Hein Overbeek (Bolsward) voelt
zich thuis tussen
mensen
Salie Shroar
rf'
z.
„zijn
A
Eenheid èn variatie op tentoonstelling
in Prinsetün
I
Zilveren filmpjes
Eppie Bleeker
onverwacht derde
L
Fan stêd en lan
X7
o
a
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
£1'
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Hwat hat
0V.
i
A
f
f
'.'f
99
'.A 5
'T ’7
1
112e JAARGANG No. 11
DINSDAG 6 FEBRUARI 1973
Wym briwradeel.
y-
Anders
Bolsward
Medemensen
2e week februari 1948
Tenslotte
heeft
Tevreden
Doopceel
üs hjoed to sixzen
Kleurrijk
Variatie
Toch is deze tentoonstelling allerminst
500 m
1000 m
500 m
1000 m
punten
181.260
161.495
161.925
165.335
165.450
167.645
Advertentieprijs: 21 ct. per mm.
Ingez mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
1. Valerie Moeratov (SU)
2. Jos Valentjjn (Ned.)
3. Eppie Bleeker (Ned.)
13. Jan Bazen (Ned.)
16. Hans v. Helden (Ned.)
22. Johnny Olof (Ned.)
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uïtg. A. 3. OSINGA b.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
De Prinsetün presenteert ditmaal (tot 17 februari) een tweelingtentoonstelling. Ex
posanten z(jn Abe Gerlsma van Franeker en Hein Overbeek uit Bolsward. Van
de in 1919 geboren Gerlsma hangen er in tal van Friese huiskamers etsen van
Friese landschappen. Hij geeft deze ook veelal passende friese bijschriften: Koal-
siedfjilden, lere moarn, Us waed, Frysk wetterlan, Doarmje. 4e skiep, enz. Bij
zonder mooi zijn de beide maannachten (niet te koop). In dit artikeltje ech
ter vooral aandacht voor de Bolswarder Hein Overbeek (De Diken 36) die be
slist niet naast Gerlsma is gehangen omdat er verwantschap tussen die twee zou
bestaan.
Te koop een solide aardkar. C. Baarda,
oud-Achlum.
Abonnementsprijs f 7,50 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
De minske wikt, God biskikt.
Bols wards Nieuwsblad
De echo van deze dreun die Bleeker ver
oorzaakte zal nog lang nagalrnen van
vooral de Noren en de Zweden, die hun
Lasse Efskind en Per Björang, hun Jo
han Granath en Göran Claeson naar huis
zagen gereden.
Leen Pfrommer voldaan: „Wanneer de
profs hier hadden gereden, waren zij op
de vijfhonderd meter wellicht iets snel
ler geweest, maar op de duizend meter
zeker niet”.
Te koop een beste gebruikte Molenbinne
Roede, lang 9.75 m. krop 20 en 13% cm.
D. Elzinga. Cnossenlaan 48.
1.22.00 3)
1.21.80 1)
1.21.84 2)
1.24.23 (17)
1.22.81 5)
1.24.79 (20)
1.21.62 4)
1.21.59 2)
1.21.11 1)
1.23.18 (15)
1.22.63 8)
1.24.84 (20)
39.66 1)
39.80 3)
40.34 9)
41.04 (21)
41.38 (25)
41.17 (23)
39.79 4)
40.00 5)
40.11 6)
40.59 (12)
41.35 (24)
41.66 (28)
Populaire slagzin: U vindt het in Bols
ward.
del stond (of zat) zal u na het lezen van
bovenstaande niet verbazén, evenmin
dat Overbeek ook zijn signatuur in de
Prinsetün achterliet in de vorm van een
paar zelfportretten.
fan Fryslan (100 neffens' it jier 1950 rek-
kene) hie Fpyslan 100 jier lyn, dus yn
1850, noch mar 43,8, nou 113,9. De bi-
folking is dus sünt 2% kear sa great
wurden. Grinslan hie op de 100 fan 1950
yn 1850 lykwols mar 34,1 en nou 114.
dus hast 3 kear safolle. Drinte klom fan
22,4 nei 133,2, dus dy hat nou seis kear
safolle. Mei oare wurden: Fan de tri je
provinsjes groeide Fryslan fierwei it
stadichste en Drinte fierwei it hurdst.
Soe men de ünderskate hoeken yn de
provinsje bisjen. dan soe bliken dwaen,
dat wy op de aide swiere klaei amper
of hielendal net lykhêlde kinne. en dat
by üs de groei ek foun wurdt op de san-
groun tsjin Drinte oan (De Fryske wal
den).
Hwat de sounheitssoarch oanbilanget hat
Grinslan 900 dokters, Fryslan 452 en
Drinte 423. As wy dan witte, dat Frys
lan 206 hüsdokters hat en Grinslan mar
194, dan sjochf men düdlik hokker grea-
te ynfloed de medyske fakulteit mei it
Akademysk sikenhüs yn de stêd Grins
hat. Frjemd mar wol hiel gunstich stekt
derby it al erkende forpleechhüzen (lyk
as b.g. Bloemkamp) óf. Fryslan slacht
hjir mei 13 ynrjochtingen gjin min fi-
guer, as men bitinkt dat Grinslan mar 9
hat en Drinte mei 2 bislist efteroan komt
Fryslan hat dèrby ek noch 90 tohuzen
foar alden fan dagen (tsjin Drinte mar
42). Der komme dan noch de ynrjochtin
gen foar geastlik handikapten by. In oa
re kear noch hwat oer de wenningbou yn
it noarden, de kulturele foarsjenningen
ensfh. Us konklüzje kin nou al wéze, dat
dit sa op it earste gesicht hwat deade si-
fermateariael in libben byld jowt fan it
libben hjir om üs hinne.
Te koop partij Erwtenstro. M. A Gala
ma, Greonterp 31,
Wie meent, dat alle kleur op deze ten
toonstelling zou ontbreken en het alles
zwart-wit zou zijn wat „oud”, „ziek’ en
„zeer oud” werd vereeuwigd vergist zich.
De expositie toont dat Overbeek meer
kan dan tekenen, etsen en aquatinten,
Er hangen ook enige aquarellen (met
veel blauw) en olieverven. Zou het he
lemaal toevallig zijn, dat bij deze kleur-
technieken juist het meest inspirerende
onderwerp aller tijden zijn verbeelding
vond, nl. de vrouw, om het even of dit
nu een balletdanseres is, een tv-kijkende
of lezende vrouw? Dat u hier zijn echt
genote kunt herkennen, die geduldig mo-
Eenmaal heeft niet de mens te Bolsward
maar ook het „landschap” hier hem ge
ïnspireerd, nl. bij het vervaardigen van
zijn „Martinikerk te Bolsward”. Hij zal
het godshuis wel niet voor de zoveel
ste maal vereeuwigd hebben omdat hij
zich daartoe als beeldend kunstenaar uit
de Gysbertstad nu eenmaal verplicht ge
voelde, maar naar wij aannemen omdat
dit toch wel machtige bouwwerk, dat hij
dagelijks vanaf de Diken naar de Flori-
des Campuslaan v.v. een paar maal pas
seert, grote indruk op hem heeft ge
maakt. Het werkstuk is te koop voor
f 65. Het is qua visie en techniek niet
het meest karakteristieke voor Overbeek,
die de „zeer oude kerk” niet heeft ge-
ken in de stijl, waarin hij zijn „zeer
oude mensen” vastlegde, maar er in een
soort mengtechniek een nogal donkêr
uitgevallen nageëtste aquatint van
maakte. Desalniettemin lijkt ons deze
creatie een passend geschenk bij voorko
mend gelegenheden. Het is tenslotte al
tijd prettig iets echt Bolswards te kun
nen bieden dat boven het routine-genre
uitreikt en een eigen visie geeft. Zo goed
het een eer voor Overbeek moet zijn ge
weest, deze „gedachte in steen” weer te
geven als een „gedachte op papier” door
de Martini vast te leggen, zo moet het
ook voor de Martini een eer zijn geweest
dat een jonge kunstenaar zich niet
schaamt geroerd te zijn door het gerim
pelde gelaat van een eeuwenoud bouw
werk.
Als we het goed hebben is dit dus zijn
eerst grote tentoonstelling, al is de ex
positieruimte dan gedeeld met Gerlsma.
Spreekt het hier gebodene kwalitatief
erg aan, kwantitatief mag de verzameling
tekeningen, etsen en schilderijen er ook
zijn: 55 nummers telt de catalogus. Gro
tendeels zijn het tekeningen en etsen ge
groepeerd in groepjes van vier. Het
leeuwendeel wordt hiervan ingenomen
door tekeningen van oude mensen (kop
pen), die het tentoonstellingsbeeld daar
door beheersen.
Zeker een 30 van de 55 werkstukken van
Hein Overbeek laten ons „zijn mensen”
zien. Sommige van hen zijn voor dege
nen die er van deze mensen kennen di
rect herkenbaar, al zijn ze uiteraard alle
anoniem. De tekenaar noemt zijn werk
stukken „zieke”, „oude mensen”; „zeer
oude mensen”; „oude vrouw”; „zeer ou
de vrouw”; „zeer oude man”; „dezelfde
14 dagen later” of delicaat: „meisje van
vijftig. Zijn vorkeur gaat kennelijk uit
naar het vastleggen van de bejaarde,
soms demente of geestelijke gehandicap
te medemensen. Het resultaat is een men
geling van verinniging en afstand ne
men, van zakelijk observeren en vol
deernis en mededogen beschouwen. Zo
roepen deze werkstukken een geheel ei
gen sfeer op.
Den Haag en maakt tekeningen, etsen en
schilderijen. In olie- en waterverf. In
het ziekenhuis de Tjongerschans in Hee-
renveen hangt werk van hem. De heer
Overbeek vindt zijn werkkring bij de
creatieve revalidatie in het Verpleeghuis
Bloemkamp. Naar wij men te weten
werkte hij voorheen alszodanig o.a. in de
Stichting Nieuw Toutenburg te Noord-
bergum.
A
eentonig. Er zijn nl. ook andere onder
werpen, zoals een serie dierfiguren (veel
al etsen) als lama, kameel, rendier,
hondje, kip, ook eenmaal een baby, te
kenend jongetje, ’n boompje. De dieren
zijn wel raak en vaak scherp weerge
geven, maar vermochten ons minder te
roeren dan de portrettekeningen. Een
paar maal waagt Overbeek zich ook aan
een landschap of stadsgezicht. Ook hier
is hij vooral realist en tracht hij minder
dan uit het geheugen of fantasie tot
scheppingen te komen, zijn onderwerpen
te zoeken in de bestaande werkelijkheid.
Zo zullen zijn Haags landschap en
„Nieuwe kerk, Den Haag” ofwel jeugd
herinneringen vormen, ofwel eerder ge
maakt werk zijn.
Trynke de Vries (Greate Dy lakker,
Boalsert) wie ien fan de meidoggers oan
it Bibelboekje „Ut ’e müle fan ’e bern”.
Ek foar it twadde dieltsje, dat dit jier
ütkomt, levere se in opstel. Dit opstel
„De sike man troch it dak hinne waerd
troch har to Ljouwert foar in greate seal
fol folk foarlêzen (op de jiergearkomste
fan de KFFB yn de Prov. Bibleteek).
SWIMME YN SIFERS
Foar de alfste kear is nou it „Statistisch
zakboek” fan de perse rêlle. Dat dit to
Boalsert by A. J. ’Osinga B.V. bard is, is
wol in reden om in bytsje greatsk op to
wêzen, mar ek sünder dat is it wol de
muoite wurdich der ris yn om to sneu-
pen. It kreas ütfierde boekwurkje jowt
in oerfloed fan sifers. It is gearstald
troch de trije noardlike ETI’s (de Eko-
nomysk Technologyske Ynstituten fan
Fryslan, Grinslan en Drinte). De sifers
binne sünder mear nijsgjirrich. Hiene
jo b.g. wol witten, dat mear as de helte
fan alle feangroun yn Nederlan yn de
trije noardlike provinsjes foun wurdt?
Hjir samar hwat sifers: Sünt 1950 is de
Het doopceel van Hein Overbeek is spoe
dig gelicht.
Geboren in 1947 in Voorburg. Genoot
zijn opleiding aan de Kon. Akademie in
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeei, Mennaarttefadeel, Hrndeloopen, Wons-eradtel, Workum «n
De burgemeester van Bolsward
ontslagen 2 agenten van politie.
Het tegendeel is eerder het geval. Staat
bij Gerlsma het landschap centraal bij
Overbeek is dit de mens, is Gerlsma ro
manticus, Overbeek neigt naar het rea
lisme, is de eerste vooral etser, de twee
de niet in de laatste plaats tekenaar.
Registreert de een tot in onderdelen, de
ander doet dit in hoofdlijnen. Is Gerlsma
wat betreft zijn onderwerp met stille
verwondering vervuld, Overbeek is dit
met mededogen, behoort de eerste tot de
middelbare leeftijd met in> zijn latere
werk iets van berusting en bezinning, de
laatste is een generatie jonger en bij hem
knelt de vraag: waarom en waartoe.
Misschien moet de betrokken kunstenaar
wel glimlachen bij deze karakteristiek,
maar zo komt zijn kunst bij ons over.
Als enige overeenstemming hebben ze ten
slotte, dat zij beide wonen in een platte-
landsstadje, de een echter nog steeds in
zijn geboorteplaats Franeker, de ander
vanuit het westen als randstedeling
hier in Bolsward toevallig neergestreken
al zou het ons niet verwonderen dat ook
hij als half Holland kan bogen op een
Friese grootmoeder of andere heitelanske
aanverwant.
Opening Tolsmas verzekeringskantoor
aan de KI. Dijlakker.
V
Als u als particulier een kunstwerk op
deze expositie die zoals gezegd duurt tot
17 februari a.s. koopt, is de rijkssubsidie-
regeling van toepassing. Dit betekent dat
het rijk 20% van de genoemde koopsom
voor zijn rekening neemt.
Onderwerpen voor de eerstvolgende ex
posities zijn: 20 febr. t.e.m. 10 maart -
aquarellen en tekeningen van Hiske van
der Sande en lino’s en olieverven van
Cees Booy en 13 t.e.m. 31 maart - gra
fisch werk en olieverven van D. Koop-
mans uit Balk en plastieken van P. Pier-
sma uit Heeg.
Dit wat de Prinsetün betreft. Reeds eer
der vermeldden we dat op 23 febr. in ga
lerie De Tille een tentoonstelling wordt
geopend (door Jhr. C. van Eysenga) van
werken van mevr. T. Bruinsma-de Vries
uit Wolsum.
Echt tevreden was Eppie Bleeker, de
openbaring van dit toernooi. De 23-jari-
ge onderwijzer, de uit Bolsward afkom
stige Wolvegaster: „Ik sta versteld. Ik
had nooit gedacht dat ik die derde plaats
na de tweede dag zou kunnen handha
ven. Voor een goede klassering op zo’n
toernooi verwacht je toch veel ervaring
nodig te hebben. Het enige internationale
contact dat ik tot dusver heb gehad was
twee weken terug in Davos. Waarop ik
alleen gehoopt was in dit gezelschap de
duizend meter goed te kunnen meerijden.
Ik schrok me dan ook rot toen ik op die
afstand tegen Per Björang eerst niet leek
weg te komen. Die man vertrok zó ver
schrikkelijk snel dat ik dacht: die zie ik
de eerste twee jaar niet meer terug.
Maar hij ging in de laatste ronde volko
men kapot. Dat ik echter op de vijfhon
derd meter ook zo goed draaide, daar-
kan ik nóg niet over uit.
De uitslagen van de heren was als volgt:
De schaatswedstrijden te Oslo hebben
voor een onverwachte verrassing ge
zorgd. Heel de Nederlandse sportpers
was er enthousiast over
Nederland juichte, aldus b.v. in de Tele
graaf. Want dit toernooi bewees dat de
opbouw van de Oranje-sprinters het ni
veau heeft van dat van de Nederlandse
all-rounders.
Hoe immers is het anders te verklaren
dat ook Eppie Bleeker de hele internati
onale sprinttop met een fenomenale der
de plaats achter zich liet. Die klap kwam
bij de diverse landen in feite harder aan
dan het zilver van Valentijn.
Grinslan 9774). Yn 111 gefallen waerd
dat bern buten in wetlik houlik berne, in
bytsje mear as 1% dus. Yn Grinslan lei
dit al gans heger: 173, hast 2%. Wy kin
ne net rjocht bigripe, hoe’t it komt, dat
yn Fryslan folie mear berntsjes libben -
leas berne waerden as yn oare provinsjes
(by üs yn ien jier 134, yn Grinslan 91
en yn Drinte 83).
De forhüsbidriuwen ha it net min hawn.
Yn ien jier tiid krigen yn Fryslan 25.413
minsken in nij wenplak. It greatste part
derfan (14.917) forhuze binnen de pro
vinsje. Fierders kamen hjirre de meas-
ten üt Noard Hollan (2351), fierders üt
Grinslan (1977), Süd Hollan (1371), Oer-
isel (1310) en Gelderlan (1086). Ut de
oaré provinsjes kamen minder as 1000,
de minsten üt Sélan (59). Ut Fryslan gie-
ne de measten, dy’t üt it heitelan „emi-
grearren” nei Grinslan: 2569 persoanen
(grif in soad studinten!), dan nei Noard-
hollan: 1787, Gelderlan: 1430, Oerisel:
1368 en Süd Hollün: 1293.
Der wurdt fakentiids fan it Noarden
praet as in ienheit, mar der is foar en
nei wol op wiisd, dat dit net kin, de si-
tewaesje yn de trije provinsjes is derta
to üngelikens. Dit docht daliks al bliken
üt it feit, dat yn Fryslan 56,1% fan de
bifolking op it plattelan wennet en yn
Grinslan mar 34,3%. Mar ek dat is noch
in typyske plattelansprovinsje, hwant yn
hiel Nederlan troch elkoar wennet mar
22% op it plattelan. Ek yn oar opsicht is
Fryslan apart. Fan de 44 gemeenten
binne der hjirre 5, dat is mear as 10%
ünder de 1000 ynwenners, fan de resp. 51
en 34 gemeenten fan Grinslan en Drinte
gjinien. Nijsgjirrich binne ek de sifers op
langere termyn. Op elk« 100 ynwenners
bifolking fan Fryslan oanwoun fan
465.267 oant 532.524 persoanen. Der sit
wol hwat groei yn dus, mar wy kinné
net meikomme mei de groei yn üs hiele
lan. Makken de 3 provinsjes yn 1950
noch 12 fan üs lan üt, yn 1970 wie dat
noch mar 10,8 en sünt is it op itselde
peil bleaun. Yn datselde tiidrek ha Grins
lan en Fryslan elk 14%% bykrige, dat
üntrint elkoar dus neat, mar Drinte
groeide mear as 2 kear sa hurd, dat kri-
ge der mear as 35 by, rom in tredde
part dus. En dochs is Drinte, it lan fan
Bartje, noch altyd fan de trije it minst
ticht bifolke. Der wen je op elke km2 143
minsken, yn Fryslan (nettsjinsteande
syn marren) 161, mar yn Grinslan 230.,
noch in pear singeliere gegevens:
Sa wenje der yn Fryslan mear manlju
as froulju, twa op ’e tüzen moatte oer-
bliuwe. Yn Nederlan as gehiel is dat
krekt oersom en binne der op elke 1000
twa froulju to folie. In faei teken is, dat
Fryslan it measte foraldert: 12,3 proc.
is hjirre by üs alder as 65 jier, yn Neder
lan is dit mar 10,2 ’/o. It sil der wol mei
gearhingje, dat yn Fryslan minder mins
ken trouwe as yn Nederlan as gehiel, op
elke 1000 ynwenners wiene der by üs 9
trouwerijen, yn Nederlan 9’/s.
Der stiet wer tsjin oer, dat der by üs op
elke 10.000 ynwenners 207 lytse bern yn
’e widze lein waerden en yn Nederlan
mar 183. In fruchtbere provinsje binne
wy dus wol, hwant yn Drinte wiene it
mar 197 en yn Grinslan noch minder:
188, mar noch altyd mear as it lannelike
gemiddelde. Om de folsleinq sifers op to
jaen: Yn üs provinsje kamen der yn it
léste jier hwerfan de sifers bikend bin
ne 10 826 lytse bern op ’e wrald (yn
- 5
r, s s-
4 1
,.5-
■^■1’
