Grootse droom of meestervalstrik?
van
Gahe Skroar
Irbr
KM
Nederland wilde Israël niel
aan
wapens helpen
Si
a
f
'is’
i si
Gevonden
voorwerpen
Papier komt
van
hout
Boalserl
Mear as 50 Fryske
kursussen ek yn
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
OE
J
U2e JAARGANG No. 87
VRIJDAG 2 NOVEMBER 1973
Wymbritseradeel.
Teveel tanks
Onze taak
onverrichterzake
De les van Chili
Niet op de hoogte
Droom of valstrik
Olieboycot
üs hjoed to sizzen
t
Hwat hat
Advertentieprijs: 22 ct. per mm.
Ingez mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Vi tg. A. J. OSINGA b.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Nederland heel West-Europa wordt ge
troffen.
Hiel hwat minsken tankje har goede ge
wisse oan har minne geheugen.
Abonnementsprijs f 7,50 p. kwartaal
(b(j vooruitbetaling)
Giro 887926
on-
van
doen van Grietina Molenbuur, onlangs
voor de vierde keer tot Nederlands
kampioene gekroond, onzeker geworden
na een auto-ongeval. Zij is daardoor nog
geblesseerd en wordt behandeld door dr.
De Jongste. Intussen is vanuit Bulgarije
meegedeeld dat de heersende wereld
kampioene Maria Guigova eveneens in
Rotterdam aanwezig zal zijn.
Voor het overige nieuws is ditmaal maar
weinig ruimte meer. In deze tijd van la
tente internationale spanning confereert
men - alsof er geen militair vuiltje aan
de lucht was - rustig door over troepen
vermindering in Europa. De speciale
correspondent van de Telegraaf deelde
mee, dat de Amerikaanse delegatieleider
op deze conferentie in Wenen heeft be
toogd dat een aanzienlijke vermindering
van de Russische strijdkrachten, vooral
tanks, in centraal-Europa een belangrij
ke bijdrage zou zijn tot verhoging van de
stabiliteit. Het ontstellende overwicht
dat het Warschaupact vooral op het ge
bied van de tankstrijdkrachten heeft, is
de voornaamste reden waarom de NATO
meent dat er op dit moment geen con
ventioneel machtsevenwicht bestaat.
Amerikaanse zegslieden omschreven de
legers van het Warschaupact als strijd
krachten die voor een aanvalsoorlog zijn
opgesteld. Dit blijkt o.a. uit het zeer gro
te aantal tankdivisies die vlak bij het
ijzeren gordijn gestationeerd zijn. En
tanks zijn wapens waarmee snelle aan-
valsacties kunnen worden uitgevoerd en
terrein kan worden veroverd.
Het defensieve karakter van de NATO-
strijdkrachten blijkt al uit het feit dat de
NATO-landen de laatste jaren niet heb
ben getracht hun eigen tankdivisies uit
te breiden, maar zich hebben toegelegd
op het verbeteren en uitbreiden van an-
ti-tankwapens, een defensief strijdmid
del.
Men gaat natuurlijk niet primair naar de
kerk om de mooie, sierlijk, houtgesneden
banken te bewonderen, maar het is toch
wel merkwaardig dat de Martinikerk te
Bolsward geregelde kerkgangers telt,
die de historische koorbanken (afkom
stig uit de Broerekerk trouwens) nooit
eens echt hebben bekeken. Misschien
kan deze, volgens ons toch echt fraaie
foto, genomen door R. A. Reynders, de
Mieden 21 u op de smaak brengen. De
foto is vanuit het koor genomen, waar
door de ene koorbank alle aandacht
krijgt. Op de achtergrond zien we het
orgel. Halverweg de preekstoel. Over de
koorbank zou veel te vertellen zijn, bv.
dat alle beeldjes moedwillig zijn ge
schonden. Alle neuzen (op één na, die
blijkbaar vergeten is!) zijn afgesneden.
Soms is zelfs een beeldje geheel ont
hoofd. Zeer merkwaardig is soms de
symboliek in de voorstelling en de pri
mitieve conceptie. Zo ziet u rechts on
der een afbeelding van wat in de Bijbel
se geschiedenis wordt genoemd „de ver
zoeking van Jezus in de woestijn”. U ziet
de Christusfiguur in een afwerende hou
ding. De duivel, afgebeeld als een af
grijselijk monster met dierenklauwen en
grote bekken (ook op zijn achterwerk,
zijn buik en dijen) biedt de hongerende
Jezus de mogelijkheid, dat hij van ste-
De olieboycot is ondertussen het ge
sprek van de dag. Nederland zou zo over
dreven pro-Israël zijn. Mag dat soms als
een land op uitgerekend Grote Verzoen
dag van twee kanten wordt aangeval
len? Sommigen gingen al zo ver de re
gering Den Uyl een verwijt in deze te
maken. Maar wat blijkt nu?
Het kabinet-Den Uyl heeft enkele Isra
ëlische vrachtvliegtuigen, die op de
luchtmachtbasis Völkel in Noord-Brabant
Het leven staat niet stil. De geschiedenis, die onze nazaten later uit de boekjes
moet leren en die zich nu als een film aan ons oog voorbijtrekt, kunnen we niet
evenals deze film even laten stil staan, terugdraaien of in slow-motion bekijken.
We staan er midden in, nemen er zelfs aan deel. Hoe klein ook het radertje, dat
wij in het grote gebeuren vormen, we draaien mee. Nee, de tjjd staat niet stil, het
politieke leven al evenmin. Nimmer beseften we dit zo goed als op dit moment, nu
we ons na maaanden er weer toe zetten een buitenlands overzicht te schrijven. U
hebt dit gemist (of misschien ook wel niet!) want sedert medio maart toen de
schrijver van dit artikel in het ziekenhuis moest worden opgenomen, werd de
plaatsing van deze rubriek gestopt. Pas nu zijn we weer in staat de draad op te
vatten. Maar wat is de kluwen intussen een warboel geworden. En dank zij de
moderne massamedia blijkt alles veel sneller te gaan, zjj werd er meer bij betrok
ken. Nixon begint bv. ’s nachts om 12 uur een belangrijke rede. Kwart over
twaalf, terwijl hij nog bezig is te spreken, krijgen we reeds een resumee op het
scherm van wat hij bezig is te zeggen. In de oorlogsverslaggeving staan wij als het
ware als belangstellende mee aan het front, we kijken over de schouders van de
schietende soldaten heen
In juni 1967 werd vanaf de luchtmacht
basis Gilze-Rijen ónder meer het bijna
volledige 4 cm-luchtafweergeschut waar
over wij beschikten naar Israël getran
sporteerd. Ook onderdelen van de Franse
Mirage-jagers vonden vanuit Nederland
hun weg naar Israël, nadat deze min of
meer klandestien Nederland waren bin
nengebracht.
De Arabische staten zijn nooit op de
hoogte geweest van deze hulpacties. Wel
werden zij geconfronteerd met de Ne
derlandse minister van Buitenlandse Za
ken, mr. J. M. A. H. Luns, die in die
tijd al zijn diplomatie in de strijd wierp
om de Arabieren gunstig te stemmen te
genover Nederland. Hij ondernam zelfs
bemiddelingspogingen om het conflict in
het Midden-Oosten op te lossen.
Inmiddels beginnen protesten te weer
klinken tegen het kabinet-Den Uyl dat
zogenaamd wel achter Israël zou staan,
maar het alleen maar bij woorden heeft
gelaten en er desondanks in is geslaagd,
dat ons land volledig van de Arabische
olietoevoer wordt afgesneden. De Neder
landse regering heeft bij monde van mi
nisters mr. M. van der Stoel en drs. R.
F. M. Lubbers echter betoogd, dat niet
haar houding de oorzaak is van de Ara
bische olieboycot die ons land heeft ge
troffen. Nederland is, aldus de ministers,
via de haven van Rotterdam de grootste
olie-importeur, zodat met een boycot van
It tal Fryske kursussen rint hieltyd noch
op. It docht bliken dat der rounom noch
forienings, gemeenten en oare ynstan-
sjes dwaende binne, yn eigen formidden
in kursus Frysk fan ’e groun to krijen,
Sa binne der <je léste dagen noch kur
sussen by kommen fan de gemeenten
Dantumadiel, Frentsjeradiel en Wym-
britseradiel (foar amtners); fan it Nut
groen kinderjasje met capuchon, jonge
zwart-krulharige bouvier met gróen
halsbandje, zijden hoofdoek met afbeel
ding eiland „Martinique”, bedelkettinkje
met 6 bedeltjes, ledige blauwe dames-
beurs, oude rode autoped, blauw school-
etui met ritssluiting en inhoud, bruine
hond met zwarte neus, 2 sleutels nr. 24,
rose kindertasje met bloemmotief, inh.
beursje, spiegeltje en kammetje, geldbe
drag van f 225,zwarte damesglacé,
zwart plastic schooletui, bankbiljet van
f 25,herenpolshorloge, mek Pontiac,
doublé met metalen rekbandje, rood
knijpbeursje met wat kleingeld (gevon
den op kermisterrein), bruin beursje,
Yale sleutel aan zwarte veter en groen
koordje, paar bruine gevoerde herengla-
cè’s, wit tasje met toiletartikelen, rode
step met luchtbanden, donkerrode linnen
tas met inhoud, geldbedrag van f 70,
gouden ring (oud goud) met een klein
steentje, wit geschilderde roeiriem met
metalen oog, blauw wollen meisjes jasje
met nikkelen knopen en gespjes.
Het politie-bureau is voor gevonden en
verloren voorwerpen geopend op werk
dagen van 8 tot 12 uur en van 13.30 tot
17.30 uur.
yn Balk, Makkum en Aldeboarn, platte-
lansfroulju yn It Hearrenfean en de
Tynje en amtners fan de Provinsje Frys-
lan yn Ljouwert.
Oare kursussen foar bipaelde groepen
binnen b.g. in kursus by de Reklassea-
ring yn Ljouwert, by Yoshida yn Snits,
doktersfroulju yn Snits, dümny’s yn Ak-
krum.
Forienings, bidriuwen en oare ynstan-
sjes dy’t noch dwaende binne mei it or-
ganisearjen fan in kursus, soene dér nou
dochs wol haest mei meitsje moatte, oars
wurdt it to let yn ’e tiid.
Mocht it hjir of dér net slagje it foreas-
ke minimum fan 6 kursisten yn eigen
formidden byinoar to krijen, dan soe de
AFUK it tige op priis stelle as dy ram
men oan it Buro 'foar Taelbifoardering,
Postbus 53, to Ljouwert trochjown waer-
den, sadat dizze bilangstellenden faeks
noch by in oare kursus ünderbrocht
wurde kinne.
Ek yn Boalsert wurdt bisocht in lear-
gong to hélden, ien foar net-Friezen.
De hear Wybenga (fan it Motel) hat al
5 nammen. Hwa is de sechste, dan kin
it trochgean.
Bolswards Nieuwsblad
Papier komt van hout. Bomen fabriceren
de zuurstof waarvan wij leven, bescher
men tegen erosie, vrijwaren de natuurlij
ke bronnen. Gebruik geen servetten, ta
felkleden, bekers, borden van papier of
karton. Gebruik geen papieren kleren.
De kostprijs ervan is in wanverhouding
met het gebruik. Als men moet kiezen
heeft papier de voorkeur op plastic die
niet afbreekt en een eeuwigdurende vuil
nis is. Drink uit een glas gebruik geen
rietjes, vooral geen plastic rietjes. Koop
geen ijzerwaren (schroeven, nagels,
werktuigen) op dikke stukken karton,
bedekt met een plastic capsule. Deze ver
pakking kost vaak meer dan het produkt
zelf. Boycot produkten met te veel ver
pakking, zoals afzonderlijke in
aluminium verpakte plakken kaas of
grote kartonnen dozen die veel omvang-
rijker zijn dan het produkt. Koop bij
voorkeur losse produkten in. Verpak ze
in manden, bakjes, kartonnen dozen,
flessen, die u al hebt. Gebruik geen alu
miniumfolie. Koop geen bereide schotels
die verkocht worden in aluminium weg-
werpprecipiënten. Aluminium is niet af
breekbaar. Het kost veel, verspilt energie
en zal zeldzaam worden. Gebruik zo mo
gelijk geen produkten in spuitbussen (ge
vaarlijke en dure verpakking). Koop
melk, water, wijn enz. in flessen met
statiegeld. Als dit niet mogelijk is, neemt
dan eerder glas dan karton en eerder
karton dan plastic. Weiger de tassen
(vooral plastic) die sommige winkels
„weggeven” u betaalt ze in elk geval)
om de kleinste aankoop te dragen. Be
schrijf papier aan beide zijden. Bevorder
het hergebruik van grondstoffen door
kranten, vodden, papier aan menslieven
de groeperingen te geven of aan onder
nemingen die ze weer gebruiken.
Ons blad verschijnt slechts tweemaal per
week (vaste plaats: voorpagina hoofd
blad op de vrijdag) met deze rubriek, die
we bewust „overzicht” hebben genoemd.
Met zo’n snelle berichtgeving via radio,
TV enz. is het zelfs niet bij benadering
mogelijk actueel te zijn in de zin van
het geven van hot news. Wegens tech
nische voorbereiding moeten deze arti
kels in de regel reeds op woensdagmor
gen geschreven zijn, d.w.z. berustend op
feitelijke gegevens tot en met dinsdag.
Als u het dan vrijdag leest, kan het on
mogelijk meer „nieuw” zijn. Dat is ook
de bedoeling niet. Veel eerder willen we
hoofdpunten aansnijden, geheugensteun
tjes geven, zaken belichten, die met het
wereldgebeuren wel verband houden,
maar in de schaduw stonden van het ac
tuelere nieuws. Trouwens wat is er in
ruim een half jaar veel veranderd. De
tragedie in Chili, de hongersnood in
Afrika en de brute botsing in het mid
den oosten zijn wel de zaken die het
meest aanspreken. En aan de Israël oor
log ondervinden we aan den lijve dat
ons landje en ons leven niet op zichzelf
staat, maar dat heel het wereldgebeuren
ineen grijpt.
De Wereldkampioenschappen moderne
ritmische gymnastiek worden van 15 tot
en met 18 november gehouden in Sport
paleis Ahoy te Rotterdam. Op de foto
onze nationale kampioene Grietina Mo
lenbuur uit Leeuwarden, onze Friese
trots.
Grietina Molenbuur zal uitkomen op de
individuele oefeningen met knots, bal,
hoepel en lint. Overigens is het mee-
Toen we dezer dagen op een late avond
even de TV aanzetten hoorden we een
jonge arts (hij was nog maar co-assi-
sten) die als vrijwilliger naar Israël was
gegaan wat pessimistisch de vraag stel
len of het vestigen van de staat Israël
nu wel was een grootse droom of een
meestervalstrik van de geschiedenis, ’t
Antwoord kunnen we hier niet geven.
Dit moet worden uitgediept. Misschien
kunt u zich hieromtrent nader oriënte
ren op de gespreksavond die de jeugd-
sociëteit Vannu te Bolsward morgen
avond houdt.
nen brood zal maken. Deze .stenen’ wer
den volgens de overlevering door de een
voudige vrome Bolswarders vroeger aan
gezien voor „oliekoeken” (oliebollen) en
zo zouden dan de Bolswarders aan hun
bijnaam Boalserter oaljekoek zijn geko
men. Maar u weet hoe handig dit scheld
woord later is omgeturnd tot een echt
Bolswardse lekkernij en specialiteit.
Minder bekend is wellicht het feit dat
deze banken vroeger van een groene
verflaag waren voorzien, volgens het
zeggen omdat er dan van het eikenhout
geen belasting betaald behoefde te wor
den. De banken zijn zelfs naar Amster
dam geweest om ze in een loogbad
schoon te maken. Het mag een wonder
heten, dat al dit prachtige houtsnijwerk
weer „heelhuids” is terug gekomen,
evenals het een wonder is, dat de kerk
voogden nimmer bezweken zijn voor de
absurde hoge bedragen die wel voor dit
snijwerk is geboden. De meeste bewon
dering moet men echter hebben voor de
makers van dit werk, anonieme volks
kunstenaars als zij waren. En een beet
je schamen moeten we ons, dat juist in
onze generatie, nl. bij de jl. restauratie
van de kerk bepaalde houtgesneden on
derdelen wel zijn weggehaald en nim
mer teruggekeerd, zoals het ook om te
huilen is dat uitgerekend de grafzerk van
Gysbert Japicx door de steenbikkers ge
bruikt moest worden als een stevige
dergrond, zodat er weinig of niets
over bleef.
Tenslotte: let u ook even op het wapen
tje van Bolsward, de dubbele adelaar
gehouden door twee leeuwen, echter
nog zonder de keizerskroon.
waren geland in de hoop wapens aan
boord te nemen, onverrichterzake la
ten vertrekken.
Deze door het kabinet zeer zorgvuldig
geheim gehouden zaak heeft zich
afgespeeld twee dagen na het uit
breken op 5 oktober van de jongste oor
log in het Midden-Oosten. Het negeren
van deze Israëlische smeekbede heeft
zowel in Tel Aviv, als in de hoogste mi
litaire kringen van ons land bevreem
ding opgewekt.
Er wordt op gewezen, dat tijdens de Zes
daagse Oorlog in 1967 het toenmalige
kabinet-De Jong in het diepste geheim
Israël voor tientallen miljoenen van wa
pens, munitie en medicamenten had voor
zien.
De Israëlische regering had er derhal
ve op gerekend in de huidige noodsitu
atie opnieuw bij Nederland te kunnen
aankloppen om materiële steun, te meer
daar de eerste reacties van het kabinet
Den Uyl sterk pro-Israël leken.
Tenslotte nog iets over Chili; dat de
laatste tijd wat in de schaduw kwam
van het Midden-Oosten-nieuws.
Tot dusver heeft de staatsgreep in Chili
3500 mensenlevens geëist. Dit zegt een
lid van de Junta. Het kunnen er meer
zijn en nog meer worden, vermoedelijk
zijn het er zelfs véél meer. Tevens ligt
de hoop die tallozen in en buiten Chili
stelden in Allende’s „sociale experiment”
vertrapt ter aarde. Is er een les te leren?
Is er überhaupt nog hoop op een betere
toekomst Het antwoord op beide vra
gen is: „Ja”. Waarom ging het mis in
Santiago? Sommigen beschuldigden de
CIA en rechts. Anderen geven de schuld
aan de miristas, de gewelddadige groe
pen van links, die wel voor (althans hun
vorm van) socialisme waren, maar tegen
Allende’s democratische weg. Allende
was zowel een gewiekst tacticus als een
onvermoeibare hervormer. Drie jaar lang
heeft hij geprobeerd mensen van links en
rechts te overreden. Misschien heeft hij
toch onvoldoende oog gehad voor één
aspect: dat nieuwe structuren nieuwe
mensen behoeven, willen ze functioneren.
-■
iS
Sn:!!;:. t
MR '9
'■J
JUK
'f
fik-,
