kri-
gen wy forline wike de hear E. Breeuws-
ma en de frou oer de flier. „Yn de aide
binnenstêd kin ik it paed wol by’t tsjus-
ter fine,” sei de aid forsekeringsman
(yn Canada docht er itselde wurk, wylst
er sneins dêrre faek foargiet yn tsjerke-
tsjinsten), „mar büten de wallen bin ik
der óf. Sa koe hy b.g. Elim allinne mar
fan hearren en sizzen, wist er fansels
fan gjin Parkplan en Eekwert, wie HBS,
Blomkamp en Technyske skoalle, RK
ULO en Rehobothskoalle, beukerskoalle,
Nijenhove en Swimbad allegearre Onei
gen saken. Mai' ek de binnenstêd makke
him hjir en dér ünwennich. De greate
„gatten” by de eardere iepenbiere lege
re skoalle, Greate Kampen, Wipstrjitte,
efter stêdhüs en efter de Loayeregrêft
Onder een overweldigende belangstelling werd vrijdagavond in het jeugdhuis
afscheid genomen van dokter B. J. Monroy uit Makkum. Op de foto heeft de
dokter een „onderonsje” met één van zijn patiënten.
Mevrouw Monroy kijkt lachend toe.
Vrijdagavond is in het Jeugdhuis van de
gereformeerde kerk in Makkum af
scheid genomen van de arts B. J. Mon
roy, die per 1 juli j.l. zijn praktijk heeft
overgedragen aan W. G. Jansen. De
scheidende arts blijft in Makkum wonen,
en is nu volledig overgestapt als docent
bij het onderwijs, om. aan de huishoud
school Nijenhove in Bolsward en de chr.
school voor opleiding van kleuteronder-
wijzeressen te Leeuwarden. Dokter Mon
roy heeft ruim 22 jaar in Makkum c.a.
een praktijk gehad. Naast zijn praktijk
is hij bijna de gehele periode medisch
adviseur van het Groene Kruis in Mak
kum geweest, ook vele moeders zijn met
hun babys bij hem op het zuigelingen
bureau geweest. Twintig jaar heeft hij
ook EHBO-ers opgeleid, voor het diplo
ma, daarnaast was hij besturshd van de
Rode-Kruis colonne. „Maar”, zo zei de
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
i
