stylfolle
mar
de week
Foto
van
Gade SKroar
entouraezje bleau.
Gans foroare,
Sk
te
II
ik
X-
igsi
prizen
Utstalling oer de 17 Gysbert Japicx-
'f
Martmi-Cantorij
weer van start
Charter-uitreiking
Lionsclub Bolsward
Hjerst
J
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
1
i -
- k
V
VRIJDAG 19 OKTOBER 1973
112e JAARGANG No. 84
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, fVorkum
1947:
1948:
1949:
1950:
1951:
1952:
1953:
Gjin priis
1955:
It bigjin
1957;
1959:
1961:
1963:
1965:
1967:
Stylfol
1973:
Dokumintaesje
üs hjoed to sizzen
De natür brekt nea har wetten.
I-
Hwat hat
Hoe’t it groeide
Inkelde konkrete foroaringen falie sünt
Advertentieprijs: 21 ct. per mm.
Ingez mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Oan dy ynlieding üntliene wy dat Depu-
tearre Steaten fan Fryslan yn it lést fan
1946 de ynstelling fan de Gysbert Ja-
picxpriis foar Fryske literatuer taret
hawwe. Provinsiale Steaten hawwe dér
noch itselde jier har goedkarring oan
jown en op 10 oktober 1947 koe oan de
nestor fan de Fryske dichters, dr. Obe
Postma, as earste fan in nou sa njon-
kenlytsen al lange rigele, de Gysbert
Japicxpriis ütrikt wurde. It wie it bi
gjin fan in tradysje mei doe noch de
glêns fan it folslein nije.
Mei de dokumintaesje oangeande de Gys
bert Japicxpriis koe it oant nou ta gjin
sprekken lije. De hear E.S. de Jong, dy’t
oer de kombinearre ütrikking fan Gys
bert Japicx- en Dr. Joast Halbertsma-
priis yn 1948, 1949 en 1950 foar de Boal-
gerter ütjowerij A. J. Osinga N.V. nef-
fens Freark Dam sokke treflike boekjes
It jier 1969 moat yn de skiednis fan de
Gysbert Japicxpriis noch efkes apart
neamd wurde. Deputearren founen doe
nammentlik, op groun fan it regiemint
dat bipaelt, de priis moat oan in auteur
takend wurde, gjin frijmoedichheit om
de rie fan de advyskommisje to folgjen
en de priis ta to kennen oan „Operaesje
Fers”. De mannen fan de „Trotwaer-
rounte” hawwe doe yn Ljouwert in al
ternative priisütrikking organisearre en
bisocht, dêrfoar it bidrach yn eigen for-
midden op it kleed to bringen.
It hear oersjende stiet Freark Dam noch
efkes stil by twa jierren dy’t der om ien
of oare reden ütkippe. Yn it foarste plak
is dat it jier 1951, doe’t de priiswinner
Sjoerd Spanninga de priis wól akseptear-
re mar as bitingst stelde: soks net yn it
publyk barre soe. Deputearre Steaten
binne dér yn meigien. Sjoerd Spanninga
hat op it Provinsjehüs de priis yn ünt-
fangst nimme mocht.
It jier 1959 rint der op in hiel oare wize
üt en hat likemin syn gelikens: E. B.
Folkertsma wegere de priis dy’t him ta-
tocht wie (foar syn essaybundel „Each-
weiding”) omt er syn wurk foar sa’n
ünderskieding net goedernóch achte.
Zondag 21 oktober a.s. geeft de Bolswar-
der Martini Cantory een uitvoering van
kerkmuziek in de Martinikerk te Bols
ward, de eerste in een nieuwe reeks uit
voeringen die de komende maanden zal
volgen. Het programma vermeldt twee
werken voor koor en instrumenten, t.w.
Beatus vir qui timet Dominum van de
Italiaanse componist Antonio Vivaldi,
een cantate voor soli, koor, orkest en
orgel, niet lang geleden ontdekt in de
nationale boekerij van Thurijn. Het is
een bewerking van de 112e Psalm, door
de componist op gevarieerde wijze ge
toonzet, en voorts Psalm 150 van de be
roemde componist Cesar Franck voor
1969:
1971:
Sa freegje wy
„Of hat us hjerst
De muoite wol
lens wurdich west?”
Wurdum M. Haaima-Hoekstra
koor en orgel.
De Martini Cantorij brengt onbegeleid
twee motetten van Hugo Distler ten ge
hore, t.w. „Allein Gott in der Hoh’ sei
Ehr” en „Lober den Herren” en van de
Russische componist Bortnianski diens
bewerking van Psalm 80.
Vooraf speelt de organist Ad. Houtman
enkele orgelwerken: de orgelkoralen „Lo
bet Gott und bringetEhr” en „Freu dich
sehr o meine Seele” van Fr. Micheelsen
en van de Nederlandse componist Hen
drik Andrissen diens Sonata da Chiesa
(kerk-sonate). De Martini Cantorij wordt
bijgestaan door leden van het Frysk
Orkest en de organist J. W. Boeijenga.
De uitvoering vangt aan ’s middags
kwart voor drie. Toegang en program
ma vrij.
Men sjocht dêryn
De libbensrin
Soms klear, soms feal....
„Hie ’t libben sin?”
Abonnementsprijs f 7,50 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA b.v„ Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
De hjerst stimt mei
Syn kleureskat
De minske stil
It docht him hwat!
Dr. Obe Postma, winner fan de earste
Gysbert Japicxpriis yn 1947 (foto fan
F. C. D. Popken op it omslach fan de
catalogus). Dr. O. Postma (ek nei him is
to Boalsert in strjitte neamd) is de ien-
nige oant nou ta, dy’t bihalven de Gys
bert Japicxpriis ek de Dr. Joast Hal-
bertsmapriis takend krige. Hy is op hege
jierren (18681963) forstoarn en leit bi-
ierdige op it stille tsjerkhof fan syn ber-
tepiak Koarnwert.
Woansdeitomiddei is troch de foarsitter D. A. Tamminga fan it Frysk
letterkundich museum documentaesjesintrum in de ütstallingsseal fan
it gebou (Greate Tsjerkstrj. 20) in eksklusive utstalling iepene oer de
Gysbert Japicxprizen fan Obe Postma oan Daniël Daen (19471973).
De hear F. Dam hjitte it welkom oan de priissetters (deputearre stea
ten, de priisforsierder (gemeentebistjür fan Boalsert) en eardere
priiswinders en har neibisteanden it wolkom. Yn in kreas forsoarge
catalogus forfeit Freark Dam it ien en oar oer de skiednis fan de
priisütrikkerjj. Ja, hwant Boalsert hat ek hjirre al wer in fearns ieu
skiednis makke.
De utstalling jowt oan de hén fan it bikroande wurk, portretten, fo
to’s, hanskriften, brieven, officiële dokuminten, kranteknipsels, cu
riosa ensafuorthinne in oersjoch fan de priisütrikking sünt 1947. It
materiael komt foar it measte part üt de archiven fan it FLMD, foar in
lytser part üt it archyf fan it provinsjehüs.
onze provincie
„Brugge
wel bij
Dat is de ütrikking fan de Gysbert Japicx
priis in stylfolle plechtichheit waerd en
bleau is sunder mis foar in great part
to tankjen oan it feit dat soks barre koe
en kin op in ütsocht plak: de riedseal
fan Boalsert, de Gysbert-stêd. Der mei
yn de rin fan de jierren yn de opset en
binammen ek yn de (ornaris feestlike)
omballingen sa it ien en oar wizige wêze,
dy stylfolle entouraezje is aldergeloks
deselde bleaun, sa konstatearret Freark
Dam. Goed dit ekris fan in oar to hear-
ren. Der mei fierders sünt 1947 sa üt
entroch hwat diskusje en soms seis in
krom reboelje üntstien wêze om en oer
de priisütrikking, de stêd Boalsert hat
fan har kant altyd alle war dien om der
in feest fan to meitsjen. De Fryske flag-
ge waeit dan fan de tsjerketoer, de kofje-
brannerij geurt sa’n dei ris ekstra krü-
dich en yn en om de „vierschaar” is it
sokke dagen altyd ien en al gastfrijens.
Krityske lüden
Diskusje en üt en troch krityske lüden
hawwe der ek ta bydroegen dat de ta-
kenning fan de Gysbert Japicxprizen
gjin deade saek, gjin bistjurre tradysje
waerd. Soms koe der seis sokssahwat as
in nij élan üt fuortkomme.
Yn 1966 kaem oan de tradysje in ein oan
de priisütrikking de iepening fan de
Fryske boekewike to forbinen, faek mei
in feestmiel en noflike joun.
De priisütrikking bleau yn Boalsert, al-
meast folge troch in jounskonsert. Yn de
Lawei" to Drachten üntstie tagelyk ta
gelegenheit fan de iepening fan de Frys
ke Boekewike de tradysje fan it „boeke
taal”.
1947 op. Yn it foarste plak is it bidrach
fan de priis fan f 500,- omheech brocht
ta f 750,- yn 1953 en ta f 1500,- yn 1963.
Yn it twade plak is der in greatere sprie-
ding yn de tiid ta stan komd. Sünt 1953
ommers wurdt de priis net mear jierliks
takend (om en om foar poëzy en proaza),
mar om de twa jier. Yn it tuskenlizzend
jier wurdt dan de - ek yn 1946 ynstelde
en yn 1947 foar it earst takende - Dr.
Joast Halbertsmapriis foar skiedkundich
wurk ütrikt.
Ut it oersjoch docht bliken dat yn de
öfroune jierren net minder as 39 ünder-
skate deskundigen diel ütmakke hawwe
fan sa’n kommisje. Net altyd ha hja it,
binammen yn de lettere jierren, under
ling lykfine kind en soms roun dat dan
üt op lytser of greater skeel. Ek dat mei
symptomatysk hjitte foar de evolüsje dy’t
de Fryske literatuer sünt 1947 trochmak-
ket.
Bolswards Nieuwsblad
en Wymbritseradeel.
gearstalde, hat dér nei lêstneamd jier om
finansiële reden spitigernöch gjin kans
mear ta sjoen. Hwa’t oant nou ta in oer- i
sjoch ha woe fan feiten, data en nam- 1
men, moast him bihelpe mei de opjefte
yn de jierlikse Provinciale Almanak,
mar dy is op dat punt net sa wiidwei-
dich.
Hwa’t fan net ai to greate, nijsgjirrige
tentoanstellingen haldt, komt hjir wol
oan syn trekken. Wy kinne as jo to
Ljouwert ris efkes tiid oer ha, tige oan-
riede ris efkes oan to wippen. Jo krije
gêns ynformaesje, b.g. ek brieven, lok-
winsken, telegrammen, hanskriften. En
as jo efkes nei ’t toilet moatte, (dat kin
der ek!) dan riede jo noait hwat jo dér
fine: de kop fan gipsen Gysbert, it pro
totype fan it Gysbert byld by de Marti-
nytsjerke, dat Keningin Juliana destiids
yn alle earnst üntbleate hat.
Zaterdag a.s. zal aan de Bolswarder Li
onsclub het charter worden uitgereikt
door de districtsgouverneur, de heer A.
J. van Hesteren uit Scheveningen.
De plechtigheid zal ’s avonds tussen 18
en 19 uur plaats vinden in de raadzaal
van het stadhuis waar de Bolswarder
Lions de gasten zullen zijn van het ge
meentebestuur.
Na afloop zal het feit op feestelijke wij
ze worden gevierd in de Nynke pleats te
Piaam. De Bolswarder Lionsclub is op
16 jan. van dit jaar opgericht en telt
thans 20 leden.
Het bestuur wordt gevormd door de he
ren F. Beijert (pres.), J. M. te Boekhorst
(vice pres.), A. Tiemersma (secr.) en L.
de Boer (penningm.).
De Lionsclub waarvan er in Nederland
125 functioneren vinden hun oor
sprong in de eerste decennia van deze
eeuw in de Verenigde Staten van Ame
rika. Ze groeiden uit tot een grote inter
nationale organisatie met thans meer
dan een half miljoen leden, verspreid
over alle vrije landen van de wereld.
Men probeert over alle grenzen van
beroep, ras, politiek en religie elkaar de
hand te reiken om door individuele en
collectieve dienstbaarheid iets te doen tot
verbetering van de onderlinge betrekkin
gen en het leveren van een bijdrage tot
een waardig bestaan van de totale mens
heid.
gen een naam kregen) is genoemd.
Met het front naar de Marktstraat staat
het andere huis, waarin nu weer reeds
jarenlang banketbakkerij Wijnia is
gevestigd, onlangs voorzien van een
uithangbord met het opschrift „banket
bakkerij ’t Zwaantje”.
Ogenschijnlijk een wat ontoepasselijke
naam voor een dergelijke zaak, maar
historisch gezien terdege goed gekozen.
Want op de brugleuning vlak voor deze
winkel vindt u de benaming
„Zwaantjespost” die destijds in eerste
instantie de herinnering levend moest
houden aan (alweer) een cafe dat
oorspronkelijk in dit pand was gevestigd
en „De Zwaan” heette.
Dat er destijds twee cafébedrijven op dit
punt van de stad waren is niet zo ver
wonderlijk als men bedenkt, dat hier
vooral op de wekelijkse marktdag veel
schepen passeerden of aanlegden. De
schippers konden hier een welkom rust
en trefpunt vinden.
Omstreeks de eeuwwisseling begon in dit
huis een zekere van der Meulen een
mandenmakerij. Hij had zijn werkplaats
in de grote schuur die zich nog altijd
tussen deze huizen bevindt en waarin de
heer Wijnia nu zijn smakelijke pro-
dukten fabriceert. De heer van der
Meulen had nogal wat personeel in
dienst, die hun dagelijks werk bereikten
via een steeg in de Hoogstraat.
Een drietal van zijn werknemers is later
een eigen bedrijfje begonnen, namelijk
de heren Bosma (in de Hoogstraat), van
Dijk (aan de grote Dijlakker) en Runia
(in de Hoogstraat). Minne, een zoon van
de heer Bosma, heeft het vak van zijn
vader geleerd en de zaak later voort
gezet. Oudere Bolswarders zullen zich
deze bedrijfjes ongetwijfeld nog wel
kunnen herinneren.
In het huis aan de Marktstraat was later
de stofferderij van de heer Bolman ge
vestigd, die nadien naar Harlingen is
vertrokken. De heer J. v.d. Meer vestigde
er toen zijn bakkerij, zijn opvolger werd
de heer Wijnia Sr., die al spoedig uit
uitsluitend op banket overschakelde. Een
zoon van de de heer W. heeft nog niet zo
lang geleden de zaak voortgezet.
Het is eigenlijk wat moeilijk voorstel
baar, dat links van de bomenrij op dit
plaatje ook een van Bolswards grote in
dustrieën (de Verenigde Levensmiddelen
Fabrieken, voorheen van der Plaats)
door de week dag en nacht in bedrijf is.
Bekoorlijkheid en bedrijvigheid, op dit
Bolswardse plekje liggen zo vlak bij el
kaar. Foto en tekst werden ons geleverd
door de heer J. B. Elzinga.
Priiswinners sünt 1947
Yn it hjir folgjend oersjoch jowe wy de
priiswinners óp in rychje. Sa’t men faeks i
wit is it gemeentebistjür by it üntsluten I
fan Plan Noard I bigoun mei strjitnam- I
men to jaen oan u.o. de Gysbert Japicx-
priiswinners. Sa to sjen is der noch wol I
foarrie:
Dr. Obe Postma (18681963) foar
fersebondel „It sil bistean”.
Nyckle J. Haisma (1907—1943) j
foar syn novelle „Simmer”.
Fedde Schurer (18981968) foar i
syn drama „Simson”.
Dr. Y. Poortinga (berne 1910) foar
syn roman „Elbrich”.
Sjoerd Spanninga (is Jan Dykstra,
berne 1906) foar syn fersebondel
„Spegelskrift” en „Nünders”.
Anne Wadman (berne 1919) foar
„Kritysk Konfoai”.
Rixt (is Juffer H. A. van Dorssen,
berne 1887) foar har fersebondel
„De gouden rider” (1952).
Ulbe van Houten (berne 1904) foar
„De hillige histoarje” en de ro
man „De sünde fan Haitze Hol-
werda (6de printinge 1954).
D. A. Tamminga (berne 1909) foar
syn fersebondel „Balladen” (1956).
E. B. Folkertsma (18931968) foar
„Eachweiding” (net akseptearre)
Marten Sikkema (is drs. G. A.
Gezelle Meerburg, berne 1918)
foar syn hiele poëtyske oeuvre.
Jo Smit (berne 1916) foar „Bisten
en boargers”.
Jan Wybenga (berne 1917) foar
syn fersebondel „Barakkekamp”.
Trinus Riemersma (berne 1938)
foar „Fabryk”.
„Operaesje Fers” (net takend)
Paulus Akkerman (berne 1908)
foar „It roer üt hannen”.
Daniël Daen (is G. Willem Abma,
berne 1942).
De muoite wol wurdich
In een fotoboek van
wordt onze stad het „Brugge van
Friesland" genoemd en wel bij een
opname van het bekende „haventje” aan
de grote Dijlakker.
Laat dit plekje typerend zijn voor een
indruk van water- en grachtjesrijk
Bolsward, er zijn er méér te vinden om
deze beoordeling tot zijn recht te laten
komen. Deze foto, gemaakt in de augus
tusmaand van deze mooie zomer op de
Papegaaiepost, de brug die de verbinding
vormt tussen het Grootzand en de
Hoogstraat, probeert U dit te bewijzen.
Ook hier vindt U enkele echte grachten
huizen langs en in het water.
Dat op de voorgrond is van een bij ieder
in Bolsward en ook ver daarbuiten
bekend bedrijf, n.l. dat van de fa. S.H. de
Jong, aardappelhandel.
Het huis is nog betrekkelijk nieuw,
„Sjoerd Hommes” liet het in 1905
bouwen, om hierin het door zijn vader in
1851 aan ’t Grootzand begonnen bedrijfje
op grotere schaal voort te zetten. Hier
woont nu al de derde generatie de Jong.
De aardappelkelder, waarvan U de deur
rechts beneden tussen de brugleuningen
door op deze krantenafdruk hopelijk ook
kunt zien, is niet meer in gebruik, het
bedrijf heeft nu andere opslagplaatsen.
In het destijds afgebroken pand was tot
rond 1900 laatstelijk het schildersbedrijf
Lotstra gevestigd. Misschien niet of al
thans minder bekend mag heten, dat hier
oorspronkelijk het café „De Papegaai”
stond, waarnaar de brug in 1960 (het
jaar waarin alle kleine Bolswardse brug-
