Vietnam tussen hoop
en vrees
gaan hij de
Straks komen
en
2e Kamer
F
GabeSKroar
I
I
I
I
t
I
Duitsland wil definitieve tweedeling
J
Politiek voeren blijft een hard bedrijf
I
Gouden filmpjes
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Foto van de week
SKI
4
3E
WEES RENTEBEWUST
3E
STICHTING
SPAARBANK
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Hwat hat
„HARLINGEN”
VRIJDAG 27 OKTOBER 1972
111e JAARGANG No. 84
Minder orders scheepswerven
Nederlaag
Noors nee
Finland
Pond gekelderd
Mans-
Opposttie
Kansen gering T
Machtscomplex
Duitsland
Gegadigden
trekt
NOG STEEDS 7% BIJ 1 JAAR VAST
4i/2 DAGELIJKS OPVRAAGBAAR
HYPOTHEEKGELDEN BESCHIKBAAR
l
Advertentieprijs: 20 et. per mm.
Ingez mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Abonnementsprijs f 7,15 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Algemeen is het de klacht, dat het de
tuinbouwers niet naar de vleze gaat.
Vandaar dlat er wordt gedacht aan in
krimping van het bedrijf.
Na een demonstratie aldaar is in Mep-
pel een kaatsvereniging opgericht.
New Edison Phonograph. Deze schitte
rende vinding van Thomas Edison zal
gedurende twee dagen te horen zijn in
Hotel Wiebes nl. 25 en 26 oktober tus
sen 2-7 uur. Uit een recensie: het was
aandoénlijk mooi.
4e week oktober 1922
Europa is, menen zij, een „volgens ei
gen wetmatigheid om zich heen grijpend
machtscomplex”. Heldring wijst erop dat
het Noorse „nee” de economische wet
matigheid van de Europese eenwording
zou een koers van 2.25 dollar veel rea-
lischer zijn, een standpunt dat in Lon
den fel wordt aangevochten.
Ditmaal geen foto gekozen op dit ver
trouwde plekje in de krant wegens de
uitzonderlijke kwaliteit van de foto op
zich, noch wegens het vastleggen van
een romantisch en schilderachtig hoek
je. Toch zijn we blij dat de heer Sie-
monsma deze foto voor ons nam, want
plotseling is deze namelijk actueel. In
het raadsverslag leest u, dat het Con
vent is verkocht aan de gemeente. Tot
nu toe was het Convent het verenigings
gebouw van de hervormde kerk. Het vol
deed niet aan de eisen, was bovendien
te klein. Dit laatste vooral omdat de
hervormde gemeente in een eerder sta
dium van gescheiden optrekken beschik
te over nog een gebouw, nl. Ons Gebouw,
het nu inmiddels gesloten Kon Tiki
(Chinees restaurant) aan het Broere-
plein. Het Convent ontleent zijn naam
aa de tijd toen er rond dit gebouw nog
bejaardewoninkjes waren gebouwd, een
hofje, dat inmiddels reeds lang is afge
broken. Er was zelf s een soort binnen-
pleintje, waarop een lantaarn door de
gemeente Bolsward was geplaatst, wel
ke situatie meermalen aanleiding gaf
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
üs hjoed to sizzen
In minske tóget mei in bulte ballést
om, dy’t him net oplein is.
NOORDERHAVEN 114 HARLINGEN
TELEFOON 05178—2475 GIRO 822009
De Zuldvietnamese president Thieu heeft
een opsomming gegeven van de voor
waarden waaraan volgens hem moet
worden voldaan om tot vrede in Viet
nam te geraken, maar verklaarde tevens
de plaatselijke autoriteiten opdracht te
hebben gegeven voorbereidingen te tref
fen voor een spoedig bestand. Hij maak
te echter ook duidelijk dat Washington
hem niet van zijn harde standpunt heeft
kunnen afbrengen.
Thieu, die zijn voor radio en t.v. uitge
zonden rede begon met de jongste voor
stellen van de communisten „een listi
ge samenzwering” te noemen, verklaar
de echter tot op heden niet te hebben
ingestemd met enig bestand in de Indo
chinese oorlog.
Ondank® zijn zinspelingen op een moge-
lijike wapenstilstand, bevestigde presi
dent Thieu’s rede de geruchten, dat hij
tijdens de gesprekken met de Verenigde
Staten van de afgelopen tijd een onbuig
zaam standpunt heeft ingenomen en dat
vete kemgeschillen nog onopgelost zijn.
De Chr. Knapen vereniging te Spannum
opgeheven. De jonge mensen, die niet
veel huiselijke gezelligheid kunnen vin
den, zijn nu op de straat aangewezen.
o
o
o
o
o
■-
o
o
o
o
o
o
o
o
De vredeskansen in Vietnam houden de gemoederen bezig. Er is
goede hoop op een bestand gewekt. En nu maar hopen dat het geen
valse hoop is geweest. Misschien wordt na zoveel jaren ellende ein
delek de knoop doorgehakt en kan Nixon nog net voor zijn herbe
noeming bogen op het feit, dat tijdens zijn le ambtsperiode zoals
beloofd de vrede kwam, soms krijgt men ook de Indruk dat alles op
losse schroeven staat. De berichtgeving is tegenstrijdig en op het
moment dat we dit schrijven is er eerder een gevoel van ontnuch
tering dan van opluchting.
der naar de bodem te brengen.
Terwijl dinsdag een koers van 2.3875
dollar werd genoteerd, was deze tegen de
middag gedaald tot 2.3760 om tegen de
avond te eindigen op 2.3752.
Volgens de experts zijn het de Britse
handelsvooruitzichten en de onopgelos
te problemen met de vakbonden, die de
internationale financiële wereld bezorgd
maken, alweer een raakvlak tussen het
economische en politieke.
En vooral in Duitsland meent men, dat
het pond nimmer de koers van 2.40 dol
lar kan handhaven zodra Engeland, zo
als wordt verwacht, weldra zijn koers
weer zal fixeren. Volgens de Duitsers
Zo herhaatóe Thieu zijn oppositie tegen
een driepartijen-coalitie voor Zuid-Viet-
nam, zoals die door de Vietkong wordt
voorgesteld. Als voorwaarde voor een
srtaakt-het-vuren noemde Thieu het be
reiken van een politieke zowel als een
miifttaire overeenstemming, zonder welke
volgens hem de gevechten op de Viet
namese slagvelden over zes maanden
weer zouden oplaaien.
De Noordvietnamese delegatie bij de
vredesbesprekingen in Parijs deelde mee
dat president Thieu’s rede opnieuw be
wees, dat hij „een hardnekkige tegen
stander is van de vrede” en als „spreek
buis voor de Verenigde Staten” had ge
fungeerd.
Een groep Amerikaanse juristen, die za
terdag in Hanoi een onderhoud had ge
had met de Noordvietnamese president
Pham Van Dong, verklaarde in Parijs
van mening te zijn, dat de kansen voor
een onmiddellijke vrede, werkelijk zeer
gering” zijn.
De aanvoer van kalveren was dit jaar
op de Jaarlijkse kalverenmarkt niet
groot. Deze bedroeg tussen de 350 en
400 stuks. Voor de beste stierkalveren
werden soms goede prijzen betaald tot
f 125,Flinke kalveren golden f 80,
bij de CHU het nog jonge kamerlid, drs.
Arie de Boo (36). Hij had graag willen
terugkomen, maar verwierf onvoldoende
steun. De CHU heeft nogal wat strub-
bels over de kandidatenlijst achter de
rug, vooral door de machinaties van de
conservatieve groep rond oud-minister
Beemink, die zelfs nog gedreigd heeft
met een eigen lijst te zullen uitkomen.
In dat verband is het komisch nog eens
een uitspraak te lezen van drs. de Boo
van enkele jaren geleden. Hij zei toen
dat veel mensen denken dat de CHU een
wat levensloze zaak is. „Toch is dat niet
zo. Misschien komt het doordat wij geen
interne partij conflicten hebben. Die heb
ben wij in de verste verte niet. In dit
opzicht zijn we wel een beetje uniek”.
Over dat „unieke” denkt de heer De Boo
thans wellicht iets anders
Speciaal voor jonggehuwden hebben wij een zeer aantrekkelijk
aflossingssysteem. Vraagt vrijblijvend inlichtingen.
len blijven, maar de CHU-leiding dacht
daar anders over, tot groot verdriet van
de heer Kikkert zelf, die nü teleurge
steld in ,zijn Unie’ verdwijnt. De teleur
stelling van defensiespecialist Kikkert is
begrijpelijk, maar niet gerechtvaardigd.
Men moet van het kamerlidmaatschap
geen levenspositie willen maken - en
daar begint het na 26 jaar toch wei erg
op te lijken.
Doorstroming
Doorstroming is ook in het parlement ’n
gezonde zaak, wil men niet met een to
taal vergrijsde club blijven zittten. Dat
geldt ook voor kamervoorzitter mr.
Frans Joseph van Tiel (65), die met
enige korte onderbrekingen sinds 1948
voor de KVP in de kamer zit, sedert ja
nuari 1963 als voorzitter.
De heer Vondeling van de Pvda neemt
straks de voorzittershamer van hem
over. Andere vertrekkers van de oude
garde zijn o.m. de defensie-specialist
van de WD schout-bij-nacht Koudijs, 66
en de ARP-er dr. Geelkerken (65), die
ook defensie ,deed’. Bij de PPR verlaat
fractieleider drs. Jacques Aarden het
Binnenhof. Hij stapte destijds uit de
KVP om o.a. met oud-minister Pieter
Bogaars de PPR op te richten, maar
die partij is nimmer kunnen worden
wat zij zich er van hadden voorgesteld.
Jongere, meer radikale elementen na
men bezit van de partij, die in het par
lement een splinterpartij bleef. Tijdens
Aarden’s langdurige ziekte van het af
gelopen jaar nam Bas de Gaay Fortman
het roer over. Een toch wel wat gedes
illusioneerde Aarden (58) hoopt in een
bestuurlijke funktie nog aktief te kun
nen blijven.
Conservatieven uit de CHU gewipt
Op een onverkiesbare plaats staat thans
Volgende week nog drie dagen vergaderen en dan zit het het er
voor de Tweede Kamer voorlopig weer op. Na het koppen-snellen
op 29 november a.s. zien we de dames en heren op 7 december weer
terug. Niet allemaal natuurlijk: 14 kamerleden komen zeker niet te
rug, omdat ze zich niet meer kandidaat hebben willen stellen. In
enkele gevallen zijn kamerleden door hun eigen partij buiten spel
gezet. Van de laatste categorie is P.S.P.-fractie.leider Wiebenga een
voorbeeld. Hij was er zo boos over dat zijn partijgenoten enkele we
ken geleden de zoveel jongere Bram van der Lek tot lijsttrekker
maakten, dat hjj zich daarna geheel terugtrok.
tot de veteranen gerekend worden. Dat
geldt nog sterker voor de CHU-er Hen
drik Kikkert, die al sinds juni 1946
parlementariër is en bijna tot de inven
taris van de kamer is gaan behoren. De
heer Kikkert (deze week 60 jaar ge
worden) had best nog wat langer wil-
Onder de verdwijners zijn bij de pvda o.
m. de bekende kamerleden Gerda Brau-
tigam (consumentzaken) en Egas (be
jaardenprobleem). De heer Egas zit
met een korte onderbreking al sinds ’52
in de kamer - hij was enige tijd staats
secretaris in het kabinet Cals - en mag
Nu we toch met cijfers bezig zijn, be
sluiten we met wat gegevens over Fin
land, dat in de pers momenteel naar
aanleiding van het driedaags bezoek van
de Finse president Kekkonen aan ons
land (voor het eerst in de geschiedenis)
grote aandacht krijgt. Finland dat de
ouderen onder ons zich herinneren uit
de verbeten strijd tegen de overmacht
van de Russen in de tweede wereldoor
log, Finland dat geheel kwam in de
Russische greep, maar ondanks dat toch
wat bewegingsvrijheid heeft weten te
verwerven. Nu de cijfers:
Finland is bijna 10 x groter dan Neder
land. De 4.7 miljoen Finnen zijn voor
40% in de vijf grote steden (Helsinki,
Tampere, Turku,1 Lahti en Oulou) gecon
centreerd. Bevolkingsdichtheid: 15 Fin
nen per km2 (Nederland (350!).
Van de totale oppervlakte (337.000 km2)
is 91% land en 9% water. Tien procent
van het land wordt als landbouwgrond
gebruikt, 69% is bos. De gemiddelde
temperatuur in Finland is ca 6 graden
hoger dan op gelijke breedtegraden. Ju
li is de warmste maand, februari de
koudste. Finland (al bijna 2000 jaar be
woond) maakte 600 jaar lang deel uit
van het Zweedse koninkrijk, kwam in
1809 als groothertogdom bij het Russi
sche tsarenrijk en werd op 6 december
1917 een zelfstandige republiek.
Een andere slepende kwestie, die se
dert de oorlog voortsudderde was die van
het éne Duitsland (langzamerhand ge
zien als een fictie) of een definitieve op
deling van dit land in oost en west. Ein
delijk lijkt de kogel door de kerk te zijn.
Nog voor de algemene verkiezingen van
19 november wil de Westduitse regering
met Oost-Duitsland het verdrag waar
over langdurig tussen de Westduitse
Intussen verdringen zich weer talloze
aspirant-kamerleden om de openvallen
de plaatsen op 29 november in te ne
men. Liefst 20 partijen en groeperingen
(vorig jaar 28) nemen aan de verkie
zingen deel. Dat zijn er altijd nog vijf
meer dan thans in het parlement ver
tegenwoordigd zijn. Zestien partijen
doen in het gehele land, in alle 18 kies
districten, mee. Vier partijen strijden in
een of enkele kieskringen.
Om in een kieskring mee te kunnen doen
moet een nog niet in het parlement ver
tegenwoordigde partij/groepering dui
zend gulden betalen, vöor alle 18 kies
kringen is dat dus 18.000 gulden. Dat
geld ziet men alleen terug als men een
of meer zetels weet te bemachtigen.
Reeds zittende partijen hoeven dat geld
niet te betalen.
De heer Te Pas van de Middenstands-
partij brengt dat zelfs niet op, hetgeen
van zijn dynamische ex-fractiegenoot de
Jong weer niet gezegd kan warden. Op
29 november zwijgen ze allemaal. Dan
spreekt u voor eenmaal. Of niet soms?
- .4* i
tot stellen van vragen in de gemeente
raad. De huisjes zijn één voor één voor
de bijl gegaan en sedertdien stond het
Convent er wat eenzaam bij, vooral se
dert de afbraak van de Grote Kampen
gestaag door ging. Velen zullen zich nog
het echtpaar Hoekstra herinneren, dat
het gebouw beheerde. Later werd dit het
echtpaar de Vries, waarvan de vrouw
thans helaas is overleden. Het gebouw
is tevens woning voor de beheerder. Be
neden is een ruime garderobe en de
keuken met grote zaal, boven bevinden
zich enkele kleinere zalen, waarvan de
kerkeraadskamer de meest warme en
gezellige is. Hier hangt ook een prach
tig schilderij van het vroegere interieur
van de Martinikerk. Beneden is ook nog
een zaaltje via een aparte ingang be
reikbaar, gebruikt voor diverse doelein
den. Een vrij prozaisch gebouw wel
licht, maar toch: als deze muren eens
konden spreken! Menigeen zal aan dit
gebouw terugdenken met vreugde of
verdriet. Er werden recepties gehou
den, maar ook begrafenissen, tijdens de
restauratie van de Martinikerk kerk
diensten, maar ook bazars, kerkelijke en
politieke vergaderingen, er werd geca
techiseerd en er werd door koren gere
peteerd, kortom een belangrijk stuk ker
kelijk, artistiek en sociaal leven speelde
zich binnen de muren af. Het zal nog
wel enkele tijd doorgaan, want het ge
bouw behoeft niet eerder te worden op-
geleverd dan in 1975, n.l. tegen de tijd
dat men een nieuw gebouw gereed hoopt
te hebben.
Eens bevond zich in de muur van dit
gebouw (of de voorganger ervan) een
antieke gevelsteen met het opschrift:
Hebr. 13 cap. vers 16:
En wilt gedeelsaemheit noch wel
daad niet vergeten
Aen dien die syn veramt, verout en
meest versleten,
Want godt u ut genaed hier en
hiemaer beloont
Weldaed die ghy aen rechte armen
toont.
Heel duidelijk dateert dit versje uit de
tijd, dat het Convent nog diakoniehuis
was, waar de armen der gemeente wer
den verzorgd. De steen was aangebracht
iii 1629.
Schoolmeester Gysbert Japicx was toen
26 jaar. Het versje zou van hem kunnen
zijn, maar dit is uit de stijl en dichttrant
niet af te leiden. Bovendien bevond de
Bolswarder schoolmeester zich toen in
Witmarsum, maar onmogelijk is het na
tuurlijk niet. Wij hopen hoe dan ook,
dat deze gevelsteen behouden blijft.
B.v. door deze in te metselen in het
nieuw te stichten gebouw.
Terecht spreekt Mansholt van een „ne
derlaag voor Europa”. Er moet alles ge
daan worden om bij de volken meer be
langstelling te wekken voor Europa
door een „waarlijk democratisch en so
ciaal Europa” op te bouwen, zegt hij.
In Moskou werd deze tegenslag echter
met vreugde begroet, want hij is in de
lijn met hun plan: terugtocht van Ame
rikaanse troepen, verbrokkeling van
West-Europa, finlandisering, ziedaar ’t
door ons bedoelde verband! Uiteraard
heeft de Sovjet-unie via haar handlan
gers alles gedaan om de „psychologi
sche en emotionele” elementen in Noor
wegen te verscherpen zoals ze dat ook
in Engeland en hier doen.
Aan Russisch woelwerk kunnen wij ech
ter weinig doen. Wél de aan de ver
schraling van de Europese (en Neder
landse) politiek. Onvermijdelijk spelen
daar zoals we ook in onze verkie
zingsstrijd zien emoties een groter
rol dan verstandsargumenten.
Het rijdend drankweermuseum
overal veel publiek.
De huurprijzen belangrijk gedaald. Te
Pingjum bedroeg de opbrengst van de
5-jaarlijkse verhuur van landerijen en
groene dijken, behorende aan de Ned.
Herv. kerk, f 2002,50. De voorlaatste
keer was dat f 3.301,38.
Naast de geldmarkt vormen ook de or
derportefeuilles van de scheepsbouwers
een vrij goede indicatie van ’s werelds
wel en wee.
Eind september waren in de wereld bui
ten China en de Sovjet-Unie 1.969 stoom
en motorschepen van samen 24.931.994
bruto ton in aanbouw. In vergelijking
met eind juni is de tonnage in aanbouw
met 732.509 ton toegenomen.
Bestellingen waarvan de uitvoering niet
begonnen was omvatten eind september
1.643 schepen van 53.960.112 ton,
2.479.995 ton minder dan drie maanden
tevoren.
De orderboeken van de werelidscheeps-
bouwindustrie bevatten eind vorige
maand bestellingen van in tot. 78.892.106
ton, 1.747.446 ton minder dan eind juni.
Japan stond zoals altijd met grote af
stand bovenaan de lijst met totale be
stellingen van 32.956.307 (-1.514.309) ton
Op de tweede plaats kwam Zweden met
6.767.039 (-65.257) ton, gevolgd door
Spanje met 4.607.807 (-210.936) ton, En.
geland komt op de zesde plaats met
4.098.904 (-122.303) ton, Noorwegen
met 3.390.883 (-122.838) ton op de ze
ven de plaats. Denemarken met 3.335.635
(-154.612) ton op de achtste en Neder
land met 1.883.912 (-210.165) ton op de
elfde plaats. De „minnetjes” tekenen ’n
algehele teruggang over de hele linie.
Om nog even bij het economische te
blijven. Een vrij betrouwbare barometer
is nog steeds de geldmarkt, waarvan we
de noteringen als niet-kapitalist overi
gens slechts sporadisch volgen. Toch
deed zich ditmaal iets opvallends en
veelzeggends voor, dat we u niet willen
onthouden.
Het pond sterling maakte dinsdag j.l.
namelijk de diepste duik sinds mensen
heugenis. De boodschap uit Duitsland,
dat het pond nog steeds overgewaar
deerd is, was het laatste duwtje en zelfs
de kleinste verkapen waren voldoende
Wellicht doen we goed in dit overzicht
ook weer eens aandacht te besteden aan
de economische geschiedenis. Immers
deze is niet alleen het resultaat van de
„vechtgeschiedenis”, maar ook vaak de
oorzaak er van: Er is hier een wissel
werking.
Waarom hebben de Noren b.v. „nee”
gezegd tegen de EEG? Voorz.
holt vraagt ons na te denken over deze
vraag. Mr. Heldring geeft antwoord in
zijn rubriek Dezer Dagen. Het is het
„nee” van conservatieve landbouwers
die zich niet Europees voelen, maar het
is ook het nee van links, van vooral ac
tivistische jongeren, voor wie Europe
se integratie gelijkstaat met uitbuiting
van de Derde Wereld, kapitalisme, mi
lieubederf en militaire machtsvorming, om het toch al zo huiverende pond ver-
„Liever arm, schoon en gelijk dan rijk,
verstikt en gemanipuleerd,” schijnt hun
leuze te zijn, al is hun voorkeur voor ar
moe veelal louter theoretisch. Het „an
tikapitalistische” argwaan jegens de
EEG kan men ook beluisteren in het
interkerkelijk vredesberaad hier te lan
de.
staatssecretaris Bahr en zijn Oostduitse
collega Kohl is onderhandeld sluiten
waarbij de deling van de beide Duitslan-
den definitief zal worden, aldus het
weekblad Quick.
Volgens het blad zal Oost-Duitsland
door Bonn als soevereine gelijkberech
tigde staat worden erkend waarvoor de
zelfde regels gelden als bijvoorbeeld
Engeland of Frankrijk. De aanspraak
van de westduitse grondwet volgens wel
ke de bondsrepubliek alle Duitsers ver
tegenwoordigt zal voor altijd worden op
gegeven.
weerlegt. Immers, zuiver economisch
geredeneerd heeft Noorwegen geen an
dere keus dan lid te worden van de
EEG. „De beslissende factoren zijn
we hebben het aan Noorwegen gezien -
veelal van materiële, vaak van psycho
logische, zo niet emotionele aard,”
meende hij.
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
