nu
voor
de week
Foto
van
Bonkige brief
Burger werkte
van
averechts
BaWiw
„Brood
de Wereld”
Na „Bommen voor Vietnam”
II
ll
Sovjet
Egypte willen „Strijden
en
Wie hei onderste uit de kan wil
hebben
voor de vrede"
“BwSaii
Gouden filmpjes
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllll!lllllllllll
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
L
112e JAARGANG No. 14
Wymbritseradeel.
Wist u dat?
Hoofdkwartier
Strijden voor vrede
Geldoorlog
Ook dit is een opname gemaakt door de
Bonkig
3e week februari 1923
Concessies
Burger onder druk
Vjjgeblad
Den Uyl: geen boodschap
TJ. Walburg t
üs hjoed to sizzen
rk
VRIJDAG 16 FEBRUARI 1973
Advertentieprijs: 21 ct. per mm.
Ingez mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Urtg. A. J. OSINGA b.v, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tri. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Y. O. Bekema te Bolsward adverteert
met Reclame Rooktabak a 20 ct per half
pond. R. P. de Boer te Makkum met le
dikanten vanaf f 8,50.
22 febr. De Ijsclub „De Friesche Jeugd”
te Bolsward organiseert een hardrijderij
van meisjes tot 17 jaar. Prijzen gouden,
zilveren en nikkelen horloges.
ijver. Kissingers machtsevenwicht is on
getwijfeld een goed uitgangspunt. Maar
als er niet tegelijk - en op wereldschaal -
wordt gewerkt aan het genezen van de
„onredelijke” hartstochten blijft Presi
dent Nixons belofte even hol als de
„Vrede voor onze tijd” waarmee Cham
berlain in 1938 terugkeerde naar Mün
chen.
Kiezersbedrog?
Burger deelde overigens ook een klap
uit aan de Progressieven, althans aan de
achterbannen van Den Uyl, Van Mierlo
en De Gaay Fortman. Die achterbannen
blijven immers hun leiders maar hetze
achtig volgen met beschuldigingen van
„kiezersbedrog”.
Burger noemde dat één van de psycholo
gische factoren, die de formatie ernstig
belemmeren.
Dinsdag j.l. moesten de Christen-Demo-
craten definitief beslissen of zij nog ver
der aan de formatie van mr. Burger zou
den meewerken. De CHU voelde er niets
meer voor, maar zou zich voegen naar
KVP en AR. Bij de KVP en AR was de
animo ook tanende. Tenslotte kreeg Bur
ger wel de hoofdpunten van het ge
wenste beleid, maar tevens de bood
schap, dat de confessionelen niet als
snotjongens behandeld wilden worden.
Het stond er wat netter, maar kwam er
wel op neer. En wie geeft het drietal
ongelijk? Den Uyl heeft het oude spreek
woord nu wel goed begrepen: Wie het
onderste uit de kan wil hebben, krijgt
het deksel op de neus.
In de wandelgangen van het Binnenhof
lachten de liberalen reeds in hun vuistje.
Zij zagen hun kansen op het aan de
macht blijven weer wat stijgen.
stukken ontvangen om „eindelijk aan het
werk te kunnen gaan”.
Abonnementsprijs f 7,50 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
24 febr. Bij de te Hardegarijp gehouden
hardrijderij van vrouwen behaalde Tiet
je Pagels van Wommels de eerste prijs
van f 25,
In bulte geraes en in bytsje wol, sei de
duvel, en hy skearde in baerch.
h»j‘-
Bolswards Nieuwsblai
weekeinde de monetaire crisis.
Met een onverwacht snelle beslissing en
een onverwacht krachtige devaluatie van
de dollar heeft de Amerikaanse regering
gepoogd deze nieuwste monetaire crisis
te bezweren.
KVP, ARP en CHU hebben woensdag
avond voor de tweede maal binnen 24
uur formateur mr. J. A. W. Burger on
der de zwaarst mogelijk druk gezet zijn
opdracht terug te geven. Dit tweede con
fessionele initiatief om de heer Burger
zijn biezen te laten pakken was nodig
geoordeeld, nadat de formateur de eerste
poging op .hondsbrutale wijze” zoals
in het christen-democratische kamp werd
gezegd naast zich had neergelegd.
Als u in een quiz gevraagd zou worden
de 5 grootste wereldsteden te noemen
wat zou u antwoorden? Hier zijn een
paar cijfers.
Volgens de cijfers in het Demografisch
Jaarboek van de Verenigde Naties, is
Sjanghai de grootste stad in de wereld.
In 1970 had deze stad 10.820.000 inwo
ners. Sjanghai wordt gevolgd door To
kio, dat vroeger met 8.841.000 zielen als
grootste stad werd beschouwd. Daarna
komen New York met 7.895.000, Peking
met 7.570.000, Londen met 7.379.000 en
Moskou met 7.050.000 inwoners.
De totale wereldbevolking in het mid
den van 1971 werd geschat op 3,706 mil
jard mensen, dat is 74 miljoen méér dan
het jaar daarvoor. Volgens de functio
narissen van de V.N. betekent dit dat
de wereldbevolking in 33 jaar zou ver
dubbelen.
China had in het midden van 1971 een
bevolking van 787.176.000 zielen. India
had er 550.374.000. De bevolkingsaan
was in India is 2.2 procent per jaar en
die van China 1.8 procent.
„Vrede voor deze generatie”
In opdracht van de Wereldraad van Kerken is voor 7 ton medica
menten en chirurgische instrumenten van Parijs naar de Noord-
Vietnamese hoofdstad Hanoi gebracht. In januari is een even grote
zending naar Noord-Vietnam gestuurd. De totale waarde van deze
medische hulp bedraagt omstreeks een miljoen gulden.
De zendingen zjjn gefinancierd door de actie „Brood voor de wereld”
en door de kerken van Skandinavië, Frankrijk, Engeland, Nederland,
Zwitserland en Nieuw-Zeeland. Bovendien za! de actie „Brood voor
de werld” binnenkort golfplaten voor de woningbouw, textiel en
melkpoeder naar Noord-Vietnam verschepen.
Na „Bommen voor Vietnam”, nu dus eindelijk een vreedzamer be
richt, maar zo vragen wij ons af Waarom alleen voor Noord Vietnam?
houden. De Christen-Democraten zouden
zo toch de begeerde gelijkwaardigheid
krijgen.
Echter de volgende dag reeds, vorige
week woensdag dus, liet Den Uyl, na
een bezoek aan Burger op een perscon
ferentie weten, dat hij „geen boodschap”
had aan een program van de confessio
nelen. Dat was hoogstens een stuk voor
Burger, waar hij (Den Uyl) niets mee te
maken had. Integendeel: de progressie
ven wilden hun regeeraccoord wel aan
passen aan de gewijzigde omstandig
heden („actualiseren”), maar het mocht
niet in onderhandelingen met de con
fessionelen worden afgezwakt.
Wat de dollar betreft zal dat wel lukken
ook. Na de bijna 8 pct. van december ’71,
nog eens een devaluatie van 10 pet. be
tekent een aanzienlijke steun voor de
Amerikaanse producten op de wereld
markten, die tot 10 pet. in prijs kunnen
dalen. Daarentegen worden producten
die andere landen naar Amerika expor
teren, tenzij prijsconcessies worden ge
daan, met ruim 11 pet. in prijs verhoogd,
zodat de Amerikaanse handelsbalans een
aanzienlijke verbetering kan ondergaan.
Dit effect wordt nog versterkt omdat ’t
land, dat het sterkst op de Amerikaanse
markt heeft gepenetreerd, Japan, zijn
valuta zal laten zweven, hetgeen onge
twijfeld tot gevolg zal hebben dat de
yen met de meer dan 11 pet. in prijs zal
stijgen. Er werd in de laatste commenta
ren reeds gesproken van 18 °/o en dat is
niet niks.
er boos om maakt. De naam is ingebur-
heer A. v. d. W. uit Groningen, die voor gerd en te danken aan de ook nog oranje
ons blad geregeld wetenschappelijke pu- geschilderde versierde koppen
blicaties bespreekt. Hij is wetenschappe-
lijk assistent, leraar kunstgeschiedenis en
studeert nog cultuurgeschiedenis, met een
speciale hobby voor bouwkunde uit de
19e en 20e eeuw. Bolsward is dan ook een
kolfje naar ?ijn hand en hij gaat er graag
grasduinen. Nu het fotograferen hem tot
een tweede hobby is geworden, zal het
u niet meer verbazen hem hier eens te
gen te komen in deze rubriek. Zagen we
de vorige keer heel in de verte aan het
eind van de Witherenstraat de vage con-
toeren van de gereformeerde kerk, hier
een detailopname van dit gebouw, ge
maakt in juni 1972. Zo u de onderste 5
centimeter bedekt houdtt, zult u bij me
nig huisgenoot een vraagteken op het
voorhoofd zien, als u dit plekje vraagt te
lokaliseren. Dat een hek meer is dan een
afbeelding alleen, bewijst deze opname
zeer zeker. In de volksmond is dit gods
huis nl. veelal bekend als de „sinaasap-
pelkerk” en geen gereformeerde die zich
Uitslagen van de hardrijderij van jon
gens en meisjes van 10-13 j. op de Dijl-
akker (uitg. van de buurtver. St. Jans-
poort) le prijs Sies Bouma en Nienke
Meijer, 2e prijs Sjoerd Steensma en
Liedje Zijlstra, 3e prijs Douwe en Geer
tje Hoeben. Troostprijzen leke van Het-
tema en Trees de Jong; Jan Buikstra en
Saakje Appeldoorn.
De linkse drie (PvdA, PPR en D ’66) heb
ben inmiddels een aantal belangrijke
punten uit hun verkiezingsprogramma
ingeslikt.
Dit blijkt uit het memorandum dat zij
formateur mr. J. A. W. Burger hebben
toegestuurd. Mr. Burger had om een der
gelijk stuk gevraagd om zelf een rege
ringsprogramma te kunnen samenstellen.
Enkele opvallende ombuigingen in het
linkse beleid:
Helemaal vrede is het overigens in Azië
nog niet. Het Amerikaanse ministerie van
defensie heeft meegedeeld dat het hoofd
kwartier van de Amerikaanse luchtmacht
voor Zuidoost-Azië na de volledige terug
trekking uit Zuid-Vietnam van Saigon
naar Thailand zal worden overgeplaatst.
Hiervoor is de basis Nakorn Phanom bij
de Laotiaanse grens gekozen.
Het hoofdkwartier zal staan onder ver
antwoordelijkheid van generaal John
Vogt, die thans het toezicht heeft op alle
luchtoperaties in Indo-China. Het zal de
naam dragen van „groep voor ondersteu-
ningsactiviteiten”. De taafc zal zijn het
controleren van vermisten tijdens acties.
Er zullen ca. 1.000 man verbonden zijn
aan het hoofdkwartier.
Volgens kringen van het Pentagon zul
len van de basis Nakron Phanom ook
luchtaanvallen in Laos of Cambodja
worden geleid als deze nog voortduren
na 28 maart.
Den Uyl sprak voorts spottend over de
gelijkwaardigheid die de confessionelen
dachten bereikt te hebben. Hij noemde
dat een „zeer vrijmoedige interpretatie”.
Maar als de confessionelen aan zo’n „vij-
geblad” behoefte hadden, dan mocht dat
van hem. Begrijpelijk waren toen bij de
Christen-Democraten de rapen gaar. Zij
beraadslaagden uitvoerig en vroegen
vrijdagmiddag aan Burger om een ge
sprek ter opheldering. Een paar uur la
ter zond Burger hen zijn brandbrief,
waarin hij het verzoek om het gesprek
afwees. Burger schreef dat het nou maar
eens uit moest zijn met dat gezeur over
gelijkwaardigheid. Hij, Burger, meende
Progressieven en Christen-Democraten
wel gelijkwaardig te behandelen. Aan al
dat geruzie tussen de fracties had hij
geen boodschap. Burger wilde alleen de
hij nog een beslissende fractievergade
ring bijgewoond over de formatiepoging
van mr. Burger. In geen enkel opzicht
kon men toen vermoeden, dat de heer
Walbure nauwelijks een uur later dood
in de trein zou worden aangetroffen.
Direct nadat het overlijden van het Ka
merlid bekend was geworden, werd de
Kamerzitting naar aanleiding van dit
droeve gebeuren geschorst.
Egyptische regering eenzelfde visie heb
ben en de ontwikkeling in het Midden
oosten. „Wij beschouwen de betrekkin
gen tussen Egypte en de Sowjet-Unie als
de hoeksteen van de buitenlandse poli
tiek van Egypte, aldus Ismail. Egypte
is verzekerd van de blijvende steun van
de Sowjet-Unie op verschillende terrei
nen. Ik geloof dat mijn bezoek heeft bij
gedragen tot versterking van de vriend
schap tussen beide landen”.
Zowel in Moskou als in Cairo is na af
loop van het bezoek van Ismail aan
Moskou een communiqué uitgegeven.
Hierin wordt o.m. verklaard, dat de
Sowjet-Unie „volledig begrip heeft” voor
de verwerping door Egypte van een „ge
deeltelijke oplossing” in het Midden-Oos-
ten.
Ismail en zijn Russische gespreksgeno
ten, te weten partijleider Brezjnew en
de minister van buitenlandse zaken Gro
myko, hebben de maatregelen onderzocht
„die noodzakelijk zijn ter verscherping
van de strijd die gericht is op een recht
vaardige regeling van het conflict in het
Midden Oosten”.
De Sowjet-Unie heeft duidelijk gemaakt,
dat zij haar politieke en economische
steun aan Egypte wil voortzetten en wil
bijdragen tot versterking van het militai
re potentieel van Egypte, in overeen
stemming met de bepalingen van het
Russisch-Egyptische vriendschaps- en
samenwerkingsverdrag van 27 mei 1971.
De Sowjet-Unie en Egypte hebben tot
slot hun wil bevestigd, actief te zullen
strijden voor de vestiging van een duur
zame vrede in het Midden-Oosten, op de
grondslag van de veiligheidsraadsresolu-
tie van november 1967.
Reeds eerder spraken we over ongerust
heid uit over het feit dat er in het mid
den Oosten weer nieuwe spanningen
dreigen. Tussen Egypte en de Sowjet,
waar het slecht boterde is het nu weer
koek en ei. President Sadats -adviseur
Hafez Ismoil die drie dagen in Moskou
overleg heeft gepleegd, is zaterdag weer
naar Cairo vertrokken. Hij heeft met de
Sowjetrussische leiders van gedachten
gewisseld over de toestand gn het Mid
den-Oosten.
Voor zijn vertrek zei hij tegen verslag
gevers dat de Sowjetrussische en de
Hwat hat
11 febr. De zachte winter heeft plotse
ling een einde genomen. De veerdienst
Staveren-Enkhuizen wordt gestaakt.
Overal worden baanvegers geplaatst.
23 febr. De ijsclub Bolsward organiseert
een hardrijderij van vrouwen op de
Makkumervaart.
Niet minder spannend dan politieke
schermutselingen was het afgelopen
Dat heeft President Nixon in zijn inau
guratierede beloofd. Hij kan dat met zo
veel stelligheid zeggen omdat hij gelooft
in zijn nieuwe beleid dat uitgaat van
evenwicht waar Amerika vroeger naar
overwicht streefde. In contact met zo
wel Peking als Moskou hoopt Nixon de
ze beide elkaar vijandige kolossen in
evenwicht te houden.
Deze evenwichtsfilosofie komt van Hen
ry Kissinger, een grote bewonderaar van
Metternich die in de negentiende eeuw
Europa een langdurige vrede bezorgde
door de macht van Oostenrijk aan te
wenden voor het behoud van machts
evenwicht.
Kissinger is een scherpzinnig mens. Met
scherpzinnigheid, zo meent hij, is de
mensheid tot rede te brengen. Maar is
de mens wel redelijk?
We moeten toegeven: „de” mens is wel
iswaar in staat tot redelijk denken en
handelen, maar hij doet het heel vaak
niet. Wij worden allemaal onredelijk (en
soms zelfs gevaarlijk) als we in de ban
van passies raken. Haat, hebzucht, na-
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, W onseradeel, Workum en
op het
hek, nu inmiddels weer groen gemaakt.
Zoals Amsterdam zijn kolenkitkerk kent,
een andere stad weer zijn Lange Jan, of
monument met wat voor benaming dan
ook, zo dus zonder rancune te Bolsward
de sinaasappelkerk. Een sinaasappel is
een vitaminerijke en edele vrucht, er
steekt dus niets kwaads in. Bovendien is
het voor een kerk barmhartiger het nu
eenmaal noodzakelijk hek te versieren
met een der edelste producten van de
schepping, dan deze te voorzien met
scherpe punten, die broekscheuren kun
nen en zo een bron van narigheid in me
nig gezin zouden kunnen vormen.
De juiste stichtingsdatum is niet bekend,
maar de architectuur noemt onze mede
werker het hoogtepunt uit de beginperi
ode van de dertiger jaren. Het is, de ka
pel van Bloemkamp en de Koninkrijkss-
zaal van de Jehovagetuigen aan de Ver-
versstraat meegerekend, de enige kerk
buiten de stadswallen, waarbinnen zich
de twee hervormde (Broerekerk en Mar
tinikerk), de r.k. St. Franssiscuskerk, de
Doopsgezinde of Mennistenkerk (eind
Nieuwmarkt) en Baptistenkapel (Skil-
wyk) bevinden. De Gereformeerde kerk
ontstond als geloofsgemeenschap uit de
samenvoeging van de Afgescheidenen
(sedert 1834) en dolerenden (sedert 1886)
in 1892 (plaatselijk soms veel later ont
staan en herenigd). Beide gezindten wa
ren eens de toenmalige verontrusten in
de hervormde kerk, die men te liberaal
te vrijzinnig vond worden. Ook te Bols
ward voltrok zich het drama van de
kerksplitsing en lange tijd hebben de bei
de uitgetreden groeperingen elk een ei
gen leven geleid en eigen kerk gehad, nl.
naast het stadhuis t.o. de Nieuwmarkt
aan de Wipstraat (later pand Steensma,
wie heeft er nog een foto van?) en in de
Kerkstraat (later St. Vencentiusgebouw,
nu Volkswagengarage Pheifer) en in de
Witherenstraat, toen Nieuw Hofstraat
genoemd, thans nog bestaand als con
fectiefabriek De hoop van fa. Lunter.
De fotograaf heeft gewacht,op een goede
lichtval en zo een fraaie detailopname
gemaakt. Rechts boven de glas in lood
ramen, voorheen geheel in de geest van
de bouwperiode in Jugendstijl, nu wat
strakker en rustiger. Over de architec
tuur ’n volgende keer meer, nu alvast ’n
pluim voor de koster, die het groen rond
de kerk altijd zo keurig weet te onder
houden.
Diepe verslagenheid heerste dezelfde
avond in de hele Tweede Kamer en in
het bijzonder bij de ARP, nadat was be
kend geworden dat het anti-revolutio-
naire Kamerlid en defensiespecialist
Tjebbe Walburg (59) op weg naar huis
aan een hartaanval was overleden.
Vlak voordat hij de Kamer verliet, had
In de geschiedschrijving van de Nederlandse kabinetsformaties zal
de brief die kabinetsformateur Burger vorige week vrijdagavond aan
de fractieleiders van KVP, A.R. en CHU zond, als één der merk
waardigste documenten geboekstaafd blijven. Nimmer werd een
document aangetroffen waarin een formateur op zo'n persoonlijke
wijze zijn opvattingen over de gang van zaken bij een formatie ven
tileerde.
Over Burger hadden alle kranten bij zijn benoeming al geschreven
dat hij de reputatie genoot een bonkig en slim politicus te zijn, die
bij de allergrootste politieke sores toch nog een gaatje ontdekte en
kans zag om vanuit een onmogelijke positie een doelpunt te scoren.
Nu was eigenlijk Den Uyl de man die
het hele zaakje op gang had gebracht.
Wat was het geval? Vorige week dins
dag kwamen Andriesen, Biesheuvel en
Tilanus tamelijk opgewekt van een ge
sprek met Burger terug. Zij hadden van
Burger gedaan gekregen, dat hij met de
programmatische wensen van de Chris
ten-Democraten bij de vorming van een
kabinet Den Uyl terdege rekening zou
De reputatie van een bonkig man te zijn
heeft Burger zeker gestand gedaan. Met
die slimheid is het anders gesteld. Die
zien vele politici in en om het Binnen
hof niet meer zo zitten. A.R.-fractielei-
der Biesheuvel zei begin van de week
onomwonden dat Burger een „onverstan
dige brief” had geschreven, de tweede in
successie, want hij vond ook diens eer
dere entree-brief onverstandig. Biesheu
vel voegde er aan toe, dat het hem niet
om de toon van de laatste brief ging,
want „ook ik ben uit de klei getrokken”.
De Christen-Democraten hebben Burger
overduidelijk laten blijken, dat ze in het
geheel niet onder de indruk van zijn in
het openbaar uitgesproken toorn waren.
Zij negeerden zeer nadrukkelijk het „be
vel” van Burger om hem „per omgaan
de” hun beloofde programma in hoofdza
ken toe te sturen. Knarsetandend moest
Burger het weekeind werkeloos door
brengen, alleen met Den Uyl kon hij zon
dagmiddag zijn woede af reageren.
De f 1000 college-geld-maatregel
wordt niet ingetrokken, zoals in het
linkse regeerakkoord was beloofd.
In plaats van intrekking komt een
„verrekening” over het studiejaar
1972-1973. Daarna wordt het college
geld voorlopig op f 500 gebracht.
De defensie-uitgaven hoeven in 1973
niet met f 300 miljoen te worden ver
laagd, zoals in het akkoord stond
vermeld, maar slechts met f 140 mil
joen.
Over de totale bezuinigingen tot 1977
laten de drie zich niet verder uit.
De stijging van de premiedruk, die
volgens het akkoord 0,9 procent per
jaar zou moeten worden terugge
bracht tot 0,75.
Dit alles is bedoeld om zoveel mogelijk
concessies te doen aan de opvatting van
de confessionele partijen over het toe
komstige regeringsbeleid, waarschijnlijk
de laatste strohalm voor de heer Den
Uyl. II
De bazar uitgaande van Andante ont
vangt giften van H. M. de Koningin en
koningin moeder en van Z. K. H. de Pr.
der Nederlanden f 25,
