Engeland: Eiland
steenkool
van
omringd door
Nog veel onzekerheden omtrent
prognoses
Gabe Shroar
j
s
I
I
H
□CaDEO3E
I
L
i
i
i
I
L
I
VIS
Naar vrede in Vietnam
en span
ningen in Korea?
De kiezers krijgen weer bezoek
Foto
week
Gouden filmpjes
LET OP in deze krant een
I
van de
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
WEES RENTEBEWUST
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilll
STICHTING
SPAARBANK
f-
STREEKBLAD VOOR WEST* EN ZUIDWEST FRIESLAND
„HARLINGEN”
E
E
I 11p J1ARGANG No. 82
VRIJDAG 20 OKTOBER 1972
Giro 88792Ó
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel,
advertentie met KLINKENDE
AKT1VITEITEN v. de CTJLTL-
KELE VERENIGING h o.
Simpel
Hulp
Uitstraling
Problemen
Korea
Rol van Ierland
Het naakte feit
zorgen.
Vraagtekens
KVP
EEG misschien?
U.S.A.
Jongeren
die
üs hjoed to sizzen
3e week oktober 1922
Klagers gjin need, pochers gjin brea.
NOG STEEDS 7% BIJ 1 JAAR VAST
ARP
DAGELIJKS OPVRAAGBAAR
HVPOTHEEKGELDEN BESCHIKBAAR
Sunder wyn yn ’t sell is’t min farkjen.
Valt wel mee
Nu hoeven we in dit landje niet te reke-
Advertentieprijs: 20 et. per mm.
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Engeland heeft evenals Zwitserland weinig natuurlijke hulpbronnen.
Men heeft het wel beschreven als een eiland van steenkool omringd
door vis. Het eerste product was de basis voor de industriële revo
lutie, het tweede is een belangrijk onderdeel van het voedingspakket.
(Waar zou Engeland zijn zonder vis en patates frites!).
En zelfs in 1972 is het daarom van belang dat Engeland in het be
gin van dit jaar op de knieën werd gebracht door een mijnstaking
en dat er op het ogenblik een geschil is met Ijsland over de visserij
rechten.
Abonnementsprijs f 7,15 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Kinder gespschoentjes. S. Hengst, Bols
ward.
Een andere natuurlijke hulpbron, welke
elk land heeft, is de bevolking. In de we-
reldstrijd der ideologieën zal de uit
komst van het verwoed dingen om de
gunst van het Engelse volk van invloed
zijn voor veel landen.
Men kan de. geschillen in het bedrijfsle
ven, de moeilijkheden in Ierland, de on
geregeldheden in de gevangenissen of
bepaalde aspecten van het debat over
de toelating van de Aziaten uit Oegan
da, niet begrijpen indien men geen re
kening houdt met het bestaan van een
strijd om het denken en doen van de
Engelsen en om de macht in Engeland.
Want wat er in Engeland gebeurt heeft
door de banden in het Gemenebest, de
uitgebreide handel, de cultuur en nu
ook door de toetreding tot de EEG ge
volgen ten goede of ten kwade voor veel
andere landen, er is sprake van een uit
straling, zogezegd.
Om tot meer serieuze zaken over te
gaan: Met zijn jongste rede over het
vraagstuk Vietnam heeft George Mc
Govern waarschijnlijk zijn allerlaatste
kans op het Amerikaanse presidents
schap verspeeld.
McGovern stelde algehele terugtrekking
van de Amerikaanse strijdkrachten voor,
Een laatste poging van de oppositionele
Labourpartlj om hiervoor een stokje te
steken, mislukte. De socialisten hadden
een motie Ingediend, waarin een verda
ging van de Lagerhuiszitting werd ge
elst „zolang de Britse regering niet de
volledige steun van het Engelse volk
voor haar Europese politiek geniet”.
Terwijl als de voortekenen niet bedrie
gen, ondanks alle bombardementen en
wapenfeiten, in Vietnam toch een wa
penstilstand daagt, rommelt het weer in
het niet eens zo ver verwijderde Korea,
eens als Vietnam het toonbeeld van ja
renlange wisselende strijd.
In het centrum van de Zuid-Koreaanse
in de verwachting dat de Amerikaanse
krijgsgevangenen dan wel spoedig zou
den worden vrijgelaten. De Vietnamezen
zouden de toekomst dan maar onder el
kaar moeten uitmaken.
Ook nu weer willen we positief eindigen
met een paar berichten over hulpacties.
In de eerste plaats wordt de landbouw
in Tanzania ernstig bedreigd door een
plaag van rode sprinkhanen. Zwermen
sprinkhanen die meer dan 40.000 hectare
beslaan, dreigen de oogst in Noord-
Tanzania volledig te verwoesten. Land-
bouwexperts hebben de organisatie voor
sprinkhanenbestrijding in Zambia ge
vraagd om vliegtuigen ter bestrijding
van de insecten.
dat land gememoreerd en geïllustreerd
met 90 tekeningen van Oostpakistaanse
schoolkinderen.
Om in klaproas it koarn forwadzje, dat
kin net.
Hoe gauwer immeïi misledige is, hoe
lytser syn geast is.
Net folie dingen binne sa min mei mjit-
to to brüken as in maklike stoel!
Barmhertigens sünder waermhertigens
is earmhertigens
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Hwat hat
olswanls Nieu wsblai
tussen partijen of combinaties vóór de
verkiezingen. Iedere partij zal op eigen
kracht moeten worstelen en zien boven
te drijven. Het „luctor et emergo” is een
opgave voor allemaal.
Met de EEG-wet - vooraf getekend door
koningin Elizabeth - op zak vertrok de
zer dagen de Britse premier Edward
Heath naar Parijs om voor de eerste
maal als volwaardige partner deel te
nemen aan de Europese topconferentie.
De KVP met name wordt daartoe ter
rechterzijde uitgedaagd door de Rooms-
Katholieke Partij Nederland, die abor
tus rigoreus afwijst, maar ook door D.-}
’70. De partijraad van de partij van
Drees jr. dreef namelijk zaterdag tegen
de zin van de partijleiding door, dat het
verkiezingsprogram zich uitspreekt voor
het beslissingsrecht van de vrouw over
abortus, na overleg met de huisarts. Dat
is in strijd met het ook door DS’70 als
regeringspartij gesteunde wetsvoorstel
om niet de vrouw, maar de arts het
laatste woord te geven. KVP-fractielei-
der Andriessen verklaarde desgevraagd
dat dit de kans op hernieuwde regerings
samenwerking met DS’70 er niet groter
op had gemaakt. Bij de algemene poli
tieke beschouwingen vorige week had
Andriessen al gezegd herstel van de ou
de coalitie met DS’70 „niet de beste en
tevens minst waarschijnlijke oplossing”
van na de verkiezingen te beschouwen.
NOORDERHAVEN 114 HARLINGEN
TELEFOON 05178—2475 GIRO 822009
nen op inbraken van K.V.P. en P.v.d.A.
in eikaars partijbureau. Over omkoperij
en zijn er alleen wel eens berichten ge
weest uit het onoverzichtelijke kringetje
van middenstands- en boerengroeperin
gen.
Andere onverwachtheden blijven echtei’
wel degelijk mogelijk. Zo kennen we
hier uit 1969 de beruchte sterilisatie-
affaire rond D’66, welke die partij toen
nogal kwaad heeft gedaan. Vorig jaar
was de abortus-kwestie een „heikele”
zaak, die zich juist in de laatste dagen
van de verkiezingsstrijd zo toespitste.
Die abortuskwestie ligt er eigenlijk nog
altijd: de beide wetsvoorstellen van re
gering en oppositie hierover zullen voor
de verkiezingen niet meer in behande
ling komen. Het is volstrekt niet uitge
sloten dat de abortus-kwestie opnieuw
gesteld gaat worden.
hoofdslad Seoel namen tanks en pant
serwagens zelfs strategische posities in,
nadat president Tsjang Hee Park de
noodtoestand had afgekondigd, de grond
wet had opgeschort en de Nationale
Vergadering voor een periode van on
geveer twee maanden had ontbonden.
De president, die in ’61 door een leger-
coup aan de macht kwam, kondigde in
een rede voorts aan, dat perscensuur
wordt ingesteld en dat alle universiteiten
en hogescholen voor onbepaalde tijd ge
sloten worden.
Met zijn voorstel heeft McGovern be
vestigd, dat hij waarschijnlijk wel door
idealistische motieven wordt geleid,
maar dat hij tevens een simpele ziel is.
Hij vraagt geen enkele garantie voor de
vrijlating van de Amerikaanse krijgsge
vangenen en zet derhalve de deur wa
genwijd open voor alle mogelijke en on
mogelijke eisen, die de regering van
Noord-Vietnam nog aan Amerika zou
willen stellen.
McGovern gaat er eveneens aan voorbij,
dat ook president Nixon al eens terug
trekking van alle Amerikaanse strijd
krachten heeft aangeboden onder
voorwaarde van een wapenstilstand en
vrijlating van de Amerikaanse krijgsge
vangenen maar dat Noord-Vietnam
niet op dit aanbod is ingegaan. Noord-
Vietnam heeft maar één doel en dit is
de macht in Saigon, eventueel via een
coalitie-regering die als tussenfase naar
de algehele macht mag dienen.
Speciaal voor jonggehuwden hebben wij een zeer aantrekkelijk
aflossingssysteem. Vraagt vrijblijvend inlichtingen.
Nog twee weken draait de Tweede Kamer op volle toeren en dan is
het (voorlopig) gebeurd. Dan zwermen onze volksvertegenwoordi
gers drie weken uit over het gehele land om weer eens contact
op te nemen met de „achterbannen” en het eenvoudige kiezersvolk.
Vooral met dat kiezersvolk, want dat krijgt op 29 november weer
eens de kans om via de stembus te spreken. Dat kiezersvolk Ijjkt op
het ogenblik voor een deel wat in verwarring gebracht door de
(partij)politieke ontwikkelingen van de laatste weken, de hoort
de mensen nog al eens verzuchten dat ze „het nu helemaal niet
meer weten”. Heel veel stemmen zijn nog aan het „zweven”. De
beroemde „floating vote”, zoals de Engelsen het noemen, zou daar
om toch nog wel eens voor verrassingen kunnen gaan
Bij de heer H. Bosma ligt deze week ’n
harin.ghaai ter bezichtiging, meer dan
een meter lang.
Om nog even op koningin Elizabeth te
rug te komen. Behalve door het tekenen
van de EEG-overeenkomst kwam zij nog
enkele keren in het nieuws, b.v. door de
uiterlijk onbewogen manier, waarbij zij
zich liet uitjouwen door Schotse stu
denten, een ongehoorde zaak in een
land met zo’n sterk protocol. Ook haar
bezoek aan Tito in Joegoslavië (het eers
te communistische land ooit door haar
bezocht, werd in vele kranten frontpa
ginanieuws. En (driemaal is scheeps
recht) last but not least het volgende
bericht:
Hoewel het schilderij nog geen koper
gevonden had moest het naakt van ko
ningin Elizabeth van Engeland uit de
etalage van het „Kohier Kunstkabinet”
verdwijnen.
Op het schilderij kon men een sterk op
koningin Elizabeth lijkende vrouw op
haar buik op een divan zien liggen, ge
kleed in kouseband en haarband. Voor
bijgangers die nog twijfelden of het nu
wel echt koningin Elizabeth was moes
ten wel anders gaan denken toen ze ook
prins Philip in de etalage zagen hangen,
door dezelfde kunstschilder gemaakt: de
Weense Roland Pietersky.
Dan zijn er die één miljoen nieuwe,
jonge kiezers voor wie de stembus door
de verlaging van de kiesgerechtigde
leeftijd tot 18 jaar voor het eerst open
gaat. Gaat links daar vooral van profi
teren? Er zijn aanwijzingen uit onder-
Die verrassing kan zijn dat veel kie
zers op 29 november thuisblijven, omdat
ze na alle gekissebis en geredekavel tus
sen de partijen via pers, radio en televi
sie niet meer zien zitten, of omdat de
hele politiek hen Überhaupt koud laat.
Een grote groep zal ook pas op het
laatste moment, als het ware pas in het
stemhokje zelf, tot een keuze komen.
En wie kan raden door welke ingevingen
het rode potlood dan „gestuurd” wordt?
Ondertussen schept een dergelijke con
ferentie (veiligheids) problemen, waar
men vroeger zo niet aan zou denken.
De Parijse politie moest ongekend scher
pe veiligheidsmaatregelen treffen om de
leiders en delegaties van de negen Eu-
romarktlanden, bij hun topoverleg te
beschermen. Vooral de kans dat Pales
tijnse terroristen een spectaculaire aan
slag beramen, zoals in München tijdens
de Olympische Spelen, bezorgde de Pa
rijse politie vele zorgen.
De Westduitse kanselier Brandt en zijn
gevolg genieten daarom de speciaie aan
dacht van de politie en veiligheidsdiens
ten.
Alle ambassades, hotels en gebouwen
waar de Europese leiders vertoeven, zijn
gewaarschuwd voor verdachte activitei
ten van vreemdelingen en voor verdach
te post met explosieven.
Zover is het dus in ons wereldje geko
men!
Reeds meer dan een eeuw lang is in het
marxistische denken de situatie in Ier
land beschouwd als een mogelijkheid
om Engeland communistisch te maken.
Marx heeft zijn verwachtingen hierom
trent duidelijk uitgedrukt. Het doel van
de geharde mannen van de officiële
vleugel van de IRA is Ierland tot een
Cuba te maken, een springplank naar
een Volksrepubliek Engeland.
Er gaat vrijwel geen dag voorbij of het
nieuws vermeldt wel een of andere bom
aanslag en een aantal doden in Noord-
lerland. Wij raken er aan gewend als
aan het weerbericht. Maar wie er in
een onbewaakt ogenblik even bij stil
staat bekomt bijna niet van zijn ge
schokte verbijstering als hij bedenkt dat
daar, in ons eigen beschaafde West-Eu-
ropa, en in de 20ste eeuw, sinds jaren
een bloedige godsdienstoorlog aan de
gang is, als waren de zwartste bladzij
den der middeleeuwen herleefd.
Of is het méér, althans iets anders dan
een godsdienstoorlog alleen? Hoe dan
ook de image van Engeland, toch al ge
schonden door de afbrokkeling van de
koloniale politiek, wordt door de Ierse
kwestie geen goed gedaan. Het is - ook
met de sociale vrede op de achtergrond
- de hoogste tijd, dat Engeland weer
eens een pluspunt kon noteren.
Voor de betrekking van wijkverpleeg
ster te Arum-Achlum-Kimswerd aan
het Groene Kruis aldaar, meldde zich
n e .c. e sollicitant. Vermoede.ijk
was het salaris aan de lage kant nl.
f 1500 per jaar.
Y
Y
i
Y
i
i
i
Y
S
ra
f
Y
Vervolgens start de Stichting Neder
landse Federatie voor Vluchtelingenhulp
zondagavond in het NOS-televisiepro-
gramma Panoramiek een nieuwe geld
inzamelingsactie van Bangla Desj. Deze
derde landelijke actie is bedoeld als steun
voor het „alfabetiseringsprogramma”
van de regering van Bangla Desj, omdat
80 pct. van de bevolking nog analfabeet
is.
In het programma worden de gebeurte
nissen van de afgelopen twee jaar in
De windmotor is nog geen unieke ver
schijning in het Friese landschap. Maar
volgens een artikel in de Leeuwarder
Courant van enkele weken geleden woi-
den ze snel schaarser, omdat ze met na
me bij ruilverkavelingen meestal ver
vangen worden door handige electri-
sche gemaaltjes, waar de boer slechts
af en toe naar hoeft te kijken.
Al wait schaars wordt krijgt 'extra aan
dacht en zo kon het, aldus de L.C., en
kele jaren geleden gebeuren, dat een
actie werd ontketend tot behoud van dr
grote windmotor op de Hooidammen in
Smallingerland. 't Is een baken in he.
landschap zeiden de actie-voerders. De
molen is blijven staan .hoewel hij geen
functie meer heeft.
Ook rondom Bolsward kan men nog
wel een stuk of wat van deze windmo
lens van diverse grootte aantreffen. De
kwaliteit van de meeste hiervan is ech
ter sterk aan het verminderen. Op de
route naar de boerderij „De Bargepels'
heeft er al een ’t loodje gelegd, ’t Vrij
forse exemplaar op de foto echter is nog
in goede staat en funktioneert ook nog
uitstekend. U behoeft niet zo ver te gaan
om dit zelf te constateren, want deze
molen kun u vinden vlak achter de
Boudewijnflat aan de rand van de Hart-
werdervaart. Rechts op de achtergrond
ligt de boerderij Groot Eekwerd ver
scholen tussen het geboomte. Hoe lang
deze molen er nog zal staan? De tijd
zal het leren. Of vindt men hem mis
schien ook een onmisbaar element in het
landschap? Dan is het ook zaak hem
goed in het oog te houden, aldus vindt
de heer J. B. Elzinga, Joh. Prooststr. 8,
die deze foto maakte.
Ook A.R.-fractieleider Aantjes zei dat
er voor zo’n herstel „iets heel bijzon
ders” moest gebeuren, wil men de’ kie
zers niet de indruk geven eigenlijk voor
niets te hebben gestemd. „Ik vrees dat
er een minderheidskabinet van links of
van confessionelen komt”, zei Aantjes.
Hij „vreest” dat omdat zo’n minder-
heidskabinet het hooguit maar een jaar
zal volhouden en er dan opnieuw verkie
zingen gehouden moeten worden.
Bij alle onzekerheden is nu inmiddels
dit wel zeker: ook ditmaal komen er
geen sten’busaccooi den of afspraken
zoekingen dat relatief gezien vooral de
uiterst linkse partijen (p.s.p., p.p.r., c.p.n.
van deze miljoen nieuwe kiezers pro
fijt zullen trekken.
Over het algemeen genomen schijnt ech
ter volgens dezelfde onderzoekingen de
grote massa van de jonge kiezers niet
per definitie zo links te zijn als velen
nogal eens voetstoots aannemen. En hoe
zal bij hen de opkomst zijn Alweer vol
gens een onderzoek wist vorige maand
een kwart van de jongeren niet eens of
ze wel zouden gaan stemmen.
Voorshands moet dan betwijfeld wor
den of de jongeren voor de politieke
aardverschuivingen gaan zorgen,
sommigen willen en vóórspellen.
Kantongerecht Bolsward: D. P. te Par-
rega reed op zijn motorrijwiel naar Wor
kum. Op korte afstand voor hem twee
gewone wielrijders ziende, gaf hij een
flinke duw aan de bel. Een van hen het
dienstmeisje van landbouwer De Boer
schrok zo, dat zij onder de voet geraak
te. Hoewel zij geen ernstig letsel kreeg
werd f 40,of 10 dagen tegen D. P.
geëist, voor het geven van een sein op
te korte afstand.
Verkiezingen „doorslaggevend”
Wanneer er sprake is van een groep
zwevende kiezers, dan zijn meer dan
ooit de laatste twee weken, misschien
wel de laatste twee dagen, voor de ver
kiezingen van (doorslaggevend) belang.
Hoe is in die laatste periode voor 29
november de sfeer, het partijpolitieke
klimaat? Welke onderwerpen duiken er
op het laatst nog op, welke troeven
spelen de partijen dan nog uit? Is er
een lijsttrekker die zich vergaloppeert,
komen er nog „schandalen” boven? Dat
laatste gebeurt nog-al eens bij verkie
zingen in b.v. Amerika en West-Duits-
land. In Amerika is de inbraak van Re
publikeinse handlangers van Nixon in
de hoofdburelen van de Democraten
daar een voorbeeld van. In West-Duits-
land hebben politici en kiezers een flin
ke kluif aan de beschuldiging van om
koperij, die kanselier Brandt tot de
C.D.U./'C.S.U.-oppositie gericht heeft.
4*2
"V
