Veehouders moeten gelag betalen
Minder overheidsgelden
voor
gezondheid dier
twf
De
Plattelandsvrouwen
Intern. Volleybal
wedstrijden te Sneek
op 21 april
a.s.
Langzaam
aan
gemeenten
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
L
actie voorgesteld aan
in de politiek
Globaal plan van
Fan stêd en lan
112e JAARGANG No. 17
DINSDAG 27 FEBRUARI 1973
W ymbritseradeel.
„JEUGDHERINNERING” VAN TEATSKE BRUINSMA-DE VRIES
WOLSUM: FAN HIMEL EN IERDE
Advertentieprijs: 21 ct. per mm.
Ingez mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Gedeelde verantwoordelijkheid voor
gezonde dieren
„Teatske de Vries werd op 15-1-38 geboren te Blauwhuis (Wymbritse-
radeel) in het destijds enige Protestantse gezin in deze Rooms Katho
lieke gemeenschap.
Zij kwam onder de indruk van de volksdevotie, de beeldenrijkdom,
de kruisen, de kerststallen enz. Zij tekende veel en graag.
Na het overlijden van haar man en nadat de kinderen naar school
gingen begon zij ongeveer anderhalf jaar geleden met schilderen.
Haar hobby werd tot levensbehoefte. Les ontving zij niet, haar schil
derijen bezitten alle eigenschappen die men naïeve schilders kan
toekennen.
Vorig najaar exposeerde zjj voor de eerste keer in „De Wielewaal”
te Burgwerd. Zo luidt de simpele introductie op de lijst van 28 ge-
ëëxposeerde schilderijen (De Tille, fa. Sipke Dijkstra, Wirdumerdjjk
25, Leeuwarden). Hier een foto van het schilderij „Jeugdherinnering
Blauwhuis”. Meer hierover in de rubriek „Fan stêd en lan” op deze
pagina.
Het aantal boeren in ons land neemt met de dag af. In vakkringen
zegt men dan dat de wjjkers ruimte scheppen voor dc blijvers. Dat
betekent overigens niet, dat de boer van morgen gaat werken op
een erf dat met rozen geplaveid is. De veehouders bijvoorbeeld staan
nu voor een krachtproef op het gebied van de gezondheidszorg. Zij
hebben de Nederlandse veestapel tot een ongekend kwaliteitspeil op
gevoerd. Dat heeft veel geld gekost. De zwaarste opgave is echter om
het Nederlandse vee gezond te houden. Dat gaat ook in de komende
jaren veel moeite en geld kosten.
Een perfecte gezondheidszorg voor het dier staat nog genoteerd in dc
veehouderijsectoren. Het is de veehouders dan ook menens, want zij
knokken bij het leven voor de enorme geldbedragen die gemoeid zijn
met de zorg voor de diergezondheid. Nu de overheid haar verant
woordelijkheid voor die zorg - een gemeenschapsbelang - goeddeels
terugneemt, worden de zorgen en lasten afgewenteld op de rug van
de veehouder. -
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
■Uïtg. A. J. OSINGA b.v„ Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Op het gebied van de volksgezondheid
staan wij Nederlanders ons mannetje
wel. De gemeenschap legt miljoenen gul
dens op tafel om elke aanval op de ge
zondheid van landgenoten af te slaan.
Er is geen mens die er aan twijfelt, dat
hier een gemeenschapsbelang op het spel
staat. Wij Nederlanders, die vooral de
laatste tijd onze liefde voor het dier laten
blijken, vinden het daarentegen vanzelf
sprekend dat de nationale veestapel in
een gezonde staat verkeert, zonder dat
het de gemeenschap geld kost.
De grote veiligheid waarmee onze vee
stapel omringd wordt, heeft de veehou
derij een bijzonder goede naam bezorgd.
Het is belangrijk dat ons vee in een bla
kende gezondheid verkeert. Met een ge
rust gevoel moet de consument de pro-
dukten uit onze veehouderij kunnen op
nemen, daarmee is dé volksgezondheid
gediend. Bovendien staat of valt de
enorme export van veehouderij produc
ten met de goede naam van onze veesta
pel. We willen dus maar zeggen, dat vee
houden iets meer is dan grazende koeien,
scharrelende kippen en snuffelende var
kens. Dat extraatje is namelijk de zorg
voor de gezondheid van het dier; en dat
kost de Nederlandse veehouderij op het
ogenblik 57*/2 miljoen gulden.
De gezondheidszorg van onze veestapel
is voor het overgrote deel gefinancierd
door de veehouders. Zij betalen een flin
ke geldsom via de rekening van de die
renartsen. Deze rechtstreekse bijdrage
belopen ruim 18 miljoen gulden. Door het
Landbouwschap, het toporgaan van de
landbouw waar de agrarische belangen
centraal staan, worden voorts aparte
heffingen aan de diverse veehouders-
groepen opgelegd. Dat levert ongeveer 9,6
miljoen gulden op. Bovendien betalen de
veehouders voor hetzelfde gezondheids-
doel nog 4,7 miljoen gulden aan een
tweetal productschappen, die hun acti
viteiten in de vlees- en pluimveesector
ontplooien. Behalve de bijdragen van de
veehouderij sprong de overheid tot voor
kort met 18,5 miljoen gulden bij in de
financiering van de gezondheidszorg voor
Burger weet langzaam aan
ook wat hem staat te wachten
een illussie naar de maan
tegenwerkende krachten.
De politieke groten
zullen wij uit ’t veld slaan
roomsen zowel als roden
huldigen ’t, langzaam aan.
Ruppert kwam langzaam aan
dan toch tot de bezinning
ik moet helaas afgaan
De politieke bonzen
zonder eind-overwinning.
blokkeerden mij de baan.
’t Wordt blijkbaar leuk gevonden
een opstelling, langzaam aan.
Welhaast een vol kwartaal
zijn ze aan ’t touwtje trekken,
succes voor allen schraal,
’t spel kan geen geestdrift wekken.
De politieke fracties
halsstarrige eigenwaan
denken, wij voeren acties
ja acties langzaam aan.
Financieringsgat noodgedwongen
zelf dichten
In een circulaire, welke is verzonden aan
de gemeentebesturen, hebben gedepu
teerde staten van Friesland hun ernstige
bezorgdheid uitgesproken over de vrij
wel overal waarneembare toeneming van
het aantal opslagplaatsen van autowrak
ken, al dan niet gecombineerd met auto
sloperijen.
Uit een recent overzicht van de provin
ciale waterstaat blijkt, dat er in Fries
land 67 legale en niet minder dan 178
illegale opslagplaatsen bekend zijn. Het
aantal illegale opslagplaatsen vertoont
weliswaar de laatste jaren een dalende
lijn (diverse opslagplaatsen zijn name
lijk na de afwijzing van een vergunnings
aanvraag opgeruimd), maar een aantal
van bijna 200 is volgens gedeputeerde
staten uiteraard onaanvaardbaar. Daar
om doen gedeputeerde staten, in afwach
ting van de totstandkoming van een de-
hebben ruim 700 actieve volleyballers
onder hun hoede.
De organisatie van internationale wed
strijden omvat uiteraard meer dan alleen
de feitelijke wedstrijden. De gasten arri
veren vrijdag, 20 april te Sneek, waar
na op zaterdag, 21 april, ’s middags de
spelers en officials ten Stadhuize door
het Gemeente Bestuur zullen worden
ontvangen. Zondags wordt de gasten een
boottocht over de Friese meren aange
boden.
Abonnementsprijs f 7,50 p kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Bolswards Nieuwsblad
finitieve en afdoende wettelijke regeling
van het autowrakkenprobleem, een be
roep op de gemeentebesturen om mee te
werken aan een globaal plan van actie
om op korte termijn enige orde te schep
pen in de situatie. Dat plan van actie
bestaat uit: het tegengaan van nieuwe
vestigingen, het kritisch nagaan, welke
illegale bedrijven onder bepaalde voor
waarden kunnen worden gelegaliseerd
(voorlopig voor een periode van vijf jaar
en het opstellen van een beleidsplan voor
de ontruiming van niet acceptabele be
drijven, dat in de jaren 1973, 1974 en
1975 in fases of streeksgewijs zal moeten
worden uitgevoerd.
tige wijze worden nu enkele nieuwe hef
fingen door het Landbouwschap uit de
grond gestampt. Nood breekt wet: het
gat in de gezondheidszorg moet immers
gedicht worden. De veehouder zal een
extra belasting gaan betalen, zodra hij
het melkgeld ontvangt. Van elke 100 kg
melk wordt voortaan 10 cent extra ge
vraagd voor de gezondheid van het
beest. Het veevoer wordt bovendien duur
der, want de veehouder gaat f 1,- per
ton veevoer meer betalen, omdat de ge
zondheidszorg dat eist. De heffing op ge
slachte varkens wordt met 5 cent ver
hoogd hetgeen ook weer een half miljoen
gulden in het laatje brengt. Al deze extra
bijdragen, die ten koste van de veehou-
dersbeurs gaan, leveren het bedrag van
12,7 miljoen gulden op. Het dan nog res
terende gat van een half miljoen wordt
tenslotte door het Landbouwschap zelf
betaald.
De nieuwe financiering van de gezond
heidszorg voor dieren ziet er kunstig uit.
Het eindresultaat is echter, dat de vee
houders zelf moeten opkomen voor een
gezonde nationale veestapel. Het valt
niet te ontkennen, dat de veehouder ge
baat is bij goed en gezond vee. De goede
naam van ons veebestand levert de Ne
derlandse schatkist bommen geld op. Een
tiende van onze nationale uitvoer komt
alleen al voor rekening van de melkvee
houderij. De bijdrage die andere veehou
derijsectoren (varkens - pluimvee) le
veren voor onze economie is al even in
drukwekkend. Behalve veehoudersbelan-
gen zijn er ongetwijfeld ook gemeen
schapsbelangen in het spel. Het blijft
daarom raadselachtig waarom de finan
ciering van de gezondheidszorg voor die
ren uitmondt in een vestzak-broekzak
methode, waarbij onze veehouders het
gelag volledig moeten betalen.
Nu niemand bij de overheid thuis geeft,
moeten de veehouders zelf het gelag be
talen. De uitstekende naam en faam van
onze veestapel laat in geen enkel geval
toe, dat de gezondheidszorg voor het dier
verwaarloosd wordt. Omdat de overheid
haar handen goeddeels terugtrekt, wordt
de gepeperde rekening voor de gezond
heidszorg nu aan de veehouders gepre
senteerd. Er is echter geen weg terug,
want de veehouderij staat of valt met
een veebestand dat van top tot teen
kerngezond is. Het landbouwschap pro
beert nu met kunst en vliegwerk de gel
den voor een goede veestapel boven ta
fel te krijgen. Op de eerste plaats zal een
extra-beveiliging van ons vee moeten
vervallen: de najaarsentingen van kal
veren gaan niet meer door. Dat bespaart
in elk geval al 41 miljoen gulden. Nu
een overheidsbijdrage van 10 miljoen
gulden vervallen is, moeten de gezond-
heidszorgers „de boer op” om deze gel
den toch binnen te krijgen. Op vernuf-
Welhaast een vol kwartaal
zijn ze nu zwaar aan ’t bomen
elk spreekt de partijtaal
geen stap vooruitgekomen.
De politieke kiezers
hebben ’t nu wel verstaan
wij stemden in, slaapwiegers
mannetjes van langzaaip aan.
Wij worden, een klein kwartaal t
bewijs
samen door schade en schande wijs
F.
De overheid had in de jaren zestig ken
nelijk geen rekening gehouden met een
wassende melkstroom in Nederland.
Meer melk betekende immers meer aan
spraak op overheidsgelden voor gezond
heidszorg. De toenmalige landbouwmi
nister - de huidige EEG-commissaris ir.
P. Lardinois - had dat vlug in de gaten
en blokkeerde de „subsidiekraan” op het
bedrag van IS’/e miljoen gulden. Tegelij
kertijd wist hij het bedrijfsleven zover
te krijgen, dat na drie jaren opnieuw
gezocht zou worden naar een goede fi-
nancieringsbasis. Er is enkele jaren over
leg geweest tussen overheid en veehou
derij, waarbij bijna alle financierings-
vormen de revue gepasseerd zijn. Het
had er zelfs alle schijn van, dat de ver
antwoordelijkheden voor een gezonde
veestapel op een billijke manier verdeeld
zouden worden tussen overheid en be
drijfsleven. Een jaar geleden werd zelfs
een principe-overeenkomst bereikt, waar
bij de financieringsbasis neerkwam op
een overheidsbijdrage van 22 miljoen
gulden. De touwtrekkerij in de arena van
de dierengezondheidszorg leek een be
vredigend verloop voor de veehouders te
krijgen. Tot ieders verbazing brak het
koord na een half jaar al. En van de be-
ginselovereenkomst was niets meer over.
De benarde toestand van ’s rijks schat
kist trok diepe sporen in alle maatschap
pelijke geledingen. Boven de gezonde
veestapel zakte het zwaard van Damo
cles. In plaats van een verhoging van
overheidsmiddelen voor de gezondheids
zorg, werd het bedrag van 18*/2 miljoen
gulden teruggebracht tot maar liefst 7,5
miljoen gulden. De overheid heeft
flink aan de noodrem getrokken en de
veehouders in ons land sidderen nog na
van de plotselinge schok.
Der is ris in rige boeken skreaun under
de titel „De historie gaat door het ei
gen dorp”. En sa it it ek. Gjin doarp sa
lyts of der binne wol minsken berne of
ha har dér nei wenjen set, hwaens nam-
me op it iene of oare mêd in swide klank
krige. Troch it meast dimmene doarpke
rinne de triedden fan skiednis, kunst en
kultuer. Mei in fariant op in aid bibel-
wurd soe men freegje kinne: Kin dêr
üt Wolsum hwat goeds weikomme? Om-
mers it doarpke is neffens de planolo
gen Onder de mjitte, it is woegen en to
licht bifoun, it kin wol stjerre, it hat
gjin funksje mear. In foech 25 jier lyn
wiene der noch in bakker, timmerman,
ferver, winkelman, fouragekeapman. En
al wie de skoalle al forline tiid, in eigen
dümny hie it doarp noch wol. Fan dat
alles is net folie mear oer. En dochs hat
Wolsum syn minsken fan bitsjutting
De Nevobo afd. Sneek is er na veel moei
te in geslaagd om voor zaterdagavond,
21 april, beslag te leggen op de organi
satie van twee top-wedstrijden Volley
bal. De heren teams van België, Frank
rijk, Italië en Nederland, van 21 jaar
komen die avond naar Sneek om, in het
kader van de Europacup voor landen
teams, 2 wedstrijden te spelen. Dit ter
gelegenheid van de opening van de twee
de sporthal.
De afd. Sneek omvat momenteel een 20-
tal verenigingen, w.o. Bolsward (Set up).
De afdeling organiseert zelf een competi
tie verdeeld in 3 dames klassen en 3
heren klassen. De wedstrijden worden
tot dusver gespeeld in de bestaande
sporthal te Sneek op zaterdagmiddag en
zaterdagavond. De bij de Nevobo afd.
Sneek aangesloten verenigingen, ko
mende uit Sneek en wijde omgeving
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
hawn, ek op it mêd fan kunst en kul
tuer. In master Windsma song der syn
sangen, in frysk dichter, dy’t yn de lite-
ratuerskiednis noch altyd mei eare
neamd wurdt. In dümny Van Berkum
skreau yn de Wolsumer pastorij in goed
100 jier lyn in destiids forneamd boek
tsjin it byleauwe en spükerij, in 88 jier
lyn waerd under Wolsum de Fryske
skriuwer Hoatse de Jong berne, ien fan
de meast produktive, dy’t mear as 300
titels fan romans, novellen, koarte for-
halen en gedichten op syn namme stean
hat en fan hwa’t dit jier in karsamling
mei in libbensskets ütjown wurdt. In bi-
skiedener plakje wurdt ynnommen troch
in Wolsumer skriuwster, dy’t nea rjocht
yn de iepenbierheit kommen is, omdat
hja har koarte forhalen allinne mar ün-
dertekene mei de letter P. Mar dochs
heart ek Nynke Posthumus yn dizze rige
thüs. Hwa’t der sünder mis ek yn thüs-
heart en hwaens namme noch faek
neamd wurde sil as it oer Wolsum giet
is mefrou Teatske Bruinsma-de Vries.
Hja mocht mei har bern en famylje
forline freed meimeitsje, hoe’t har skil-
derije-eksposysje iepene waerd yn de
Tille (fa. Sipke Dykstra, Wurdumerdyk
to Ljouwert). Sünt hja forline jier ek-
sposearre yn de Wielewael to Burgwert
hat hja har kwasten net yn de terpen-
tyn set, mar is se trochgien mei har hob
by, dy’t har waerd ta libbensfolling en
ek wol (al is dat faeks ünbiwust) ta in
ropping. Har wurk is riper wurden, de
kleuren binne waermer en mear op el-
koar ófstimd, it genre, dat hja al graech
skilderje mocht, de bibelske foarstellin-
gen, hat se net farre litten. Oan ’e iene
kant waerd dit wurk spontaner, lyk as
by „De 10 maegden”, en „De wünderba-
re spiziging”, oan de oare kant ynban-
niger, mear introvert, lyk as yn de Ma
donna’s de „lenheit yn it gesin”, „It
finster nei it Ijocht”, ensfh. De skilde-
rijen binne folwoechsener, foiler, mear
dieren. De financiële verantwoordelijk
heid van de overheid was trouwens al
enkele jaren bevroren op het niveau van
18,5 miljoen gulden.
Jaren geleden - om precies te zijn in 1966
- besloot de toenmalige minister van
Landbouw om de bijdragen aan de pro
vinciale gezondheidsdiensten voor dieren
ten laste van de rijksbegroting te bren
gen. Tot dat tijdstip kreeg de melkvee
houder een prijstoeslag, waarvan een
kwartje per 100 kg melk ingehouden
werd voor de gezondheidszorg. Vanaf
1967 werd op de rijksbegroting jaarlijks
voor de gezondheidszorg een bedrag ge
reserveerd dat overeenkwam met het
kwartje per 100 kg melk, die door de
veehouders aan de melkfabrikanten af
geleverd werd. Het Landbouwschap
kreeg de beschikking over deze over
heidsmiddelen. Het belastte zich met de
georganiseerde gezondheidszorg voor
dieren en stelde daarvoor een afzonder
lijke commissie in: de Gezondheidscom
missie voor Dieren van het Landbouw
schap.
Overheid trekt aan noodrem
trochwurke, trochlibbe ek, as it bigjin-
wurk. hwerfan wilinken mar ien foar-
byld mear ütstald is: „Beppe lést foar”.
Der is in düdlike üntjowing en likegoed
as it forline jier in iepenbiering wie, dat
der fan sa’n koarte tiid oan skilderjen
sa’n rike kolleksje by elkoar wie yn de
Wielewael, likegoed is der nou de for-
wündering, dat dit talint him yn in
healjier tiid samar spontaen fierder ünt-
jown hat ta in hichte, dy’t net allinne
erkenning freget, mar ek al krige hat:
Al foar de iepenlngsgearkomste ófroun
wie, wiene der al in stik as 10 panielen
forkoft. Tige earfol wie derby de oan-
keap fan in karsamling üt dit wurk
foar it Museum Prinsessehóf, dat nei in
restauraesje fan 5 jier, aenst wer iepene
wurdt en it feit, dat foar dizze ütstal-
ling op groun fan kwaliteit, de ryksrege-
ling fan 20% fan tapassing is. Keapje
jo dus in skilderij fan f 200,dan for-
goedet it ryk dêrfan oan de partikulier
f 40.Ek oare kunstkenners en kol-
leksjeoneurs kochten al fan dit wurk.
By de foardering, dy’t sünder mis mak
ke is, moat ek it feit neamd wurde, dat
mefr. Bruinsma har net biheind ta it
bibelske gegeven allinne, mar ek mei oa
re Onderwerpen eksperimentearret, b.g.
it paniel „Kortstondigheid” (trije lusi-
fersprikjes, ek al forkoft) en de frij
foarse skilderijen fan Blauhüs en Wol
sum. Hjirfan is it earste op dit blêd óf-
bylde. Jhr. C. van Eysinga, dy’t de üt-
stalling iepene, stie der wiidweidich by
stil. De skilderes neamt dit „Jeugdher
innering”. Hja waerd berne yn itselde
Blauhüs en boarte en reedried hjir win
terde! op de tsjerkhofsgrêft. Dit skilde
rij is in soarte fan trije-ienheit. De tsjer-
ke op de eftergroun is frij realistysk
skildere, goed fan proporsje en kleur,
knap fan detail en sfear, daliks herken-
ber foar elk en ien, dy’t Blauhüs ken.
De boartsjende, reedridende en skeuvel-
jende bern op de foargroun binne like
nayf en spontaen as de masters üt de
lette midsieuwen en üt de Renaissance-
tiid dy pensielen. Dêrtusken yn it tsjerk-
hóf: mear in ympresje mei in waes fan
mystyk. In skilderij dat to tinken jowt
en ta meditearjen noeget: Dizze trije-
ienheit fan boartsjende bern, it hóf,
dêr’t de leave deaden rêste en de tsjer-
ke, is ek dy fan it libben, de dea en dêr-
boppenüt de forrizenis (de toer dy’t nei
de himel wiist). Koart gearfette is it ek
it léste fers üt Korinthe 13, mar dan
yn dizze folchoarder: leauwe (de tsjer-
ke), hope (de bern) en leafde (de leave
deaden) of noch yn oare folchoarder,
hwant dizze trije wearden binne yn we
zen ien. It binne ek de wearden, dy’t de
skilderes inerlik dreaun ha har talinten
to brüken, sa’t se dat die.
„Ik wist fan neat”, bikende Jhr. Van Ey
singa earlik, „mar doe’t ik dit wurk
sjoen hie sei ik de jouns: „Ik ha hwat
foun, dit wie hwat, ik wie der fan ün-
der de yndruk”. En hwerom dan? „Dy
hiele gloede fan kleuren kaem op jin
oan, mar dat net allinne: Jo ha in preek
makke op jou manear. Dit is gjin hy
permoderne kunst, nihilistysk, foarm-
leas, leech, ünmaetskiplik, earm, mar
hjir giet in sprake fan üt, in noch hiel
oare gloede as üt de kleuren sprekt. Der
hat in Hillige sfear west yn jou hüs, dit
hat jou siel djip biruore en dat jowe jo
nou wer troch as in kostber goed!”
lenkear, nou hast 1300 jier lyn preke to
Wolsum in Willibrord, dy’t hjirre it
evangeelje bocht. Hwat ek weiwurden is,
it leauwen is bleaun yn Wolsum, al de
ieuwen troch oant hjoed de dei. Hwat
wy destiids yn dizze selde rubryk oer it
wurk fan mefr. Bruinsma yn de Wiele
wael yn Burgwert skreaun ha, is ek
hjir wer wier makke: „Dit mei dan na
ive kunst wêze, mar dan ien mei in di-
minsje mear!”
Wy winskje ek hjirre mefrou Teatske
Bruinsma-de Vries fan herten lok mei
har sukses.
Maandag 19 febr. kwam de afd. Bols
ward van de Ned. Bond van Plattelands
vrouwen weer bijeen. Mevr. Beets kon
een groot aantal leden welkom heten en
de spreekster van deze middag, mevr.
Veder-Smit, lid van de Tweede Kamer
der Staten Generaal. Na opening, mede
delingen enz. was het woord aan spreek
ster mevr. Veder. Ze vertelde dat het
werk in de Tweede Kamer boeiend is,
maar erg spannend. De tweede Kamer
vergadert drie dagen in de week, met ook
de nachten er soms bij. Mevr. Veder
schetste nog even de plotseling overleden
tweede Kamerlid de heer Walburg uit
St. Anna Parochie. Dat was een goed
en „warber” lid. Na de pauze werden er
vragen gesteld en beantwoord. Dames,
wilt u 10 april mee naar de „Huishoud
beurs” te Amsterdam, inlichtingen en op
gave tot 15 maart bij KI. Schukken-Ro-
sier. Er zijn weer 5 nieuwe leden inge
schreven. Het was een zeer boeiende
middag.
