het (cijfer-) zonnetje
Sparen
m
gezet
Premie
Gahe Shroar
sparen
Si
i!
Bank introduceert nieuwe spaarvorm
en vindt deze niet voor iedereen ge
schikt
bondsspaarbank
bolsward
M
I
lil
Fries leren
lan
ii
Galerie Marijtje
Grevdanus
Zilveren filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
ELK HUSKE HAT SYN KRUSKE
L_
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Raadsvergadering
Wy nibri tseradee I
builen"
„Binnen en
Fan stêd en
F
-
IT
111e JAARGANG No. 69
DINSDAG 5 SEPTEMBER 197?
Wymbritseradeel,
kleine
een
van
a
b
wel het stempel van de eenzijdigheid.
c
Pier Pander
4
Advertentieprijs: 20 et. per mm.
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Abonnementsprijs f 7,15 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Prof. P. Gerbrandy mag in twee maan
den geen radio-rede houden wegens zijn
kritiek op het regeringsbeleid.
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
üitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
le week september 1947
Bols wards Nieuwsblad
gezinsbank zonder winstdoel
De Jaarmarkt in Bolsward is uitgeluid.
De spaarpotten zijn leeg, de beurzen
plat, de laatste offers aan Bacchus zijn
gebracht.
Ds. Boating nam afscheid van Exmor-
ra-Allfcigawier.
I
r
Forline wike ha wy in foege skóging
jown oer it wol en wé fan it bisteande
wenning bisit yn in aide stêd as Boal-
sert.
Ek ha wy doe al efke.s wiisd op de na
venant greate ütwreiding nei alle kan
ten, ü*"ein dan nei de sud-wcstkant,
dêr’t de Rykswei as dwersbalke fun-
gearret en dêr’t gans groun yn opsje
jown is oan de V.L.F., dy't blykber mar
Binnenkort zullen in verschillende plaat
sen „in Friesland weer mondelinge cur
sussen Fries beginnen. Vooral heit aan
tal niet-friestaligen dat Fries wil leren
spreken neemt snel toe. Overal waar
tenminste zes cursisten zijn, wil de Al-
gemiene Fryske Underrjocht Komimisje
(A.F.U.K) ook dit jaar weer een cursus
Fries voor niet-friestaligen organiseren.
Het cursusgeld bedraagt slechts 35 gul
den voor een cursus van 3040 lesuren.
Voor degenen die al zo’n cursus gevolgd
hebben en voor de Friezen die hun ei
gen taal vooral schrifte'lijk beter willen
leren beheersen, is de z.g. Leargong A
bestemd.
Wie zijn studie daarna verder wil voort
zetten kan aan de Leargong B en de
Opleiding fcar de Fryske akte deelne
men.
Hoewel vooral voor de cursus voor
niet-friestaligen een mondelinge cur
sus te prefereren is, kunnen al deze cur-
susssen ook schriftelijk worden gevolgd.
Voor niet-friestaligen bestaat er boven
dien nog een Friese grammofoonplaten
cursus, samengesteld door mevrouw A.
Bosma-Banning, die voor 57,50 in de
boekhandel verkrijgbaar is.
Op verzoek wordt de nieuwe folder van
de A.F.U.K. u graag toegezonden door
het Buro foar Taelbifcardering, Oksekop
11, Postbus 53 to Ljouwert (tel. 05100 -■
35202).
Wij waren in de gelegenheid nog net op
de laatste dag in het Kunstcentrum
„Prinsetün” te Leeuwarden de derde en
laatste tentoonstelling te zien, ditmaal
met werken van Martine Bakker, Jan
Hofman, Johan Jorna, Ruul Weiland en
Gijs Winkelman. De eerste van hen is
in 1946 in Leeuwarden geboren. Zij volg
de haar opleiding aan de Academie Mi
nerva in Groningen en maakt tekenin
gen, aquarellen, grafisch werk en olie
verfschilderijen (w.o. portretten).
Ditmaal exposeerde ze kleine werkjes,
geïnspireerd op het badleven.
Jan Hofman van Leeuwarden werd in
1942 in Groningen geboren. Hij volgde
zijn opleiding aan de Academie Minerva
in Groningen en de Jan van Eyck-Aca-
demie in Maastricht. Hij maakt etsen,
litho’s en wanddecoraties. Vooral het
vrouw-kind motief is voor hem essen
tieel.
Johan Jorna, geboren in de gemeente
Barradeel in 1930 genoot zijn opleiding
aan de Rijks Academie in Amsterdam
en aan de Academie in Salzburg. Hij
maakt beelden en plastieken, o.a. in sa
menwerking met architecten voor apuze-
plaatsen. Hij exposeerde zijn werk reeds
in veel steden in Nederland, o.a. in Am
sterdam, Leeuwarden en in Sikkeborg
(Denemarken). Van zijn werk waren o.a.
foto’s te zien.
Ruul Weiland uit Heerenveen werd in
1941 in Den Haag geboren en volgde zijn
opleiding aan de Academie in Rotter
dam en de Rietveldsa.cademie in Am
sterdam. Hij maakt pentekeningen, schil
derijen en collages.
Zijn plaatsgenoot Gijs Winkelman, gebo
ren in 1938, volgde zijn opleiding aan de
Vrije Academie en de Koninklijke Aca
demie in Den Haag en Artibus in
Utrecht. Hij maakt schil dereij en, gra
fisch werk en zeefdrukken.
Vooral deze laatste waren geëxposeerd,
helaas alle zonder titel.
Binnen Buiten 1972 bestaat dit jaar uit
3 exposities, alle van drie weken.
David van Kampen, die in deze periode
zijn werk zou exposeren, kon door on
voorziene omstandigheden zijn afspraken
voor deze periode niet nakomen.
De tentoonstelling toonde grotendeels
grafisch werk. Vooral het traditionele
olieverfschilderij was op de achtergrond
gedrongen. Dit drukte op de expositie
Het prettige is, dat iemand, die zich
dooi- de moderne grafische technieken
niet erg voelt aangetrokken, zich in de
naast-gelogen Pier Pander museum kan
verlustigen in de romantiek van een eer
dere periode, n.l. in het beeldhouwwerk
van de Friese kunstenaar Pier Pander.
Deze werd op 20 juni 1864 te Drachten
geboren als zoon van mattenschipper
Jan Hendriks Pander en Engelke Piers
Wouda. Als kind trok hij reeds de aan
dacht door zijn houtsnijwerk, terwijl ook
andere materialen als klei, been, blik,
koper enz. onder zijn jongenshanden uit
groeiden tot ware kunstwerkjes.
Dankzij de steun van ds. de Koo, ds. ten
Kate en de familie Rengers kon Pander
de lessen aan de Quelliniusschod te Am
sterdam volgen.
In verband met zijn gezondheid vertrok
hij in 1888, vergezeld door zijn verpleeg
ster, mej. Clara ade Kanter, naar Rome.
Hij verbleef daar tot aan zijn dood op 6
september 1919, steeds verzorgd door
mejuffrouw de Kanter.
Zijn kunstopvatting ontmoette vaak hef
tige tegenstand, doch ook veel waarde
ring. Dit kwam niet allee ntot uitdruk
king in het winnen van de „Prix de Ro
me", maar tevens in de Gouden Medail
le van het gemeentebestuur van Amster
dam (1889) voor zijn beeldhouwwerk op
de aldaar gehouden tentoonstelling van
levende meesters. Eenzelfde onderschei
ding viel hem in 1893 te beurt in Rome,
Het verblijf van Pier Pander in Italië is
van grote invloed op zijn werk geweest.
Hij was overtuigd van de dienende taak
van de kunst, vooral ook in samenwer
king met de decoratieve schilderkunst.
De bekende schrijver Louis Couperus,
zei van hem: „Hij diende de kunst met
een groot, edel en zuiver talent.”
Pier Pander schonk zijn nagelaten werk
en geld aan de gemeente Leeuwarden.
Doordat zijn verpleegster het vruchtge
bruik had, duurde het tot 1954 voordat
het museum „Pier Pander” kon worden
geopend. Reeds tijdens zijn leven was
de Pier Pander tempel gebouwd aan de
voet van de Oldehove. Pander had ge
hoopt dat Tempel en Museum één ge
bouw zouden worden. Dit bleek niet mo-,
gelijk te zijn op de plaats waar de tem
pel was gezet.
In de bescheiden, maar gunstig gelegen
en druk bezochte galerie Noard 119 van
Marijtje Greydanus te Workum expo
seert sedert zaterdag Herman Noorder
meer, geboren 13-5-’46 te Emmeloord.
Hij moet wel een van de eerstgeborenen
uit de NOP zijn, want pas in de oorlog
1940-’45 kreeg de droogmaking zijn be
slag (zie b.v. de roman „En de sé wie
net mear” van A. A. v. d. Werf).
De heer Noordermeer, die reeds eerder
exposeerde in Dronten, te Leeuwarden
en Amsterdam en Harlingen, kreeg een
kweekschoolopleiding en haalde de l.o.-
acte handtekenen. Latei- bestudeerde hij
nog de techniek van de lithografie bij de
schilder Deodatus van Hoorn op Ter
schelling. De heer Noordermeer is zelf
leraar tekenen te Harlingen en Surhuis-
terveen. Op de galerie hangt van hem
eén olieverf een aantal potloodtekenin
gen en steendrukken. De laatste zijn
technisch knap, ook de tekeningen zijn
erg fijntjes gedaan met wazige en tere
marceringen. Noordermeer houdt er van
menselijke gezichten en lichaamsdelen,
vooal handen, op een welhaast surrea
listische wijze uit te beelden. Men moet
dan natuurlijk wel op dezelfde golflengte
zijn af gestemd in de intentie van de
schilder in dit geval tekenaar -aan
te voelen. Wij kunnen niet zonder meer
aannemen dat dit met iedere Worku-
mer het geval zal zijn. Het zou ons zelfs
niet verbazen dat bepaalde bezoekers
dit werk niet begrijpen en dus ook niet
waarderen. Het is dan dacht ons de taak
van de eigenaars van de galerie door
een mondelinge toelichting aan de min
der terzake kundige bezoeker de bedoe
ling duidelijk te maken. Bij ons bezoek
aan de galery was daar geen gelegen-
t-,„ A.an 5,0 toonbank werd aan de
lopende band aardewerk verkocht, en
er moest veel worden ingepakt.
Voor 50 jaar derailleerde te Tjalhuizum
de zg. botertram wegens breken van de
as.
jaar een bedragje opneemt van gemid
deld f 200,—.
Juist voor deze groepen „trouwe” spaar
ders heeft de Amro bank als eerste
grote spaarinstelling een nieuwe vorm
van sparen ingevoerd, die een extra ren
te oplevert van maximaal 1% per jaar,
zonder dat men zich wat het opnemen
van het spaargeld betreft, vastlegt. De
bank noemt deze spaarvorm het „Spaar-
Plus-spairen”. Wie een Spaar-Plus-reke-
ninig opent (eerste inleg minimaal f 100
alle volgende stortingen geheel vrijont
vangt 5% per jaar, dat wil zegden zo
lang men niets van zijn tegoed opneemt.
Doet men dat wel, dan wordt over het
opgenomen bedrag 1% berekend. Dit
wordt in mindering gebracht bij de jaar
lijkse rentebijschrijving.
Aangezien men altijd die 1% over het
opgenomen bedrag verschuldigd is en
men toch toch ééns over het tegoed zal
willen beschikken, betekent Spaar-plus,
dat men die 5% rente per jaar wel zal
kunnen halen, doch over de totale loop
tijd van de Spaar-Plus-rekening blijft
men frakties van tienden van procen
ten beneden de 5%. Mits men een trou
we spaarder is en mits men niet van
plan is het totale saldo weer snel op te
nemen en men inderdaad behoort tot
degenen, die regelmatig geld inleggen
en niet al te hoge bedragen opnemen.
Overigens: mocht blijken dat *n „Spaar-
Plus-spaarder” door onvoorziene om
standigheden kort na de opening van
zijn nieuwe rekening wordt gedwongen
zijsi tegoed weer op te nemen, dan be
rekent de bank geen negatieve rente.
Uit het feit, dat het ontstaan van een
negatieve rente in principe mogelijk is,
blijkt duidelijk, dat het Spaar-Plus-spa-
ren niet geschikt is voor degenen, die
de Spaar-plus-reketaing als een soort sa
laris rekening gebruiken. Iemand die
veel opneemt en weinig inlegt, is zeer
onvoordelig uit. De trouwe spaarder
daarentegen profiteert van de rente-
voordelen. die deze spaarregeling biedt.
Deze spaarvorm (méér rente en toch de
mogelijkheid tot direkt opnemen van het
geld) sluit geheel aan bij de motieven
en wensen van de sparende Nederlan
der, die graag wat opzij legt voor later.
Onderzoek heeft namelijk uitgewezen
dat de spaarders om de volgende rede
nen sparen:
om iets achter de hand te hebben
voor onvoorziene omstandigheden;
voor een aanschaf op een termijn van
enkele jaren;
voor de oude dag en voor de opbouw
van een vermogen.
Voornamelijk voor deze vier spaardoel-
einden legden de Nederlanders in 1971
f 4 miljard opzij. Bij stukjes en beetjes;
in bedragen van over het algemeen
50,tot 100,per inleg. Overigens
blijkt dat jonge vrouwen uiterst regel
matig en overwegend méér storten.
Veertig procent van de sparende Neder
landers laat 12 maal per jaar of zelfs
nog vaker een bedrag op zijn spaar
boekje of spaarrekening bijschrijven.
Wanneer men dan ook nog rekening
houdt met het indrukwekkende aantal
spaarboekjes en spaarrekeningen in Ne
derland, dan illustreert dit eens te meer
welke belangrijke plaats het sparen in
neemt bij de beslissing hoe het maan
delijkse inkomen te besteden.
US hjoed to sizzen 4&Z JF
Under in tek fan reid sit it feiliger as
under in kroan fan goud!
Bouwbedrijf Bleeker Bolsward
maakte donderdag j.l. voor het bruids
paar Kroontje-Boekema een bruggetje
over het water van de Kapelstraat
naar de Broerestraat. Dit omdat de
trouwauto’s niet achter het postkan
toor langs konden vanwege de uitbrei
ding van supermarkt Kooistra.
Bouwbedrijf Bleeker was direkt bereid
om dit bruggetje te bouwen, daar het
bruidspaar anders een heel stuk moest
lopen om in de auto te komen. Pa Boe-
kema versierde het bruggetje feestelijk.
De loper werd uitgelegd. Onze foto
graaf was net in de buurt en maakte
dit plaatje: As it net kin sa as it moat,
moat it mar sa as it kin.
Hwat hat
TeP"PiH R-/n.-"'cid-rp pnCé
houder uit Leeuwe. -j-li, tijdens de oor
log de meest gevreesde man in Fries
land de doodstraf geëist.
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
De openbare lagere school te Hindelo-
pen afgekeurd.
670 miljoén yn 1972’ As it bilied sa
bliuwt as it nou is, dan sil dit yn 1976
al oproun wêze oant 1820 miljoen, de
subsydzje is dan denmei yn 10 jier for-
njoggendübele! Gjin wónder dat men jin
wol offreegje moat, oft dit mar altyd
sa trochgean kin. Dit jier is der in nota
oer de folkshüsfêsting ófkommen, dy’t
oanjowt, hoe’t it billed ombügd wurde
kin: net mear in subsydzje oan de wen-
te. mar ien oan de biwenner, hwat def
tiger sein: fan in objektsubsydzje nei in
subjektsubsydzje.
Spitigernoch wurdt de keapkrêftige
fraech nei nijbou hieltyd lytser fanwe
gen de sterk omheechroune stichtings-
kosten. By in forwachte stiging fan ds
boukoaten yn 1972 fan 10 binne de
stichtingskosten fan in „normale” wen-
te yn ein 1972 al gau goed 60.000,
cant ,f 68.000,As de aspirant-keaper
in hypotheek nimme moat fan 60.000
(de eigen middels rikke fakentiids net
folie fjierder as it finansieren fan de fier
dere ynrjochting) dan komt de jierlikse
lést (rinte, óf lossing, forsekering en ün-
derhald) moai gau op f7200.— en dat
kin de binne meastal net lüke. Wurde
de stichtingskosten noch djürdei, dan
sil de animo om seis to bouwen noch
hurder tobek rinne. Elk is it dêr dan ek
wol oer iens, dat oan it hieltyd noch
omheechrinnen fan de stichtingskosten
sa gau mooglik in ein komme moat. Twa
wapens kin men brüke om it kwea to
In Friesland wonen thans 448609 men
sen. Hoewel practisch overal een vrou-
wenoverschat is zijn er 2300 mannen in
onze provincie, voor wie er geen vrouw
is.
Toch vragen spaarinstelllingen als de
Amro bank zich af, hoe het komt dat
men over het algemeen genoegen
neemt met eien rente van 4 proc. In ie
der geval niet, omdat men niet meer
rente zou kunnen krijgen, want er zijn
bij de diverse spaarin.stellingen spaarre
gelingen in overvloed die een hogere ren
te geven. Wel misschien, omdat het ver
krijgen van een hogere rente, vrijwel
altijd betekent, dat men zijn geld voor
een langere tijd moest vastzetten. Dit
houdt ia, dat de aspirant-spaarder van
te voren moet beslissen gedurende welke
periode hij niet over zijn tegoed zal
beschikken en dat is geen eenvoudige
zaak. Het is nu eenmaal erg moeilijk
om op zo’n moment reeds te overzien,
wat de toekomst nog allemaal in petto
Jcan hebben.
Uit marktonderzoek is gebleken dat met
name die opzegtermijn voor het meren
deel der spaarders een bezwaar vormt
om over te gaan tot een spaarregeling
met gunstiger renïe-condities. Ander
zijds blijkt in de praktijk dat hoewel
men zich niet van tevoren wil vastleg
gen - een deel vatn de spaarders zijn
spaartegoed helemaal niet aanspreekt en
circa een kwant hooguit éénmaal per
slim üt ’e rie komme kin en him hwat
langer hwat mear tsjin it sin fan mili
tante milieubifjochters, deljowt yn de
binnenst êd.
Nou noch hwat oer de nijbou op him-
sels, hwant ek dórre is in forskouwing
oan de gong, dy’t jin bang to moede
makket. Seis de knapste ekonomen hal-
de har hert fèst. Elk is it der wol oer
iens. dat it sa winliken net trochgean
kin, mar in oare wei liket min to finen.
Feit is, dat it tal wenningwetwenten en
dat yn de particuliere bon hurd tobekrint
en it tal preemjewenten omraek om-
heech fljocht.
Noch mar goed fiif jier lyn wie in kwart
fan de nije wenten preemjebou 25
nou .is dat al hast de helte (47%). It
tal net-subsidearre wenten rint krekt
oarsom hurd to bek. Yn 1965 noch 32%,
wie dat forline jier mar mear de helte
dêrfan (16%). Dat haldt fansels yn,
dat der hwat langer hwat mear in oan-
slach op de skatkiste dien wurdt. Waerd
yn 1965 noch „mar” sa’n 65 miljoen
goune oan preemjes ütbitel'le, forline jier
wie dat al hast 198 miljoen wylst it dit
jier wol oprinne sil oant goed 317 mil
joen, Yn dy sifers is noch net iens de
hiersubsydzje birekkene, dêr’t biwen-
ners fan preemjewenten, wenningwet
wenten en net-subsidiearrc wenningen in
birop dwaen kinne. It tptael oan subsyd-
zjes oan de nijbou en de hiersubsydzjes
is fan 202 miljoen yn 1965 oproun oant
bistriden: it tsjingean fan de ynflaesje
en sa mooglik in noch fierdere indu
strialisering fan it bouproses.
In htel oar fasset is de fraech hwan-
near’t it hieltyd lytser wurden fan de
gesinnen ophalde sil. Dat wy yn üs lan
yn it jier 2000 oanwoun binne ta in folk
fan 20 miljoen (lyks as „optimisten
earst tochten, of oant 17 miljoen, lyk as
letter bisifere waerd, is tige de fraech.
It soe hiel wol wêze kinne, dat de bi-
folking njonkenlytsen him stabilisearret
en as dat sa wêze soe, wurdt it forlet'
fan 20 miljoen lyks as „optimisten"
it hieltyd jonger trouwen (in forskynsel
fan de léste jierren, dat de fraech nei
wenten tanimme liet) kin net altyd
trochgean. Ek oan it forliten fan sakèn
as wenhüs komt in ein, omt by nije sa-
ken al daliks in apart wenhüs set wurdt.
In hiel oar punt is de forfanging. Oan
de iene kant wurdt faeks sa deeglik net
boud as jierren lyn, doe’t in en it suver
miend'e dwaen to moatten foar in mins-
kelibben lang. Oan de oare kant: de be-
tonskeletten geane suver net yn ein en
kin men fan aide huzen garaezjes en
pakhuzen meitsje, fan flats sjogge wy
dat sa net. Al sil de soasiale wolstan
fan in flat op ’en dür wol efterüt gean.
men kin der al net folie oars mei as der
yn wenje. En dat oant yn langte fan
jierren. Dat yn mear as ien opsicht elk
hüske wol syn krüske bat, sil yntusken
in elk wol düdlik wêze.
De eerstvolgende apenbare vergadering
van de raad der gemeente Wymbritsera-
deel wordt gehouden op vrijdag 15 sep
tember 1972, des namiddags 7.30 uur in
het gemeentehuis, Marktstraat 1 te
Sneek.
Punten van behandeling zijn:
1. Notulen
2. Ingekomen stuken en mededelingen
3. „Verordening tot het heffen van
schoolgeld aan openbare kleuterscho
len”
4. Verzoek van N.V. Lankhorst te
Sneek om een subsidie uit de gemeen
tekas voor werkzaamheden aan de
Spinnekopmolen in de Geeuwpoldei
5. Grondverkoop aan het Rijk te Woude
end
6. Grondverkoop te Scharnegoutum
7. Structuurschets voor de bestuurlijke
indeling in de provincie Friesland
8. Vaste lening groot 153.000,.
9. Begrotingswijziging 1972.
Sparen betekent: een appeltje voor de dorst hebben. Sparen be
tekent ook: een extraatje verdienen, omdat spaartegoeden rente
opleveren.
Sparen is „in” in ons land. De 13*4 miljoen Nederlanders die zich
op ons grondgebied verdringen, hebben gezamenlijk 20 miljoen
spaarboekjes (of spaarrekeningen), die door de diverse spaarin-
stellingen zorgvuldig worden beheerd. Gemiddeld beschikken de
Nederlanders die sparen over een spaartegoed
f 4000.als appeltje voor de dorst en dat is geen onaardig bedrag.
Trouwens, ook de rente is een niet te versmaden extraatje. Uit
gaande van 4% rente ontvangt de gemiddelde Nederlandse spaarder
jaarlijks f 160,rnete en dat maakt het parkeren van geld bij een
spaarinstelling interessant.
U
i-
