Rond Nixons persoonlijke
overwinning
Foto
de week
van
Politici lopen warm, maar de
kiezers laat het koud
Gaue Skroar
I
t
I
Zweedse koning wordt morgen
negentig jaar
rx
I
I
I
n"<-' 1 tl
Vb
Gouden filmpjes
Benoemd
Ullllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
i
Hle JAARGANG No. 88
VRIJDAG 10 NOVEMBER 1972
Wymbritseradeek
VAN EEN ZEER OUD MAN
3DE
32
WEES RENTEBEWUST
NOG STEEDS 7% BIJ 1 JAAR VAST
4i/2 DAGELIJKS OPVRAAGBAAR
HYPOTHEEKGELDEN BESCHIKBAAR
3EX3E
!*|*i*l
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Speciaal voor jonggehuwden hebben wij een zeer aantrekkelijk
aflossingssysteem. Vraagt vrijblijvend inlichtingen.
Verschijnt m: Bolsward, Baarderddeel, Hermaardeiadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
[Illllllllllllllllllllllll|||||lll!llllllllllllllll
Hwat hat
STICHTING
SPAARBANK „HARLINGEN”
NOORDERHAVEN 114 HARLINGEN
TELEFOON 05178—2475 GIRO 822009
Koning Gustaf 90
Geen showman
Uniek
Commentaar
Vermisten gekozen
f
„vermist” worden opgegeven.
Steeds brutaler
De
Opkomst
Gunstig
Merkwaardig,
dat
ook waar men het
als
Geen schokeffecten
Man in de straat
Geven en nemen
2e WEEK NOV. 1922
Partijpolitiek
Geen honger
Contract of accoord
Geen topics
us hjoed to sizzen
Advertentieprijs: 20 ct. per mm.
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Is alle opwinding in kranten, radio en televisie rond de verkiezingen
van 29 november kunstmatig? Is het Nederlandse volk zelf helemaal
niet bevangen door de stembuskoorts? Het vermoeden van het laatste
begint zich drie weken voor de verkiezingen meer en meer op te
dringen. Een soort machteloze stemming van „ze rotzooien toch maar
aan, het is allemaal lood om oud ijzer, het maakt weinig uit of je
nou door de hond of door de kat gebeten wordt” - die stemming lijkt
wijdverbreid te zijn, alle opwinding in de publiciteitsmedia ten spijt.
Abonnementsprijs f 7,15 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
President Richard Nixon heeft een over
weldigende persoonlijke verkiezingsover
winning behaald die bijna uniek is in de
geschiedenis van Amerika. Maar zijn
partij slaagde er niet in de meerder
heid in het Congres te heroveren. In de
ze eeuw waren het alleen Roosevelt in
1936 en Johnson in 1964 die zo massaal
als Nixon het Amerikaanse volk achter
zich kregen.
Nixon behaalde 61 procent van het to-
taal aantal uitgebrachte stemmen tegen
38 procent voor George McGovern. Hij
won in 49 van de 50 staten en verwierf
hiermee 521 van de 538 kiesmannen.
Mc Govern won alleen in de staat Mas
sachusetts (veel intellectuelen) en in ’t
district Columbia (grote negerbevolking)
De timmerlieden in Friesland besloten
het loon der gezellen met 20 °/o te ver
lagen.
De lonen der touwslagers, in augustus
met 5 °/o verminderd, zijn nu opnieuw
met 5 «/o verminderd.
Voordracht hoofd openbare lagere school
te Hartwerd: 1. J. F. Dam, te Hollum
(Ameand) 2. G. A. Heldoorn onderw. ulo
te Harlingen, 3. L. Larooy, onderw te
Kollumerzwaag.
Maandag 13 nov. opening nieuwe R.K.
school aan het Laag Bolwerk.
Te koop een toom tijdige biggen. J. Tie-
mersma, Meerpolder.
Oprichting Gpref. meisjesvereniging te
Witmarsum. Het bestuur bestaat uit de
dames F. Pel, presidente, A. Hoekstra,
secretaresse, G. Steizena, penningmees-
teresse en K. Elgersma. Als leider zal op
treden ds. Pel.
Ook de provincie overweegt de salarissen
te verlagen, men spreekt van met 15 °/o.
De minister wil uit bezuinigingsoverwe-
gingen het max. aantal leerlingen per
klas van 25 brengen op 40.
Een dezer dagen ontvingen wij een eers
te bericht van Sinterklaas. De goed-hei-
ligman zocht in Bolsward n.l. een adres
waar de kinderen hun schoen gezame-
lijk klaar konden zetten, dit i.v.m. zijn
drukke programma, Lakoniek voegde hij
hier aan toe dat hij een dagje ouder
wordt. Dat hij de voorkeur geeft aan een
zeer oude zaak met dezelfde moderne
inslag als hij zelf, spreekt voor zich.
Hij dacht als er nu in Bolsward zo’n
zaak bestaat en het is dan ook nog toe
vallig een schoenwinkel dan kan het niet
mooier. En laat nu in Bolsward de fa.
Hengst, Appelmarkt aan al deze eisen
voldoen! Kortom vaders en moeders laat
uw kinderen omstreeks 1 dec. hun schoen
klomp, pantoffel, laars of iets anders in
deze geest bij Hengst Appelmarkt bezor
gen, zodat de Sint het iets gemakkelijker
krijgt dit jaar.
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Partijen die de mensen veel beloven wor
den niet geloofd, omdat men er intussen
wel achter is, dat wat met de ene hand
gegeven wordt, door de andere hand toch
grotendeels weer wordt weggehaald. Ie
dereen is er zo langzamerhand wel ach
ter wat inflatie is en doet. Maar voor
de partijen die weinig beloven of offers
vragen lopen diezelfde mensen natuurlijk
evenmin warm.
waarvoor de massa wel in beweging wil
komen.
Zijn er dan eigenlijk nog wel topics in
de Nederlandse politiek die echte strijd
mogelijk maken? Strijd waarin de kie
zers zich echt betrokken voelen. Die to
pics zijn er niet. De schoolstrijd en de
strijd om het algemeen kiesrecht liggen
decennia achter ons. Een taalstrijd, die
in een land als België soms in alle he
vigheid oplaait, is ons bespaard gebleven
Onderdrukking van een minderheids
groep, zoals van de katholieken in Noord
blazen als hun eisen niet werden inge
willigd.
Tot voorzitter van de Fryske Kultuer-
ried is benoemd de heer R. Ybema, oud-
Workumer en thans directeur van Ge
meentewerken te Kollum.
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adress
Marktstraat 13 - Postbus 5
TéL 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Benoemd tot hoofdleidster van de kleu
terschool te Terhorne, mej. Hiske Oos-
terhaven, kleuteronderwijzeres in Droge-
ham, geboren in Edens. De benoeming
gaat in op 1 jan. 1973.
Katholieken, bezoek allen de propagan-
dafeestavond van de Roomse drankbe
strijding. Pater Bloem spreekt. Entree
f 0,30.
Bolswards Nieuwsblad
Er gaat geen dag voorbij, of ons blad
krijgt verkiezingsmanifesten toegestuurd
partijprogramma’s, gehouden redevoerin
gen enz. Allemaal met de bedoeling dat
we het zullen publiceren. Dan weer wil
DS’70 ons voor hun karretje spannen,
dan weer de VVD, dan weer een andere
partij. We hebben het besluit genomen
aan deze partijpolitieke propaganda niet
mee te doen. Daar zijn de pamfletten
voor. Hetzelfde geldt voor verslagen van
allerlei verkiezingspropagandabij eenkom
sten. Als we zouden willen, zouden we
avond aan avond op pad kunnen gaan om
dan weer dit kamerid te horen en dan
weer dat, nu eens de minister „zus” en
dan weer de minister „zo”, ook hier zul
len we geen aandacht aan kunnen schen
ken. Keer op keer zou ons blad dan het
karakter krijgen van een verkiezings-
krant, vandaag voor de ene partij, mor
gen voor de andere. En dat met de kans
dat de een vindt dat zijn partij is tekort
gedaan en een ander dat die van zijn
buurman is bevoorrecht. Ook correspon
denten behoeven ons geen verslagen van
verkiezingsbijeenkomsten te melden. Het
zou gewoon van het goede te veel wor
den.
Natuurlijk: er is een niet geringe werk
loosheid van circa 125.000 man, maar
werklozen hebben in 1972 geen honger.
Ons uitgebreide stelsel van sociale voor
zieningen zorgt ervoor dat de schrijnen
de verschijnselen, waarmee de massale
Als die stemming niet een ommekeer
neemt - en hoe zou dit moeten gebeu
ren? - dan zouden de stembussen op 29
november wel eens tamelijk leeg
kunnen blijven. Natuurlijk, de partijen
zijn allemaal druk in de weer om tot in
de verste uithoeken van het land de
mensen op te trommelen voor manifesta
ties en bijeenkomsten. En de trouwe par
tijgangers zullen ook wel verschijnen.
Maar aan de man in de straat, wie dat
ook is, lijkt het allemaal voorbij te gaan.
Het zijn maar relatief weinigen, die de
barricaden bestormen. Mischien komt ’t
omdat de mensen niet langer de verha
len willen aanhoren dat ze offers moe
ten brengen, dat de buikriem aange
haald moet worden. Wie echt moeilijk
zit wil dergelijke verhalen niet horen,
wie het intussen wat beter heeft gekre
gen al evenmin. De moeilijkheid is dat
er nauwelijks thema’s te bedenken zijn
Bij de verkiezing deed zich overigens 'n
nogal merkwaardig feit voor. De demo-
tratische leden van ’t Amerikaanse Huis
Huis van Afgevaardigden Hale Boggs
(Louisiana) en Nicholas Begich (Alaska)
zijn beiden herkozen. Maar het tweetal
wordt al enige weken vermist nadat hun
vliegtuig boven Alaska was verdwenen.
Hun zetels zullen onbezet blijven totdat
Boggs en Begich definitief en officieel
als
Morgen is het feest in Zweden, ’s We-
rels oudste koninklijke staatshoofd, Gus
taf VI Adolf van Zweden, wordt zater
dag 11 november nl. negentig jaar. Os
car Frederik Wilhelm Olaf Gustaf Adolf
zoals zijn voornamen volledig luiden, is
de zesde vorst van het huis, dat Napo
leons maarschalk Jean Baptiste Berna
dotte tot stamvader heeft. Hij is waar
schijnlijk de enige nog levende persoon,
die met keizer Franz Josef en tsaar Ni
kolaas officieel heeft gesproken.
Hij heeft het recht meer Duitse ordes te
dragen dan welke nog levende Duitser
dan ook en niemand is ooit zo lang in het
bezit van het grootkruis van het Franse
legioen van eer geweest. Hij is Engels
ereadmiraal en Deens eregeneraal.
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
c
o
de wonderbare visvangst, ook al in de
vorm van gezandstraald glas, vervaar
digd door de oud Bolswarder Jan Murk
de Vries, de technische school startte
destijds met een sgravitovoorstelling,
vervaardigd door mej. Riemersma uit
Enschede, kleindochter van bij de oude
re lezers van ons blad als „marykemuoi”
bekende medewerkster aan Bolswards
Nieuwsblad uit de jaren rond 1950, ter
wijl na de uitbreiding een geweldig mo
nument „Groei” werd toegevoegd. Zo
heeft de scholenbouw in Bolsward er
aan meegewerkt, dat er toch iets van ’t
artistieke kunnen van Friese en andere
kunstenaars den volke blijvend kan wor
den getoond. Ook de foto geeft er een
voorbeeld van. Het is weer eens wat an
ders, n.l. een mozaiek, een kunstvorm,
die ons persoonlijk niet het meest over
tuigend aanspreekt, maar die toch al in
het oude Romeinse rijk werd beoefend,
getuige ook de opgravingen in Pompei.
Toen de mozaiek hier werd aangebracht
n.l. door de Friese vooral als schilder
bekende Meinte Walta, was het gebouw
bekend als de nieuwe r.k. landbouw
school. Nu is de school, aan de Sneker-
straat t.o. de Wilhelminalaan, reeds ge
ruime tijd een bijgebouw van de Rijks
Hoger Landbouw Technologische school.
Vandaar hier geen kaas of melkbus,
maar als symbool de korenaar uitgebeeld
met daarboven kennelijk een leraar, die
wat beschermend staat achter zijn pupil,
alles gelegd van scherfjes en steentjes.
Enfin, zolang de „zuivelschool” het
woord „landbouw” in zijn officiële naam
blijft voeren, misstaat dit mozaiek qua
voorstelling niet. De foto werd reeds ge
ruime tijd geleden gemaakt. Als we het
goed hebben onthouden door de heer T.
Siemonsma. Als het niet klopt, moet hij
het maar zeggen.
Veel kwesties waarover de politieke par
tijen elkaar bevechten lijken onder de
grote kiezersmassa nauwelijks of niet te
leven. Zaken als de gekozen minister
president, de invoering van een distric
tenstelsel - de eerste stokpaarden van
D’66 - brengen de massa niet in beroe
ring of vervoering. Zelfs een belangrijk
thema als de gevaren van de milieuver
ontreiniging, dat dankzij een indringende
presentatie toch wel aansloeg, lijkt al
weer over zijn hoogtepunt heen te zijn
Alhoewel de milieu-problemen zelf nog
lang niet zijn opgelost.
-Ierland, komt hier niet voor. Ook voor
belangrijke kwesties van leven en dood -
abortus, sterilisatie, euthanasie - loopt
men in Nederland niet massaal te hoop.
De strijd daarover levert hier hoogstens
de komst van weer een nieuw splinter
partijtje op.
Misschien vindt de lezer het hier ge
schetste beeld te somber. Wellicht ver
gissen we ons en schiet nog voor 29 no
vember een vonk over, waardoor de
mensen echt in beweging komen.
Maar dat moet dan wel snel gebeuren.
werkloosheid in de dertiger jaren ge
paard ging, zich thans niet voordoen.
Natuurlijk, er is in Nederland anno 1972
nog altijd woningnood, althans in het
volle westen. Maar de mensen die daar
onder lijden vormen geen constante
groep, maar een doorstromende en van
samenstelling steeds wisselende catego
rie. Hetzelfde geldt voor groepen
werkende jongeren en studenten.
Nixon is in de westerse wereld vaak
afgeschilderd als een tyran, ja, als „de”
boosdoener, de zondebok, waaraan men
al het nare in de huidige geschiedenis
kon wijten. Vooral de oorlog in Vietnam
gold als testcase. Nu is het merkwaar
dige, dat juist Amerika, die de gevolgen
van deze oorlog zo niet aan de lijve, dan
toch in de portemonnee, terdege voelen,
zich zo overtuigend vóór Nixon hebben
uitgesproken.
In een commentaar op de Amerikaanse
verkiezingsuitslag heeft de VARA een
PSP-medewerker aan het woord gelaten
die als zijn mening uitsprak, dat Ameri
ka zich hiermee buiten de rij van de
beschaafde landen had geplaatst. Hij
achtte het oordeel van de Amerikaanse
kiezer nog erger dan dat van de Duitse
in 1933 toen Hitler werd gekozen, om
dat president Nixon reeds vier jaar aan
het bewind is geweest.
Een van twee, de Amerikanen die Nixon
van nabij kennen zijn inderdaad zo kort
zichtig, of een dergelijk commentator zou
eerst moeten speuren naar diepere oor
zaken.
Wij leven snel. Nog een paar dagen geleden leefden we in de roes van prognoses
en voorspellingen, in de nacht van dinsdag op woensdag zaten we (na een verga
dering ten stadhuize, die op zich zelf al tot in de „kleine uurtjes” duurde) nog
langer dan voor een gezonde bedrust verantwoord was vol spanning via een TV-
reportage de Amerikaanse verkiezingen op de voet te volgen, en nu we dit schrij
ven is het al weer „oud nieuws” en gaat alles op de oude voet voort.
In tegenstelling tot de aanvankelijke be
richten bleek de opkomst van de Ame
rikaanse kiezers tenslotte tegen te val
len. Ongeveer 77 miljoen kiezers gingen
naar de stembus i.pv. de verwachte 85
miljoen. Het opkomstpercentage van 55
was daardoor lager dan in alle verkie
zingen sinds 1948.
Een teken dat de democratie niet meer
zo goed fungeert als wenselijk zou zijn.
Foar de mankelike giet de siime moarns
al finder.
Toch is de sympathieke vorst geen
showman, eerder een geleerde. Zijn pro
fessorale kennis van archeologie, botanie
en geschiedenis heeft hem zelfs talrijke
eredoctoraten bezorgd.
Voor zijn wereldvermaarde verzameling
van Chinees porselein moest een speci
aal museum worden gebouwd.
Als staatshoofd gaf men deze bescheiden
,man op de achtergrond” weinig kans
van slagen. Politici en pers waren de
zelfde mening toegedaan.
Nimmer heeft men zich zo schromelijk
vergist. Want de nieuwe vorst die „plicht
voor alles” als lijfspreuk had gekozen,
bewees dadelijk, dat dit voor hem geen
lege frase was.
Als kroonprins had hij de wereld afge
reisd, maar nu begon hij met een inspec
tietocht, die zich tot de verste uithoeken
van zijn rijk uitstrekte. Gouverneurs van
provincies, burgemeesters, fabrieksdirec
teuren en vakbondsleider overrompelend
met zijn enorme kennis, gepaard aan ’n
niet te stuiten weetgierigheid.
Gustaf Adolf, die als eerste zoon van de
toenmalige kroonprins Gustaf en diens
gemalin Viktoria van Baden werd gebo
ren, heeft bijna 68 jaar gewacht, voordat
hij op 29 oktober 1950, toen zijn vader
Gustaf V 92 jaar oud overleed, de troon
besteeg. Bij het Zweedse volk was hij
toen alleen bekend als geheelonthouder
en bevorderaar van sport als volksbewe
ging.
niet zou verwachten, de herbenoeming
van Nixon goed is gevallen, zelfs in lan
den die het democratische systeem niet
kennen, zoals b.v. in Peking als in Mos
kou. President Podgorny van de Sovjet
unie heeft Nixon in een telegram geluk
gewenst en de hoop uitgesproken dat ’t
herstel van de betrekkingen tussen de
Sovjet-Unie en de V.S. voortgezet zal
worden „in het belang van de internati
onale veiligheid en de wereldvrede”.
Hoge Chinese functionarissen zeiden dat
de overwinning in Peking met instem
ming was begroet. „Een andere man had
beter of slechter kunnen zijn. Van Nixon
weten wij echter dat hij een belofte
heeft gedaan om de betrekkingen met
ons te verbeteren”, aldus een woord
voerder.
gouverneur van de Mexicaanse stad
Monterrey is gezwicht voor de eisen van
een aantal gewapende kapers die een
vliegtuig met twee zoons van de gouver
neur aan boord, hadden gekaapt. De ka
pers eisten een losgeld van f 260.000,
en de vrijlating van zes politieke gevan
genen die zich onder meer schuldig ge
maakt hebben aan bankovervallen.
De kapers waren van plan om met het
losgeld en de gevangenen die bekend
staan als linkse guerrilla’s naar Cuba te
vliegen. Zij dreigden het vliegtuig op te
I
Maandenlang is er gediscussiëerd over
een sociaal contract tussen regering en
bedrijfsleven. Zou dat er komen, zou dat
er niet komen? Het resultaat is bekend:
er komt geen sociaal contract, maar een
sociaal accoord. En de voorzitter van
het N.V.V. is opgestapt.
Zijn tegenstander Groeneveld bond daar
na in en zit nu met de brokken in zijn
eigen verdeelde industriebond. Opposi
tieleider Den Uyl, gemangeld tussen Ter-
heide en Groeneveld, kan zijn „winst”
uittellen.
Sinds jaar en dag bestaat bij het reali
seren van nieuwe gebouwen als b.v.
scholen, opleidingsinstituten, de mogelijk
heid in of aan dat gebouw een kunst
werk aan te brengen. Zo is dit ook te
Bolsward het geval. Het Johannes Brug
man College, de voormalige r.k. H.B.S.
„Sint Martinus” heeft een reliëfbeeld
aan de muur met een afbeelding van de
Heilige, „die er niet zonder kleerscheuren
afkomt” om een door pastoor Ros ge
bruikte uitdrukking (nl. bij de begroe-
tingsreceptie van ds. Nell, de nieuwe
herv. predikant) uit zijn verband te ruk
ken. De r.k. mavo heeft een beeld van
St. Franciscus in de voortuin staan, de
Chr. scholengemeenschap Nijenhove doet
het dubbelop, n.l. met een reliëfbeeld
van gebakken terra cotta van Jentje
Popma en een gezandstraald glas van
dezelfde Friese kunstenaar. De openbare
basisschool kon destijds maar moeilijk
tot een keuze komen, het werd tenslotte
een in Makkum gebakken kopie van een
tegeltableau uit het Rijksmuseum, voor
stellende een doorsnee van de voormali
ge gleibakkerij te Bolsward. De gere
formeerde school Rehoboth doet het met
