Breznjev (uit nood?) toch wel
blij met Nixon
de week
Foto
van
Naar een minderheidskabinet
Gabe SKroar
i
i
Australië optimistisch inzake de
gevolgen van de EEG
I
HAKKEN
RIEMERSMA’S
sclioen-service
Gouden filmpjes
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHlillIlllllH
klaar,
terwijl u wacht
I
3D
WEES RENTEBEWUST
NOG STEEDS 7% BIJ 1 JAAR VAST
HYPOTHEEKGELDEN BESCHIKBAAR
3E
*1*1*1*
K!*!*l*!*;*'*l*i*l* *;*i*'*:*
*1*1*1*
STICHTING
SPAARBANK
EN KLEINE SCHOEN-
REPARATIES
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
„HARLINGEN”
NOORDERHAVEN 114 HARLINGEN
TELEFOON 05178—2475 GIRO 822009
a
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Hwat hat
1
VRIJDAG 17 NOVEMBER 1972
111e JAARGANG No. 90
Giro 887926
Australische export
Snekerpoort 21 - Bolsward
Basisprincipe
Australië richt zich op EEG
Vergissen is menseljjk
Vertrouwen in economie
Liberalisering
Blij met Nixon
Buurpraatje
Goed bekeken
Extra parlementair
3e WEEK NOV. 1922
Randversiersels
twj
Naar minderheid?
4i/2 DAGELIJKS OPVRAAGBAAR
Weer praten?
us hjoed to sizzen
'OOOOOOOOOOOOC
Kans voor DS’70 gering
Als het verlies van KVP, AR en CHU op
Advertentieprijs: 20 ct. per mm.
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Abonnementsprijs f 7,15 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Bij kramp en kou kunt u baat vinden bij
V.S. pepermunt.
De jaarwedde van de klerk meteropne-
mer te Bolsward wordt bepaald op f 1300.
Bij concerten in het Park zal voortaan
geen 10, doch 5 centen entree worden
gevraagd.
De heer Joh. Tolsma, de jonge vrachtrij
der te Witmarsum gaat met zijn tijd
mee en zal een vrachtauto aanschaffen.
Op enkele plaatsen mond en klauwzeer
geconstateerd.
Aufgebot. Es wird zur allgemeinen Kennt
nis gebracht, das 1) der Baufacharbeiter
Age Jakob Postema, ledig, wohnhaft in
Bolsward, in den Niederlanden, ’t Laag
nr. 7; 2) die Köchin Annette Robertdine
Leemhuis, ledig, wohnhaft in Weener,
Mühlenstrasse nr. 4, Freistaat Reusen,
die Ehe miteinander eingehen wollen.
De heer O. Norbruis, hoofdcommies ter
secretarie te Witmarsum benoemd tot
burgemeester van de gemeente Schoone-
beek (Dr.)
Heerebaai ,,’t Haasje” 55 cent per half
pond.
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
voedselvoorziening in hoge mate van
Amerika afhankelijk. Zodoende!
Terug naar Europa. Goed bekeken ach
ten we de volgende maatregel.
Op het gehele Zwitserse wegennet, met
uitzondering van de vierbaans-snelver-
O
o
o
o
O
O
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
Er zijn natuurlijk ernstiger misverstan
den, misverstanden die soms aanleiding
kunnen geven tot onnodige spanningen.
Hierop heeft Willy Brandt wat gevonden.
De regeringsleiders van Oost- en West-
Duitsland zullen voortaan met elkaar via
een directe telefoonlijn contact kunnen
opnemen.
MEESTER
SCHOENMAKER
dat zonder DS’70 de confessionelen en li
beralen geen meerderheid kunnen vor
men. In het gunstigste geval houden zij
samen hun 74 zetels van thans.
Bést biteard, it skip forlern, mar it eas-
fet bihalden.
Uitg. A. J. OSINGA n.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Tegenover elkaar staan in de strijd dit
keer twee grote blokken. Het blok van
KVP, AR en CHU beschikt thans in to
taal 58 zetels. Het andere blok van PvdA,
D’66 en PPR telt 52 zetels. Deze twee
blokken bepalen samen met de VVD (16
zetels) en DS’70 (8 zetels) de verkiezings
strijd. De andere partijen en partijtjes
zijn in feite randversiering. Zij komen
zeker niet voor het dragen van regerings
verantwoordelijkheid in aanmerking. Het
zijn ter rechterzijde de „zwaar” Christe-
telijke Partijen GPV (2 zetels) en S.G.P.
(3 zetels), de Boerenpartij en de twee
Middenstandspartijtjes N.M.P. en DMP,
met ieder één zetel. Ter linkerzijde strij
den dan nog de PSP (2 zetels) en de CPN
(6 zetels).
o
o
MS
Bolswards Nieuwsblad
Wymbritseradeek
Het zal zo langzamerhand wel wat in
„het vergeetboek” raken, dat de katho
lieke gemeenschap van Bolsward lange
tijd 2 parochies heeft gekend, elk met een
parochiekerk, die in dezelfde straat maar
enkele minuten gaans van elkaar af
stonden. De oorsprong van deze toch wel
merkwaardige situatie is terug te vinden
in de tweede helft van de 17e eeuw, toen
zowel de Franciscanen als de Jezuieten
elk een z.gn, „statie” in de stad hadden
met een eigen parochiekerk. Een strikte
scheiding tussen deze beide staties wat
betreft hun grondgebied blijkt er overi
gens niet te zijn geweest. Iedereen mocht
zelf kiezen waar hij bij wilde horen, met
uitzondering van de zuidelijke en wes
telijke' van Bolsward gelegen dorpen,
want daar kwamen alleen de Francisca
nen. Het werkterrein van de paters Je
zuieten bevond zich toentertijd voor een
zeer groot deel op het friese platteland,
vandaar dan ook vermoedelijk het feit,
De Russische partijleider Breznjev heeft
in het openbaar zijn voldoening uitge
sproken over de herverkiezing van pre
sident Nixon en verklaard dat Moskou
van zijn kant alles zal doen om de reeds
ingetreden verbetering in de Russisch-
Amerikaanse betrekkingen te stimuleren.
De Russen zijn in hun buitenlandse po
litiek altijd harde realisten geweest die
hun ideologische opvattingen gaarne op
een laag pitje zetten als hun dit beter
uitkomt.
De Sovjet-economie maakt een kritieke
periode door nu de oogsten van graan
en aardappelen beneden alle verwachtin
gen zijn gebleven. Er is voorts een te
kort aan vlees, aan spijsolie en aan an
dere levensmiddelen en er zijn te weinig
transportmiddelen.
De Sovjet-Unie is voorlopig voor haar
Nu nog wat wereldnieuws uit de econo
mische sector. De Australische Minister
van Buitenlandse Zaken Nigel Bowen,
heeft in een overzicht van Australië’s po
litiek ten opzichte van de met Groot-
Brittannië uitgebreide EEG benadrukt,
dat de recente ontwikkelingen niet in
houden dat de banden tussen Engeland
en Australië zullen verzwakken. Maar
hij voegde daar onmiddellijk aan toe,
dat Australië streeft naar innige en har
monische betrekkingen met de hele Eu
ropese Economische Gemeenschap, Groot
-Brittannië daarbij inbegrepen. Minister
Bowen zei ook, dat Engeland, de EEG,
de Verenigde Staten en Japan tot nu toe
de voornaamste investeerders zijn in de
ontginning van Australië’s reusachtige
natuurlijke hulpbronnen en dat deze
landen, met inbegrip van Nieuw-Zeeland,
verantwoordelijk rijn voor omstreeks 70
procent van de Australische handel. „Ge
zien in het licht van ons traditionele han-
delspatroon zal de EEG onze belangrijk
ste partner zijn”, verklaarde de minister.
29 novembér zeer beperkt zou blijven
en de jongste verkiezingsenquetes wijzen
daar op - dan zouden de vijf partijen van
het oude kabinet Biesheuvel weer op
rond de 80 zetels kunnen uitkomen. Dat
is een meerderheid, zij het niet erg ruim.
Bij stemmingen over belangrijke zaken
zaken zouden er dan geen „uit de boot
vallers” mogen zijn, want anders dreigt
de meerderheid weer in een minderheid
te verkeren.
O
o
o
o
o
o
o
o
Maar los hiervan: de kans op nieuwe
deelname van DS’70 aan een kabinet is
gering, want de confesionelen staan er
zeer huiverig tegenover. Zij vinden dat
DS’70 getoond heeft nog niet politiek er
varen genoeg te zijn. Vooral tussen AR
en DS’70 bestaat een diep ingeworteld
wantrouwen, dat zich toespitst op de fi
guur van de AR-minister Boersma (Soc-
Zaken) enerzijds en de ex-ministers van
DS’70 Drees en de Brauw anderzijds. Zij
hebben elkaar al wederkerig toegeroepen
niet opnieuw samen in een kabinet te
willen zitten. De moeilijkheid is echter,
De problemen zouden aanzienlijk minder
zijn wanneer links de frustraties uit ’66
van de nacht van Schmelzer (het einde
van de Rooms-Rode Samenwerking) ein
delijk van zich af zou zetten en zou in
gaan op de uitnodiging van de confes
sionelen om „te gaan praten”. Want
daar zal het uiteindelijk toch ooit weer
van moeten komen. Zolang dat niet ge
beurt, blijven wij verkiezingen houden.
De toetreding van Groot-Brittannië tot
deze internationale handelsmacht zou
volgens minister Bowen wel eens kunnen
leiden tot een toenemende liberalisering
en internationalisering van de handels
politiek, hetgeen van groot belang kan
zijn voor de stabiliteit van de wereld
handel en de bestaanszekerheid van vele
andere landen in de wereld. Minister
Bowen verklaarde tenslotte dat Australië
het vaste voornemen bezit nauwe betrek-
In 1745 te Bolsward 800 runderen aan
runderpest overleden, w.o. alle 15 bees
ten van burgemeester Pieter Algra
Speciaal voor jonggehuwden hebben wij een zeer aantrekkelijk
aflossingssysteem. Vraagt vrijblijvend inlichtingen.
De 8,8 miljoen stemgerechtigde Nederlanders - waaronder rond één
miljoen nieuw, jonge kiezers - hebben op 29 november a.s. keus uit
16 partijen. In sommige van de 18 kieskringen doen ook nog vier
andere groeperinkjes deel. Van de 16 over het gehele land strijdende
partijen zijn er 15 al in de groene bankjes van de Tweede Kamer
vertegenwoordigd. De zestiende is de Rooms-Katholieke Partij Ne
derland (RKPN), die proberen gaat van de KVP kiezers‘los te weken.
Hoe ongewis het stemresultaat van 29
november op dit moment ook nog moge
zijn, een ding staat wel vast: voor geen
enkele partij of partij enblok is een meer
derheid weggelegd. Als er na de verkie
zingen weer een kabinet moet komen
dat steunt op een parlementaire meer
derheid, dan zullen daar zware onder-
handelingen tussen minderheidsgroepe
ringen aan vooraf moeten gaan. Vast
staat reeds dat het blok van de linkse
drie (PvdA, D’66 en PPR) na de verkie
zingen niet wil onderhandelen met wie
dan ook, ook niet met het confessionele
blofc (KVP, AR en CHU). De linkse drie
willen wel, als zij groter zouden worden
dan het confessionele blok, als minder-
dat er omstreeks 1637 in Bolsward zelf
70 parochianen waren, maar uit de om
liggende dorpen naar verhouding betrek
kelijk veel meer, b.v. uit Burgwerd 26,
Waaxens 20, Hichtum 7.
Toen in 1776 bij besluit van Gedeputeer
de Staten de Jezuieten het land moesten
verlaten (hun orde was èerder in 1773
door de toenmalige Paus ontbonden ver
klaard), kwam hun parochiekerk in
Bolsward, toegewijd aan de H. Martinus
met destijds een aantal parochianen van
plm. 400, onder het bestuur te staan van
de z.g.n. wereldheren. Traditioneel bleef
een groot deel van de r.k. boerenbevol
king, zowel uit de stad als uit de omlig
gende dorpen bij deze kerk behoren. De
ze situatie is tot aan het einde van het
bestaan van deze parochie zo gebleven.
In 1932 werd de in 1849 gebouwde Fran-
ciscuskerk afgebroken en door een grote
re vervangen. De bij deze kerk behoren
de parochianen zijn toen enkele jaren in
de Martinuskerk te gast geweest, waar
van de accommodatie provisorisch werd
uitgebreid met een aantal zitplaatsen op
het koor. Toen in 1934 de nieuwe St.
Franciscuskerk in gebruik kon worden
genomen, werden de 2 tot dusverre be
staande parochies samengevoegd en was
de Martinuskerk, ook wel genoemd „de
kleine kerk” overbodig geworden. Lan
ge tijd heeft deze leeggestaan, maar
kreeg met de vestiging van een R.K.
HBS (thans het Jan Brugman-college) in
Bolsward een nieuwe bestemming, n.l.
als internaat voor de jongens-leerlingen.
Een nieuwe Franciscaner communiteit,
voornamelijk leraren van het tegenwoor
dige Jan Brugman-college, vestigde zich
in de vroegere pastorie ernaast.
Zo ontstond het wat excentrieke gebouw
dat u op deze foto ziet, in de zomer
„frontaal” geheel met een klimopsoort
bedekt. Vooral de wat oudere, thans bui
ten Bolsward woonachtige lezers van dit
blad zullen moeite hebben hierin de
vroegere, in het stadbeeld zo vertrouwde
Martinuskerk te ontdekken, dat destijds
ook een torentje had.
In de geschiedenis van dit gebouw dreigt
opnieuw een kentering te komen, door
de terugloop van het aantal leerlingen
dat van buiten Bolsward, voornamelijk
van buiten de provincie, het Jan Brug
man-college bezoekt en in het internaat
is gehuisvest. Het ligt n.l. in de bedoe
ling het internaat met ingang van het in
september 1973 aanvangende schooljaar
te sluiten. Hopelijk vindt het gebouw dan
spoedig weer een andere passende be
stemming.
kingen met de EEG te onderhouden, een
streven dat bij voorbeeld wordt geïllu
streerd door de versterking van de Au
stralische vertegenwoordiging bij de ver
schillende lidstaten, in het bijzonder
in Brussel. „Daardoor” zei de minister,
„Zullen we beter zijn toegerust om de
ontwikkelingen in deze economische
groepering te kunnen volgen en beïn
vloeden.”
Een van de „basis-principes” waarmee,
volgens haar, de Amerikanen accoord
waren gegaan en waaraan ook, aldus
mevrouw Binh, „niet meer getornd kan
worden” is de aanwezigheid van de be-
vrijdingsstrijdkrachten” in Zuid-Viet-
nam. „Bevrijdingsstrijdkrachten” is de
communistische aanduiding van de in
het zuiden aanwezige Vietkong-eenheden
waartoe automatisch en stilzwijgend
ook de naar schatting 150.000 Noordviet-
namese troepen worden gerekend.
Het is echter juist de voortgezette aan
wezigheid van deze Noordvietnamese
troepen, door Saigon zelfs op ruim 300
duizend geschat, die de Zuitvietnamese
president Thieu tot zijn verzet tegen het
ontwerp-vredesverdrag heeft aangezet.
Ondanks optimistische geluiden uit Was
hington als zou Thieu na zijn gesprek
met Kissingers plaatsvervanger, gene
raal Haig, een soepeler houding hebben
aangenomen, verluidt uit Saigon dat de
Zuidvietnamese president blijft vasthou
den aan zijn eis dat Hanoi schriftelijk
moet verklaren zijn troepen uit het zui
den terug te trekken. Dit nu zou voor
Hanoi bijna onmogelijk zijn, daar het
nooit heeft toegegeven troepen in het
zuiden te hebben.
Het meest voor de hand liggend lijkt
thans daarom toch het optreden van een
links of van een confessioneel minder
heidskabinet. Het zou zeer wel zo kun
nen uitkomen op 29 november dat beide
blokken nagenoeg even sterk uit de bus
komen. Welk blok dan ook zou gaan re
geren, het zou een vrij kortstondige af
faire worden. Een links kabinet zou im
mers constant aangewezen zijn op steun
van de confessionelen en bij wijze van
spreken iedere dag door de confessionelen
ten val kunnen worden gebracht. Omge
keerd zou een kabinet van KVP, AR en
CHU nu eens op het linkse blok en dan
weer op VVD en DS’70 moeten steunen.
Op die manier dreigt het gevaar dat de
confessionelen tussen links en rechts ge
mangeld worden. Een weinig aanlokke
lijk vooruitzicht. Misschien valt daarom
nog wel het meest te zeggen voor de
vorming van een extra-parlementair ka
binet. Een kabinet dat niet steunt op af
spraken vooraf met de politieke partijen
en dat bestaat uit mensen die thans niet
in de hitte van de politieke strijd staan.
Voorstanders van zo’n kabinet zijn KVP-
voorzitter De Zeeuw en PPR-lijsttrekker
De Gaay Fortman. Zij krijgen echter
voor dit idee weinig bijval.
keerswegen, wordt met ingang van 1
januari een maximum-snelheid van 100
kilometer per uur ingevoerd.
Op snelwegen blijft een „aanbevolen
snelheid” van minimaal 80 en maximaal
120 km per uur van kracht.
Tegelijkertijd worden in verschillende
kantons maatregelen overwogen tegen
sneeuwbanden met „spikes”, omdat de
ervaring heeft geleerd, dat deze per sei
zoen voor ongeveer 30 gulden per band
schade veroorzaken aan de wegen.
o
o
o
7'
O
O
O
o
o
o
'7>
o
Tenzjj zich er plotseling een wending ten goede voordoet er kan
tussen het schrijven van dit artikel en het moment, waarop u het
leest zich tenslotte heel veel voordoen suddert het vrede potje, dat
Nixon na zijn herverkiezing nog steeds op het vuur heeft, nog rustig
voort. De vertegenwoordigster van Noord Vietnam op de vredesbe
sprekingen te Parijs.
Mevrouw Binh meent dat Nixon via Kissinger probeert wezenlijke
veranderingen aan te brengen in het door beide zijden aanvaarde ont-
werpaccoord, met het doei de Vietkong „aan de genade van haar
vijanden uit te leveren.”
En het kan de beste overkomen. Zo b.v.
het Indonesische parlementslid Rachmat
Witoelar, die maandag in de Finse hoofd
stad Helsinki arriveerde, in de ver
wachting daar de veiligheidsconferentie
van de Interparlementaire Unie (IPU) bij
te wonen. Hij kwam van een koude ker
mis thuis: aan de ontstelde parlementa
riër werd meegedeeld dat hij twee
maanden te vroeg was.
De Finse organisatoren van de conferen
tie hadden besloten de conferentie tot
januari uit te stellen.
Witoelar is nog dezelfde dag naar huis
teruggekeerd.
De toetreding van Engeland tot de EEG
kan de export van Australië nieuwe mo
gelijkheden biede- zo heeft de Britse
Hoge Commissaris in Australië, Sir Mor
ris James, verklaard op een bijeenkomst
van de Brits-Australische Handelsasso-
ciatie. Hij wees in dit verband bij voor
beeld op het Europese tekort aan rund
vlees, dat - na Engelands toetreding -
Australië’s exportmarkt kan vergroten.
Ook zag Sir Morris James kansen voor
de export van mineralen. Op het ogen
blik neemt Engeland slechts 1/18 deel
van de Australische export af, maar na
de overstap naar de EEG zou dat wel
eens belangrijk meer kunnen worden, zo
verwacht hij. Over de moeilijkheden die
door de Britse toetreding zijn ontstaan
in Australië, merkte hij op, dat dit dui
delijk de problemen zijn van een over
gangsperiode.
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
w
Om bij het verre werelddeel nog even te
blijven: De Australische premier, Wil
liam McMahon, heeft onlangs zijn ver
trouwen in de toekomst van de Austra
lische economie uitgesproken en voor
speld, dat de statistieken van de arbeids
markt zouden bewijzen dat de overheids
maatregelen op dit punt succesvol zijn
geweest. Inmiddels heeft de eerste minis
ter in dat opzicht gelijk gekregen: op
nieuw zijn de werkloosheidscijfers ge
daald. Er zijn ook duidelijke tekenen van
vooruitgang voor wat de huisvestingssi
tuatie betreft, terwijl de buitenlandse
betalingsbalans een gunstige ontwikke
ling vertoont. Het vertrouwen van de
minister wordt onder meer geïllustreerd
door recente exportcijfers, die een onge
kend hoog niveau hebben bereikt.
heid gaan regeren. KVP, AR en CHU
willen op hun beurt „desnoods” ook wel
als minderheid regeren. De confessio
nelen gaan liever weer regeren in een
kabinet dat een meerderheid in de ka
mer achter zich heeft.
Daartoe zou men dan weer aangewezen
zijn op samenwerking met de VVD en
DS’70. Die combinatie van vijf partijen
beschikt thans over 82 zetels. Zoals be
kend, steunt het huidige kabinet-Bies-
heuvel van confensionelen en VVD na de
kabinetscrisis met DS’70 op 74 zetels, een
minderheid dus.
WW
tv
