Vakantiepret kost boer veel geld
Nationale kampioenschappen grasbaan-
Bo’sward
races
r al
Gade Shroar
F i
I te
rai
bedrijfsverzorg ingsdiensten onmisbaar
bondsspaarbank
bolsward
■si
Fan stêd
lan
en
8
7%
7
6
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
ONZE RENTE-
TROEVEN
5 jaar vast
3 jaar vast
2 jaar vast
1 jaar vast
vis»
-
I-
p? J
■gSX L
HK,
112e JAARGANG No. 69
DINSDAG 28 AUGUSTUS 1973
Wymbritseradeel.
VrQhetd in gebondenheid
broodnodig is op een éénmansbedrijf.
De uileindelüke winnaar zou nr. 5 worden.
Hier de senioren in actie. Nr. 12 de heer Tj. Reitsma uit Schettens.
Boerenhulp
S(jmen betaal
in ons
Naast vee meer aandacht voor boer
Na de roes
IT BOLLEKEAL
nou
artikel yn de rubryk „Fan stêd en Ibn”.
Advertentieprijs: 21 ct. per mm.
Ingez mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Foto: Rabo-bank.
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Vitg. A. J. OSINGA b.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
IW. 2044 - Na 18.30 uur 2660 ot 2335
(05157)
Bedrjjfsverzorgingsdiensten doen goed
werk
op de
kracht
warders mee maar jammer genoeg kwa
men ze niet in de prijzen.
De uitslag was alsvolgt:
125 cc: 1. R. v. d. Scheer, Kamperveeen;
2. E. v. d. Scheer, IJsselmuiden; 3. J. A.
Gebben, Rouveen; 4. Tj. Reitsma, Schet
tens; 5. R. Bos, Lutjegast.
Nieuwelingen: 1. H. Genee, Makkum; 2.
Lammers, Bergum; 3. S. Haagsma, Wy-
ckel; 4. J. v. d. Valle, Witmarsum; 5. G.
H. v. d. Vegt, Dalfsen.
Senioren: 1. J. A. Gebben, Rouveen; 2.
H. Poorte, Nijverdal; 3. T. v. d. Sligte,
Raalte; 4. Tj. Reitsma, Schettens; 5. H.
Kleinmeulman, Hoonhorst.
Junioren: 1. J. Staman, Nijverdal; 2. D.
J. Zijlstra, Daarle; 3. H. Pauw, Apel
doorn; 4. T. v. d. Veen, Ruinerwold; 5.
H. Mengerink, Boornbergum.
Bij de nieuwelingen was het H. Genee
uit Makkum die met de eerste prijs weg
ging. Zaterdagmiddag zal Genee voor ei
gen publiek zeer zeker hoge ogen gooien.
We dachten dan ook dat Tj. Reitsma uit
Schettens dan nog wel een plaatsje naar
boven zal klimmen. We zijn benieuwd
wat er zaterdag in Makkum gaat ge
beuren. Rest ons nog te vermelden dat
de organisatie in handen was van de
Noordelijke Grasbaan Renners Vereni
ging. Het baanrecord kwam met 25.3 sec.
in handen van R. v. d. Scheer, Kamper
veen.
Abonnementsprijs f 7,50 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
gezinsbank zonder winstdoel
It léste himd sitte gjin büsen yn.
Bolswards Nieuwsblad
V.l.n.r.: S. Haagsma, Wyckel, H. Genee,
Makkum, J. Lammers. Bergum.
len oanhalden foar de fokkerij as nou,
mar fierwei it greatste part gyng sa gau
mooglik nei de slachter of de opkeaper.
Hiel hwat fékeaplju fan hjoeddedei, as
lyts jonkje al mei deade lammen bigoun,
binne via de hannel yn nochteren bol-
tsjes stadichwei yn it fak bihurde. As yn
in winter der minder koukealtsjes yn ’e
leechgolle kamen as op hope wie, stie it
sin fan ’e boer ornaris net sa bést. Om-
mers, hy hie dan wit hoe faek in bolle-
keal fongen!
Stadichoan is it forbare. Dit komt, sa’t
elk wol wit fan ’s mesterij. Om in pear
sifers to neamen - üntliend oan in oriën-
tearjend artikel oer de keallemesterij (en
de finansiering dêrfan) in it moanneblêd
fan de Rabo-bank, yn 1955 waerden der
yn üs lan noch sa’n 700.000 nochteren
keallen slachte, dat wie fjouwer kear
safolle as it tal meste- en gerskeallen.
Dit sifer roun sünt dy tiid hieityd tobek
en is op it heden net mear as in 20.000,
dat is dus it 35e part dêrfan. Mar der
stiet dan tsjinoer dat it tal meste keallen
oproun is oant likernóch in miljoen (dat
is om in forgeliking to meitsjen twa kear
safolle as der minsken yn Fryslan wen-
je). Dy taname hat fansels syn reden:
der wie in goed stik brea mei to fortsjin-
jen en gjin wünder, dat de „grounstóf”
foar de mesterij, hwat it libben matea-
riael oanbilange, it nochteren keal dus,
hwat langer hwat djürder waerd. Wie
de merkpriis om 1960 hinne trochelkoai'
noch gjin f 100,yn 1971 wie dy al trije
kear.sa heech, forline jier wie de priis
al in f 425,wylst de ütsjitters oant
f 600,wiene.
De fraech oft de mesterij ütkin of net,
wurdt troch de hege priis fan it matea-
riael slim biynfloede, mar hinget fansels
Op een zonovergoten ijsbaanterrein wer
den zaterdagmiddag in Bolsward de na
tionale kampioens grasbaanraces gehou
den welke voor het kampioenschap van
Nederland K.N.M.V. meetellen.
Het was bijzonder jammer dat er maar
een'handjevol publiek op de baan aan
wezig was die naar dit spectaculaire
schouwspel kwamen kijken. De renners
gaven elkaar geen duimbreed ruimte en
zodoende waren er pracht van gevechten
te zien. Er werd gestreden in vier klas
sen: 125 cc; nieuwelingen; senioren en
junioren. Er deden ook een paar Bols-
„Gelok!” En der giet it kealleboltsje.
Foar de fokkerjj of foar de mesterij? It
léste hat de measte kans. Sjoch ek it
Bitearde it foarhinne mei it ien of oar
forkeard, dan waerd dat smeulsk in bol-
lekeal neamd. It wie sahwat it tsjinstel-
de fan in trek üt de lotterij. Mar yn dy
sin heart men langer net folie it bolle-
keal mear neamen. Dat kin ek ai net,
hwant it soe slaen as in tange op in
baerch. It nochteren kealleboltsje is
sünt de léste 20 jier stadichoan mear yn
oansjen kommen. Oant yn de goed fyf-
tiger jierren wiene de dagen fan de noch
teren bolle gau teld. Wol waerd der,
foardat de K.I. de wjukken goed üt-
slein hie, der in greater part fan de bol-
óf fan de opbringst. As wy de jierren
1966, 1969 en 1972 nimme dan roun de
priis yn gounen per kg. libbend gewicht
yn de folgjende forhalding omheech
f 3.42, f 3.82 en f 4.90, de oankeappriis
fan de keallen yn gounen fan f 172,en
f 266,— nei f 381,—.
Hwat wichtiger is is fansels hwat der
lang om let oerbliuwt, dus it arbeidsyn-
kommen per keal.
Dat wie yn 1966 f 53,yn 1969 (in min
jier) f 34,en yn 1972 f 61,—. It yn-
kommen per keal wie mar yn ien jier
leger, dat wie yn it rampjier 1967, doe’t
der op elk keal f 5,talein wurde
moast. Heger as f 61,hat it per keal
nea west, of it soe dan fan ’t jier wurde
moatte mar dêrfan binne de einsifers
noch net bikend, mar wol wiene de yn-
keapbidragen sa heech, dat it net to for-
wachtsjen is, dat it topjier fan forrline
jier slein wurde sil.
Neffens de tellingen fan it CBS wiene
der yn 1964 net minder as 15.000 bidriu-
wen mei gemiddeld tsien keallen. Hjir is
in hiel düdlike üntjowing. Yn 1970 wie
ne der noch mar 5.200 bidriuwen, mar
mei gemiddeld 84 keallen. Dizze trent set
him noch troch, hwant yn 1972 wie it tal
bidriuwen al wer sakke (oant 4.600) mei
gemiddeld 90 keallen. Der komt hwat
mear lijn yn. It tal „gelegenheitsmesters”
wurdt aloan lytser. Fan de mesterij en
fan forline jier wiene der goed 1500 mei
elk mear as 100 keallen, en 1700 spesi-
ael-bidriuwen, dy’t der oars net by hie-
ne dat makke. Sa üntwrakselet him de
keallemesterij fan in hobby, aerdichheit-
sje en njonkenlytsen aerdige ynstruijing
nei in apart eksklusyf bidriuw. Mear as
de helte fan alle keallemesterijen wurde
foun yn de provinsjes Gelderlan (48%)
Nederland is nauwelijks bekomen van de
jongste vakantieroes en maakt alweer
plannen voor een volksverhuizing in
1974. Aan deze volkspret kunnen veel
boeren in ons land nog niet meedoen.
Toegegeven: de bedrijf sverzorgingsdien-
sten zijn een uitkomst voor de boer die
een pooosje met vakantie wil. In tegen
stelling met het vaderlandse legioen dat
een betaalde vakantie kan genieten, zal
de boer voorlopig flink moeten dokken
voor het genoegen van enekele vrije
dagen per jaar.
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennoarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Hoewel men op het platteland nog aan
burenhulp waarde hecht, laat de huidige
bedrijfsaanpak in de landbouw weinig
ruimte aan de boer om op onvoorziene
momenten voor onbepaalde tijd in te
springen op het bedrijf van zijn collega.
Ruim tien jaar geleden kwam de eerste
bedrijfsverzorgingsdienst van de grond
in het Noorden van het land. De bekende
kinderziektes waren niet van de lucht.
De vraagstukken van de verzorgings-
diensten lagen veelal op het terrein van
beloning en huisvesting van goed
geschoold personeel en de organisatori
sche aanpak zoals financiëel beheer,
werkverdeling, administratie, belastingen
enz. In Friesland, waar de nieuwe
verenigingen snel in aantal groeiden,
werd in 1962 een overkoepelend orgaan
opgericht om de hulpverleningsdiensten
in het goede vaarwater te krijgen en te
houden. Het bedrijfsverzorgingssysteem
werd gestroomlijnd en sloeg op de boer
derij aan.
In navolging van de Friese aanpak
gingen ook andere provincies de weg van
de georganiseerde boerenhulpverlening
op: Gelderland, Overijssel, West-
Nederland, Noord-Brabant, Limburg,
Drente en Groningen. Sinds de start in
1958 heeft de georganiseerde bedrijfsver-
zorging in de landbouw de wind mee
gehad. Er zijn nu ongeveer 180 vereni
gingen over het hele land verspreid,
waarbij zo’n 30.000 boeren zijn
aangesloten. Dat is gemiddeld 165 leden
per vereniging. Het is begrijpelijk dat
vooral uit veehouderijkringen de meeste
animo komt voor de bedrijfsverzorgings-
diensten. De bedrijfsgebondenheid is
immers het grootst in de produktiesekto-
ren waar met levend vee gewerkt en
geproduceerd wordt.
De vakantietop is alweer enkele weken voorbij. De meeste Nederlanders zijn wat
men noemt terug van weggeweest. Het is bijna een vanzelfsprekende zaak dat vele
landgenoten tegen betaling enkele weken plat gaan om van de zon en soms nood
gedwongen van de regen genieten. Het verschijnsel „vakantie op de boerderij”
heeft opgang gemaakt, zeer tot genoegen van de stedeling maar ook van de boer.
Een andere vraag is of de boeren in ons land ook aan vakantie toekomen. Een
waanzinnige vraag? Naar verluidt heeft premier Den Uyl deze vraag onlangs nog
gesteld aan enkele agrarische voormannen van het Landbouwschap. In boerenkrin
gen wordt het woord vakantie nog niet zo vaak gebruikt. Er is wel een ontwik
keling die de boer de weg naar vakantieland wijst: De bedrijfsverzorging.
Steeds meer landgenoten gaan met
vakantie. Dat kan ook omdat het aantal
loon- en salaristrekkenden groeit.
Bovendien is ieders jaarloon niet com
pleet zonder een aardige vakantietoeslag
van ongeveer 7 pet. Voor onze boer pakt
dat allemaal anders uit. Hij mag dan wel
een vrij man zijn, die gaat en staat waar
hij wil, maar zijn bedrijf houdt hem toch
met handen en voeten vast.
Vrijheid en toch gebondenheid, voor de
lezer misschien een tegenstrijdigheid. De
veehouder is vrij in zijn beslissingen,
maar aal toch elke dag weer present
moeten zijn omdat het vee zijn ver
zorging opeist. Ook zaterdag’s en 's
zondags moet de koe gemolken worden
en zullen de varkens en kippen het (nog)
niet zonder hun baas kunnen stellen. Een
boer op vakantie is nog steeds een
weinig voorkomend verschijnsel, ook al
omdat de meeste veehouderijbedrijven
zgn. éénmansbedrijven zijn. Als de
veehouder met zijn gezin een dagje uit is,
ligt het bedrijf voor 100 pet. stil, terwijl
de levende have aan zijn lot overgelaten
is.
Dagelijks opvraagbaar
uit het Ontwikkelings
fonds van de Landbouw.
Het O en S-fonds volgt de agrarische
ontwikkelingen op de voet en probeert
deze zonodig geldelijk te stimuleren.
Voor de boeren liggen de kaarten wel
anders. Via een goed georganiseerde be
drijfsverzorging is er een mogelijkheid
om met vakantie te gaan, maar de
agrarische ondernemer zal er wel voor
moeten betalen. De bedrijfsverzorgings-
diensten kosten immers nogal wat geld.
De personeelskosten zijn niet gering
terwijl ook de sociale voorzieningen voor
rekening van de aangesloten leden
komen. Een goede organisatie eist
bovendien een goed beheer, een goede
administratie en werkverdeling. Ook de
secretariaatswerkzaamheden vragen de
inzet van een deskundige kracht die geld
kost. Alles bij elkaar mag men zonder
overdrijving stellen dat een werk-
verdelerpersoneelschef in het bedrijfs
verzorgingssysteem zo’n 40.000 gulden
kost, d.w.zl salaris, sociale lasten,
bureaukosten, autokosten, enz. Men gaat
er op dit ogenblik van uit dat één
personeelschef het werk van 20 bedrijfs-
verzorgers verdeelt en regelt.
De zgn. bedrijfsverzorgers zelf zijn in
dienst van de verenigingen die de
krachten veelal op c.a.o.-basis uitbetalen.
Boven de c.a.o. wordt vaak een extra
toeslag gegeven, omdat bedrijfsverzorgers
in feite de ondernemers in de landbouw
moeten vervangen, waarbij de verant
woordelijkheid van het bedrijf
schouders van de vervangende
rust.
Vakantie vieren is voor de meeste
Nederlanders een vanzelfsprekendheid.
De werkgevers geven niet alleen enkele
weken vrijaf, maar betalen daar ook nog
voor.
Sinds enkele Jaren wordt op het
platteland serieus gedokterd aan vakan-
tiemogelijkheden in de landbouw. Tot nu
toe kan de boer het woord vakantie wel
uitspreken zonder echter te weten wat
het begrip inhoudt. De zgn. bedrijfs-
verzorgingsdiensten zijn een soort
veredelde burenhulporganisaties die op
de boerderij bijspringen zodra de onder
nemer verstek laat gaan. Aanvankelijk
werd de hulpverlening opgezet voor
arbeidsvervanging wanneer de boer door
ziekte gehinderd werd. Vooral de
boerenorganisaties steunden de hulpver
lening, die meestal op coöperatieve basis
opgericht werd. Het was trouwens een
merkwaardig verschijnsel dat vele
boeren hun vee tégen ziekte verzekerden
terwijl zij zichzelf tekort deden. De
goede ondernemer was wel verzekerd
tegen ziekte of arbeidsongeschiktheid,
maar had geen voorzieningen getroffen
voor vervangende arbeid die immers
Terwijl de doorsnee werknemer
land vakantie viert met een niet te ver
smaden financiële douceur in de vorm
van een vakantietoeslag, moet de boer
flink betalen voor elk uur dat hij uittrekt
voor vakantiegenoegens. Meestal betaalt
hij een jaarlijkse contributie aan de
bedrijfsverzorgingsdienst, terwijl daaren
tegen een flink uurloon verschuldigd is
voor de tijd dat de bedrijfsverzorger in
springt op het bedrijf. Al met al kost het
de boer een aardige duit. De overheid
springt enigszins bij via een subsidie aan
de overkoepelende provinciale organen
die het bedrijfsverzorgingswezen leiden
en bundelen. Dat gebeurt dan via gelden
en Sanering
en Utrecht (22%). Yn de oare provinsjes
takket de mesterij óf. Alles wiist der op
dat wy de hichte nou wol ha. It haldt
ienkear op, hwant bollekealtsjes om to
mesten moatte fan de eigen kij komme.
De ynfier dêrfan üt oare lannen seit it
measte net, ek al omt forfier en de kans
op sykten der net om lige. De eksport
giet yn haedsaek nei Itaelje en Dütsk-
lan. As wy sa it wurd sykte neame,
moatte wy fansels goed yn it each hél
de, dat de mesterij, dy’t foar 90% fan de
eksport ófhinget, ek samar de delklap
krijé kin. It is noch al in ündernimmen
mei in risiko. Dat wy sa tige fan de ek
sport öfhingje komt ek al meidat wysels
yn üs lan net sasear iters fan keallefleis
binne. Per man ite wy trochelkoar mar
in poun keallefleis, yn Westdütsklan en
yn Itaelje 8 poun. Echte keallefleis-iters
binne se yn Frankryk: elk fjirtjin poun
yn it jier.
Der mei oannommen wurde, dat men
per keal hwat langer hwat mear jild
omhannen ha moatte sil. Der sil goed rek
ken mei halden wurde moatte, hwant
oars komt it hynder efter de wein.
In gunstige faktor foar de mester is
hjirfoaroer dat it fleis moai prizich is.
Dertroch rekke de mesterij hwat langer
hwat mear yn ’e moade, en dat it yn üs
lan hwat lang duorre hat, kaem ek al
meidat üs fé nou just gjin mestfé wie.
Der waerden by aids wol hwat oksen
oanset, mar dêr bleau it by. It is
suver dien, hwant in okse sit net folie
groei mear yn. Bollen wurde der noch
wel mest, binammen nou ’t it Kouwefleis
sa prizich is. De bollemesterij kin noch
wol mear wyn yn ’e seilen krije, as yn
EEG forban de fleisproduksje bifoardere
wurdt troch it jaen fan preemjes en sa.
i
'WiE «hu
Hwat hat
C "/fel"
7X
=*- —re?
K:’
