Nu de kruitdamp langzaam optrekt
s
■ïi
de week
Foto
van
Gate Skroar
I
I
I
f
I
Rol van Amerika in Azië nog niei
uitgespeeld
^441
- ii.
Onderzoek
van urine
suikerziekte
Gouden filmpjes
Matthaus Passion
Workum
de twee jaar
oin
Carnaval
3
WEES RENTEBEWUST
NOG STEEDS 7% BIJ 1 JAAR VAST
HYPOTHEEKGELDEN BESCHIKBAAR
BONDSSPAARBANK - HARLINGEN
6IGARENHANI
NOORDERHAVEN 114 HARLINGEN
TELEFOON 05178—2475 GIRO 822009
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
gemeente
Wonseradeel
op
Vragen over
J
g
11 JAARGANG No. 12
VRIJDAG 9 FEBRUARI 1978
Wymbritseradeel.
Bewaking
Petten
X
Kissinger
Cambodja
Eigen mijnen vegen
In
Thailand
Krijgsgevangenen
Ierland
2e week februari 1923
Nieuwe ziekte
4i/2 DAGELIJKS OPVRAAGBAAR
üs hjoed to sizzen
Albino-winkel aan het
Advertentieprijs. 21 ct. per mm.
Ingez mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Toch wordt er van alle zijden aan ge
werkt. Zo zal de Amerikaanse presiden
tiële adviseur Henry Kissinger, vandaag
een dag voor zijn bezoek aan Hanoi, naar
Laos vliegen om de mogelijkheden na te
gaan van een wapenstilstand in dit land,
waar nog hevig wordt gevochten tussen
de communisten en de regeringsstrijd-
krachten.
Kissinger heeft vorige week nog gezegd
dat hij ook in Laos spoedig een staakt-
het-vuren verwacht.
Zaterdag vliegt Kissinger naar Noord-
Vietnam, waar hij de naoorlogse verhou
dingen tussen Washington en Hanoi gaat
bespreken. Hij besluit zijn rondreis door
Zuidoost-Azië met een bezoek aan Pe
king.
Intussen zijn Amerikaanse marinesche
pen begonnen met mijnen te vegen voor
de Noordvietnamese havenstad Haiphong
Vier mijnenvegers zijn nu bezig een be
paald gebied van mijnen te ontdoen dat
dienst moet doen als basis voor een
vloot van ongeveer 25 schepen die de
kust- en binnenwateren moeten zuiveren
van oorlogstuig.
De vreugde over het bereiken van een bestand in Vietnam wordt getemperd door
de broosheid ervan. De innerlijke verdeeldheid van het Vietnamese volk is met het
wegtrekken van de buitenlanders niet als bij toverslag verdwenen. Gevreesd moet
worden, dat de tegenstellingen zich de komende tijd zullen toespitsen. Of het be
stand daartegen bestand zal zijn, is zeer de vraag, evenals hoe Amerika op voor
■jjn politiek ongunstige ontwikkelingen zal reageren.
Het is nog lang geen vrede in Vietnam. Om van vrede met ere, waarover president
Nixon sprak, maar te zwijgen.
De oprichtingsvergadering voor de zwem
school is geslaagd. Reeds gaven zich op
24 donateursleden, 21 persoonlijke leden
en 3 donateurs.
In De Doele worden twee buitengewone
voorstellingen gegeven van de film De
Jantjes.
toe te nemen, naarmate de oorlog voort
duurde.
Intussen zal de eerste groep Amerikaan
se krijgsgevangenen mogelijk zaterdag
door de communisten worden vrijgelaten.
De bevelhebber van de zevende Ameri
kaanse luchtvloot, generaal John Voet,
heeft toegezegd, de kleine Cambodjaanse
luchtmacht te zullen versterken met zes
reusachtige transporttoestellen van het
type C-130 en met ttvintig jachtbommen
werpers van het type A-37, aldus ver
luidde maandag uit Cambodjaanse mili
taire kringen.
De Cambodjaanse luchtmacht is op het
ogenblik de kleinste in Azië. Cambodja
beschikt slechts over oude jacht-bom-
menwerpers en enige kleine verbindings-
en verkenningstoestellen.
De toegezegde transporttoestellen kun
nen veertig ton vracht of meer dan hon
derd manschappen vervoeren en de
jachtbommenwerpers meer dan ander
halve ton bommen en munitie voor het
twintig millimeter-kanon.
Np
aan
Russische artsen hebben een nieuwe
ziekte ontdekt: de hervormingsziekte.
Lijder aan deze ernstige kwaal is volgens
hen de 33-jarige wiskundige Leonid Ply-
oesj, die zich heeft ingezet voor toepas
sing van de rechten van de mens in de
Sowjet-Unie.
Dat artsen na een maandenlang medisch
onderzoek in alle ernst tot een dergelijke
diagnose komen, is er een teken van tot
welk belachelijk en vernederend gedrag
op zichzelf intelligente mensen in een to
talitair geregeerde maatschappij kunnen
komen.
In verband met geruchten over mogelijke
acties van Palestijnse commando’s heeft
de Indiase regering de ambassade gebou
wen van Nederland, Amerika, West-
Duitsland en het gebouw van de Britse
Hoge Commissie onder verscherpte be
waking gesteld.
Alle post gericht aan deze ambassades
wordt nu ook op bombrieven gecontro
leerd.
Tal van malen hebben we overwogen
met deze rubriek te stoppen, maar ook
evenzovele malen hebben we dit weer
uitgesteld, vertederd door de toewijding
waarmee steeds weer nieuwe foto’s wor
den gemaakt door enthousiaste amateurs
en ook door intensiteit waarmee blijkens
tal van ingezonden stukken en zelfs dich
terlijke ontboezemingen dit hoekje ge
lezen wordt. Het valt ons op, dat het
vooral de oud-Bolswarders zijn, die deze
stukjes uitknippen en opplakken en ook
dat het practisch alleen Bolswarders zijn
die deze plaatjes maken, een enkele uit
zondering daargelaten.
Welnu, dat is zo’n uitzondering. Van on
ze medewerker A. v. d. W., zoals hij zich
in alle bescheidenheid noemt ontvingen
we een serie foto’s, die ergens verband
met elkaar houden en waarvan we er
drie in successie hopen te plaatsen. Hoe
snel de geschiedenis gestalte krijgt, dat
blijkt uit deze op Nieuwjaarsdag jl. vast
gelegde voor allen herkenbare plaats: de
sigarenhandel Jopie Eerdmans is inmid-
Straks overal, is ’t carnaval
En ’t wordt gezien, als ’n lustig bal
Het zijn de ouderen en de jongen
Die hier als dwazen samen sprongen.
Er is geen afstand, geen lemiet
Een feest waar men geen grenzen ziet
Want grenzen zijn er niet gemaakt.
Tot, dat men weer het feesten staakt.
Vergeet de hele kamerfractie
Of dan wel een andere actie
Lap het geval eens aan uw laars
Ga feestelijk branden als een kaars
Heit to wurden kin men ha
Heit to wêzen fait net ta.
Verschijnt
DINK0AGS en VRIJDAGS
CTtg. A. J. OSINGA b.v„ Bolsward
Administratie- en Redactie-adrea;
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 20*4 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Abonnementsprijs f 7,50 p. kwartaal
tb^ vooruitbetaling)
Giro 887926
Bolswards Nieuwsblad
Wegens de zachte winter moeten de aar
dappelen worden nagezien, hetgeen al
weer kosten met zich meebrengt, terwijl
de prijzen voortdurend dalen. Het is
zelfs zeer de vraag, of de aardappels nog
voor consumptie zullen worden afgeno
men.
Tweede luitenant Everett Alvarez Jr.
uit San Jose in Californië, de eerste
Amerikaanse krijgsgevangenen, die ooit
in Noordvietnamese handen viel, zag in
de loop van de jaren honderden mede-
Amerikanen zijn lot komen delen. Vol
gens de gegevens, die het Pentagon voor
de stopzetting van de luchtoorlog tegen
het noorden op 15 januari 1973 bekend
maakte, zijn in heel Indochina tenminste
1.809 Amerikaanse militairen vermist of
door strijdkrachten van de tegenpartij
gevangen genomen. Daarvan worden
1266 als vermist opgegeven.
De Noordvietnamezen hebben herhaalde
lijk laten blijken, dat zij zoveel krijgsge
vangenen niet hebben. Het verschil tus
sen de Amerikaanse en de Noordvietna
mese lijsten is derhalve een van de vele
problemen, die bij het bestandsoverleg
in Parijs moesten worden opgelost. In de
laatste fase van de strijd is de vrijlating
van de krijgsgevangenen wel het enige
Amerikaanse oorlogsdoel genoemd, dat
nog enig respect kon inboezemen, al kan
moeilijk worden bestreden dat het aantal
krijgsgevangenen de neiging vertoonde
Speciaal voor jonggehuwden hebben wij een zeer aantrekkelijk
aflossingssysteem. Vraagt vrijblijvend inlichtingen.
De Amerikaanse vice-president Spiro Ag-
nev heeft tegen premier Li Koean Yew
van Singapore gezegd dat er volgens de
regering-Nixon in Thailand Amerikaan
se militaire bases moet blijven om de
verdere verspreiding van hit communis
me in Azië te voorkomen.
Dis is van regeringszijde in Singapore
meegedeeld. Agnew zou tegen de premier
van Singapore gezegd hebben, dat „er
een nieuwe aanpak komt”, maar dat de
doeleinden dezelfde blijven. De Ameri
kaanse vice-president maakt op ’t ogen
blik een rondreis door Zuidoost-Azië om
de bondgenoten van de VS ervan te over-
tuige dat de steun van Amerika ook na
de oorlog in Vietnam zal doorgaan.
zoveel aandacht te hebben gegeven
Vietnam en omgeving, waar de kruit
damp slechts langzaam optrekt, rest ons
slechts weinig ruimte voor het andere
nieuws. In het door stakingen en terreur
geteisterde Ierland zullen 28 februari al
gemene verkiezingen worden gehouden
voor het 144 zetels tellende Dail (parle
ment), zo heeft premier Jack Lynch
maandag bekendgemaakt.
Politieke waarnemers zijn van oordeel
dat Lynch zijn kleine meerderheid wil
vergroten nu zijn regering voor ernstige
politieke en economische problemen
staat.
Euratom Petten haalt Opgelucht adem
na de beslissingen, die de Europese mi
nisterraad vroeg na een marathon-zitting
in Brussel genomen heeft. Het opstellen
van een vierjarenplan en het vooruitzicht
van andere mogelijk niet-nucieaire pro
gramma’s betekent, dat Petten als Euro
pees 'atoomcentrum kan blijven bestaan.
In1 de nieuwe plannen van Euratom, zo
als die door de Europese ministers zijn
vastgesteld, is voor een kleine vijftig we
tenschappers en technici geen plaats
meer. Deze personen zal men, naar men
verwacht, in de komende vier jaar op
natuurlijke wijze kunnen laten afvloeien.
1. G. K. van ’t Reve.
2. Menno Simons
3. De Izeren Kou in Allingawier,
De timmermanswerkplaats in Fer-
woude,
Wegens financiële redenen hebben kerk
voogden van Deinum besloten de toren
van zijn koepel te ontdoen. Er zal echter
een actie gevoerd worden de sipel te be
houden.
de onlangs door de TROS gehouden
radioquiz werden aan de Bolswarders
de volgende vragen over Wonseradeel
gesteld. Weet u de antwoorden? Zo niet,
dan vindt u die elders in dit blad.
1. De gemeente Wonseradeel telt niet
minder dan 27 dorpen. Een van de
kleinste is Greonterp. Welke bekende
Nederlandse schrijver woonde daar
nog kort geleden?
2. Pieter Stuyvesant, geboortig uit het
Friese Scherpenzeel bij Wolvega, ge
niet als stichter van New York grote
bekendheid in de V.S.
Welke andere Fries ditmaal af
komstig uit Witmarsum, de hoofd
plaats van Wonseradeel is even
eens zeer bekend in Amerika?
3. De „Aldfaers Erf Route” verbindt zo
als u weet een aantal toeristische en
folkloristische objekten in het westen
van deze provincie. Noem er vier en
vermeld in welke plaats.
4. Makkum, weer zo’n bekende plaats
in Wonseradeel, is beroemd om zijn
Makkumer aardewerk. Hoe heet het
Makkumer aardewerk. Hoe heet de
techniek die al meer dan 300 jaar bij
de vervaardiging ervan wordt toe
gepast of hoe heet dit speciale
soort aardewerk?
5. Langs de hele Friese Zuiderzeekust
komen bijzonder veel vogels voor.
Ook in de Makkumer waarden is een
uniek vogelleven. Kunt u van de ve-
i le soorten er twee noemen?
6. De quiz werd gehouden in de ver
bouwde boerderij, de Nynke Pleats in
Piaem. Wie was de laatste bewoon
ster?
7. Er liggen in de nabijheid van Piaam
twee eendekooien. Een ervan is te
bezichtigen. Welke bekende Friese
instelling is daar de eigenaar van?
8. Ook in deze gemeente ‘vindt men
vele van die kunstmatige heuvels of
terpen die de oude Friezen opwier
pen tegen het stijgende water
lang voor er sprake was van dijken.
Welke van die drie Aldfaers Erf dor
pen Exmorra, Allingawier en Fer-
woude ligt niet op een terp.
9. Welke plaatsnaam in Wonseradeel
komt ook in Zwitserland voor?
10. Welke beroemde Fries kwam uit
Kimswerd? (Nu niet direkt aan Kai
Bouma denken!)
Het Grutters winkelt je in Exmorra,
Het schooltje (idem),
Het slijterijtje (idem),
(Het vogelmuseum en Nynke Pleats
te Piaam
4. Fayence, plateel of majolica)
5. Dwergstern, Kokmeeuw, Visdief,
Baardmannetje, Kluut, Strandplevier,
Roerdomp, Porceleinhoentje, Water
rat, Krakeend, Tafeleend, Kuifeend,
Grauwe Gans, Rietgans, Kolgans,
Bruine Kiekendief, Visarend enz.
6. Nynke
7. It Fryske Gea.
8. Exmorra.
9. Zurich.
10. Grote Pier.
dels al weer „Boutique Jeanet” gewor
den en de automaat is niet meer. Trou
wens de sigarehhandel was niet de eerste
bestemming van het huis. Op de stukken
hardsteen onder de vensterbanken is nog
duidelijk te zien, dat er vroeger koffie
en thee aangeprezen werden.
Trouwens in de zijmuur aan de Withee-
renstraat ziet men nog een gevelsteen,
waarop is vermeld, dat de heer Bölger
er de eerste steen legde. De brug er voor
op oude kaarten Suuppost genoemd en
later zo herdoopt, heette geruime tijd in
de volksmond de Bölgerbrugge en het
was de zoon (of kleinzoon?) van de eerste
steenlegger, die later, nl in 1955 de stad
Bolsward een bedrag van f 10.000 schonk
teneinde uit de renten een tweejaarlijkse
Burgerprijs in te stéllen, bestemd voor
die persoon of eventueel vereniging, die
zich in de laatste twee jaar bijzonder
als Bolswarder onderscheidde op het ge
bied van de wetenschap, cultuur, sport
of charitas. Aan de overzijde van de toch
wel smalle, maar juist daardoor karak-
De artsen Beekhuis en Andela, veearts
Groenewold, autoverhuurders Van der
Werff, Pomper, Hilarides enz. verklaren
in de Leeuw. Courant, dat de Snekerwcg
levensgevaarlijk is.
Hwat hat
A
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadcel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Stoomwasserij Florence uitgebreid en
verbeterd. Droogwassen zijn thans klaar
binnen 8 dagen en opgemaakt wassen
binnen 10 dagen.
Er bestaat een kans, dat de uitvoering
van de Matthaüs Passion te Workum in
het vervolg niet elk jaar, maar om de
twee jaar zal plaatsvinden. Op 22 jan.
jl. is er een bespreking geweest tussen
de gemeentebesturen van Workum en
van omliggende gemeenten over de
eventuele continuering van de uitvoe
ring. Daarbij kwam naar voren, dat men
in principe een continuering voorstond en
dat bij het verdwijnen van deze uitvoe
ring dit een verarming op cultureel ge
bied zou betekenen. Als alternatief voor
vie huidige regeling is gevraagd of de ge
beenten buiten Workum bereid zouden
zijn om, in plaats van een vastgestelde
normbijdrage in de kosten, een jaarlijk
se subsidie te geven tot de helft van het
bedrag wat over 1972 werd betaald en
dan de uitvoering bijv, eens in de twee
jaar te doen plaatsvinden. De betrokken
gemeenteraden zullen zich over deze
zaak moeten uitspreken.
teristieke Witheerenstraat zien we het
hoge pand van fa. Lotstra, meubelhan-
del, eerder fa. Lunter herenmodes, nog
eerder fa. Bervoets.
Op deze plek in Bolsward reiken de eeu
wen elkaar de hand. Onder het pand van
de voormalige sigarenhandel bevindt zich
een kelder, die zich voor enkele jaren
'nog uitstrekte tot de stadsgracht, maar
die men later halverwege heeft dichtge
metseld.
Het is een grote ruimte, waar een twin
tig jaar geleden, toen we er een kijkje
gingen nemen een egel werd gehouden
als huisdier. Egels zijn n.l. goede mui-
zenvangers al zou men dit zo niet zeg
gen. De Witheerenstraat loopt op en af.
De glooiing is altijd nog overgebleven
van eeuwen geleden, toen hier langs
een zijarm van de oude Middelzee, waar
aan Bolsward was bezig te ontstaan op
een reeds natuurlijke hoogte een dijk
werd opgeworpen, waarop de huisjes
ook bij vloed veilig waren. Of er inder
daad via de onderaardse gang, waar
van de enorme kelder het restant zou
zijn, een verbinding tot stand way ge
bracht met het kloostercomplex rond de
niet zo veraf gelegen Broerekerk, wagen
we te betwijfelen. Het motief, dat de
gang een vluchtgang zou zijn en gediend
zou hebben bij de proviandering in tij
den van gevaar en belegering, lijkt aan
nemelijk, maar toch is er een „maar”.
De minderbroeders en de „witheeren”,
resp. behorende tot de orde van de Fran-
siscanen en de Cisteriënsers leefden niet
altijd zoals de Schrift het vraagt „als
broeders tezamen, maar waren vooral
van het nut en heil van eigen orde over
tuigd. Daar kwam bij, dat de „withee
ren” in Bolsward wat vreemde eenden
in de bijt van het aloude Fransiscaner
bolwerk vormden. Ze hadden eens, an
ders dan de Augustijnen later het ge
lijknamige klooster te Witmarsum, het
klooster Vinea Domini, de Wijngaard des
Heren, te Pingjum bevolkt, maar her
haaldelijk aangevallen door Noormannen
en ander woest tuig, waren ze later bin
nen de besloten wallen van Bolsward ge
komen. Vandaar. Oud en nieuw ont
moeten elkaar hier zeker. De toch wel
wat romantische gewelven, waarvan de
onderaardse voortzetting zodanig bij de
bevolking leeft, dat een aprilgrap, waar
bij werd meegedeeld, dat hier een schat
gevonden zou zijn, waarvan de inhoud
zou worden verdeeld onder hen die zich
op de eerste april als eersten kwamen
melden bij het politiebureau, „die de ei
genaar van deze gevonden voorwerpen
toch niet meer aan het loket verwacht
te”, kostelijk konden slagen. Zodat de
eersten om zes uur al op de stoep ston
den, moeten de aandacht delen met mo
derne schijnwerpers op het pand Lotstra,
die het stadhuis (links, net niet meer op
de foto) moeten verlichten, een moderne
lantaarn en een verkeersbord, dat wel
een parkeerverbod zal inhouden.
Waar nu de ene auto geparkeerd staat,
zijn inmiddels parkeermeters gekomen.
Op deze foto lijkt het niet eens zo nodig,
maar als het plaatje goed overkomt, kunt
u zien, dat het spiegelglad was toen de
foto werd gemaakt.
De berijpte bovenkant van het groen
geverfde hek langs de stadsgracht steekt
boffer voor de fotograaf nu haar
scherp af. De gladheid zal er ook wel de
oorzaak van zijn, dat er zo weinig men
sen op straat zijn. Nog een paar opmer
kingen: De dwarsbalk die bij de schoor
steen uit het dak van de sigarenhandel
steekt, zal in betere dagen wel gediend
hebben om er takels aan te bevestigen,
teneinde balen tabak naar boven te tor
sen, want voorheen was hier een siga
renmakerij in gevestjgd met o.a. het be
kende merk „De elf steden”. Heel in de
verte wat wazig de Gereformeerde kerk.
In een onbezonnen ogenblik is er eens
gedacht de Witheerenstraat drastisch te
verbreden, maar dat zou toch wel het
karakter van dit straatje ernstig aantas
ten, zeg nou zelf.
Nog even iets over de naam Suuppost
van het bruggetje op de voorgrond. Dit
post is het Friese woord voor stevige
balk, heel vroeger gebruikt om over een
sloot te leggen. Vergelijk ook het woord
deel dat bewaard is gebleven in deur
post.
Het „suup” heeft niets te maken met
zuipen, tenminste niet in de zin, dat u
wellicht denkt, gedachtig aan het minder
vleiende spreekwoord: „Alles wat van
Boalsert komt, dat suupt.”
Suup is hier wel een Bolswards, dus
stadsfries woord, maar dan voor karne
melk (denk ook aan het Friese „süpe”).
Vermoedelijk werd op deze brug destijds
karnemelk verkocht.
De onzin der vergetelheid
Is met het menszijn niet in strijd
En een ieder wil er wel eens uit
Neem, dan een carnavalsbesluit.
V
g
Skilwyk geopend I
W. Giliam te Wommels adverteert met
zuiver gesmolten rundvet a f 0.45 per
pond.
Hoewel het Groene Kruis nog niet be
schikt over de resultaaten van het bevol
kingsonderzoek van de borstorganen,
kunnen we nu wél de definitieve gege
vens bekend maken van het urine on
derzoek.
De cijfers zijn als volgt:
1 Reeds bekende diabetes patiënten 34
2 perspnen, die geen urine meebrachten
625
3 personen, die wèl urine meebrachten
2212
Na het onderzoek bleken bij onze proef
19 personen positief. Na het onderzoek
bij huisartsen en specialisten bleven uit
eindelijk over 9 gevallen met als diag
nose diabetes ofwel suikerziekte.
Langs deze weg wil het bestuur van het
Groene Kruis nogmaals allen bedanken,
die meegewerkt hebben aan het welsla
gen van het onderzoek.
Bestuur Groene Kruis
-
ij,
