Aspecten
de oliecrisis inter
van
nationaal gezien
Gade SKroar
Man, Man, wat een kollektie!
Nappa en Suède
HÏHHI i/l I AAI
,De
MEa!
Gadaffi wil wapens en Joden
naar
landen van herkomst
allen naar....
Bolswardse schilders
es
MODE COMPLEET VOOR VADER EN ZOON
Kom maar kijken of 't waar is, bij
Zilveren filmpj
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
met primeur in
„De Tille”
f-
^3%
'12e JAARGANG No. 94
VRIJDAG 23 NOVEMBER 1973
Wymbritseradeel,
ZIE ADVERTENTIE:
Rusland en de olie
Mi d den - Oosten - crisis
Verzoening.
Enkele punten
Wapens voor olie
Koeweit
Alternatieven
üs hjoed to sizzen
Tofolle wyn dóvet de flam.
*7
BOLSWARDS
Advertentieprijs: 22 ct. per mm.
Inges, mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
3e week nov. 1948
het naieve, lijkt het niets te verhullen,
bij nadere beschouwing krijgt het toch
ook een ander aspect. De pop heeft iets
van het intieme, maar als masker funge
rend kan er toch ook een ander leven
achter schuil gaan. Het werk van Judith
Boer is uiterst vriendelijk en lief, maar
plotseling ontdekken we een engagement
dat hevig schokkend kan werken. Zoals
achter een Japanse pop schuilt achter
haar werk een zeer intense wereld, die
zich niet zonder meer zelfs niet via deze
vriendelijke presentatie prijs geeft.
Daarbij komt dat het werk soms zwaar
is van mystieke symboliek b.v. nr. 23: De
heilige stier, nr. 25: De Madonna met
de wereldbol. Wat niet weg neemt dat
het af en toe ineens op ons overkomt als
van meer anecdotische aard, soms met
een vleugje humor: (nr. 16: Het nar
renschip, nr. 17: Het bruidspaar, nr. 6
Acrobaten, nr. 18: Twee dansers.
Wij zijn blij, dat Friesland van dit werk
de primeur heeft. Dit had haar Friese
beppe Gepke nog eens moeten beleven!
„Sa h fanke dochs, men soe sizze!”
De Arabieren zijn - zo lijkt het - weder
om verslagen. Vooralsnog kan Rusland
niet de opening van het Suezkanaal for
ceren die dit land toegang zou verschaf
fen tot de Indische Oceaan zodat zijn
vloot China van de andere kant kan
bedreigen en het de olietoevoerwegen
als drukmiddel op het Westen en Japan
kan gaan beheersen. Wèl zijn de Arabie
ren nog afhankelijker van Rusland ge
worden. En zo zal Rusland op den duur
zeggenschap kunnen krijgen over waar
de olie naar toegaat. Een machtig wa
pen!
Nog erger dan een lang voortslepen van
de huidige impasse is het als de oorlog
opnieuw ontbrandt. Dan zal de wereld
wederom aan de afgrond van nucleaire
confrontatie van de supermogendheden
komen te staan.
Het is dringend nodig om de hele situa
tie opnieuw onder ogen te zien.
Wij moeten hard werken aan altematie-
we energiebronnen: nucleaire electrici-
teit, overschakelen op aardgas, vergas
sing van kolen en misschien zelfs zon
energie. Tegelijk moeten we naar nieuwe
oliebronnen zoeken. We moeten ons in
stellen op een onbeperkte tijd van ver
minderde toevoer van olie. Met practi-
sche plannen in de hand kunnen we de
Arabische landen proberen te overtuigen
dat een lange productiebeperking hun
Libische kringen in Parijs hebben al ge
zegd dat Parijs in principe de verkoop
van offensieve wapens aan Libië zal toe
staan om zich verzekerd te zien van de
aanhoudende aanvoer van Libische olie.
Ook wil Gadaffi Pompidou een plan
voorleggen voor de vorming van een
Verenigde Palestijnse Staat, waarin zo
wel Palestij nen als Israëli’s die al voor
1948 in Israël woonden een onderdak
moeten vinden.
Alle joden die na 1948 naar Israël emi
greerden zouden naar hun land van her
komst moeten terugkeren, aldus het plan
van Gadaffi die zich in deze geest al eer
der heeft uitgelaten.
emoties bevangen mens individu
collectief irrationeel handelt.
In het Midden-Oosten heeft mei
wijsheid gefaald. Ook in onze El
raadskamers schoot menselijke l
ning tekort. Het onderstreept de
zaak dat wij allen, maar zeker oo
regeerders, moeten zoeken naar
wijsheid en dat we tevens ons 1
toeleggen op de kunst om moeilijl
tige dwarsliggers, nationaal en
nationaal, te veranderen.
Te koop keurige z.g.a.n. moderne twee
ling kinderwagen. H. Bergstra, Parrega.
De gemeente Wonseradeel verkoopt te
Burgwerd 4000 m2 aan het RK kerkbe
stuur te Burgwerd voor het bouwen van
een Kapel.
4 pond mooie schol f 1,Stokvis en
zoute vis. Bosma’s vishandel, Bolsward.
Op het geitenweitje
staat het kleine geitje
bij de grote geit,
Abonnementsprijs f 7,50 p. kwartarf
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Vitg. A. J. OSLNGA b.v, Bolsward
Administratie- en Redactle-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 at 2385
(05157),
Ondanks dichte mist boekte de auto
markt een record aanvoer. Dankzij de
ordemaatregelen, kwamen er geen inci
denten voor.
„SA’N FANKE DOCHS, MEN SOE
SIZZE!”
BOLSWARD
Bolswards Nieuwsblad
Een woord dat niet goed ligt i
larisatietijd. Toch is het een
weg. Duitsland en Frankrijk 1
aartsvijandschap neergelegd,
van Tunesië en Marokko met Frankrijk
is er eveneens. Het zou kunnen gebeu
ren tussen Arabieren en Joden die het
hoofd buigen voor de God die beiden
volken aanbidden en die de mensheid op
roept tot sjaloom (Arabisch: salaam), vre
de in rechtvaardigheid.
de problemen van de Palestijnen te ver
lichten? zo vroeg een commentaartje in
ons ochtendblad. Zij hebben deze Arabi
sche broeders totaal aan hun lot over
gelaten, hen alleen als vuistpand tegen
Israël gebruikt en geen cent, maar dan
ook geen cent van hun rijkdommen aan
hen besteed.
De olieminister van Koeweit, dat vol
gens de laatst bekende gegevens 100.000
inwoners telt, (dus een vijfde deel van
het aantal inwoners dat de provincie
Friesland telt!) is door de VPRO via de
AVRO in de gelegenheid gesteld, met op
vallend weinig tegenspel, zijn mening
over ons land te geven. Nederland had
zelf jarenlang onder de Duitse bezetting
geleefd en moest zich maar eens inden
ken wat het betekende dat Arabieren
onder zionistische bezetting moesten le
ven, luidde de redenering van de minis
ter.
Het werd ons allemaal als zoete koek
opgediend en wij moesten maar de ver
gelijking slikken tussen de meedogen
loze bezetting door Duitse terroristen, die
ook nog eens 90.000 Nederlandse joden
naar de gaskamers hebben gezonden, en
de stichting van de staat Israël, waar,
na de heftige vervolgingen van de twee
de wereldoorlog, voor de joden van de
wereld een eigen plaats onder de zon
werd gezocht.
De stichting van de staat Israël heeft
ertoe bijgedragen het probleem van de
Palestijnen te scheppen.
Maar wat heeft Koeweit en wat hebben
de Arabische olie-miljonairs gedaan om
West-Europa (dus: de EEG) moet tot elke
prijs komen tot een eensgezind stand
punt gericht op verzoening in het Mid
den-Oosten. De gezamenlijke oproep der
„negen” aan beide partijen om terug te
keren tot de bestandslijn van 22 okto
ber is een begin in deze richting en het
gezamenlijk pleiten voor onderhandelin-
gen eveneens. Alleen als Joden en Ara
bieren elkaar vinden zal het mogelijk
zijn de gevaarlijke betrokkenheid van
nucleaire mogendheden terug te drin
gen. Alleen dan kan Israël rekenen op
veilige en gegarandeerde grenzen. En
wie voor verzoening wil opkomen, mag
niet partijdig zijn. Onpartijdigheid sluit
geen sympathie en meegevoel uit. Wij
voelen voor Israël. Maar dit mag ons niet
verblinden voor het feit dat ook de Ara
bische landen een stuk gelijk aan hun
kant hebben. In de Eerste Wereldoorlog
hebben de geallieerden immers beloften
gedaan aan hun Arabische bondgenoten
die ze niet gestand hebben gedaan. En
Israël is in het leven geroepen ten koste
van Arabisch grondgebied. De traumati
sche ervaring van de jodenvervolging en
de bijbelse landbelofte die voor ons Is
raël tot een vanzelfsprekendheid maken,
worden door de. Arabieren heel anders
aangevoeld. Israël kan en mag niet wor
den weggevaagd. Maar alleen door ons
in te leven in de gevoelens en argumen
ten van de Arabieren kunnen we mee
werken aan de verzoening die uiterst
dringend is.
Het is zacht, vol rondingen, niet hoekig,
scherp, barbaars, maar veeleer beschaafd,
aanvallig, lief en daarbij vooral ook echt
menselijk, een beetje weemoedig soms
(nr. 3: Weemoed, nr. 5: Sombere moe
der met kind, nr. 11: Het afscheid, nr. 12:
In memoriam, nr. 22: Allerzielen, nr. 24:
Sombere mei). Deze weemoed is niet me
lodramatisch, noch wanhopig,wel diep
gevoeld, met warme tinten, echter weer
niet zonder tegenlicht, zonder een hoop
vol accent. Menselijk ook in feite: er ko
men op practisch alle schilderijen en te
keningen mensen voor. Geen schriele,
schrale, karikaturale en met misvormde
ledematen, maar met volle, blozende, ge
zichten, met ook soms haast mollige
voetjes, met iets van kinderlijke on
schuld. „Popperig” noemde Nico Verhoe
ven deze kunst ergens. Niet zozeer in de
zin van pop-art of - ander uiterste - van
een kinderlijkheid, maar in de zin dat
zich achter de soms ook wel wat stereo
type strakke gezichten toch een andere
wereld verbergt.
Judith Boer, geboren in Batavia (Dja
karta) en officieel in de burgerlijke
stand Valeska Judith Satsuki (vandaar
de V.J.S. voor haar naam in het tele
foonboek) had een Japanse vader. Haar
werk heeft onmiskenbaar een Oosterse
inslag. Zoals in alle culturen, vooral
echter in de Aziatische aan poppen een
grote plaats is ingeruimd, heeft ook
haar werk deze tendens. Een kind kan
een pop een eigen leven geven. In het
oosten is een pop ook vaak een masker,
waarachter zich de echte mens verbergt.
Is het werk van Judith Boer eerlijk,
schijnt het in eerste instantie ongecom
pliceerd, hier en daar zelfs met iets van
van Europa met betrekking tot het ge
heel of gedeeltelijk afsnijden van de
energiebron waarvan zijn welvaart gro
tendeels afhankelijk is.
2 De felle emoties pro- en contra-Israël,
pro- en contra-Arabieren die het con
flict heeft opgeroepen.
3 Het feit dat tenslotte toch het hemd
nader is dan de rok: behalve het dicta
toriaal geregeerde Portugal wilde geen
een Westeuropees land Amerika helpen
om Israël te behoeden voor uitputting
ondanks het feit dat de meeste West-
europese landen eerder voor dan tegen
Israël zijn; voorts het gebrek aan soli
dariteit van de EEG-landen inzake de
boycot tegen Nederland.
Verbijstering, emotionaliteit en eigen
belang zijn slechte raadgeefsters in een
tijd van crisis. En in een crisis zitten we,
een crisis die zich weleens evenlang kan
voortslepen als thans het Suezkanaal ge
sloten is. Alle geruststellende en ver
goelijkende geluiden kunnen achteraf be
keken uit den boze blijken te zijn.
Drie aspecten van de crisis in het Mid-
den-oosten springen in het oog, zoals wij
instemmend citeren uit N.W.N.:
1 De verbijstering en onvoorbereidheid
de romantiek zou dan vrijwel kompleet
zijn geweest. Oud bolswarders, die de
stad reeds lang hebben verlaten, zullen
evenwel verbaasd staan kijken naar
deze vlakte. Immers hier was voorheen
de gribus van de Grote Kampen met al
het lief en leed hieraan verbonden. De
foto is, zoals u zult hebben begrepen ook
ditmaal van de heer Elzinga.
en winkelpanden, een geheel ander
beeld zou het zijn geweest, als voor deze
kerk (rechts dus, n.l. op het westen) een
toren geplaatst zou zijn geweest. Als u
zich die toren even denkt, zou de kerk
ook meteen veel forser lijken. Sprak het
vorige artikel van een torentje (eigenlijk
een houten optrekje) een echte toren
heeft de kerk nimmer gehad. Dit paste
niet in de stijl van de minderbroeders,
die eens deze oudste kerk van Bolsward
bouwden. Fototechnisch geven de boom
en het wandelend jongetje op het
Bolwerk een aardig perspectief. Jammer
dat op het moment, dat de foto werd
gemaakt niet het versje gold:
Evenals de vorige week ook nu weer een
foto van de Broerekerk als objekt.
In beide gevallen is bewust voor een an
dere benadering dan de gebruikelijke
het front) gekozen. Enerzijds met de be
doeling deze kerk ook eens op een
andere manier in het middelpunt van de
(foto)belangstelling te plaatsen, ander
zijds om het kontrast tussen „heel oud”
en „heel nieuw” te accentueren. Heel
nieuw: op deze foto de brandweergarage
(op de vorige de achterkant van het
winkelhuis van de ■heer Muizelaar)
De (uitvoerige) toelichting van de vorige
keer is voor het grootste deel opgesteld
uit citaten, die ieder voor zich ook heel
oud en heel nieuw zijn, een goede
manier om de cultuur-historische
waarde van deze kerk en zijn aktuele
problematiek weer te geven.
Deze foto laat alweer de Broerekerk
zien, zoals men deze zelden ziet. Loopt
men n.l. in de Jongemastraat, op de
kade of een van de trottoirs van de Sne-
kerpoort, dan wordt het zicht op de kerk
door de hoge straatwand ter plaatse
weggenomen. Deze foto is gemaakt op
het Hoog Bolwerk. Ziet men de kerk nu
flink oprijzen uit de omringende woon-
Y er schijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Heimaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Het sympathieke kinderportretje „Fabri-
ce”, waarvan hier een foto, opent de rij
van bijne 30 werkstukken, meest olie
verven, die momenteel door Judith Boer
(Kleine Dij lakker 27 Bolsward) te Leeu
warden in de galerie De Tille (Wirdu-
merdijk) worden tentoongesteld. Het is
haar zoontje, grootogig, een beetje dro
merig misschien. Ingrediënten als bloem
ei, schelp, evenzovele elementaire gege
venheden die het leven verbeelden, zijn
er aan toegevoegd en plaatsen het kopje
in een meer universeel kader, geven het
een ongewoon perspektief. Nico Verhoe
ven, die de expositie j.l. dinsdagmiddag
opende, noemde deze een primeur voor
Friesland'. Immers zoveel schilderijen
van Judith Boer waren nimmer bijeen
in een eigen tentoonstelling, die hij ken
schetste als een picturale vertolking van
een literaire verbeeldingskracht. Inder
daad heeft het werk van Judith Boer
iets dichterlijks. Soms onleent zij de ti
tels ook letterlijk aan de poëzie zoals
b.v. „Achter alle ramen blikken meisjes
uit het kille bruidsbed van de dag” (een
dichtregel van Hans Vlek bij een pente
kening). Het werk van Judith Boer (ver
geef ons de woordspeling) is allerminst
boers. Het tegendeel is juist het geval.
hoofdwelvaartsbron weleens ever
bodig zou kunnen maken als hel
kanaal thans is voor Europa en
ka.
De plotselinge doorkruising van d
tinationale wereldstructuur door
nalistische en ideologische ontwi
gen zou ons te denken moeten
Ook de EEG-Iandbouwpolitiek g;
van uit dat er een internationale
neel en voorspelbaar handelende
is. Ook die zou door ideologische
tionalistische gebeurtenissen 1
worden verstoord. Integratie en
merciële rationaliteit zijn belan
zaken. Maar regeerders moeten re
We hebben een schoolmeester gekend die moeilijk orde kon houden.
Had hij de ene hoek van bet lokaal weer stil, dan begonnen achter
zijn rug kinderen in een andere hoek weer lawaai te maken. Is ook
de wereld niet zo’n schoollokaal. Nauwelijks is het stil in het midden
oosten of er is weer opstand in Griekenland. Dan hier, dan daar
barst er een bom, zal het ooit anders worden. Toch is de oliecrisis en
wat daar aan vast zit nog allesbepalend. Opvallend is b.v. het bericht
dat Gadaffi die zijn eerste bezoek aan een Westeuropese hoofdstad
brengt sinds zijn machtsovername in 1969, de Franse president om
offensieve wapens wil vragen, o.a. om vliegtuigen van het type Mi
rage.
De Mirages die Libië nu bezit, zijn alleen geschikt voor defensieve
taken. Ook zou Gadaffi, met als stok achter de deur een verdere
bespreking van de olieuitvoer, opheffing willen van het Franse
wapen-embargo naar de strijdende Arabische partijen in het conflict
met Israël.
Hwat hat
wan
