’t laatje
in
vloeit
Gabe Skroar
„Wie Neerlands geld
I
•Se**
reuze-
Het lugubere plan oftewel
knoeierij
Ml
kt
95
I
...j
HOGE
RENTE
IS ONZE
TROEF
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Fan stêd en lan
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIII
postzegels
Zilveren filmpjes
lllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Herdenkings-
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
üs hjoed to sizzen
Ir JW
jö s'
jlfc
wal.
Sfiii
AND O
gag
SURINAME 30 ol
1
DINSDAG 21 AUGUSTUS 1973
112e JAARGANG No. 67
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum
zal zeker tot eind volgend jaar duren.
nei
Kunst bigjint dêrre, dêr’t it kinnen op-
haldt.
FRIS FAN E LEVER
Advertentieprijs: 21 ct. per mm.
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Nederland, Suriname en de Nederlandse
Antillen geven ter gelegenheid van het
zilveren regeringsjubileum van H.M. Ko
ningin Juliana de bovenstaande herden
kingspostzegels uit.
Ontwerper is de heer Pieter Brattinga te
Amsterdam.
een
met
Over deze schrapers dichtte iemand an
ders bedoeld als waarschuwing voor hun
schraapzucht het volgende:
Wie Neerland’s geld in ’t laatje vloeit.
Door reuzeknoeierij.
Die leeft met ons vereend van zin
is goochemer dan wij!
Laat schrapen, wie schrapen wil
maar gij, gedraagt u wijzer
want te leven voor het goud
dat geeft een ziel van ijzer.
teert de maatschappij niet meer. Cultuur
grond vernietigen betekent hongersnood.
Laten we met elkaar zeggen, tegen wie
dan ook: Handen of van dit gebied, dat
ons allen dierbaar is.
I. Hibma,, Lollum
Barsumerpad
de takomst mooglik wol itselde sizze sil-
le fan dizze iepene lju, dêr’t wy nou mei
konfrontearre wurde. Dy’t oan de wei
timmeret süzje de earen, is it motto fan
dizze nota. De wurden binne goed, sei
de üle en hy seach yn it psalmboek. Ik
haw yn de ynlieding al ütkomme litten,
dat ik net leau oan sa’n massale bikea-
ring. It is „yn” om foar dit soarte fan
saken to wezen. Wy binne al wer de
hwat glimkjende taskógers, as wy sjog-
ge, hoe’t de iene by de oare opbiedt op
it gebiet en yn it stik fan saken fan de
iepenens en dan tink ik al wer oan itjinge
him hjir yn dizze steaten ófspile hat, oan
de wetterskippen, dat noch altyd olichar-
gyske ynstituten binne, oan de Russyske
forkiezingen by de ruilforkavelingen,
dêr’t aid deputearre Gerbrandij sliepe-
leaze nachten fan hie en deputearre Erin-
ga hwat minder swier oer tinkt, oan de
forantwurdingsplicht fan de deputearren,
oan hoe’t it nou wer typisk gien is mei
it wenweinebilied (nou ja, dat wie ek in
folsleine mislearring fansels!), dêr’t de
wenweinbiwenners gjin inkelde ynspraek
hiene yn de hiele gong fan saken.
Nou is de iepenens in karaktereigenskip,
it is in ynstelling fan de minske, mar it
systeem, dêr’t wy yn libje is fan in stees-
oan fierdergeand sintralisme en dirigis
me mei as njonkenforskynsel de burokra-
ty en dy lient him net sa tige foar iepen-
bierens. De buro’kraet sjocht de minske,
dêr’t foar wurket as troch in motglês. Hy
hat der gjin kontakt mei. Al it gehoai en
getroai, nou ris mei de ombudsman, dan
wer mei dit soarte fan rapporten, is yn
wezen neat oars as it bieden fan skynop-
lossings.
De algemiene ünforskilligens fan de boar
ger kin men der net mei tsjingean. Wy
ha der neat op tsjin, fansels net, mar de
wurden fan Arisfoteles binne noch altyd
jildich: „De hearskippij fan de mannichte
is üntstien omt de minsken mienden yn
De voorz. der 2e Kamer, Mr. v. Schaick
is vrijdag geslaagd met het vormen van
een kabinet. Het ziet er uit als volgt: W.
Drees, (pres.), Mr. J. R. H. van Schaick
D. U. Stikker, Mr. Th. R. J. Wijers, Mr.
J. H. v. Maarseveen, prof. dr. F. J. Th.
Rutten, prof. mr. L. Lieftinck, mr. W. F.
Schokking, mr. ds. J. in’t Veld, prof. dr.
J. R. M. van den Brink, S. L. Mansholt,
mr. A. M. Joekes, mr. E. M. J. A. Sas
sen, L. Götzen. De politieke samenstel
ling is als volgt: PvdA: 5, KVP: 6, VVD
1, CHU: 1, Partijeloos 1.
De Workumer waard liep tengevolge van
de storm gedeeltelijk onder. Het vee
werd met moeite gered.
De tentoonstelling te Bolsward wegens
onverwacht succes verlengd.
40-jarig ambtsjubileum ds. E. C. v. d.
Laan uit Workum.
Ondertrouwd J. A. Bakker, econ. drs. en
M. A. Vegter, econ. cand. e. Bolsward,
Grootzand.
Coöp. Grasdrogerij te Oosterend breidt
uit. Nieuwe leden kunnen weer toetre
den.
Roordahuizum won het goud op de Freu-
lepartij te Wommels.
2e week augustus 1948
Abonnementsprijs f 7,50 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA b.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
„Herman in Duitsland” en „Herman van
oom Julius”. Ook was de foto met een
kruisje aangegeven, wie Herman was.
Dat nu de „echte Herman” zich melde.
Voor hem (of zijn nazaten) is dan de fo
to. Alleen, hij moet dan wel even ver
tellen waarom er zoveel plezier werd
gemaakt. Het kan een verjaardagsfeest
Wat in de hoofden van doodgewone weldenkende, vredelievende mensen nooit zou
opkomen, omdat zjj zoiets als misdadig en onmenseljjk zouden karakteriseren,
daar beroemen zgn. deskundigen zich op. Om het straks met een eervolle vermel
ding op hun naam te laten zetten. We hebben er al een paar jaar over horen
bomen in gemeenteraden en Bureau Bugel. Om kort te zjjn het gaat hier om een
groot gebied kostbaar weiland. In de driehoek Workum, Parrega, Makkum, maar
liefst 1.525 ha. land, waar momenteel 60 gezinnen hun brood op een nuttige en
eerlijke wjjze verdienen en waaraan we gerust nog een 20 gezinnen kunnen toe
voegen die indirect met deze boeren verbonden zjjn, zoals veehandelaar, veevoer-
handelaar, loonbedrijven enz. Deze worden nu met ondergang bedreigd.
zijn van mannen onder elkaar, want da
mes zijn slechts in de vorm van foto's
aanwezig. Waarom we dit veronderstel
len. Op de ene foto is een prentbrief
kaart geplakt met het opschrift: „Harte
lijk gefeliciteerd met uw verjaardag”.
Zodoende.
In foege priissprekkerij, dêr’t ornaris net
folie folk by is, is fakentiids it byld fan
de provinsiale steaten fan Fryslan. As
der- noch ris in Fryske Televyzje komt,
is it ütstjüren, fan sa’n gearkomste grif
nijsgjirrich, hwant de measte Friezen, al-
meast ek noch de kiezers, dy’t har pom-
meranten der hinne stjürd ha, ha faken
tiids gjin idé fan hwat der krekt om giet,
len fan de meast originele sprekkers is
sunder mis de FNP-er Jan Bearn Singel-
sma. Wy wolle dat - sünder dat wy it yn
alles mei him iehs hoege to wêzen - ris
hifkje troch ien fan syn taspraken hjir
ris wurdlik óf to printsjen. It giet oer it
rapport oer de „lepenheit en lepenbier-
heit.” Singelsma fornuveret him der oer,
dat elk der nou ynienen foar is, wylst
dat neffens hif foarhinne gjin sprekken
lije koe. Hy seit dan:
De foto van dit feestvierend en jolig ge
zelschap met die enorme bierflessen is in
feite een gevonden voorwerp. De foto
werd ons enige tijd geleden aangedragen
met het verzoek het wie en waar en
wanneer uit te vinden. Het opschrift dat
we aan de achterkant vinden, kan ons
misschien hierbij helpen. Hier lezen we
„Ik ha my eartiids wolris bisaud as üs
master by de skiednisles fortelde, hoe’t
hiele folken en stammen samar oergiene
nei it Kristendom. Ik hie hast sein „oer-
rounen”. Ik tocht dan wolris, as ik mei
reade earkes nei de man siet to harkjen:
„Ik hie it forpoft, sa wyt as süpe, om sa
mar op bifel oer to gean en eigen wêzen
to forleagenjen”. Ja, ik seach dat yn dy
dagen suver as in stikje forrie fan üs
heidenske foarfaers, dy’t har samar bi-
lêze lieten troch dy Kristlike nijljochters.
Wy oppenearren üs ek wolris, fansels
foarsichtich mei de finger omheech, hoe’t
dat samar koe. Sjoch, dêr hie de mas
ter dan al sahwat op rekkene, hy hie it
dy kant al hwat ütstjürd. Dan joech er
syn eigen eksegese fan dat wünderlike
barren, net yn de trant fan, dat se heim-
sinnige stimmen heard hinne of sokssa-
hwat. Né, neat dêrfan! Hy sei, hja koene
in pak op ’e hüd krije, of de breinplasse
waerd har ynslein, as hja gjin Kristen
waerden!
Ik tink oan dit soarte fan skoallessen
faek werom as ik de massale bikearingen
sjoch op it gebiet fan iepenheit en iepen-
bierheit en dy Biliden hear troch üs prof-
fesionele bistjürders. Fansels sit der in
„moatten” efter, oars wurde se ek om-
seame, mar it merkweardich forskynsel,
dêr’t de skoalmasters oer in pear hün-
dert jier ek wer muoite mei ha sille, om
dat oan har learlingen to fordütsen. Mar
ik moat üs master (hy wie read as alle
masters fan de iepenbiere skoalle, mar
oars net sa’n minne man) noch efkes
sprekkend ynfiere. „Sjoch”, sei er dan,
„nou moatte jimme net miene, dat dy
heidens samar ynienen fromme Kriste
nen waerden. Se halden wol har hei
denske streekjes fan by bigraffenissen
om de tsjerke hinnerinnen, kloklieden en
al sokke fratsen mear, oant hjoeddedei
ta, mear as tüzen jier lang!
Ik stel it my sa foar, dat de masters fan
blijkbaar iets in om hun miljoenenbezit
op te voeren, ten koste van hun mede
mens die niet-bezitter is. Ik zou deze
mensen willen betitelen als een groep die
aan goudkoorts lijdt, een rare ziekte die
erger is dan kanker, maar ze schijnen
genoeg vrienden te hebben die hun
graag een helpende hand bieden bij der
gelijke lugubere plannen, en op hun
beurt ook al hopen er goed beter van te
worden. Dan weegt de rijksdaalder
zwaarder dan het gevoel voor de mede
mens.
Clinge Dorenbos, dichtte over dat soort
mensen in de eerste wereldoorlog het
volgende rijmpje:
Een complex grond dat honderd jaar
geleden een moeras was waarop duizen
den malaria muggen huisden, die heel
Friesland deed lijden aan malaria koort
sen met al haar ellende, hebben welden
kende mensen toen her hand genomen
om er iets goeds van te maken. Het is ’n
harde strijd geweest van hard werkende
mensen. Hun werk is in die honderd
jaar een geweldig succes geworden.
Waar eertijds geen enkel dier of mens
leefde, daar staan nu 60 flinke boerderij
en, we mogen aannemen dat er nu gem.
4000 stuks kostbaar vee graast, een ge
weldige prestatie van werkende mensen.
Maar niet alleen is dit merengebied nu
rijk ontwikkeld op veeteeltgebied, we
gaan even terug naar de jaren 1914-1918,
(de eerste wereldoorlog) toen hebben dui
zenden gezinnen hun brandstof gehaald
uit dit gebied (steekturf en baggelaar).
Ze waren geholpen en konden zich war
men, omdat de andere brandstof heel
schaars was. Ditzelfde spelletje heeft
zich herhaald in de jaren 1940-’45. Om
dezelfde redenen. Deskundigen hielden
ook toen weer een georganiseerde men
senslachting!
„De Marturf hat üs doe ek holpen oars
hiene we dea fêrzen”, hoort men nog
vaak.
En nu, anno 1973. Het zijn alweer des
kundigen; werken er boze gedaanten aan
plannen om al dat móóie in cultuur ge
brachte landschap te gaan vernietigen,
en willen even als vroeger er weer een
moeras van maken met een kwekerij
van malaria muggen. Recreatie noemt
men dat. 50 jaar geleden hebben de
doktoren van Bolsward en ik neem aan
Workum en Makkum ook, de oorlog aan
de laatste malariamuggen verklaard. Ze
deden dit door een poederstof op alle
slootgewassen te sproeien waar deze
muggen hun verblijfplaats hadden. En
met goed gevolg. Friesland is, dacht ik,
malaria vrij.
Ouderen weten het nog best, als we in
Bolsward in de wachtkamer van
dokter stapten, hing er een bordje
het volgende opschrift:
Klein is de oorzaak
maar groot is het leed
veroorzaakt door een muggebeet.
Maar, afijn, dan maar weer malaria, den
ken deze plannenmakers. Het gaat ons
om er dik aan te verdienen. Dat kun
nen we onomstreden vaststellen, want ’n
voorstander maakte de volgende opmer
king: „Wy kenne better de klanten mel-
ke, as de kij, (in lugub.ere uitdrukking).
Onbegrijpelijk, zo’n plan! Dwars door
heel Friesland loopt een uitgebreid me
rengebied met ruime gelegenheid om te
zeilen, zwemmen en alle watersport te
beoefenen. Wanneer de plannenmakers
hun ogen open hadden zouden ze heel
wat anders en beters naar voren kunnen
brengen. Immers aan de binnenkant van
de IJsselmeerdijk is een uitgebreide wa
tervlakte „Het IJsselmeer” je kunt er
niet over heen kijken, wat een pracht ge-
Men mag wel een ziel van ijzer hebben,
als je dergelijke plannen mede ten uit
voer probeert te brengen. Om 60 eerbare
burgergezinnen te laten verzuipen.
Ik hoop van harte dat raadsleden, sta
tenleden en regeringsfunctionarissen
eerst hun geweten eens goed zullen raad
plegen voor ze tot een besluit komen,
m.i. speelt men hier met vuur. Ik zie er
een uitdaging tegenover het Friese volk
in. Er kan een soort lerland-situatie door
ontstaan, (binnenlandse oorlog).
De maatschappij is een uurwerk waarin
grote en kleine raderen voorkomen.
Haalt men de kleine er uit dan functio-
Hwat hat
legenheid biedt dat om te zwemmen
varen enz. En de bouwbedrijven zouden
daar een stukje bouwkunst kunnen laten
zien. We leven in het betonnen tijdperk,
je kunt zo op een goede betonnen onder
grond huizen gaan bouwen in het water.
Je kunt je boot desnoods onder je huis
meren en er is altijd stromend water, ik
zou zeggen beter kan het nooit. Wanneer
ondeskundigen de middelen bezaten zou
den ze ’t best kunnen presteren, waarom
de deskundigen dan niet?
Och er is een andere reden, we hoeven
niet te raden welke, je voelt het zo aan.
Het gaat hier om een rechtstreekse aan
val op het bedrijfsleven van de boer. De
boeren moeten tot het nulpunt terug ge
bracht worden.
Denk maar aan de uitspraak van Mans
holt twee jaar geleden in Leeuwarden
op een landbouwbijeenkomst. Hij heeft
toen gezegd dat er nog 80% van de boe
ren moesten verdwijnen.
Er waren toen misschien al 10% uit, 80
10 90, we houden dan nog 10%
over, we zullen dan wel van gloeilampen
en ijzervijlsel moeten leven. Het wordt
dan zaak voor Philips dan hebben ze al
les in handen.
Nou me dunkt zo daar mag je wel des
kundig voor wezen.
Als we over die deskundigheid spreken,
is mijn conclusie dat er geen enkele des
kundige is te vinden, nog in gemeente
raad nog op het Bureau Bügel.
De deskundigen wonen in het gebied
waar het om gaat. Dat zijn de boeren, de
ze mensen zijn deskundig op landbouw
gebied en we mogen wel gewetenloos
zijn als we deze nuttige werkers willen
vernietigen, want dan zijn we bezig een
heel volk te vermoorden. Er gaat ieder
jaar honderden ha. kostbaar wei- en
bouwland verloren door aanleg van grote
snelwegen. Dit is helaas noodzakelijk.
Eveneens kost nieuwbouw en fabrieks
complexen vele ha. grond. Noordelijk
Wonseradeel wil grote bossen aanleggen
ook al weer voor recreatie doeleinden.
Blijkbaar ook om klanten te melken! Dit
betekent dan om de bezoekers van deze
speelplaatsen hun zuurverdiende loon uit
de zakken te kloppen. Geldmagnaten zo
als Philips aandeelhouders blijken er
zich voor te interesseren, zij zien er
Bolswards Nieuwsblad
en Wymbritseradeel,
alles folslein oan mekoar gelyk to wê
zen, allinne omdat se dat yn somlike op-
sichten wiene en de hearskippij fan de
inkelden is üntstien, omdat de minsken
mienden folslein üngelyk to wêzen, omt
se dat yn somlike opsichten wiene”.
Wy sjogge dit rapport as in earste stap
in iepener bistjür. It is allinne wer
spitich, dat it op bifel fan hegere yn-
stansjes oplein opsteld wurde moast. En
dan docht men dat.
Iepenens en iepenbierheit hearre by in
goed bistjür en in goed bistjür kin it
béste ütoefene wurde yn net to great ge
biet. „De rol fan de lytse folken is net
ütspile, mar dy bigjint pas. It réddende
bigjinsel leit yn de desintralisaesje, dus
yn de selsstannigens fan de dielen tsjin-
oer it gehiel. De federalistyske ban is in
rekbere ban, hy fordraecht it as de need
der twa twingt, spand to wurden oant
de grins fan syn elastysk formogen ta om
dêrnei wer syn gewoane graed fan les
sens to krijen, as de needsaek wer fan
de baen is”.
Dizze wurden binne net fan de FNP, mar
fan de Nederlanske tinker J. Huizinga.
Yn dy relaesje wolle wy dit rapport sjen
en weardearje. En nou mar ris ófwacht-
sje oft der ek hwat foroaret yn de kom-
misje Noorden des Lands, dy’t büten üs
om allerhande saken docht, dy’t wy as
steateleden dan yn de krante léze kinne.”
Oaut safier it solo-optreden fan de hear
Singelsma, inkeld bidoeld as in foarbyld
yn hokker Frysk-eigen trant der soms
yn de steaten yn de memmetael praet
wurdt. Mr. Van der Veen, de VVD-frak-
sjefoarsitter mei dit dan hwat leechliz-
zend „kabaret” neame, feit is dat as
Singelsma sprekt, elk harket en dat kin
net fan elke sprekker sein wurde. Wy
woene hjirmei mar sizze: It is net al
linne wichtich hwat men seit, mar ek
hoe’t men it seit.
Stichting Mensen in Nood/Caritas Neer
landica in Den Bosch voert onder het
moto „Op leven en dood” een nationale
actie voor deze landen. De noodsiuatie
;ir,; j
