van
Gade Shroar
abmnk
Vietnam blijft de aandacht trekken
Een geldpraatje tot besluit
H
Atsje Keulen-Deelstra
Wrald-kampioene
1973 op redens
Gouden filmpjes
op
Bijzondere
kerkdienst
-'A
..1
-
OS
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
WEES RENTEBEWUST
HYPOTHEEKGELDEN BESCHIKBAAR
275 kantoren in Friesland staan u ten dienste.
BONDSSPAARBANK - HARLINGEN
STREEKBLAD VOOR WEST* EN ZUIDWEST FRIESLAND
Sparen op de manier die pre-.
cies bij uw bedoelingen en
mogelijkhedenpast.dat
kan bij de Rabobank. Al naar
gelang de opzeggingstermijn
vergoeden wij een rente van w
4r» tot WBF r
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin
--
I fc; A
112e JAARGANG No. 18
VRIJDAG 2 MAART 1973
Wymbritseradeelt
Staken
Zwitserland
Goed idee
Ingreep van de USA
Kopensnellen
Wijs besluit
Hwat hat
üs hjoed to sizzen
De valuta's
J. s.
NOG STEEDS 7% BIJ 1 JAAR VAST
41/2 DAGELIJKS OPVRAAGBAAR
Advertentieprijs: 21 ct. per mm.
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Greate komfoaren, in bytsje fjür,
minne bitsjinning, mar piperdjür.
le week maart 1923
NOORDERHAVEN 114 HARLINGEN
TELEFOON 05178—2475 GIRO 822009
Staken deed men niet alleen in Neder
land, ook in Engeland, waar staken bijna
tot een nationale sport is geworden, pik
te men er weer een graantje mee.
De Britse treinbestuurders zijn ditmaal
in staking gegaan, uit protest tegen het
anti-inflatieplan van regering Heath.
Eerder waren 400.000 ambtenaren om de
zelfde reden een 24-uursstaking begon
nen.
De reizigers troffen op de vliegvelden
en in de havens geen, douaniers aan,
waardoor zij op hun in het buitenland
gekochte goederen geen invoerrechten
hoefden te betalen.
Zo gaat dat, staken brengt nationaal ge
zien altijd economisch nadeel.
Mej. G. H. Zelle te Bolsward won in de
afd. ernst op een reciteerwedstrijd te
Workum de eerste prijs met 84 punten.
De Kimswerder haringvissers hebben
door de winter en de vorst zozeer ge
leden, dat men denkt het bedrijf te stop
pen.
Wegens zijn oudheidkundige waarde zal
het Waaggebouw te Workum worden ge
restaureerd.
Een dwaas man kan ook nog wel eens
een wijs besluit nemen. Zo heeft presi
dent Amin van Oeganda alle leden van
zijn kabinet opdracht gegeven met in
gang van maandag a.s. 30 dagen verlof
te nemen om weer geheel fit te worden.
Gedurende deze tijd zullen hun secreta-
rissen-generaal de ministers-posten be
kleden.
Amin maakte deze maatregel bekend,
nadat hij een gesprek had gehad met zijn
minister van Gezondheid, dr. J. Gesa,
die in een ziekenhuis zijn collega van
Buitenlandse Zaken, Wanume Kibedi had
opgezocht. Kibedi was vorige week op
genomen als gevolg van overwerktheid.
Als de ministers terugkomen, zijn de
secretarissen-generaal aan de beurt om
met verlof te gaan.
Een heel nieuwe gedachte. Misschien zijn
Biesheuvel en de zijnen ook wel aan een
maandje vakantie toe.
Wij zijn zo eerlijk toe te geven niet het
meeste verstand te heben van wat er op
de geldmarkt de laatste tijd precies aan
de hand is geweest. Daarom waren we
blij in de Beurs schetsen van de Rabo
bank een (in ook voor een leek begrij
pelijke taal) uiteenzetting te vinden over
de gang van zaken. Deze maandbrief
schrijft:
heeft gevergd volkomen ongedaan te ma
ken.
De regeling van de internationale valuta-
verhoudingen, zoals deze in december
1971 bij het z.g. accoord van Washington
tot stand kwam, is geen lang leven be
schoren geweest. Een eerste belangrijke
inbreuk was eigenlijk al het loslaten van
de vaste wisselkoers door Engeland in
juni vorig jaar. Een aantal in elkaar grij
pende ontwikelingen heeft thans tot een
meer algemene herziening geleid. Daar
was in de eerste plaats het snel toene
mende tekort op de handelsbalans van de
Verenigde Staten. In januari werd be
kend dat het deficit in 1972 ca. 6,6 mil
jard had bedragen tegen$2,7 miljard het
jaar daarvoor. Dit leidde tot een groeien
de onrust op de valutamarkten. Een an
dere factor, die verstorend werkte, was
de aanhoudende kapitaaluitvoer uit Italië
vooral een gevolg van het gebrek aan
vertrouwen in de economie van dat land.
Om deze vlucht uit de lire tegen te gaan
ging Italië eind januari over tot de in
stelling van twee afzonderlijke wissel
markten, nl. één voor kapitaaltransacties
en één voor het lopende verkeer.
Yn Zweden, der boppe oan
By de winter syn troan
Dêr sette hja skrep
En forkocht dêr gjin nep
It wie Atsje yn ’t gehiel
Op dit winter toaniel
Hie mar gjin noad
Us Atsje wie goed
Har hiele postjuer
Wie ien stikje fjür
En hja hat dat dien
Foar üs yn ’t algemien
Al hieldochs foar üs
Yn ’t tinken oan hüs.
Hwant hja wie in fries
En joech gjin belies
Mei it kopke dêr foar
En de fuoten to skoar.
Hja is wer slagge
Yn kleuren fan üs flagge
In druiwend pompeblêd
Yn üs fryske wetter-méd.
Mei ien doel foar ’t each
Ik ryd mei wer leech
Abonnementsprijs f 7,50 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uïtg. A. J. OSINGA b.v., Bolsward
Administratie- en Rcdactic-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Iet. 2044 Na 18.30 uur 2660 of 2835
(05157)
Tenslotte op de valreep nog het bericht
dat Hanoi is teruggekomen op zijn be
sluit om de vrijlating van Amerikaanse
krijgsgevangenen op te schorten. Nadat
de VS en Zuid-Vietnam zich garant had
den gesteld voor de veiligheid van de
Noordvietnamese leden van de gezamen
lijke militaire commissie in Saigon
vier communistische leden van deze
commissie werden deze Week in Zuid-
Vietnam doodgeschoten zegde Hanoi
toe nog deze week weer een groep van
120 Amerikaanse gevangenen vrij te la
ten.
dat overigens voordien al gedeeltelijk
haar eigendom was.
In het proces-verbaal van de publieke
verkoop d.d. 14-12-1844 komt de vol
gende beschrijving voor.
„Eene aanzienlijke en moderne Heeren
Huizing met twee pakhuizen, fraai aan-
gelegden grootten tuin, zomerhuis en ver
dere annexen, staande en gelegen aan
den Grootten Dijlakker en de Stadswal,
binnen de Stad Bolsward de gebouwen
getekend Letter C nommer 318, door mej.
de weduwe Jan Cremer Pieterszoon be
woond (mej. Joanna de la Lande).
De voorgeschreven Huizing bestaat uit
een royale gestucadoorde gang met mar
meren vloer, waarin extra fraaie wentel
trap, vijf beneden en vier bovenkamers,
merendeels behangen, ten deele gestu-
cadoord en voorzien van stook- en slaap
plaatsen en vele andere gerieflijkheden,
over het geheel riante uitzichten heb
bende, een meidenkamer, twee keukens,
een kelder, een waschhok, linnen- en
turfzolders, vliering en zo voort, twee
regenbakken, een put en verdere com-
moditeiten.
Ten voordele van dit perceel is inder
tijd het regt bekomen om de lijst van de
voorgevel te doen timmeren over het erf
van het ten Zuiden belendende perceel,
alsmede om de gooten over dat erf te
doen leggen met dispensatie van de ver-
pligting dezelve lijst of gooten te eeniger
tijd weg te nemen of in te korten”.
Uit verdere gegevens blijkt dat de heer
Jan Cremer de doopsgezinde godsdienst
beleed en het pand ook al in 1827 be
woonde. Blijft de vraag van de betekenis
van de david-ster in het bovenlicht. Zijn
er misschien lezers die een of ander aan
knopingspunt kunnen geven? U ziet maar
weer eens dat de reconstructie van Bols-
wards historie, ook uit een vrij recent
verleden, niet altijd een gemakkelijke
zaak is.
Foto en tekst J. B. Elzinga, Joh. Proost-
str., Bolsward, die we graag dank zeggen
voor de fraaie opname.
Speciaal voor jonggehuwden hebben wij een zeer aantrekkelijk
aflossingssysteem. Vraagt vrijblijvend inlichtingen.
Hoe zeer we zonden wensen, dat Vietnam nn in alle rust en vrede
zou worden opgebouwd, het nieuws (en ook nu weer helaas negatief
nieuws) bljjkt niet van de voorpagina te bannen. Zo heeft nu de Ame
rikaanse minister van Buitenlandse Zaken, William Rogers in op
dracht van president Nixon een spoedberaad aangevraagd met zijn
Noordvietnamese collega, nadat Hanoi had aangekondigd de vrijlating
van Amerikaanse krijgsgevangenen te zullen opschorten.
Het Witte Huis beschuldigde Hanoi hierop van schending van de
overeenkomst over vrijlating van krijgsgevangenen en eiste van de
Noordvietnamezen dat onmiddellijk ten minste 120 Amerikaanse
krijgsgevangenen zullen worden vrijgelaten.
Minister Rogers kreeg de opdracht om al zijn activiteiten met be
trekking tot de internationale Vietnamconferentie in Parijs te staken
en opheldering te eisen over de Noordvietnamese aankondiging. De
conferentie komt in gevaar door de plotselinge ommekeer in de
Noordvietnamese houding en de Amerikaanse reactie daarop.
Dat er wel weer een spaak in het wiel zou worden gestoken, hadden
we wel verwacht, niet echter, dat dit zo vlug zou gebeuren.
Een en ander leidde midden februari tot
een fors ingrijpen. De U.S.dollar werd
met 10*/« gedevalueerd, terwijl de Ja
panse yen ging zweven. Verwacht wordt
dat uiteindelijk de yen ten opzichte van
de oude dollarpariteit ca. 20 ’/o hoger zal
worden gewaardeerd. Ook een groot aan
tal andere landen hebben hun pariteiten
gewijzigd. Zo devalueerden o.a. Surina
me, de Nederlandse Antillen, Turkije,
Joegoslavië, Iran en Griekenland hun
munteenheid met 10%, Zweden en Fin
land met 5°/o, terwijl de lire thans op
beide markten zweeft.
Het is niet verwonderlijk dat de V.S. en
Japan bij deze wijziging van de wissel
koersen voorop gingen; immers het han
delsverkeer tusen beide landen toonde
wel een bijzonder grote onevenwichtig
heid en was daardoor een van de be
langrijkste oorzaken voor de spanningen
op de valutamarkten. Van het totale
tekort over 1972 op de Amerikaanse han
delsbalans 6,6 miljard) kwam ruim
4 miljard voor rekening van de handel
met Japan. Het totale overschot op de
Japanse handelsbalans bedroeg in 1972
bijna 9 miljard tegenover 7,8 miljard
dollar in 1971. Het doel, dat met de
16,88 opwaardering van de yen t.o.v.
de dollar eind 1971 was beoogd - ver
mindering van de overschotten op de
Japanse handelsbalans speciaal in het
verkeer met de V.S. - werd dus niet be
reikt Een van de reden hiervoor was dat
de dollarprijzen van vele Japanse ex
porteurs al geruime tijd waren vooruit
gelopen op deze revaluatie waardoor na
dien deze prijzen niet overeenkomstig
werden verhoogd. Daar kwam bij, dat de
Japanse economie zich slechts langzaam
herstelde van de recessie van 1970/71,
hetgeen leidde tot een grote nadruk op
de exportactiviteiten. Inmiddels heeft de
opleving daar duidelijk aan kracht ge
wonnen. Men verwacht nu dat de recente
maatregelen meer succes zullen opleve
ren, waarbij men zich realiseert dat met
het bereiken van een meer evenwichtige
situatie bepaald wel enige tijd gemoeid
zal zijn.
Tenslotte
verboden), doch dit mocht niet baten.
De stroom, die dagelijks aanzwol, was
te sterk.
100 armen te Arum ontvangen rijst als
opbrengst van de zitplaats in de Herv.
kerk tegenover de preekstoel, in de
volksmond het „gróthokje” en de renten
van het nagelaten kapitaaltje van de
heer Agema.
De crisis sloeg toen over naar Zwitser
land, waar in versterkte mate dollars
werden aangeboden en francs gevraagd.
De Zwitserse regering, die hiervan een
verstoring van de stabiele ontwikkeling
van de binnenlandse economie vreesde,
zag zich toen genoodzaakt de vaste koers
voor de franc te verlaten en deze valuta
vrij te laten zweven. Hoewel uitdrukke
lijk verklaard werd dat deze maatregel
slechts voor zeer tijdelijk bedoeld was
en dat men zo spoedig mogelijk weer
naar de oude vaste pariteit zou terug
gaan, werd de nationale valutaonrust
hierdoor flink aangewakkerd. De kapi
taalstroom richtte zich nu in het bijzon
der op West-Duitsland, Nederland en
Japan, waar de centrale banken enorme
bedragen aan dollars kregen aangeboden
zij moesten deze krachtens de bestaande
overeenkomsten tegen een vaste koers
uit de markt nemen. Duitsland kreeg het
leeuwedeel te verwerken; geraamd wordt
dat de Deutsche Bundesbank in de week
voor de dollardevaluatie ca 6 a 7 mil
jard heeft gekocht. Weliswaar heeft
Duitsland door een aantal beperkende
bepalingen getracht de dollarvloed nog in
te dammen (zo werd o.a. de aankoop
van Duitse aandelen door buitenlanders
Koppensnellers bestaan hier en daar nog,
al wordt alles gedaan ook deze primi
tieve volkeren „beschaving” bij te bren
gen. Maar onder de „beschaafden” be
staan ook koppensnellers. We lazen
daarover deze week een merkwaardig
bericht.
Zwitserland heeft nJ. een beroep op de
Unesco „en de wereldopine” gedaan on
middellijk een einde te maken aan de
„systematische plundering van de tem
pels van Angkor-Wat” in Cambodja.
Dit gigantische tempelcomplex, dat te
vergelijken is met de Boroboedoer op
Java, is sinds het uitbreken der vijan
delijkheden in Cambodja door commu
nistische zowel als niet communistische
soldaten stelselmatig „ontmanteld”.
Momenteel zijn in Bangkok en andere
Siamese en Birmaanse steden bij plaat
selijke antiquairs duizenden Boeddha-
koppen en andere beeldhouwwerken! te
koop, die afkomstig zijn van het meer
dan duizend jaar oude heiligdom. De
plunderaars hebben in vele gevallen een
voudig de beelden onthoofd ter verlich
ting van hun transportproblemen, en de
ze schending van een der belangrijkste
historische kunstmonumenten in Azië
dreigt de restauratie van Angkor-Wat,
die tientallen jarèn en grote geldsommen
Bolswards Nieuwsblad
Tersthijrtt in: Bolsward, Baarderadeel, H ernaarderadcel, Hindeioopen, Wonseradeel, Workum en
”/o
De schrijver en dichter Bertus Aatjes
heeft Bolsward eens „de rommelkamer
der historie” genoemd. Deze foto wil
weer eens wat uit deze kamer te voor
schijn halen en wel een nog altijd mo
numentaal pand aan de Grote Dijlakker
31 en 32, in de voorlopige lijst van Ne
derlandse monumenten van geschiedenis
en kunst omschreven als: gevel met
kroonlijst met fronton, waarin een vens
ter in gesneden omlijsting (XVIII eeuw).
In deze korte beschrijving wordt 'helaas
niets vermeld betreffende Het bijzondere
karakter van het bovenlicht in deze zgn.
classistische gevel, n.l. een david-ster,
welke ongetwijfeld oorspronkelijk moet
zijn. Maar waarom werd dit duidelijk
joodse symbool in deze gevel aange
bracht? Rekening houdende met de ver
moedelijke periode waarin dit huis werd
opgetrokken (eind 18e eeuw) lag het voor
de hand hier een parallel te trekken met
de vestiging van de joodse gemeenschap
in Bolsward omstreeks diezelfde tijd en
er b.v. een oorspronkelijk joods koop
manshuis in te zien. Merkwaardig mag
heten, dat er tot dusverre geen gegevens
vallen te ontdekken die dit vermoeden
rechtvaardigen. Er kon alleen worden
vastgesteld, dat in 1798 het pand be
woond werd door een zekere Age Hayes,
en dat dit in 1812 (vermoedelijk zijn
zoon) Haye Ages was. Specifieke friese
namen, die geen enkele relatie met des
tij dse joodse ingezetenen doen vermoe
den. Een andere bewoner en eigenaar
van het pand komt te voorschijn uit de
oudst bekende koopakte van het huis.
Die eigenaar was de heer Jan Cremer
Pieterszoon, in leven wethouder der stad
Bolsward, tevens „fabrikeür”, die op 9
september 1844 overleed. Uit diens na
latenschap werd zijn tweede echtgenote
Joanna de la Lande-Cremer voor de som
van f 5806,- eigenaresse van het pand,
Is bovenstaande schetsenderwijs bedoeld
in alle ernst noemen we het wel een wijs
besluit dat Paus Paulus denkt aan ver
jonging van zijn „ministerraad”.
Voor 5 maart a.s. zal de pauselijke mi
nisterraad, samengesteld uit de 20 kar
dinalen, die aan het hoofd staan van
evenzoveel Curie-congregaties en in feite
het dagelijks bestuur van de kerk, een
verjongingskuur ondergaan, terwijl
voorts het niet-Italiaanse element zal
worden versterkt.
Het voorstel tot deze hervorming vond
in 1968 plaats, toen paus Paulus bepaal
de, dat een Curiekardinaal op 75-jarige
leeftijd met pensioen moet gaan en dat
hij deze functie niet langer dan vijf jaar
mag bekleden, tenzij hijzelf een uitzon
dering wenst te maken.
De ministerraad bestaat thans uit 10 Ita
lianen, twee Fransen en zeven kardinalen
van een andere nationaliteit, onder wie
de Nederlandse kardinaal Willebrands.
Drie 75-jarige Italiaanse kardinalen zijn
afgetreden en acht anderen oefenen hun
functie meer dan vijf jaar uit, zodat ook
zij zullen moeten heengaan.
Verwacht wordt thans, dat de paus in
het kader van zijn dé-italianiseringspo-
litiek o.m. aan de nieuwe Duitse kardi
naal Volk en de Franse kardinaal Danie-
lou ministerposten zal toebedelen.
Intussen is tussen het Vaticaan en het
communistische regime in Tsjechoslo-
wakije overeenstemming bereikt over de
benoeming van vier bisschoppen voor de
bisdommen Nitra, Banksa, Bystrica,
Trana en Olomouc. 1
A.s. zondag zal onze stadgenoot, Gerrit
J. D. de Haan in de Martinikerk worden
bevestigd tot predikant van de Neder
landse Hervormde kerk voor buitenge
wone werkzaamheden.
De heer de Haan is 13 juli 1944 in Bols
ward geboren, als tweede zoon van Luut
de Haan. Hij studeerde theologie aan de
Rijks-Universiteit te Groningen, waar hij
vorig jaar het doctoraal-examen en on
langs het kerkelijk examen heeft afge
legd. Voor zijn hoofdvak (Oecumenische
geschiedenis) studeerde hij een jaar bij
de Wereldraad van Kerken in Genève,
waar hij zijn aanstaande Oostenrijkse
vrouw heeft leren kennen. Hun huwelijk
zal morgen worden voltrokken in Bols
ward en Piaam.
De heer de Haan is november j.l. be
noemd tot leraar godsdienst aan de Eu
ropese School en predikant van de Ne
derlandse Protestantse Gemeente in Lu
xemburg.
De bevestiging tot predikant vindt a.s.
zondagmorgen 10 uur plaats in de Mar
tinikerk te Bolsward. Voorganger is dr.
A. H. van den Heuvel, de nieuwe secre-
taris-generaal van de Ned. Herv. Kerk.
De intrededienst in Luxemburg is vast
gesteld op 25 maart.
I
^XXXXXXXXXX'XXXSXXSXXXXXXXSXXXKLXXXXXXXXXKXXXVXXXXXXX.XXXX,«
