Rapport ruilverkaveling ligt ter
visie
GabeSkroar
fcl
w
JlT
Stemming Wonseradeel-Noord nog
deze herfst
Voorlichtingsbijeenkomst op 27 sept.
in de Doele
Land in zicht
4l/2 rente
Eindstand
Fan stêd en lan
Zilveren filmpjes
bondsspaarbank
bolsward
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
zomercompetitie ’72
V'
1
t’W
Nog steeds
op dagelijks
opvraagbaar
spaargeld
i
w-4
DINSDAG 26 SEPTEMBER 1972
II 1e JAARGANG No. 75
Ontsluiting
p.
üs hjoed to sizzen
Waterbeheersing
Momenteel zijn er in de diverse polders
De kaatsvereniging Wommels jubileert.
Land schap en recreatie
Beatrixoord te Appelscha in het zilver.
Kosten ruilverkaveling
1
4e WEEK SEPT 1947
Advertentieprijs: 20 et. per mm.
Ingez, mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Het ruilverkavehngsrapport voor „Wonseradeel-Noord” is met in
gang van vorige week maandag ter visie gelegd op de secretarieën
van de gemeente Bolsward, Wonseradeel. Verder is een lijst ter in
zage gelegd van eigenaren van onroerende goederen, die stemgerech
tigd zijn in dit r.v.k. blok. Belanghebbenden in het blok (pachters
en eigenaars) kunnen tussen 18 september en 18 oktober schriftelijk
bezwaren indienen tegen de voorgenomen plannen, zoals deze voor
gesteld worden in het ruilverkavelingsrapport. De bezwaren moe
ten worden ingediend bij het College van Gedeputeerde Staten in
Friesland. Hieronder een korte samenvatting van de te treffen voor
zieningen in dit gebied, zoals we die aantroffen in het Fries Land
bouwblad. Realisering van deze plannen is uiteraard afhankelijk van
de te houden stemming, waarvan de vermoedelijke datum 22 novem
ber is.
Abonnementsprijs f 7,15 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
De tarieven van de eerste petroleum-
motorboot Franeker Bolsward bedroe
gen (voor 50 jaar): Van Franeker naar
Hitsum 10 cent, naar AchlUm 15 cent,
naar Arum 25 cent, naar Bolsward 45*
cent. Retour 0,75.
De bisschopswijding van mgr. Hettinga
zal plaats vinden in zijn geboortestad
Bolsward.
Te koop 500 stuks takkenbossen, D. Reg-
terschot, Exmorraweg 3.
Alleen al die Cebuto heeft dit jaar 6000
gasten naar Bolsward gebracht.
50-jarig zakenjubileum slagerij A. Swart
Bolsward.
Gez. Albada Jelgersma, Appelmarkt 7
hebben hun zaak overgedaan aan de
heer G. Foekema, Rijksstraat.
Kousen-oorlog. Volgens de een heeft de
huisvrouw voor kousen 2 punten nodig
volgens de andere 4. Het verschil zit
vermoedelijk in het feit, dat de een 2
punten per stuk rekent, de ander per
paar.
Ans van Dijk, de Joodse vrouw, die vele
volksgenoten aan de SD uitleverde, is
de tweede vrouw in Nederland, die de
doodstraf wacht.
De totale begroting voor dit gebied is
ruim 44% miljoen voor alle voorzienin-
Verschljnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v„ Bolsward
Administratie- en Redactie-adress
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
De nota der miljarden
weer hetzelfde refrein,
inflatie speelt ons parten,
we moeten zunig zijn,
uitgaven naar beneden,
belastingen, omhoog.
Niemand is echt tevreden
blijkt uit de epiloog
Toch luiden de berichten
’t begint straks op te lichten.
Stil mensen, wacht nog even
houd moed, niet overstuur
volgend jaar een opleven
verbetering, conjunctuur.
Vrees niet voor de depressie
want de profeet beweert
wij gane niet op ’t flessie
dieptepunt gepasseerd.
Je kunt er op vertrouwen
de lucht begint te blauwen.
Dus morgen schijnt de zon weer
en komt er land in zicht
Nu rommelt nog het onweer
flitst dreigend fel weerlicht
ga de inflatie tarten
eendrachtig ’t hele voik
de nota der miljarden
drukt als een zwarte wolk
zeg aens die lichte plekken
waar kun je ze ontdekken?
gezinsbank zonder winstdoel
Men wurdt meast fan jins eigen hounen
biten.
en waterschappen een 35-tal bemalings-
installaties. Dit aantal zal terugge
bracht worden tot een 10-tal. Enkele
kleine onderbemalingen zullen blijven
bestaan. Het waterlopenstelsel zal wor
den aangepast aan een lager winter-
peil en een betere inlaat en doorstro
ming van vers boezemwater.
Na uitvoering van deze werken, zal het
geheel worden overgedragen aan het
nieuwe waterschap „It MamelSn”. De
totale kosten van deze waterbeheersing
worden begroot op bijna 12,5 miljoen
gulden, waarvan de eigenaren als ruil-
verkavelingskosten 3.5 miljoen zullen
moeten opbrengen.
bestuur v.v. Bolswardia:
Zittend v,l.n.r.: Y. Schilstra, seer.; H.
Breeuwsma, wnd. voorz., penn.; S.
Stremlier. Staande v.l.n.r.: J. Jansen; J.
Cuperus; C. van Foeken; H. de Boer.
Niet aanwezig was C. de Groot. (Hij
was aan ’t melken)
Het kaatsseizoen 1972 zit er weer op;
ook aan de zomercompetitie voor seni- I Haagsma en Tjalling Rijpma 104; Heert
ores, die de kaatsvereniging „Bolsward” de Jong 91.
Stegimga 102; Meindert Brpnia 99; D.
Algra en H. Veltman 98; Freerk v. d.
Hauw 95; Jelle Brouwer 93 en Hendrik
Het zal menigeen opvallen, dat promi
nente kaatsers als Sjouke de Boer, Mein
dert Brunia en Jelle Brouwer in deze
competitie buiten de prijzen vallen; de
oorzaak hiervan is, dat deze spelers di
verse avonden moesten verzuimen o.a.
voor het spelen van demonstratiewed-
strijden op dinsdagavonden. Die deelne
mers, die zelden of nooit misten, beho
ren ook bijna allen tot de prijswinnaars.
Er waren er zelfs, die, als hun vacan-
tieoord niet te ver van Bolsward was
verwijderd, er op dinsdagavond apart
voor óverkwamen om de nodige punten
in de wacht te slepen.
De prijzen van deze competitie, die be
staan. uit eretekens, zullen worden uitge
reikt op de najaarsvergadering, die zal
wonden gehouden op vrijdag 6 oktober;
na afloop schutjassen.
Kavelinrichting
De werken hiervoor bestaan uit kavel-
aanvaardingswerken en kavelverbete-
ringswerken. Kavelaanvaardingswerken
moeten door de ruilverkaveling worden
uitgevoerd, om binnen de nieuw gevorm
de kavels percelen op te leveren, die ver
krijgbaar zijn met de ingebrachte perce
len. Daarbij wordt aandacht geschon
ken aan de perceelsvorm, perceelsgroot-
te, maaivelds-ligging en detailontwate-
ring.
Bouwland- en grasveld-werken voor ka-
velaanvaarding worden begroot op 8,7
miljoen gulden, waarvan door eigenaren
via rvk-rente moet worden opgebracht
3,7 miljoen. Wil een belanghebbende op
zijn toegedeelde kavel (s) nog nadere
aanpassings- en verbeteringswerken uit
voeren, dan zal een subsidiepercentage
gelden van 50 procent.
De andere 50 procent dient contant te
worden betaald. De mogelijkheid bestaat
echter, dat in samenhang met de kavel
aanvaardingswerken deze verbeterings-
werken door de belanghebbende met een
loonwerker worden uitgevoerd. Voor
bouwland zal dan als minimum 4 ha en
voor grasland 2,5 ha als norm voor ver
betering gelden. De overheid heeft voor
dergelijke werken ruim 4 miljoen gulden
gereserveerd. Deze post is niet op de be
groting opgevoerd.
DE LES FAN WARNS
Us aid stêdigenoat Mr. Dr. K. de Vries,
direkteur Fryske Akademy en lid fan de
Earste Keamer fan de Steaiten Gene-
rael, hat sneontomiddei by de Slach by
Warns bitinking in treflike en aktuele
rede halden. Nei in histoaryske oer-
sjoch, dat wy, as de romte it tatet, ear-
ne oars yn dit blêd werjowe, kaem hy op
de Fryske taelpolityk. Hy sei hjirre:
It kin in wündter neamd wurde, dat yn
1972 noch goed 70 persint fan de bi-
wenners fan dizze Nederlênske provinsje
Frysk praet; it Hollansk is emmers de
tael fan de oerheit, de tsjerke, de skoal-
le, de parse, de radio en de televyzje.
Wy binne tankber foar dat wünder, mar
dy tankberens moat in oantrün wêze ta
warberens, sterker: striidberens; sünder
.bodders yn de Fryske striid” hie trou
wens it niisneamde persintaezje grif
gans leger west. It wichtichste front is
op dit stuit neffens my it ünderwiis.
De learplicht is sünt de ynfiering yn
1901 ütwreide fan seis ta njoggen jier
elk jaar organiseert, is weer een einde
gekomen.
De animo voor deze competitie beweegt
zich nog steedls in een stijgende lijn, zo
wel van de deelnemers als ook de pu
blieke belangstellinig. Het aantal deel
nemers bereikte dit jaar een record; de
scorelijst vermeldt maar liefst 104 deel
nemers; hierbij waren er uiteraard een
aantal die af en toe maar eens meede
den, maar er stonden per speelavond
toch gemiddeld 20 parturen, dat is 60
kaatsers in het veld. Dit is in de kaats-
wereld wel een unicum vooral als we
nagaan, dat men in kaatscentra als
Harlingen, Franeker en St. Jacob, om
maar enkele te noemen, er niet in slaagt
een kaatscompetitie te realiseren.
Het mooie van een dergelijke competi
tie is ook, dat alle deelnemers, de sterk
ste zowel als de zwaksten, de kans krij
gen kampioen te worden of een van de
vele prijzen te bemachtigen, daar de par
turen zo warden geformeerd dat ze wei
nig of niets in kracht voor elkaar on
derdoen. Hierdoor komt er ook elk jaar
een nieuwe kampioen uit de bus.
De eindstand van de competitie 1972 is
ais volgt: le prijs en kampioen 1972
Henk de Haan met 135 punten, 2. Ale
Harsta met 127; 3. Holly de Jong 126;
4. Piet Faber en Henk de Vries 125; 5.
Henkie Keur 122; 6. Piet v. d. Meer 121;
7. Jan Postma, Siemon Bloemhof en Jan
Tiesma 120; 8. Siemon v. d. Wonde 119; j
9. Yme de Vries 112; 11. Frans v. d. I
Hauw en Broer Eekma 111; 12. Anne I
Bootsma en IJke P. IJska 110; 13. Har
ry Lunter 109; 14. Hans Homminga 108.
Deze ontvangen alle een prijs.
Verder vermeiden we nog: H. Eekma en
KI. Zijlstra 107; Klaas IJska 106; Cor
Ruim 2 miljoen gulden is begroot voor
deze voorzieningen, die geheel ten laste
van Rijk en gemeenten komen. Bij de
dorpen, zijn hier en daar nieuwe be-
pantingen gedacht, als ook op enkele
percelen in het landschap ter accentue
ring van de boerderijen.
Voor de sportvissers zullen op enkele
plaatsen visplaatsen worden ingericht,
teneinde de belangen van landbouw en
sportvissers beter te scheiden. Een zestal
molens, die hun functie gaan verliezen,
zullen worden gerestaureerd. Op de
landschapsplankaart komen enkele na
tuurgebieden en elementen met oud
heidkundige waarde voor. Bij de voor
genomen werken zal getracht worden
deze te ontzien, door zo weinig mogelijk
cultuurtechnisch werk uit te voeren.
Boerderijbouw
Te zijner tijd zal het hier en daar in het
gebied misschien moigelijk zijn voor en
kele belanghebbenden, om tot verplaat
sen en nieuwbouw over te gaan. Een
ruilverkavelingsbelang moet daarbij
naar voren komen. Op de begroting is
hiervoor 1,4 miljoen uitgetrokken, waar
van belanghebbende nieuwbouwers via
voorfinanciering ruim 6,5 ton moeten op
brengen.
en sil mei koarten, alteast partime, jilde
oant de aldens fan 18 jier. De ynfloed
fan it ünderwiis wurdt dus aloan grea
ter. Der is nou, yn 1972, in kêns, dat wy
hwat it ünderwiis yn it Frysk oanbilan-
get, in hael dwaen kinne. It Ryksregear
hat him by de oanbieding fan it rapport
„Friese-Taalpolitiiek” fan de ynterde-
partemintalle kommisje-Van Ommen yn
1970 forantwurdlik forklearre foar it
bihAJd, fan de „Friese taal en taalcul
tuur” en him by de tarieding fan de bi-
hannelling fan dat rapport yn de Twad-
de Keamer troch de kommisje-Voogd yn
prinsipe ütsprutsen foar forplichte ün
derwiis yn it Frysk op de legere skoal-
len yn Fryslan.
De minister fan ünderwiis en witten-
skippen hat op 7 juny ld. mei Deputear-
re Van der Mark en trije forts jinwurdi-
gers fan de Provinsiale Underwysrie in
petear halden oer de konsekwinsjes fan
dy forplichting. Dat bisprek sil yn ok
tober fuortset wurde. Mar earst is nou
it wurd oan de Twadde Keamer. Dy sil
op 27 september, takom woansdei dus,
gear oer it „Rapport Friese-Taalpoli-
tiek”. It baernt njonkelytsen wol op ’e
nei! It rapport is publisearre op 29 ju
ny 1970. De kommisje-Voogd hat op 11
jannewaris 1971 in „hearing” halden mei
in tai ministers en steatssekretarissen
fan it kabinet-De Jong en op 20 april
l.i. in net iepenbier mounting oerliz mei
harren opfolgers yn it kabinet-Biesheu-
itel. It forslach fan lêstneamde gearsit
is pas in wykmaninich lyn publisearre.
Organisaesjes Iykas ü.o. de Ried fan de
Fryske Biweging, de Provinsiale Undfer-
wysrie, de Provinsiale Kommisje Bifoar-
dering Frysk Taelgebrük, de Fryske
Kultuerried en de Fryske Akademy
moasten dér foar 20 septimber op ré-
agearje. Dat wie in toer, mar it is slag-
ge. Der is ek, moat op ’e tiid, nam-
mentlik op 1 septimber, in A.O.-boekje
oer de „Friese-taal-politiek” ütkom-
men, diat skreaun is troch Krine Boelens
(hulde!); hiele Nederlan mei „algemene
skiednis. Wy libje yn in pragmatyske
tiid. Party minsken steane negatyf foar
it forline oer; wy moatte, sizze hja, net
tobek mar foaratsjen. Hja forjitte, dat
hwat hjoed bart, imam al efter üs leit.
Hja forjitte ek, dat wy de takomst al>-
linne treast binne, as wy need stean
wolle foar it erfskip fan it forlline. Mei
rjocht en reden seit Reinhart Koselleck
yn syn artikel „Wozu noch Historic
(Historische Zeiltschrift, jiergonig 1971):
,Wer sich mit der Vergangenheit be-
schaftiigt, wind mit sich selbst konfron-
tiert”, hwa’t dwaende is mei it forline,
wurdt mei him sejs konfrontearre. Dat
jildt ek foar it Fryske folk.
Jitris: it Frysk-eiigene, de identiteit fan
it Fryske folk, komt bihalven yn de
Fryske tael ek ta utering yn de Fryske
skiednis. Dêrom Js it goed foar de ta
komst fan Fryslan, dat der hjir sa’n
greate bilangstelling is foar it forline;
dat liket in paradoks mar it stiet as in
peal boppe wetter. Dêrom is it goed, de
Joast Halbertsma-priis fan’t jier net om
in biropshistoarikus takend is mar oan
in amateur Oepke Santema, ien fan it
greate tai fan dy treflike sneupers op
it mêd fan Frsylans forline. Dêrom is
it goed, dat der fjirtjin dagen lyn in boek
ütkommen is oer Fryslan yn 1672. Yn
dat jier, dat nou trije ieuwen efter üs
leit, stie, kerkt Iykas yn 1345, de frij-
heit yn ’e kiif, maid an net allinne fan-
wegen de oanfal fan in bütenlênske fij-
an, yn dit gefal Bernhard van Galen,
biskop fan Munster, mar ek fanwegen
de oligarchisearrinig yn Fryslan seis,
hwertroch hieltyd mear macht yn han-
nen kaem fan hieltyd minder minsken.
Hwat de aksje tsjin it léste oanbilanget
hat 1672 spitegernoch in jier fan miste
künsen west. It is to hoopjen, dat dit
letter net sein wurde sil fan 1972.
Hwerom bitinke wy noch altyd de slach
by Warns fan 1345? Net om it forline
to idéalisearjen mar om to tsjügjen fan
üs noed en üs moed foar de takomst fan
it Fryslan fan. hjoed.
gen. De bijdrage van de cultuurtechn.
Dienst hiervoor is ruim 30 miljoen gul
den of bijna 68 pct. Voor rekening van
de diverse gemeenten komt ruim 3,7
miljoen gulden.
Voor belanghebbende eigenaars res
teert dan 10,5 miljoen gulden, waarvan
boerderijbouw en erfbeplaniting een in
dividuele aangelegenheid is. Dit betreft
een bedrag van bijna 8 ton. Het totale
bedrag voor 7860 ha cultuurgrond, op te
brengen via voorfinanciering door de
eigenaren, wordt dan ruim 9,7 miljoen
gulden. Dit is plm. 1240 per ha. Gedu
rende 30 jaar is de rvk-rente dan ge
middeld 62 per hectare.
Dit is echter een berekend gemiddelde
en voor elke eigenaar kan dit weer an
ders liggen. N.l. hoger of lager, naar de
mate van het nut, dat belanghebbende
van de ruilverkaveling heeft gehad.
Ten overvloede zij hier vermeld, dat in
deze laatste bedragen geen bedragen
voor aanvullende kavelverbeteringswer-
ken zijn opgenomen. Dit blijft een indi
viduele zaak voor degenen, die zich hier
voor aanmelden. De kosten, die verbon
den zijn aan de regeling van afkoop toe-
delingsrechten (de z.g. 10 x pachtwaarde
-regeling) komen geheel ten laste van
het Rijk. Alls bedrag is hiervoor 1 mil
joen gulden geraamd.
Ter nadere informatie aan eigenaars en
pachters zullen nog dorpsbijeenkomsten
worden georganiseerd. Uitgaande van de
Centrale Cultuurtechnische Commissie
zal op 27 september ’s morgens om 9.30
uur in De Doele te Bolsward de z.g. in
formatieve vergadering worden gehou
den voor belanghebbende eigenaars en
pachters.
Door enkele slecht ontsloten plattelands
gebieden zijn nieuwe wegen geprojec
teerd. Vele wegen hebben een te smalle
verhardingsbreedte en worden gerecon
strueerd. Later zullen misschien nog en
kele kavel-insteekwegen nodig zijn, wan
neer de definitieve kaveltoedeling be
kend is.
Voor de aanleg of verbetering van boer-
derij-ontsluitingswegen kan men een fi
nanciële tegemoetkoming krijgen, als
aan de volgende voorwaarden wordt vol
daan:
a. de boerderij moet meer dan 100 me
ter van een openbare weg zijn gelegen
(de eerste 100 meter komt niet voor een
bijdrage in aanmerking).
b. Van de bedrijven moet het voortbe
staan verzekerd zijn.
c. De waarde van de gebouwen, die
ontsloten worden, dienen in een redelij
ke verhouding te staan tot de aanleg-
kosten van de weg.
De regeling is niet van toepassing op
niet-agrarische panden. Op een 10-tal
plaatsen in het gebied zullen bietenop
slagplaatsen worden aangebracht. Deze
ruimten zullen in de.zomer dienst kun
nen doen voor parkeren en recreatie.
De post ontsluiting staat voor totaal 17,6
miljoen gulden op de’ begroting, waarvan
de gemeenten 3,7 miljoen zullen bijdra
gen. Het Rijk draagt 11,5 miljoen bij en
voor de belanghebbende eigenaren res
teert 2,4 miljoen gulden, hetgeen via
vóórfinanciering in 30 jaar betaald kan
worden.
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Yerschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarteradeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
ontwikkeling” kin nou witte, hwer’t it
om to rédden is. Nimmen kin sizze, dat
de Friezen net op ’e slach past hawwe.
Takom woansdei witte wy, hoe’t de
Twadde Keamer oer it „Rapport Friese
Taal-politiek” tinkt. Ik hoopje, sterker:
forwachtsje, dat in great meartal fan
üs folksfortsjinwurdigers der mei ak-
koart gean sil. Ik hoopje en forwachtsje
ek, dat hja har krektlyk as de Steaten
fan Fryslan dien hawwe op 3 novimber
1970, ütsprekke sille foar forplichte ün
derwiis yn it Frysk op de legere skoal-
lien yn Fryslan. Sa ja, dan sil de büter
jild jilde! Wy moatte as ien man efter
de ütfiertag fan dit foar de takomst fan
Fryslan sa wichtige plan stean. Der
moat bileaven gjin dispensaesjerege-
oer de fraech, hokker dispensaesjerege-
ling der makke wurde moat. It kardi
nale punt is, dat ünderwiis yn it Frysk
aenst regel is, dus langer gjin ütsünde-
ring en dat de skoallen der net mear
om hoege to freegjen. As it ien kear sa
fier is, sil it mei de dispensaesje, dy’t
frege wurde moat om’t it in ütsündering
is, wol tafalle. Boppedat: as de forplich-
ting der troch is by it basisünderwiis,
is it logysk, dat dy ütwreide wurdt ta
it fuortset ünderwiis oant de ein fan de
learplicht ta. Der bliuwt dus wurk hy
de rüs, binammen ek op it mêd fan de
ünderwizers- en liearare-oplieding; for-
plinhte ünderwiis yn it Frysk sil goed
ünderwiis wêze moatte: better gjin
Frysk as min Frysk.
De provinsiale ynstansjes, dy’t dit stik
ünderwysfomijing tariede, hawwe foriet
fan stipe èn fan romte. Der sil, faeks
tróch tsjinstanners noch wol mei dwerse
kneppels smiten wurde; dat is net sa
slim, as wy mar ien sile lüke.
Ik soe oer de striid foar de Fryske tael
fansels folie mear sizze kinne, byge-
lyks nei oanlieding fan de noedlike po-
sysje fan it Fryske boek yn it ailgemien
en fan it bemeboek yn it bisünder, mar
ik sil my biheine ta noch in wurdman-
nich oer de bitsjutting fan de Fryske
-
Hwat hat
5^,
