Arumer hüsfrou skreau
forfolchforhael
is
de week
Foto
van
GaheSkroar
üs nij
„Hwer
I
it lok?”
'O
fit
U S
1
i I IS
Moderne en flotte roman, ek foar
it jong folk
I
i
1
--11
J
Bolsward heeft
ANAC-vestiging
Gedachten rond de
V redes week
RENTEBEWUST
WEEST
BONDSSPAARBANK - HARLINGEN
f-
Els
rL,
AA.'
VRIJDAG 12 OKTOBER 1973
112e JAARGANG No. 82
Trochsette
„Hwer is it lok?”
Ek gedichten?
Yn ’e famylje?
En we hopen
Ek yn boekfoarm?
Ris bisykje
Us lokwinsk
„Iepen hüs”
Frysk of Holiansk
Tenslotte het opstelletje:
Ruzie Verhaal
Memmetael
„Dyn plicht
C5
üs hjoed to sizzen
4% DAGELIJKS OPVRAAGBAAR
HYPOTHEEKGELDEN BESCHIKBAAR
- C
Advertentieprijs: 21 ct. per mm.
Ingez mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
NOG STEEDS 7% BIJ 1 JAAR VAST
NU OOK VOOR BEDRAGEN VAN f 500,—
It soe dan mar wêze op in middei healwei
twaën op it redaksjekantoar. Mar hoe
giet soks, der kaem fan üs kant hwat
tusken dat it wie al by twaeën, doe’t wy
de doar ynstapten. Op dat stuit wiene wy
troch de alteraesje de hiele ofspraek for-
getten, mar doe’t wy seagen, hoe’t der in
noch jonge frou op üs wachte, kaem it üs
wer yn it sin.
Frou Kikstra helle der net omhinne. „Ik
bin mei in boek dwaende en woe graech
hwat goede rie ha. Ik tochte
„Frysk of Holiansk?” fregen wy. Soks
makke foar üs noch al forskil. Yn it
HWA? Jeltsje Leemburg!
HWAT? Frysk feuilleton!
HWERRE? Yn üs bied!
HW ANNE AR? Tiisdei!
„Frysk” andert üs gast. Dat is safolle ei
gener en yn dy tael kin ik my helte bet
ter uterje!”
Yn üs petear die it al gau bliken, dat üs
bisite fan wanten wist en in trochsetter
wie. Hja hie ek in soun oardiel, in fris
se kyk op ’e dingen boeken en lektuer
oanbilangjend, hie wol mei boeken op
'en paed west en wist ek hwat de mins-
ken fregen, hie niget oan tael en wist ek
de nedige selskrityk op to bringen. „Ik
ha al earder ris hwat skreaun,” fortelde
se, „mar dat wie to persoanlik en ha ik
mar wer forskuord!”
„Skriuwe jo ek gedichten?” ynformearren
wy fierder, yn de wittenskip, dat hiel
hwat jonge minsken dêrmei bigjinne.
„Né, net sasear. Nou ja, ris in Sinteklaes-
ferske of hwat foar eigen gebrük.”
„Ha jo fryske les hawn?”
„Né! Nou ja, op skoalle in pear kear, mar
der wit ik neat mear fan. Ik mei graech
léze en ha it my seis mar hwat oan-
leard.”
Yn dit stadium is men as goe rie-jower
al gau oertsjüge fan de goede bidoeling,
al is der ek it witten, dat lang net elke
goede bidoeling ta in goed ein brocht
wurdt. Hoefaek bisiket immen net heech
to fleanen, as men mar amper fan de
groun komme kin. Faek rint it op in to-
loarstelling üt, is der gjin genöch ta-
lint, soms ek gjin technysk kinnen, gjin
réwilligens om goede rie oan to nimmen
gjin élan en moed om troch to setten,
soms is der ek hiel gewoan gjin tiid,
hwant nimmen moat miene, dat men yn
in dei in moarnskoft in boek skriuwe
kin. Dat keallet ornaris swierder en is
meastentiids in bloedigen wurk.
Bij Ajax vreugde en Feijenoord ver
driet.
Houd u zich ook aan: „Hand en hand
kameraden en zing het niet alleen.”
Als ik alleen ben, ben ik niet geluk
kig.
Want vriendjespolitiek te spelen in
het spel is niet eerlijk.
In de sport moet je zó denken, eer
lijk duurt het langst.
Zo is er geen vrede in de sport. Want
mensen toch, laten wij toch eigenlijk
goed op elkaar passen.
Geen blik naar scheidsrechter gooien
hij is ook maar een mens.
Hwa’t it geheim biwarje wol mokt ge
heim halde, dat it in geheim is.
Hwat gauwer immen misledige is, hwat
lytser er is fan geast.
De wounen fan spearen hielje, dy fan de
tonge net.
Abonnementsprijs f7,50 p. kwartaal
(btj vooruitbetaling)
Giro 887926
mate voor de
retoucherend
zodat
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Vitg. A. J. OSINGA b.v., Bolsward
Administratie- en Redactle-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2014 - Na J8.30 uur 2660 of 2335
(05157)
NOORDERHAVEN 114 HARLINGEN
TELEFOON 05178—2475 GIRO 822009
O
o
o
o
Holiansk wurdt der hiel hwat ófskreaun.
Der komt men daliks net tusken en der
binne tydskriften genóch om ris in set
to weagjen. Mei it Frysk leit dat safolle
oars. It is in bidrige tael en de skriuwers
en skriuwsters binne tin siedde. Binam-
men as immen fan de jongerein him of
har der ta roppen fielt, soe it skoof en
skande wêze, dat in oankommend talint
daliks toloarsteld wurde soe. Dêrfan-
dinne üs fraech.
Hwat hat
De kerk in het midden zou deze foto
kunnen heten. De kerk is de St. Fransis-
cuskerk aan de Grote Dijlakker, maar
dan nu van een geheel andere kant
gezien, n.l. heel in de verte van de
achterkant. De kerk in het midden.
Waarvan in het midden?
Och van heel het leven en dit leven is in
de foto bijeengebracht. Als het uit drie
perioden bestaat, die van spelen, werken
en rusten, dan vindt u ze hier tezamen.
Wie de jeugd heeft heeft de toekomst.
Deze jeugd vindt men in de St. Jozef
kleuterschool, die we op de foto vóór de
kerk zien. Het lijkt ons een goede
symboliek voor de eerste levensfase, die
van spelend leren en lerend spelen. De
tweede levensfase is dan die van
werken. De bomengroep rechts van de
kerk is merkwaardigerwijs die in de tuin
van het arbeidsbureau. Trouwens ook de
panden geheel rechts wijzen op werken.
Het zijn de achterkanten van garages,
een oliehandelaar, een café, een winkel
pand en noem maar op. Wanneer de
derde levensfase die is van rusten na
gedane arbeid, dan vinden we dit voor
treffelijk belichaamd in het bejaarden
flat „It Heechout”, dat we geheel links
zien, een eindfase in het leven van
Bolsward, waarvan men langzamerhand
Speciaal voor jonggehuwden hebben wij een zeer aantrekkelijk
aflossingssysteem. Vraagt vrijblijvend inlichtingen.
It is al wer in hiel skoft lyn, doe kaem der in foar üs unbikende oan
de telefoan. It wie in froulju’s lüd, in sympathike stim wol. „Nou ja,
sjoch, ik bin mei in boek oan it skriuwen, mar hoe moat ik dat nou
fierder ha?"
It wie net de earste, dy’t dat frege, it sil ek de léste wol net wêze.
Allinne, freegjen is yn dit stik fan saken makliker as to anderjen.
It is mei in pear wurden net sein, binammen troch de telefoan net
Bütendat, it skriuwen fan in boek kin men net samar ien-twa-trjje
efkes leare, al binne der wol spulregels fansels. Foarsichtich hifken
wy mei hwa’t wy it to dwaen hienen. „Mei frou Kikstra fan Arum.
As jo it sa troch de telefoan it net sizze kinne,” (dat fielde se dus
wol oan), „wol ik ek wol by jo komme. Siz mar hwarinear en hwerre...”
De ofspraek waerd makke.
As wy üs eagen tusken twa kopkes kofje
yn efkes troch de keamer dwale litte,
fait üs each op in Fryske panne oan de
muorre: „Doch dyn plicht en lit de lju
mar rabje”. Nou hoopje wy net, dat de
Arumers wakker rabje sille (en der sjog-
ge wy har ek net op oan), mar dat dizze
spreuk tafallich is, leauwe wy net. It
liket üs mear de liifspreuk to wezen foar
dit jonge sympathike gesin, dat him
graech eame foar ynset en it dan ek
leaf st goed docht. In pear foarbylden:
Nou’t de tsjerke gjin eigen dümny hat
en it jongfolk wolris hwat to koart komt,
komt dit wyks grif in joune yn it gast-
frij kostershüs. Sa’n joune kin der net
skreaun wurde, mar dochs soe frou Kik
stra it net misse wolle. Seis is se ek noch
jong (berne yn 1949 to Bitgummole en
derre oant har trouwen ta wenne) mar se
wol ek graech jong mei de jongerein
bliuwe en har ynlibje yn dy har proble
men. En om it Frysk better to learen,
wol se graech in leargong folgje. As
dat allinne mar kin yn Snits, dan mar
nei Snits. Se hat op it lést in auto.
Geef elkaar de hand en speel zo eer
lijk mogelijk, dan heb je ook geen ru
zie.
Jongetje helpt dame over zebrapad
en krijgt een kwartje. Zegt tegen
zichzelf: „Als je beleefd bent krijg
je nog eens wat.
Als er vrede komt is dat erg fijn, laat
het dan zo blijven.
Begin met lief zijn voor elkaar, dan
komt er vast wel weer vrede.
Oorlog, niks anders dan oorlog, het
vreedste wat er is.
Vrede is zeldenzaam, daarom bidden
wij dat er vrede komt.
En niet op school vechten, mensen
toch o mensen toch.
Nu, zij moeder, geef elkaar de hand,
dan krijgen jullie een appel. Nou dat
deden ze dan maar, want een appel
was lekker.
De kat siste en was kwaad, dat kon
je zien aan z’n staart. Kees: „Die kat
van jouw klouwt mij.” Wim lachte en
zei: „Eigen schuld.”
Wij moeten allemaal voor vrede zor
gen.
len mei oar joech üs wol safolle bitrou-
wen, dat wy advisearren: „Ris bisykje!”
En doe folgen der noch hwat oanwizings
meast hwat it technyske oanbilanget.
Graech kreas type, foaryn genóch romte
litte foar korreksje, it papier oan ien kant
brüke.... Sa namen wy ófskie. In nije
skriuwster? Of in losse flodder? Wy
haldden it op it earste. As wy nou mar
net yn dy hope biskamme waerden.
Frou Kikstra liet it der net by sitte. Oer
forrin fan tiid wie it boek klear. Yn it
„Iepen hüs” to Arum (har man Cornells
Kikstra is dêrre koster en bihearder fan
it gebou, mar om ’t dy deis by de boer is,
komt it wurk foar in great part ek foar
har op) prate wy der hwat oer nei. Klaes
Bearend (4 j.) is nei de beukerskoalle, dat
is ien hannebinerke minder, mar Maer-
tsje Geartsje (Margreetsje koartwei) is
mei har oardel jier noch under en boppe
de wet en ferget alle omtinken. It fait
dan ek net ta en hald de holle by it
skriuwen. Mar frou Kikstra („Siz mar
Jeltsje, hwant sa is myn namme”) wit der
wol rie op.... Dan der moarns mar in
ürke earder óf, dan is it noch rêstich!”
Ta bislüt üs lokwinsk oan Jeltsje Leem
burg, hwaens winsk har forhael swart op
wyt to sjen hjirmei yn forfoiling giet.
Wy winskje har alle sterkte ta mei har
fryske stüdzje en hoopje dat dit net har
léste wurk wêze sil. En üs lêzers wins
kje wy noflike eagenblikken mei dit
nije forhael.
Nije wike fine jo de earste óflevering op
it bikende plakje, side, 2, rjochts bop-
peoan.
Kees plaagt de kat. Hij schopt heel hard
tegen z’n buik. De kat is in verwachting.
Hij wil de jonge poesjes al zien. Hij denkt
dan komen de jonge poesjes er wel uit.
Want Kees is nog maar 5. hij wil en hij
moet nu de jonge poesjes zien. Daar
komt moeder de kamer binnen. Moeder
zegt: schei toch uit, je weet toch wel dat
poes in verwachting is? Kees schopt moe
der tegen haar been. Kees krijgt een klap
voor de broek. Hij moet naar bed. En
toen was het vier uur en toen mocht
Kees weer van zijn bed af. En toen ging
Kees naar de poes toe en Kees aaide de
poes. En plotseling ontstond er weer
vrede in huis bij moeder en bij de kat
en over een paar dagen kreeg de poes
allemaal lieve jonge '-atten en Kees ging
er elke dag mee spelen.
Tot zover deze kinderlijke uitspraken.
Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst en
het vredeszaad dient vroeg gestrooid.
Maar ouderen dienen ook het goede
voorbeeld te geven en de seis dient en
kel tot maaien, niet om elkaar er mee af
te maken.
Yn de rin fan it petear wurdt üs bilang-
stelling al mar greater. Wy weagen it
to freegjen, oft it skriuwen soms yn ’e
famylje siet. Ek dat blykte net it gefal
to wêzen. Frou Kikstra is fan harsels in
Leemburg, in efternamme dy’t net botte
hiem is yn Fryslan en üs earder oan Lim-
boarch tinke lit. Nou, hwa wit komt it
skaei fan de Leemburgs der wol wei. Der
binne yn Fryslan net folie fan dy nam
me. Wol guon dy’t der op lykje as Liem-
burg en Limburg. „It kin bést wêze,” for
telde frou Kikstra. „Us pake wie turf-
skipper en makke lange reizen. Myn man
hat dat ek net, né, ik kin wier net sizze,
hoe’t ik der oan kom, mar ik mei nou
ienkear graech skriuwe. Allinne, men
moast hwat mear tiid ha!”
I
Toen we onlangs de vredesweek „vier
den” onder het motto „Vrede bij u
thuis” rees misschien de vraag hoe dit
is overgekomen., Welnu een werkgroep
heeft dit onderzocht bij de juegd en hier
volgen een aantal uitspraken, die we on
gecorrigeerd, dus in de spelling en for
mulering van de jeugd zelf weergeven,
evenals ook een van de opstelletjes, door
de jeugd van Bolsward aan dit onder
werp gewijd.
Enkele kernachtige zinnen uit door de
kinderen gemaakte opstellen waren:
Vanavond zeven uur gaan de deuren
open van de eerste ANAC-vestiging in
Bolsward. De heer J. G. Andringa is als
dealer toegetreden tot deze organisatie,
die er naar streef het autorijden zo
goedkoop mogelijk te maken. Zijn gara
ge aan De Klippen (tegenover het Kruis
water) heeft hij daartoe enigszins ver
bouwd. Ook niet-ANAC-leden kunnen
hier terecht voor al hun auto-accessoi-
res en smeermiddelen.
De Algemene Nederlandse Automobilis
ten Club is een organisatie, waarbij cir
ca 40.000 Nederlandse autobezitters zijn
aangesloten. Men betaalt f 10,per jaar
aan contributie en de ANAC stelt daar
belangrijke kortingen op allerlei auto-on-
derdelen, motorolie enzovoort tegenover.
Ook kan men hier zijn autoverzekerin
gen, alweer met fikse kortingen, onder
brengen. De ANAC kent onder meer een
beperkte no-claim terugval.
De heer Andringa verkoopt daarentegen
zoals gezegd, ook aan niet-leden. Vooral
voor de sleutelaars onder de autorijders
liggen interessante aanbiedingen klaar.
Voorlopig kan men alleen vrijdagsavonds
en zaterdags de gehele dag in de garage
terecht.
Ja, it boek is klear. De titel is „Hwer is
it lok”. „It is hwat oars as oars, forklapt
frou Kikstra. Lés it mar ris”. Nou dat
wolle wy graech dwaen en sa krije wy
it kreas typte hanskrift mei nei hüs. It
giet üs krekt as de oppasser by har oan
hüs, dy’t in joun hüswarje moast, it for
hael yn hannen krige en it yn ien sike
ütlies. It is in moderne, meinimmende
roman echt hwat fan dizze tiid en dochs
ek wer eigen, spyljend tsjin in fortroud
dekor. „Hwer is it lok?” In moaije titel.
Pas by it lézen sil dy hwat langer hwat
mear düdlik wurde. As wy freegje it
boek as Frysk feuilleton opnimme to
meijen yn üs krante, krije wy daliks ta-
stimming. „Doch it mar, mar dan under
myn famkesnamme, Jeltsje Leemburg”,
seit üs gastfrou en sa bislute wy dan mar.
Oft der ek in boek fan komt? As der
genöch bilangstelling foar bistiet, soe
der bést ris wurk fan makke wurde kin
ne, lyk as dat ek barde mei de foar-
geande Fryske feuilletons yn dit blêd
(„Libbenslang” en „Diggels lymje”.) Wy
hoopje, dat Jeltsje Leemburg har forhael
der tige ynfalle sil. Yn it kommende
nümer stiet de earste óflevering. Bigjin
it wol en wé fan Yvonne Bronkhorst
daliks to folgjen. Letter de krante alle-
gearre noch lever je, lyk as faek fan de
administraesje frege wurdt, fait faken-
tiids net ta.
s
E
afstand neemt. Voor degenen die ter
plaatse niet zo goed bekend zijn: Deze
foto werd gemaakt vanuit het grasveld
nabij de Eelke Mobachstraat in de „mu
ziekwijk” in plan Noord II. .*Iet Hoog-
hout (fries It Heechout) was voorheen en
is nog de benaming voor (een hoog
houten bruggetje, waaronder de schepen
door konden varen, zonder door deze
oeververbinding gehinderd te worden.
Welnu, vroeger was er te Bolsward
zoéén, nl. tussen de Harlingerstraat en
de St. Jozefbuurt, waar eens een trotse
boerderij stond en een groot aantal een
voudige woningen. De brug werd
verlaagd en later geheel weggenomen,
tn.a.w. het „Heechout” verdween,
evenals de boerderij en de woningen, een
nieuw bejaardenflat kwam er voor in de
plaats.
Bij deze drie levensfasen, de jeugd, de
productieve jaren en de die van de
avondstond, staat op deze foto de kerk in
het midden.
Alleen wel wat ver weg.
niet dat dit symbolisch is.
Dit geldt in niet mindere
dreigende lucht die al
extra zwart is aangezet, zodat de
gebouwen een soort illuminatie krijgen.
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel,
z.
