Dr. W. Vastbinder
Tussen
over
huisarts en kliniek
1
Boalsert yn wintersfear
Ga&eSkroar
J
r. jk
i
gz
lan
Fan stêd
en
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
J. Y. Gietema,
,Zwemclub Bolsward’
schrijver van
De utfiner
h-*tó/A**
1
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
4
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
112e JAARGANG No. 5
DINSDAG 16 JANUARI 1973
Wymbritseradeel.
■i
4
SS-
Het begin
Onderzoek
Handicap
Consultatiebureaus
De remedie
W'V?1
Wat is nu zo'n regionaal instituut
üs hjoed to sizzen
OM IT LANBOUSKIP HINNE II
Advertentieprijs: 21 ct. per mm.
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Het vaak benauwd en ziek zijn leidt tot
schoolverzuim, het leidt bovendien tot
We moeten hier wat aan doen. We moe
ten er meer aan doen dan dat we tot nu
Een kind komt met CARA-klachten bij
de huisarts. We nemen aan dat de huis-
Een regionaal instituut is een instituut
waarin een regionaal team werkt. In dit
team moeten verschillende disciplines
vertegenwoordigd zijn, zowel medische,
bijvoorbeeld longartsen en kinderartsen,
als niet-medische, bijvoorbeeld psycho
logen, pedagogen enz. Het instituut moet
achter zich hebben staan een longkliniek
en bovendien ruimte, apparatuur voor
pedagogen, psychologen en maatschappe-
pa tsjin (to) lege prizen. Nou mar öf-
wachtsje oft it wizige EEG griente- en
fruitbilied ek hwat opsmyt.
In hiel oar punt is de energyfoarsjen-
ning. Dy hat yn it foarjier fan 1972 foar
hiel hwat ünrêst soarge, binammen yn
de tünbou. Mei de NV Gasuny binne op
it lést aparte tünbouregelingen troffen
oangeande it ierdgasbilied.
De goede fruitprizen yn de öfroune
hjerst wiene to tankjen oan in to min
oan opbringst, net allinne yn üs lan, mar
yn de hiele EEG. Nettsjinsteande de kap-
aktiviteiten yn de EEG-lannen driget der
by in normale dracht lykwols noch altyd
oerproduksje. Dêrom neamt it Lanbou-
skip it spitich, dat der noch neat dien is
om de groeijende ynfier yn it iere foar
jier üt de subtropyske lannen hwat yn ’e
hén to halden. De tünbou wint yn it hie
le agraryske bistel oars wol oan. Yn dit
forban kaem yn de nijjiersrede ek it
feit oan de oarder, dat neffens it bi-
driuwslibben de bihertiging fan de tün-
boubilangen yn it lanbouskip der wol-
ris oan hat. Neffens Ir. Knottnerus hat
elke agraryske sektor binnen it Lanbou
skip alle mooglikheden en binammen alle
kansen, dy’t men seis skept. Dêrom stel
de hy de fraech oft binammen de tünbou
wol foldwaende gebrük makket fan de
tsjinsten fan it lanbouskip. Dér fandinne
is yn 1972 in oanset makke foar in bette-
re organisaesjestruktuer fan de tünbou
Abonnementsprijs f 7,50 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uttg. A. J. OSINGA b.v„ Bolsward
Administratie- en Redactie-adreat
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
De stêd wurdt wekker, de minsken gean op paed
op it hastich ritme fan it deistich libben
Dochs haldt men efkes lins yn dit formidden:
in stikje pür natür, kontrast fan Ijocht en skaed.
J. B. Elzünga
Forline wike ha wy mei in oersjoch oer
de posysje fan de lanbou, oangeande bü-
ter en tsiis, kij, keallen en bargen yn
nasjonael-, EEG- en wraldforban, al de
hals jown fan de nijjiersrede fan de
foarsitter fan it Lanbouskip, mar der
binne dochs noch wol in pear aspecten op
it agrarysk mêd, dy’t de oandacht freeg-
i je.
Bolswards Nieuwsblad
Allereerst enkele onderzoekingen die op
dit punt zijn gedaan, gaande zijn of nog
worden ondernomen.
Het Utrechtse project heeft een voor
lopig resultaat opgeleverd. Het is duide
lijk gebleken dat nog niet alle artsen het
belang van een sociale begeleiding in
zien, een aantal gelukkig wel. Het onder-
zoek komt in een andere fase en wel de
fase van het werkelijk verlenen van hulp.
De ervaringen die al zijn opgedaan zijn
van grote betekenis voor de ontwikke
ling van onze verdere plannen. ASMAVA
heeft ook al duidelijk gemaakt dat er een
grote behoefte bestaat aan sociaal-medi-
sche begeleiding. We kunnen van deze
ervaringen van ASMAVA nog niet ten
volle profiteren omdat de zaak tekort ge
leden is gestart. Het werk van de Noor-
.delijke stichting is in dit opzicht bijzon
der waardevol. Er zijn geregeld bijeen
komsten met deze onderzoekgroepen.
Utrecht heeft daartoe het initiatief ge
nomen. Ook anderen maken zich op dit
terrein verdienstelijk. Dat betekent dat
we zo langzamerhand een idee gaan krij
gen over de mogelijkheden en onmoge
lijkheden op dit gebied, over de hulp die
van de kant van de overheid, van de me
dicus, van de verpleegkundige van de
maatschappelijk werker en vele anderen
geboden zou kunnen worden, ware het
dat er voldoende mankracht was, vol
doende geld en voldoende organisatie.
Alle bigj in is slim, sei de boer, en hy
woe de kou by de sturt yn ’e hüs lüke.
toe gedaan hebben, ook al is dit lang
niet weinig.
In de eerste plaats zullen we verder
moeten gaan met het vergroten van ons
inzicht in de ziekte zelf. Op de begroting
is .weer een groot bedrag uitgetrokken
voor wetenschappelijk onderzoek en dat
is nog steeds hard nodig. Een paar jaar
geleden is reeds gesproken over deze
research. Deze keer sprak dr. Vasbinder
meer over het tweede aspect van de
astma-bestrijding en wel het sociaal-
medische gedeelte. Hij is n.l. van mening
dat we aan het begin staan van een ont
wikkeling waar enerzijds aan het socia
le aspect betere aandacht zal worden ge
schonken en tegelijkertijd anderzijds een
betere samenwerking tussen het soma
tische en sociale aspect kan groeien.
It hat rüch ferzen, it beamte stiet to pronk
yn d’ iere moarntiid tsjin in hwat skiere loft
De grêft leit ticht en foar in gaedlik skoft
foun fügelt op it iis in boartlik honk.
Boalsert
niet goed mee kunnen doen, het aan de
kant blijven staan, het doorgaan voor
’n „saaie plet” en wanneer er veel school
verzuim is ook nog voor een domoor. Het
is duidelijk dat er een grote achterstand
in de ontwikkeling ontstaat op geestelijk
gebied, het leggen van contacten met an
deren, met name die Contacten die het
kind in deze periode moet leggen en wel
met z’n kameraden en onderwijzer. Wan
neer deze niet begrijpen wat er aan de
hand is en dat is nog veel te vaak zo,
wordt hij in het leggen van deze con
tacten in hevige mate bemoeilijkt. Het
kind raakt geïsoleerd, raakt buiten het
spel, iets waardoor de ziekte zelf ook
al spoedig aanleiding geeft. Immers, tij
dens een aanval wenst de patiënt graag
helemaal met rust gelaten te worden en
trekt zich daarom terug.
Misschien kan men wat het laatste be
treft de hulp krijgen van de consultatie
bureaus voor tuberculose. Met een vier
tal daarvan is men in vergevorderd over
leg over enkele experimenten. Men wil
graag weten of de consultatie-bureaus in
staat zijn GARA-patiënten, die niet be
kend zijn, die niet of onvoldoende be
handeld worden, op te sporen en bo
vendien of de consultatie-bureaus be
hulpzaam zouden kunnen zijn bij een
(stuk) sociaal-medische begeleiding van
CARA-patiënten. Indien dat zo zou zijn
dan zou dat een bijdrage betekenen tot
de benodigde mankracht en misschien
ook tot de nodige organisatie. Waar men
naar toe wil is het regionale instituut.
Men komt deze uitdrukking reeds tegen
in de begroting.
Een voorbeeld
arts de patiënt zorgvuldig onderzoekt en
een zorgvuldige behandeling pleegt in te
stellen. Het blijkt dat het een licht ge
val betreft, dat er geen psychische of
sociale problemen te voorschijn komen
en de huisarts stelt zijn behandeling in.
Het kind komt terug na enige tijd, maakt
het redelijk wat betreft zijn CARA, maar
de moeder vertelt toch, dat er nogal Wat
schoolverzuim is en bij Verdere navraag
blijkt dat het kind niet goed met ande
re kinderen kan spelen. Contact wordt
gezocht met de onderwijzer, een fysio
therapeut en met wie de dokter verder
maar nodig acht. Ondertussen wil de
onderwijzer graag pedagogisch advies en
de dokter is eigenlijk ook niet helemaal
te spreken over de gang van zaken. Een
onderzoek en een advies op allerlei ge
bied wordt gewenst. De patiënt wordt
doorgestuurd naar een regionaal insti
tuut. Het kan natuurlijk zijn dat in het
begin al duidelijk is, dat het geval gecom
pliceerd is en de dokter hem meteen
doorstuurt naar een regionaal instituut.
Natuurlijk kan de huisarts de patiënt
ook naar een specialist sturen, wanneer
somatische klachten daartoe aanleiding
geven. De specialist op zijn beurt kan
dan weer het regionaal instituut inscha
kelen, wanneer de ernst van de astma
en het gecompliceerde beeld daartoe aan
leiding geven.
waar men het instituut zou kunnen
plaatsen en op die manier het hele land
bestrijken. Het leek spreker echter dat
het het beste is aansluiting te zoeken bij
datgenen wht al bezig is te ontstaan en
daar de helpende hand te bieden. Dat
laatste is nu begonnen. We zullen hopen
dat de patiënten bij deze nieuwe opzet
baat zullen vinden.
yn it Lanbouskip. Men tinkt oan in <;f-
dieling per sektor mei ien oerkoepeljend
orgaen binnen it Lanbouskip. Fansels
binne der ek noch oare aspekten, ü.o. dy
fan de arbeidsforhaldingen. Yn alle un
der it Lanbouskip fallende sektoaren
binne de CAO’s ta stan kommen. Dizze
CAO’s bislagge sa’n 45.000 wurknimmers
yn it agraryske bidriuwslibben.
De forhaldingen leine moai goed. Neamd
kin noch wurde, dat yn 1972 lokkich oer-
ienstimming birikt is oer in saneamd
soasiael füns ta de finansiering fan de
foarljochting en foarming troch de wurk
nimmers organisaesjes. Ek is it pen-
sioensreglemint fan it Bidriuwspen-
sioensfüns foar de Lanbou foroare. It
ütgongspunt, dat 70 °/o fan it léste lean
as pensioensrjocht jildt is in wichtige
stap. Heech op it forlanglistke fan de
selsstannigen stiet de folksforsekering
foar arbeitsüngeskiktheit. Neffens de
hear Knottnerus mei de ynfiering fan
dizze forsekering op basis fan in SER-
advys net op de lange baen skoud wur
de. It üntbrekken fan dizze forsekering
yn it pakket fan soasiale foarsjenningen
neamt it Lanbouskip in great manko.
Yn in léste artikel wolle wy noch it ien
en oar meidiele oangeande de foaroa-
ring op it gebiet fan de bil^stingen, it
fiskale aspekt dus, b.g. oer de fiskale al-
dedeireserve, de selsstannigen-öftrek en
de ynfestearingsóftrek. Oant safier dis
kear.
Yn de hinne- en einehalderij binne de
prizen sahwat yn balans bleaun. It meas-
te ha wy der hjir net fan forriommen,
hwant ütsein op de sangroun wol it hin-
nebuorkjen hjir by uzes net sa tige. Der
wurdt woliswier yn üs eigen lan wol
hwat langer hwat mear hin iten, nou’t
men der seis net foar nei it hinnehok of
nei de poulier ta hoecht, mar de bistkes
yn de supermerk samar üt de djipfries-
kiste pakke kin. Yn de fokkerij en mes-
terij fine wy hjirre ek it algemiene byld
fan de sterk omheechrinnende kosten,
dy’t de rjemme fan de hinnemolke helje,
as jo üs de hwat brike byldspraek for-
jaen wolle. Bütendat krige men yn de
slachtbidriuwen noch in ekstra lést to
dragen troch de ynfiering fan de veteri
naire keuring, Hoewol dizze keuring nef
fens Ir. Knottnerus op himsels in goede
saek is, hie de maetregel foar de hiele
EEG jilde moatten en net allinne foar
it hannelsforkear üt üs lan wei nei de
oare EEG-lannen ta. Hjir wurdt, al is it
mar tydlik, dochs mei twa mjittén met
ten „en dat is net earlik”.
Foar de tünbou hat 1972 in hiel bysünder
jier west. It mienskiplik griente- en
fruitbilied hat definityf syn bislach krige.
Dit jowt in greatere proteksje (bisker-
ming) tsjin de ynfier troch tredden. Bi
nammen de tünders hiene de léste tiid
gans lést fan de almar oanwinnende
stream fan glêsprodukten üt East-Euro-
Het kind dat van school komt gaat met
een flinke handicap de maatschappij in,
een handicap die de maatschappij zelf
nog vergroot. Immers er zijn nogal wat
bedrijven en met name ook overheids
bedrijven die voor astma-patiënten ge
sloten zijn en ook verder is de maatschap
pij niet zo vriendelijk. Een klein voor
beeldje: in vrijwel ieder gezelschap
wordt gerookt, vele astmatici verdra
gen geen rook en dat betekent in feite
dat elk gezelschap d.w.z. elke vergade
ring, elke bruiloft, elke verjaarspartij
zich omringt met bordjes „astmatici niet
gewenst”.
Het zal u duidelijk zijn dat voor vol
wassenen de moeilijkheden bepaald niet
minder zijn. Moeilijkheden op het werk,
vaak moet genoegen genomen worden
met minder interessant werk dan men
aan zou kunnen, altijd is er een drei
gende invaliditeit op de achtergrond.
Jongstleden zaterdag 18 nov. heeft dr. W. Vasbinder, medisch direc
teur van het Nederlands Astma Fonds, op de algemene ledenvergade
ring van deze stichting een verhandeling gehouden over nieuwe
mogelijkheden in de CARA-bestrjjding.
Met het woord CARA worden ziekten als astma, chronische bron
chitis en emfyseem samengevat, ziekten die veel gemeenschappelijke
kenmerken hebben en die nauw met elkander zijn verwant.
CARA omvat lichamelijke ziekten, die zoals elke chronische aandoe
ning geestelijke en maatschappelijke gevolgen hebben, die op hun
beurt invloed kunnen uitoefenen op het lot van de patiënt en dat
betekent bij CARA nogal wat.
Verschijnt in; Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
.V-'Y
X, -
Zaterdagmiddag om 16.00 vertrokken de
jongste deelnemers(sters) van de zwem-
ver. Bolsward (tot 10 jaar) naar Heeren-
veen om daar de strijd aan te binden te
gen 4 andere deelnemende clubs.
Gastheer was de zwemver. H.Z.P.C. te
Heerenveen. Er waren 2 omlopen van
25 mtr. schoolslag met handicap. Er
werd enthousiast en sportief gevochten
om de eerste 3 plaatsen de spanning
bleef er tot het laatst toe in.
De uitslag was:
1. z.v. Bolsward te Bolsward 33.2 pnt.
2. z.v. H.Z.P.C. te Heerenveen, 34.5 pnt.
3. z.v. Neptunia te Sneek, 36.2 pnt.
4. z.v. Avena te Joure, 36.3 pnt.
5. z.v. Z.P.N. te Zwaagwesteinde, 38 p.
Reeds voor de derde maal publiceren
wij ditmaal op de achterzijde van dit
blad een aflevering van het Friese ver
volgverhaal „De Utfiner”, geschreven
door de heer Jan Ypke Gietema. Deze
werd op 11 dec. 1896 geboren to Koo-
ten (Fr.). Hij was de zoon van Hein Gie
tema Yz gewezen hoofd der school te
Kooten, die op 17 maart 1851 werd ge
boren te Cubaard op de boerderij „Klein
Gieten”.
Van de hand van J. Y. Gietema versche
nen reeds twee Friese romans nl. It Poe-
pekrüs en De Flearmüzen. In „De utfi
ner” heeft hij als hoofdmotief gezocht in
de „brandstofloze motor” welker mis
lukking destijds zoveel stof heeft doen
opwaaien in Friesland.
De schrijver bracht zijn jeugd door in
Kooten. Zijn studie voor onderwijzer
werd door de mobilisatie 1914-1918 afge
broken waarna de overgang naar de
PTT volgde. Hij was werkzaam te Die
ren en de Steeg, alwaar hij thans van
zijn pensioen geniet.
Het Friese land heeft hij nooit kunnen
loslaten. Zijn ruime fantasie leefde hij
uit in de jeugdherinneringen en nog ver
vult Friesland een grote rol in zijn thans
rustig leven. Ook de PTT gaf hem stof
tot schrijven; in het handschrift „Remi
se” belicht hij op humoristische en ook
ernstige wijze het leven van een post
ambtenaar in de dertiger jaren.
Zijn verteltrant is eerlijk, boeiend en
vaak humoristisch. Wij hopen dat u van
„De utfiner” erg zult genieten.
lijk werkers. Het team stelt een behan
delingsplan op dat kan leiden tot een
advies aan de huisarts en een wenk aan
de onderwijzer, maar ook tot opneming
in een astma-centrum en alles wat daar
tussenin maar denkbaar is. En vooral
voor dat laatste zal men heel vaak de
hulp van een sociaal-medische dienst
nodig hebben, die zal kunnen worden
gerecruteerd uit de Kruisorganisaties en
de instellingen voor Maatschappelijk
Werk. Die sociaal-medische dienst zal
gebruik moeten kunnen maken van de
Medische Opvoedkundige Bureaus, in
verschillende gevallen ook van de Con
sultatie-bureaus en de Revalidatie In
stellingen. Hulp zal moeten worden ge
boden aan kinderen bij het naar school
gaan, aan volwassenen bij het werk, in
de woning en voor wat betreft vervoers
mogelijkheden, bij het bevrijden uit het
isolement enz. Duidelijk is dat van de
behandelende instellingen de huisarts de
centrale figuur is.
Alle lijnen komen bij hem samen.
Dr. Vasbinder ziet een regionaal insti
tuut evenwel niet alleen als onderzoek
en behandelinstituut. De functie van het
instituut kan nog veel ruimer gezien wor
den. Het kan zich ontwikkelen tot re
gionale instellingen voor CARA-bestrij-
ding in de meest ruime zin van het
woord en wel doordat het regionaal in
stituut zich intensief toelegt op de re
search, die bij de CARA nodig is, op het
geven van voorlichting, op het geven van
cursussen op het gebied van de Ge
zondheidszorg, met name dat van de
CARA-bestrijding en zo zijn er nog veel
meer functies voor een dergelijk insti
tuut te bedenken.
Nu zou men systematisch te werk kun
nen gaan, dat wil zeggen het land inde
len in regionen, kijken naar de bevol
kingsopbouw, de plaats van de indu-
striën enz. en dan de plaats aanwijzen
I-
Hwat hat
-
4
Ji
- f
e'
te C? V I
