Aardgasoorlog Nederland
Duitsland voorlopig
de baan
van
extraparlementaire
Ruppert
in
fase
Gate Skroar
Groep Amerikanen komt in Friesland
op bezoek (Piaam-Bols ward)
Binnenhof
„De week van den Uyl” op het
Foto
Golda Meïr
Inbraak te Pingjum
de brug
Activiteiten van de
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
wereldwinkel te
Witmarsum
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Gouden filmpjes
van de week
Kom over
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
r-
F
--w
VRIJDAG 19 JANUARI 1973
112e JAARGANG No. 6
Domper
Golda Meir
Aardgas
Misverstand?
Vietnam
Steunfonds
Toezegging
Terechtgesteld
Overvloed
p.
ós hjoed to sizzen
Advertentieprijs: 21 ct. per mm.
Ingez mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Nog steeds is het mooi weer. De eerste
kieviten werden reeds waargenomen.
Ons buitenlands overzicht beginnen we vandaag dicht bij huis, want
hoe incidenteel ook, in de verbroedering der volkeren geldt: „Wie het
kleine niet eert is het grote niet weerd”. Welnu, een 150-tal leden
van de Holland Society of New York brengt op 4 mei een bezoek aan
Friesand in het kader van een tiendaags verblijf in Europa.
De deelnemers, die allen een aanwijsbare historische familierelatie
met Friesland hebben, beginnen hun uitstapje naar Friesland ’s mor
gens in Piaam, waar ze in de Nynke Pleats, de museumboerderij, wor
den ontvangen. Daarna staat een bezoek aan het Bolswarder stad
huis op het programma. In de Gysbert Japicxstad zal de skotsploech
tevens een demonstratie van Friese volksdansen geven voor de Ame
rikanen. Vanuit Sneek wordt een boottocht gemaakt over de Friese
meren. Om kwart over vier volgt tot slot een ontvangst in het pro
vinciehuis te Leeuwarden, waar de Amerikanen zullen worden toe
gesproken door de commissaris der koningin, mr. II. Rüpstra. In de
statenzaal zal de Pieter Stuyvesanttentoonstelling worden uitgestald.
Mej. Eerdmans te Zeist, tot voor kort chef van de afdeling docu
mentatie en archief van de provinciale griffie, zal de explicatie voor
haar rekening nemen. Zij heeft destijds een belangrijk aandeel ge
had in de inrichting van de Pieter Stuyvesanttentoonstelling.
O God, it is sa ienfaldich
En om to forstean net swier;
It kwea is mannichfaldich
En Jo binne inkeld en wier.
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA b.v„ Bols ward
Administratie- en Redactie-adree:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Een woordvoerder van Ruhrgas zei, na
het bekend worden van de Nederlandse
maatregel, niet te begrijpen waar Neder
land zich druk om maakt. Volgens Ruhr
gas heeft Nederland, inclusief de reserves
op het Continental Plat, gas in overvloed.
Nederland ontkent dit. Volgens Econo
mische Zaken zijn de enkele miljarden
kubieke meters die per jaar op het Noord
3e week januari 1923
zeeplat naar boven worden gehaald, no
dig om de binnenlandse behoefte te dek
ken. In 1975 exporteert Nederland 47,5
miljard m3, terwijl de binnenlandse le
verantie op 42,5 miljard wordt geschat.
De concessie van Placid International
ligt 50 km ten noorden van Texel en
heeft ’n geschatte winbare aardgasreser
ve van 140 miljard m3. De export naar
West-Duitsland zou gaan via een 200 km
lange pijpleiding.
Na deze vredesboodschappen, vredesge-
ruchten en vredespogingen, zijn er deze
week ook „hardere” berichten in de pers
verschenen. Zo heeft Nicaragua 230 ton
melkpoeder, door de EEG-landen en
Zwitserland beschikbaar gesteld voor de
slachtoffers van de aardbeving in Mana
gua, geweigerd uit vrees voor mond- en
klauwzeerbesmetting. Het melkpoeder is
opgeslagen in quarantaineloodsen op het
vliegveld van Managua. Het Zwitserse
Rode Kruis heeft dit vrijdagavond mee
gedeeld. De regering van Nicaragua heeft
vorige week een lijst opgesteld van lan
den die vrij zijn van mond- en klauw
zeerbesmetting. De EEG-landen en Zwit
serland komen daar niet op voor. Het
Zwitserse Rode Kruis heeft het ministe
rie van buitenlandze zaken in Bern op
de hoogte gesteld van de afwijzing van
de hulpgoederen door Nicaragua.
Wij nemen aan dat er bij ingeblikt melk
poeder geen enkel besmettingsgevaar be
staat en dat deze pijnlijke weigering op
een betreurenswaardig misverstand be
rust.
Een „harder” bericht is dan ook dat 21
officieren en onderofficieren van de Ma
rokkaanse luchtmacht, die in november
vorig jaar ter dood werden veroordeeld
wegens hun aandeel in de mislukte aan
slag op koning Hassan in augustus, za-
Kolonel Ignatius Acheampong, voorzitter
van de nationale raad van verzoening
in Ghana, noemde de Rhodesische han-
delsblokkade van Zambia „onvergeef
lijke chantage, niet alleen jegens het volk
van Zambia maar jegens geheel Afrika”.
Hij sprak tot vertegenwoordigers van de
Organisatie van Afrikaanse Eenheid, die
in Acra vergaderd hebben. Hij deed een
beroep op alle zwarte Rhodesiërs en Zam-
bianen „elk een blanke Rhodesiër voor
hun rekening te nemen, dan zullen ze
binnen een paar dagen gelikwideerd zijn’.
Hij zei dat de Ghanezen zal worden ge
vraagd bij te dragen aan een fonds van
500.000 gulden, dat zijn regering voor de
bevrijdingsbewegingen beschikbaar wil
stellen.
terdagochtend door een vuurpeleton te
recht zijn gesteld. De koning had een
verzoek om gratie afgewezen.
Nog meer harde berichten uit donker
Afrika:
Minister-president
mevrouw Golda Meir
het hete vuur gewend
houdt doelbewust en fier
de naam Israël hoog
en de wereld weet allang
haar vastberaden oog
haar ongebogen gang
iets wat beide, respect
en bewondering wekt
Zij is de zeventig
al een eindweegs gepasseerd
haar geest blijft levendig
haar hoofd koel, zij regeert
nog steeds met strakke hand
staat vooraan in de strijd
voor haar belaagde land
in naam der gerechtigheid
toonde zich in ’t hachlijk uur
de manlijke figuur.
Minister president
collega’s komen, gaan
meest met minder talent
en veel minder begaan
met het belang van ’t land
de handen zelden vrij
primair het hart verpand
aan de eigen partij
Een sterk voorbeeld van trouw:
het volk is mijn banier
geeft een verweerde vrouw
leidster Golda Meir
In een werelddeel hard en rebels
werkt en waakt de moeder Israëls.
De fam. v. d. Witte die tijdelijk in Am
sterdam verbleef en wiens woning on
beheerd stond kreeg nachtelijk bezoek.
Er werd een t.v.-toestel en kopergoed
ontvreemd. De daders zijn inmiddels ge
pakt.
Abonnementsprijs f 7,50 p. kwartaal
(bjj vooruitbetaling)
Giro 887926
Bolswards Nieuwsblad
Wymbritseradeel.
Om een positieve bijdrage te leveren aan
het stopzetten van de bombardementen
op Noord-Vietnam, heeft de werkgroep
„wereldwinkel” te Witmarsum j.l. vrij
dag 12 januari een gebedsdienst gehou
den voor de vrede in Vietnam. Na afloop
van deze bijzonder druk bezochte dienst
werd de vraag gesteld: „En wat nu ver
der?” Het was de bedoeling, dat de werk
groep dan enkele suggesties ter hand
zouden worden gesteld, wat voor soort
acties zij nog meer kan ondernemen voor
de vrede in Vietnam.
Er ontstond binnenbrand in de conciër
gewoning van Van der Spoel onder de
secretarie van het stadhuis. Door kor
daat optreden van politieman Van der
Hauw werd de brand tot de huiskamer
beperkt.
Begin deze week begon kabinetsformateur Ruppert aan wat hij zelf
de „beslissende fase" van zijn informatie-arbeid noemde: het onder
zoek naar de mogelijkheid tot vorming van een extra-parlementair
kabinet. Die fase werd bereikt na eerder enkele andere onderzochte
varianten, als voorbands niet realiseerbaar, voorlopig naar de ach
tergrond waren geschoven. Dat betrof achtereenvolgens een meer-
derheidskabinet van zes partijen (KVP, AR, CHU, PvdA, D’66 en
PPR), een links minderheidskabinet (PvdA, D’66 en PPR, samen 56
zetels, een vjjfpartijen-kabinet van confessionelen met VVD en DS’70
76 zetels, nog net een meerderheid) en een vierpartjjenkabinet van
confessionelen en liberalen (70 zetels).
Zoals de „kop’ van dit artikel reeds
vermeld is de „aardgasoorlog” tussen
Nederland en West-Duitsland - althans
voorlopig - van de baan.
Minister mr. drs. H. Langman (Econo
mische tZaken) is met zijn Westduitse
collega dr. Hans Friedrichs in Luxem
burg overeengekomen het meningsver
schil over de export van aardgas naar de
Bondsrepubliek uit te praten in een com
missie van hoge ambtenaren.
Het „conflict” was ontstaan, nadat mi
nister Langman begin dit jaar weigerde
een overeenkomst tussen de Amerikaan
se maatschappij Placid International en
de Westduitse Ruhrgas A.G. voor de le
vering van aardgas goed te keuren.
Het contract met een looptijd van 24
jaar voorzag in export van 6,5 miljard
m3 aardgas (vanaf 1975) uit de reserves
op het Nederlandse deel van het Conti
nentaal Plat. De Nederlandse regering
voert aan, dat Nederland dat gas zelf
nodig heeft.
Met deze verklaringen zette het Witte
Huis weer een domper op de hoopvolle
verwachtingen over de snelle verwezen
lijking van een accoord tussen Washing
ton en Hanoi.
Aan de andere kant denken sommigen
toch dat president Nixon zaterdag, wan
neer hij officieel wordt geïnstalleerd voor
zijn tweede ambtstermijn, de gelegen
heid te baat zal nemen om in zijn inaugu
rele rede opening van zaken te geven
over het vredesoverleg.
die hij als eerste ontving, goed onder
druk te zetten. De anders zo praatgrage
Joop zweeg na zijn bezoek in alle talen.
Hij liet zich niets eens aan verslaggevers
zien en liet weten dat hij eerst zijn frac
tie wilde raadplegen. Dat gebeurde dins
dag. Woensdagmorgen zou hij opnieuw
naar Ruppert gaan.
De informateur heeft Den Uyl er fijntjes
aan herinnerd dat hij en zijn partij te
gengesteld handelen aan wat de PvdA-
kiezers in meerderheid willen. Dat is,
dat PvdA weer regeringssamenwerking
aanvaardt en aangaat met de KVP. De
onangs gepubliceerde cijfers van het na
tionaal verkiezingsonderzoek 1972 heb
ben dat duidelijk aangetoond. Ruppert
zei ook talloze brieven en telefoontjes in
die geest te ontvangen.
Als de PvdA niet meewerkt aan een
extra-parlementair kabinet dan zal de
KVP moeten proberen met de WD zo’n
kabinet te vormen. In ieder geval heeft
links dan het recht verspeeld om de KVP
daar nog langer verwijten over te ma
ken. Eind van deze week zullen we we
ten of Ruppert weer een illusie armer
zal zijn.
Een van de suggesties, n.l. een stille
wacht bij fotomateriaal over de gevol
gen van de bombardementen, werd reeds
de zaterdag na de gebedsdienst gereali
seerd. Deze „wacht” zal voortaan elke
zaterdagmiddag worden betrokken. Voor
lopig alleen in Witmarsum, maar later
ook in andere dorpen in Wonseradeel.
Verder heeft de werkgroep „Wereldwin
kel” gemeend een actie „moeders voor
Vietnam” op touw te zetten, waarbij het
gaat om babyvoeding voor de kinderen
van Noord-Vietnam. Deze actie zal in
februari van start gaan. U zult er nog
wel meer van horen d.m.v. stencils, die
huis-aan-huis zullen worden bezorgd.
De wereldwinkel zelf is voorlopig in de
R.K. pastorie en is elke vrijdagavond van
7 tot 9 uur geopend. Voor informatiema
teriaal over ontwikkelingslanden, voor
rietsuiker, koffie e.d... kunt u daar elke
vrijdagavond terecht.
Werkgroep Wereldwinkel
te Witmarsum
Minister Friederichs heeft minister Lang
man toegezegd, dat West-Duitsland de
ze zaak niet „officieel” zal maken door
het Europese Gerechtshof in te schake
len. In de eerste reacties uit Bonn werd
gezegd, dat de Nederlandse maatregel
indruist tegen artikel 34 van het Ver
drag van Rorrie, dat onrechtmatige ex
portbeperkingen verbiedt. Nederland
ontkent te handelen in strijd met het
EEG-verdrag.
Het gesprek tussen de twee ministers is
in bijzonder vriendschappelijke sfeer ge
voerd. Verondersteld wordt, dat minister
Langman heeft laten doorschemeren de
exportbeperking naar WeSt-Duitsland op
te heffen indien nieuwe grote gasvonds
ten worden gedaan.
Indien in West-Duitsland door de Ne
derlandse maatregel problemen op het
gebied van de energievoorziening zouden
ontstaan, zou bekeken worden of het ex
portverbod wat soepeler zou kunnen
worden toegepast.
Eigenlijk zou u hier schaatsende jeugd
verwachten op de stadsgrachten, medio
januari, hetzij welhaast volleerd, hetzij
nog zuchtend, vallend en opstaand ach
ter een stoel. Niet alzo in de winter van
1973. De eendjes op de voorgrond maken
zich al weer mooi. Wat u hier ziet is de
Gasthuisbrug, de verbinding tussen Wit
herenstraat en kade enerzijds en Hid He-
rostraat en de Gasthuissingel anderzijds.
Waarom de naam Gasthuis (afkomstig
van St. Anthonygasthuis?) verweven zit
met brug en singel is dus nooit geheel
duidelijk geworden. Vermoedelijk had ’t
Gasthuis aan de overkant destijds lan-
derijenbezit ofwel heeft het Gasthuis
meebetaald aan de brug? Wie het weet
mag het zeggen. Deze foto met fraaie
waterpartij werd voor ons gemaakt door
drs. J. Reinsma.
Twee Afrikaanse staatshoofden, kolonel
Acheampong van Ghana en generaal Idi
Amin van Oeganda, hebben de Afrikaan
se landen opgeroepen om Zambia te ver
dedigen tegen de blokkade die Rhodesië
tegen dit land heeft ingesteld.
Het verst ging president Amin, die zon
dag de Afrikaanse landen opriep een in
ternationale troepenmacht te sturen om
president Kaoenda van Zambia te helpen
bij zijn confrontatie met Rhodesië. „Als
alle Afrikaanse landen een deel van hun
troepen zouden sturen dan zou Zambia
effectief worden bevrijd”, aldus Amin.
Hij vond dat de „imperialistische en
Aziaten” er onmiddellijk uitgeschopt
moeten worden, zodat de Afrikaanse eco
nomie weer kan worden geleid door ei
gen mensen.
moord” zou plegen. Hij vindt het een op
lossing uit de verleden tijd, die vandaag
de dag in een moderne democratie niet
meer zou passen. Tegenover de informa
teur drukte Den Uyl zich echter toen al
(eind december) wat voorzichtiger uit.
Op diens vraag hoe hij echter over een
eventueel extra-parlementair kabinet,
antwoordde Den Uyl schriftelijk te voor
zien dat hij daar niet aan zou meewer
ken.
Informateur Ruppert zelf begreep maan-
Hwat hal
De Israëlische premier Golda Meir, is
na haar bezoek aan Rome onverwachts
in Genève aangekomen waar zij een ge
sprek zou hebben met de president van
Ivoorkust, Felix Houphouet-Bogny. De
president houdt op het ogenblik vakantie
in Zwitserland.
Volgens Israëlische bronnen heeft Golda
Meir aangedrongen op een gesprek met
de president naar aanleiding van het feit
dat vijf Amerikaanse staten de afge
lopen maanden de diplomatieke betrek
kingen met Israël hebben verbroken,
voornamelijk ten gevolge van de invloed
van Libië. Golda Meir zal vermoedelijk
trachten de invloed van Ivoorkust aan
te wenden om deze betrekkingen te ver
beteren.
Veel belangrijken zou natuurlijk zijn, dat
ook de oorlog in Vietnam van de baan
zou zijn. Naar dezer dagen verluidde
zouden Amerika en Zuid-Vietnam van
daag, vrijdag, een eenzijdig staakt-het-
vuren afkondigen.
Dit meldde n.l. een verslaggever van de
Amerikaanse omroepmaatschappij CBS
uit Saigon. Hij beriep zich daarbij op
„zeer betrouwbare bronnen uit het pre
sidentiële paleis”.
Op het buitenhuis van Nixon in Key
Biscayne (Florida) wilde diens woord
voerder, Ronald Ziegler, op het moment
dat we dit bericht citeren, dit noch be
vestigen, noch ontkennen.
Na hardnekkig herhaalde vragen zei hij:
„Ik wil u alleen vertellen, dat wij een
wederzijdse overeenkomst met de ande
re partij hebben dat, zoang de onder-
handelingen voortduren, wij niet zullen
spreken over de aard en de details van
de besprekingen en wij zijn van plan
ons aan deze overeenkomst te houden.”
Ziegler maakte ook nog bekend, dat pre
sident Nixon geen plannen heeft nog de
ze week een verklaring inzake Vietnam
af te leggen.
Ook zal Nixon’s speciale adviseur, dr.
Henry Kissinger, niet voor volgende
week naar Parijs terugkeren, misschien
zelfs nog later.
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
dag heel goed dat de houding van de
PvdA ten aanzien van een extra-parle
mentair kabinet beslissend zou zijn.
Daarom zei hij op een persconferentie:
„Je zou dit de week van Den Uyl kunnen
noemen”.
Eerder had hij als kenmerk van een
zuiver extra-parlementair kabinet gege
ven, dat er geen enkel accoord met (de)
fracties aan ten grondslag ligt. Wel kan
er sprake zijn van een overleg over
hoofdlijnen met fractievoorzitters. Het is
in ieder geval geen kabinet dat tegen de
uitgesproken wil van de Tweede Kamer
aan zou kunnen blijven. Het kan geheel
of grotendeels zijn samengesteld uit niet-
politieke figuren, maar dat hoeft niet
persé. Het behoeft verder niet „kleur
loos” te zijn. In ieder geval, aldus Rup
pert, biedt een extra-parlementair ka
binet fracties of individuen geen kans
een keuze te ontgaan.
Het ontbreken van afspraken noopt juist
een ieder tot persoonlijk kiezen. De par
lementaire invloed kan dan weer goed
functioneren. Maandag en dinsdag vroeg
Ruppert de fractieleiders of zij bereid
zijn om geestverwanten-partijgenoten
niet te ontraden in een extra-parlemen
tair kabinet zitting te riemen.
Tevoren had hij al gezegd dat het ant
woord daarop geclausuleerd zou kunnen
zijn in verband met de politieke kleur
van zo’n kabinet.
Maandagmiddag bleek al dat Ruppert
er kennelijk in geslaagd was Den Uyl,
De H.H. Weeshuisvoogden plaatsten in
het gymnastieklokaal een zestal Zweed
se wandrekken met bijbehorende ban
ken. Bovendien werd de inventaris ver
rijkt met een paard. Ook is athletiek-
materiaal aangeschaft, zodat Bolsward
„een Eldorado van de gymnastiek” ge
noemd kan worden.
Het extra-parlementaire kabinet waar
naar de informateur nu zoekt heeft vanaf
het begin van de formatie de hartstocht
gehad van de KVP en eigenlijk ook van
de PPR., maar PPR-fractieleider De
Gaay Fortman mocht er na de verkiezin
gen van zijn partner Den Uyl niet meer
over praten om de marsroute van Den
Uyl naar het Catshuis niet extra te blok
keren. Den Uyl zelf heeft trouwens al
eerder openlijk verklaard dat hij op een
extra-parlementair kabinet „kinder-
Ons bereikte nog het volgende bericht
over het slagen van de actie van de
Franciscus mavo: voor „Kom over de
brug”. De opbrengst bedroeg f 1900,-.
Dit prachtige resultaat werd o.a. be
reikt door welwillende medewerking van
L.T.S. en R.K. Basisschool.
-i***
