IBS XX
Fan stêd
bondsspaarbank
bolsward
en lan
I IHMI
L 1?
>3
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
KPW
i wi
112e JAARGANG No. 75
DINSDAG 18 SEPTEMBER 1973
Wymbritseradeel.
De T roonrede
Zojuist sprak H.M. Koningin Juliana de volgende troonrede uit:
LEDEN VAN DE STATEN-GENERAAL,
Gezondheidszorg en woningbouw
Belastingmaatregelen
Buitenlands beleid
Inkomensbeleid
Structurele veranderingen
Gewestvorming en RO
Jeugdbeschermingswet
Onderwjjs
Milieu
'd
DE BOLLE FAN DE STAL
Werkloosheid en inflatiebestrjjding
Advertentieprijs: 21 ct. per mm.
Ingez mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA b.v., Bolsward
Administratie- en Redactle-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
De begroting geeft een eerste aanzet tot
de door het kabinet gewenste structure
le veranderingen in onze maatschappij.
In het uitgavengebied zijn andere priori
teiten gesteld en is ruimte gemaakt voor
nieuwe activiteiten. In het dekkingsplan
komt de beoogde verkleining van inko
mensverschillen tot uitdrukking.
De uitgaven voor welzijnsvoorzieningen
worden meer dan evenredig verhoogd.
De uitkeringsnorm van de Algemene Bij
standswet zal met ingang van 1 juli 1974
worden gebracht op het netto-bedrag van
het dan geldende wettelijk minimumloon.
De regering beschouwt de strijd tegen de
werkloosheid en de inflatie als een van
haar voornaamste taken. Hierbij wil zij
tevens de vermindering van ongelijkheid
bevorderen. Met het bedrijfsleven wordt
overlegd welke bijdrage van die kant,
in samenhang met het beleid van de
overheid, aan het terugdringen van de
inflatie kan worden geleverd. Het be
leidsplan voor 1974 bevat daartoe tal van
aanknopingspunten.
Om voor het anti-inflatiebeleid zo gun
stig mogelijke voorwaarden te scheppen
heeft de regering besloten tot opwaarde
ring van de gulden en afkondiging van
wijs bevorderen.
Binnenkort zult u voorstellen voor een
nieuw stelsel van studiefinaciering ont
vangen. Nog dit najaar zullen betrokke
nen gelegenheid krijgen zich uit te spre
ken over een nieuwe opzet van het we
tenschapsbeleid.
Demonstratie slootreiniger te Aurich in
West-Duitsland d.d. 1 augustus 1973
Leden van de Staten-Generaal,
De regering heeft voor ogen het omlaag
schroeven van de inflatie, het terugdrin
gen van de werkloosheid, het verminde
ren van bestaande ongelijkheid en ach
terstand. Om dat te bereiken zijn ingrij
pende maatregelen nodig. Zij stelt die
maatregelen voor in de overtuiging, dat
waar offers worden gevraagd, ook het
uitzicht wordt geboden op een samenle
ving, waarin de mensen zich meer thuis
zullen kunnen voelen.
De regering vertrouwt erop dat haar
voorstellen u aanleiding zullen geven tot
levendige discussies, waarbij de burgers
zich betrokken weten. Een intensief over
leg tussen regering en Staten-Generaal
zal veel van ons allen vergen.
Met het uitspreken van de hoop dat wij
daartoe de kracht zullen ontvangen, ver
klaar ik deze zitting van de Staten-Ge
neraal geopend.
Abonnementsprijs f 7,50 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
gezinsbank zonder winstdoel
Bolswards Nieuwsblad
Ter bestrijding van milieuvervuiling zul
len in 1974 nadere wettelijke maatrege
len worden voorgesteld. In bijzondere
gevallen kunnen extra bijdragen worden
gegeven aan industrieën die zelf maatre
gelen tegen luchtverontreiniging willen
nemen. Onderzoek zal worden gestimu
leerd naar schonere proudktieprocessen,
naar de ontwikkeling van systemen voor
het opnieuw gebruiken van grond- en
hulpstoffen.
Inspraak en beroepsmogelijkheid bij de
vaststelling van milieuvoorschriften wor
den verbeterd.
De regering onderzoekt de mogelijkheden
om energieverspilling tegen te gaan, on
der meer door een andere opbouw van
de prijzen van energie en van de tarie
ven van de motorijtuigenbelasting. Zij
ziet de invoering van de selectieve in
vesteringsregeling als een begin van de
toetsing van investeringen op hun bete
kenis voor de maatschappij als geheel.
Over de gewenste structuur van de ge
zondheidszorg wil de regering overleg
met u plegen aan de hand van een nota
ter voorbereiding van een wet gezond
heidsvoorzieningen. Om deze voorzienin
gen voor ieder in gelijke mate toeganke
lijk te maken worden voorbereidingen
getroffen voor de totstandkoming van ’n
volksverzekering tegen ziektekosten.
Voor de taak die de regering zich stelt
bij de woningbouw in de jaren 1974-1976,
heeft zij onlangs een programma bekend
gemaakt. Dit programma dat mede ge
richt is op een evenwichtige ontwikkeling
van de werkgelegenheid, legt sterk de
nadruk op het behoud van het karakter
van de steden en op de verbetering van
woningen en woonomgeving in oude wij
ken.
Wetsontwerpen tot invoering van de ge
bruikswaarde als basis voor de waarde
bepaling bij onteigening en tot regeling
van een voorkeursrecht bij verkoop van
onroerend goed zullen u dit zittingsjaar
bereiken.
Gaarne maak ik gebruik van de mogelijkheid om ook hier mjjn dankbaarheid uit
te spreken voor de warme genegenheid die ik uit alle delen van het Koninkrijk
heb mogen ondervinden bij de viering van mijn zilveren jubileum.
Veel van de verworvenheden van de afgelopen 25 jaar is thans onderwerp van
discussie en herbezinning. Onze voorspoed kan niet verhullen dat in onze maat
schappij gevoelens van verontrusting, bedreiging en vervreemding toenemen. De
aandacht richt zich op wat in de ontwikkeling achterbleef: het inhoud geven aan
de gelijkwaardigheid van alle leden van de samenleving, het vergroten van de
mogelijkheid om eigen verantwoordelijkheid te dragen en het zorgvuldig beheren
van de natuur en haar hulpbronnen.
It rint nou hurd oan: mei in goed fjirtjin
dagen is it al wer Bolletongersdei. In
great barren smyt syn skaed (nou ja,
skaed?) foarüt en dêrom hat it wol ei-
genskip en stean der nou al efkes by stil.
Faeks komt it jo hwat oer it mat. As wy
dit skriuwe, is it nammers it moaiste nei-
simmerwaer, dat men jin tinke kin, üt-
sünderlik moai, mei in rest en frede om
jin hinne, dy’t allinne mar forsteurd
wurdt as men de radio of it skermke
oanset, hwant dan is it wer in rige moar-
den, revolüsjes, bombardeminten, for-
krêftingen en oerfallen, dy’t jin foarset
wurde as in soarte fan deistich nijsmenu.
Wy wolle net blyn wêze foar de reali
teit dêrfan, mar as der yn in wykein yn
üs goede lan grif in miljoen auto’s op
’e wei binne, dy’t allegearre wer bihal-
den thüs komme, lést men der net fan
De regering zal wettelijke regelingen uit
werken om de inkomsten uit commissa
riaten te beperken.
Zij acht maatregelen gewenst om de in
komensontwikkeling in de vrije beroepen
te beinvloeden. Zij wenst een grotere
openbaarheid van inkomens te bevorde
ren. De regering staat positief tegenover
pogingen in het bedrijfsleven om te ko
men tot loonsverhogingen die tenminste
voor de helft in voor elk gelijke bedra
gen worden uitgekeerd en die voorts bij
dragen tot verkleining van inkomensver
schillen. Zij ziet daarin ook een belang
rijke voorwaarde voor het slagen van het
anti-inflatiebeleid.
In een nota die u in de loop van het ko
mende jaar zal bereiken, wil de regering
wegen aangeven om te komen tot een
samenhangend inkomensbeleid dat in be
ginsel alle inkomensgroepen omvat.
Aan de Sociaal Economisch Raad zal ad
vies worden gevraagd over de structuur
en de bevoegdheden van de onderne
mingsraden, waarbij ook het oordeel zal
worden gevraagd over de mate van zeg
genschap van de ondernemingsraden bij
fusies van ondernemingen. De regering
zal zich, gelet op de gebeurtenissen die
zich onlangs bij de overname van onder
nemingen hebben voorgedaan, tot de SER
wenden met het verzoek spoedig advies
te mogen ontvangen over voorafgaande
inhoudelijke toetsing door de overheid
van fusies, ter voorbereiding van een
wettelijke regeling terzake.
Een wetsontwerp wordt ingediend, waar
in de tijdige melding van omvangrijke
ontslagen verplicht wordt gesteld.
Aan de SER zal adVies worden gevraagd
over de wenselijkheid van nadere voor
zieningen ten behoeve van het bedrijven-
werk van werknemersorganisaties.
De regering heeft besloten tot bevorde
ring van spoedige ratificatie van het Eu
ropees Sociaal Handvest met inbegrip
van de erkenning van het stakingsrecht,
ook voor ambtenaren.
Het ontwerp van wet op de gewesten zal
vervangen worden door een nieuw ont
werp dat de verantwoordelijkheid voor
de gewestvorming primair legt bij de
rijksoverheid.
De aangekondigde oriënteringsnota over
de hoofdlijnen van het ruimtelijk beleid
zal ook conclusies bevatten ten aanzien
van de nieuwste gegevens over de bevol
kingsgroei.
De regering beschouwt vermindering van
de behoefte aan verkeer en vervoer van
personen en goederen mede als doelstel
ling van dit beleid.
Ter bevordering van de verkeersveilig
heid zal op de autosnelwegen een mini-
mumsnelheid worden ingevoerd.
Voor de andere wegen zullen maximum
snelheden gaan gelden.
De regering zal binnenkort een wetsont
werp indienen dat de verplichting tot
storting van een waarborgsom bij de
aankoop van een nieuwe auto regelt. De
waarborgsom zal worden terugbetaald
bij de 'inlevering van de auto.
In 1974 wordt een begin gemaakt met
humanitaire en ontwikkelingssteun ten
ale gebieden in Afrika. Deze steun wordt
verleend via de bevrijdingsbewegingen,
bij voorkeur door tussenkomst van inter
nationale organisaties.
Bij de keuze van de voor te stellen be
lastingmaatregelen zijn rechtstreek prijs
verhogende effecten waar mogelijk ver
meden. Zo blijft een verhoging vap de
B.T.W. achterwege.
Mede gezien de ontwikkeling van de
prijzen in het buitenland worden de ac
cijnzen op benzine en dieselolie verhoogd
ook een aanpassing van de aardgasprij-
zen bleek noodzakelijk.
Het tarief van de vermogensbelasting
wordt op 8 promille gebracht en 20 op
centen worden gelegd op de tarieven
van de successierechten, met uitzonde
ring van verkrijging in de rechte lijn.
De studie inzake de invoering van een
vermogenswinstbelasting zal naar ver
wachting midden 1974 zijn voltooid.
De inflatie-correctie bij de loon- en in
komstenbelasting wordt niet toegepast.
Om de verzwaring van de belastingdruk
op lagere inkomens zo beperkt mogelijk
te houden worden de belastingvrije be
dragen met 5 procent verhoogd. Er is
naar gestreefd dat per tariefgroep een
ieder zoveel mogelijk voor een gelijk be
drag daarvan profiteert. Voor bepaalde
groepen belastingplichtigen, zoals alleen
staanden met kinderen, worden knelpun
ten in de opbouw van het tarief wegge
nomen.
Het deel van de kosten van zakenauto’s
dat aan het privégebruik wordt toege
rekend, wordt verhoogd.
De regering heeft voorshands afgezien
van een vermindering van de aftrek
baarheid voor de inkomstenbelasting van
de rente van schulden, dit in afwachting
van de resultaten van de studie die in de
regeringsverklaring is aangekondigd. Wel
wordt de fiscale huurwaarde voor eigen
woningen verhoogd, behalve voor de
goedkope woningen.
De regering heeft een open oog voor de
problemen van de zelfstandige onderne
mer in midden- en kleinbedrijf, landbouw
Een beleid gericht op welzijn en op een
actieve deelneming aan het maatschap
pelijk leven vereist vernieuwing van on
ze onderwijsvoorzieningen. Een plan
daartoe zal u nog dit najaar worden
voorgelegd. Binnenkort zal een aantal
scholen worden uitgenodigd om proeven
te nemen met een nieuwe basisschool en
met een middenschool. Op 1 augustus ’74
wordt de leerplicht voor werkende jon
geren uitgebreid met een tweede dag
voor 15-jarigen; de leerlingenschaal bij
het kleuteronderwijs wordt verlaagd van
36 tot 34 en bij het lager onderwijs van
36 tot 33.
De regering zal een spoedige behandeling
van het wetsontwerp inzake de herstruc
turering van het wetenschappelijk onder-
yn de krante, mar wol fan dy iene, dy’t
yn it kanael ried of tsjin in beam oan.
As op in great fleanfjild deis hünderten
en nochris hünderten fleantugen opstige
of delkomme, heart men der net fan, mar
wol fan dy iene, dy’t kaept waerd of
delsketten. Dêrom jowt sa’n etalearjen
fan leed, lij en en ellinde, hoe wier op
him seis ek, gjin goed byld fan hwat der
yn de wrald to keap is.
Dit is mooglik hwat in lange omhael fan
wurden, om to sizzen, dat wy dochs ek
wol üs lytse freugden genietsje meije, de
hichtepunten yn üs regionael bistean.
Hawar - der wolle wy hinne - sa’n
hichtepunt is de Bolletongersdei en as it
waer, dat wy nou hawwe, noch hwat oan-
haldt - wy binne net gau tofreden - dan
soe de Bolletongersdei it wolris better
treffe kinne as it fameuze heamiel fan
dit jier mei rizenbrij yn it pantsje.
Oars, it heamiel en de bolletongersdei ha
wol hwat ien en mien. Beide binne it boe-
redagen, mar dagen dêr’t de stedman
him ek tige yn formakket. Beide binne
inte op in aid gebrük en beide binne
sünt nei de wraldkriich wer ta nij lib—
ben roppen. Beide binne ek ütgroeid ta
in tradysje fan mear as pleatslike bi-
tsjutting en hecht forankere yn it ritme
fan it jier, hja hawwe deryn in fêst plak.
It hat der alles fan, dat de Bolletongers
dei dit jier in bysündere glans kriget,
mar dêr komme wy daliks fierder op. Der
binne ek wol dingen, dy’t in bytsje tryst
stimme. Lit üs dêrom earst mar troch
dy süre apel hinne bite.
Hwa’t de jeugd hat, hat de takomst. Dat
sjogge de korpsen wol yn, dy’t drum
bands oprjochtsje en majorette-groepen,
dat sjocht de hynstesport wol yn, dy’t de
ponyklub stipelearret, dat sjogge seis
de tsjerken wol yn, dy’t op de ludike
toer geane mei droppings, fytspuzzeltoch-
ten en startdagen. Gjin wünder dat ek de
Ontwikkelingssamenwerking
Het bedrag voor ontwikkelingssamen
werking is in de begroting die u heden
wordt aangeboden met 20% verhoogd.
De doelstelling van de regering om in
1976 1%% van het nationale inkomen
voor ontwikkelingssamenwerking te be
stemmen zal tot uitdrukking worden ge
bracht in een voortschrijdend meerjaren
plan dat u binnen enkele maanden zal
bereiken.
De regering verwacht in het komende
jaar, aan de hand van het advies van de
Koninkrijkscommissie, met de regeringen
van Suriname en de Nederlandse Antil
len in overleg te kunnen treden over de
wijze en het tijdstip waarop deze landen
soevereiniteit zullen verkrijgen. De ont
wikkelingssteun aan deze landen is ge
richt op de bevordering van economische,
sociale en culturele zelfstandigheid.
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
De regering zet zich in voor een meer op
het welzijn van de burgers gerichte Eu
ropese gemeenschap, die is toegerust met
ruime bevoegdheden, die een werkelijk
democratische structuur heeft en 'n open
beleid voert, in het bijzonder gericht op
de belangen van de derde wereld.
Op de conferentie over veiligheid en sa
menwerking in Europa en de komende
onderhandelingen over wederzijdse en
evenwichtige vermindering van strijd
krachten in Centraal Europa streeft de
regering naar concrete afspraken over
verruiming van contacten tussen de vol
ken van Europa en daadwerkelijke ver
mindering van de militaire confrontatie.
In een nota die u in de loop van deze
zitting zal worden aangeboden, zal met
name aandacht worden besteed aan het
afremmen van de bewapeningswedloop
en het doelbewust verminderen van de
rol van kernwapens.
Een actieve dialoog tussen de Verenigde
Staten en Europa over hun toekomstige
samenwerking acht de regering noodza
kelijk. Binnen de NAVO wil zij het over
leg stimuleren over de mogelijkheden van
ontspanning tussen Oost en West en be
vorderen dat overal in het verdragsge-
bied de mensenrechten worden geëerbie
digd.
Handhaving van alle huidige taken van
de Nederlandse krijgsmacht stuit in toe
nemende mate op financiële moeilijkhe
den. De regering heeft binnen de NAVO
het initiatief genomen om een betere
taakverdeling tussen de lidstaten te be
reiken. Voorstellen óver omvang en vorm
van de Nederlandse defensie in de ko
mende jaren zullen u omstreeks de jaar
wisseling in een defensienota worden
voorgelegd.
behoeve van de bevolking van de koloni-
ne. Hwat al it oare oanbilanget giet it
mei de Bolletongersdei hwat langer jjwat
mear yn majeur. De oanjefte fan kream-
kes en sprekwetterfalmannen wie fan’t
jier noch stiif sa great as forline jier,
dat dêr moast al ütskift wurde, dat der
net tofolle fan it goede kaem. Lykwols
steane de diskes aenst wer fan de Wyn-
berch óf oant it postkantoar ta. En der
komt gans fé oan de merk. Bihalven it
hannelsfé komt der in fokkeallekeuring,
sa’t Boalsert dy noch net binnen syn
poarten sjoen hat. It puikje fan de fok-
klubs fan Frentsjer oant Heech, fan
Wommels oant Gaesterlan, fan de Jou-
wer oant Warkum, fan Koudum oan Dol-
sterhuzen, fan Snits oant Westergoa. Ek
de jongdiere show fan de plümféhalders
üt it hiele lan, ditkear yn de timmer-
skuorre fan Van der Hauw, dus moai yn
de binnenstêd, kin grif wer bisjen lije.
Is de earste klap al in daelder wurdich,
de klap op de fjürpylk is grif de noch nea
earder fortoande ringriderij by jountiid
(it Sint Martensrountsje om: Merkplein,
Appelmerk, Merkstrjitte) en dat om in
gouden swipe. Leau mar, dat hjir de
béste ringriders üt hiel Fryslan op óf-
komme. Dit kin in folksfeest wurde,
dêr’t elk nou ris fan genietsje kin, hwat
der mei de ringrijderij op middeis wol
ris oan hie. De Bolletongersdei, hwerfan
de berte en it üntstean yn it fier for
line lizze en hwerby men oangeande de
bitsjutting fan dizze namme yn it tsjus-
ter taest, kriget ek dit jier wer nije, ja
seis in gouden glans en gloede. Meitsje
mar in ütfanhuzerbêd ré. Der is nou al
bilangstelling üt it hiele lan. In froulju’s-
foriening üt Noard Hollan komt apart
mei in bus hjirhinne, hwant ek hja wolle
dit net misse. En fansels foar üs lêzers
allegearre jildt it: As jo kinne, dan der
hinne. De Bolletongersdei is bést in sni-
peldei wurdich!
en visserij. Met ingang van 1 januari a.s.
zal de mogelijkheid tot vorming van een
fiscale oudedagsreserve zodanig worden
uitgebreid dat met name de kleinere
zelfstandigen daarvan kunnen profiteren.
Voor de vrouw die in de onderneming
van haar man meewerkt, zal de belas
tingregeling gunstiger worden, vooral
wanneer de winst laag is.
merkkommisje, dy’t de Bolletongersdei
organisearret der yn it forline sa oer
tocht en de bern en de jongerein der yn
bihelle. Dit foei der by de jeugd wakker
yn en sa waerd ek foar har dizze dei al
gau ta in bigryp. Der kaem noch by, dat
dy aimeast halden waerd om dieredei
hinne. In show fan eigen bisten troch
har lytse baeskes en bazintsjes wie sa-
dwaende al gau in hichtepunt. Dit jier
soe it alhielendal moai wêze, hwant de
Bolletongersdei fait krekt op 4 oktober,
moaijer koe it al net. Mar doe kaem ek
in kink yn de keat. Bern fan büten krije
wol frij fan skoalle om har eigen doarps-
feest by to wenjen, mar stedsbem moat-
te ek dizze dei leare fan de slach by
Nieuwpoort, hoefolle a2 plus b2 is en
hoefolle de woartel fan 64. Mei oare
wurden, se krije gjin frij fan de master
en de juffer en moatte gymnastykje en
rippetysjes meitsje en al sokke goede
dingen mear. En omt by it op en nij or-
ganisearjen fan dit jeugdevenemint it
skültsjesetten („spijbelen” sizze se tsjin-
wurdich yn Boalsert) yn ’e han wurke
wurde soe - en sa is de merkkommisje
nou ek wer net - wurdt de jeugd dit
kear foarby parte. Dat is ek sa mei de
ringriderij op de sneantomiddeis, al is
hjir dan wol hwat in oare oarsaek oan to
wizen: to min mankrêft om al it tarie-
dend en al it nei-wurk to dwaen en in
pear troch de hwat aldere jeugd ütlokke
ynsidintsjes (it jaen fan in wize müle,
ensfh.) dy’t de organisatoaren der nou
just net sa enthousiast meitsje om in frije
sneon op to offerjen. In léste punt dat
wolris hwat yn knoei kommen is, mar dat
dit jier nei alle gedachten mear it om
tinken krije sil, is de aktiviteit fan de
middenstan seis, dy’t mar net op it ram-
meljen fan 'e pels oankomme litte meat,
mar seis ek de hannen üt de winkeljas-
mouwen stekke moat en inisiativen toa-
een daarbij aansluitende prijsmaatregel.
Met het bedrijfsleven wordt dezer dagen
overleg gepleegd over verdere maatrege
len om de met de revaluatie beoogde ver
mindering van de prijsstijging, en ook
prijsverlagingen, te bewerkstelligen. Om
een onevenredige inkomensderving in de
landbouw als gevolg van de revaluatie te
voorkomen, zal een tijdelijke compensa
tie worden verstrekt in het kader van
de teruggave van de omzetbelasting. Ter
bevordering van de werkgelegenheid zal
de investeringsaftrek voor bedrijfsgebou
wen tijdelijk worden hersteld en zal een
nieuw werkgelegenheidsprogram in uit
voering worden genomen. Hierbij zullen
tot 750 miljoen gulden verplichtingen
kunnen worden aangegaan; tempo van
uitvoering en omvang worden aan de
conjuncturele ontwikkeling aangepast.
De hoogte van inkomsten en uitgaven
voor 1974 is afgestemd op het bereiken
van het noodzakelijke evenwicht tussen
middelen en bestedingen. Mede in dit
licht is een bijstelling van het begro
tingstekort verantwoord geacht.
Met de geleidelijke herziening van het
jeugdbeschermingsrecht wordt een begin
gemaakt. Een wetsontwerp tot herziening
van het strafstelsel staat op stapel. Daar
mee wordt beoogd de toepassing van
vrijheidsstraffen nog verder te vermin
deren. Van de rechtspraak wordt ver
wacht dat zij zekerheid biedt, maar de
ontwikkelingen in de samenleving toch
op creatieve wijze beantwoordt; dat zij
dicht bij de mensen staat maar toch haar
onafhankelijkheid bewaart. Deze taak
wordt steeds zwaarder.
Een algehele herziening van de rechter
lijke organisatie zal door een binnenkort
in te stellen staatscommissie worden
voorbereid.
ituX -
PW
