Boycot niets anders dan luguber
chantagespel
de week
Foto
van
op komst
6ahe Skroar
Den Uyl voorspelt: Bittere tijden
De olie is nog maar een begin
Politieke verklaring slicht verwarring
Afd. Friese Mij
Vel uwe
75 jaar
zoom
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
VRIJDAG 7 DECEMBER 1973
112e JAARGANG No. 98
Club van Rome
Onmeteljjke reserves!
Aap wat heb je
Waarom in 1967 niet
Noordzee.
Niet zo leuk
Europa: wenende derde
Afdwingen van hulp
Geen loonstijging meer
Tenslotte
Vaag
Verklaring
niet
JAWA
Tweede ronde
Tenslotte
üs hjoed to sizzen
Bekende geluiden
maatregelen-pakket
agressie
Advertentieprijs: 22 ct. per mm.
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
Konversaesje is de kunst fan it harkjen
en soms fan it sprekken.
It is nea to let it paed fan de deugd to
kiezen.
Een dubbele haarspeldbocht
wie had dat verwacht?
Nu, ik zeker niet
sprakeloos verwonderd
een beetje overdonderd
ontwaarde ik een wijdse vallei
tsjonge, tsjonge mompelde ik
hoe is het mogelijk
en dat in Nederland
hét dichtst bevolktewant
daar ontmoette ik niemand
De konsentraties in de steden
van rust en stilte afgesneden
en in wanhoop wordt gebeden
Het bezit.wie bezit er eigenlijk
iets?
een waan idee, iets te bezitten
Want als men bezit, zit men al
fout
In de verte klonk een schot
afgeschoten wild waarschijnlijk
hij heeft gelijk de jachtopziener
Because, who care’s?
Wie zou er anders naar om zien?
Nu het kwaad over hen heerst
Bergt U
in de natuur
van de Veluwe zoom bijvoorbeeld
Long ago, and far away
een gezegde dat mij te binnen schiet
Abonnementsprijs f 7,50 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA b.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
een
aan
(52
de
gis-
kg.
Bolswards Nieuwsblad
Wymbritseradeel.
Kwal hat
Een echte reële loonstijging schijnt er
niet of nauwelijks meer in te zitten.
We zullen al blij moeten zijn met een
compensatie van de prijsstijgingen.
Intussen blijkt het Nederlandse volk
toch uit eigen beweging al enigszins op
de bezuinigingstoer. Er was b.v. voor de
afgelopen periode rond het invallen van
de winter een stijging van het elektrici
teitsverbruik van 8 procent verwacht.
Volgens de samenwerkende elektrici
teitsbedrijven (S. E. P.echter wordt er
niet meer stroom verbruikt dan vorig
jaar, zodat er in feite een besparing van
8 procent is.
En dat is tenminste een teken waaruit
zou kunnen blijken dat de Nederlandse
bevolking zich de problemen toch
terdege bewust is en naar gegeven advie
zen handelt.
Wanneer in een of andere Zuid Amerikaanse staat een succesvol buitenlands zaken
man wordt ontvoerd en de ontvoerders ontvangen voor hem, behalve inwilliging
van hun eisen betreffende het vrij laten van enige medestanders-misdadigers, bo
vendien een aanzienlijk bedrag in geld, dan is het vrij zeker dat dit recept herhaald
en uitgebreid wordt. Dat blijkt dan ook wel uit de herhalingen die in Zuid Amerika
voorkomen. Toegeven aan chantage heeft nog nooit iets goeds opgeleverd, doch de
welvarende Europese industriële werkgever van de zakenman of de eveneens wel
varende regering van een diplomaat, betalen liever dan in moeilijke onderhande-
lingen het leven van hun mannetje in de waagschaal te stellen. Zou men evenwel
op een harder standpunt gaan staan en eens en vooral duidelijk maken dat men
voor chantage of dreigementen niet zwicht dan bestaat een beste kans dat de aar
digheid van het ontvoeren snel minder wordt.
Premier Den Uyl heeft het Nederlandse volk zaterdagavond zonder keiharde cijfers
te willen of kunnen noemen enigszins voorbereid op de bittere tjjden die ons te
wachten staan als gevolg van de olie-crisis. We voorspelden op deze plaats reeds
dat die gevolgen er niet om zullen liegen en de uitspraken van talloze economen
van naam laten daar ook al geen twijfel over bestaan. Op de bon gaan van de ben
zine per 7 januari a.s. is wellicht nog maar een onderdeel - en niet het meest on-
verdrageljjke onderdeel - van allerlei beperkende maatregelen.
opbrengst te leven is niet aan de orde.
De producerende landen kunnen hun
zeldzame maar onmisbare spullen in
bijna onbeperkte hoeveelheden leveren
aan Japan, dat met open armen staat te
wachten. Speciaal in het Afrikaanse
geval geldt dan nog dat Rood-China al
breedvoerig op het vinkentouw zit om de
stroom strategische goederen om te bui
gen in de richting van het Aziatische
vasteland. In beide gevallen is Europa
de wenende derde.
Maar als we praten over een herverde
ling van economische macht, dan
spreekt sinds enkele jaren de roepstem
van de Club van Rome mee. Niet alleen
de verdeling, ook het totale verbruik in
relatie tot de beschikbare reserve van
grondstoffen staat ter discussie. De
huidige energiecrisis is een goede aanlei
ding om na te denken niet alleen over
de verdeling van beschikbare grond
stoffen, maar ook over de grenzen van
groei èn de zin ervan.
Hoe het te doen? Dat is de grote vraag.
Met pogingen tot herverdeling van de
nationale koek hebben we niet al te
beste ervaringen. Er wordt luid gepraat
over offers die anderen moeten brengen.
Die anderen schreeuwen moord en
brand. De meeste toeschouwers van het
steekspel tussen de deelbelangen be
grijpen er maar de helft van. Het einde
van de krachtmeting is allerminst een
toename van gevoelens van broederlijk
heid en solidariteit.
tot splitsing, waarna de afdeling Hen-
naarderadeel ontstond. Het ledental
slonk van 210 tot 140. ’t Bestuur toen ge
vormd bestond uit de heren: J. Haima,
voorz.; Joh. Bruinsma, secr.-penm.; Tj.
H. de Boer; W. Bokma en M. Kramer.
De heer Haima heeft 8 jaar, de heer M.
Kramer 9 jaar en de heer Tj. de Boer 5
jaar als bestuurslid gefungeerd.
In ’t jaar 1918 werd het bestuur ge
vormd, t.w.: T. Popma, voorz.; N. F. de
Boer, secr.-penn.; Tj. Pasma; H. I. Boer-
sma; S. v. d. Velde.
Popma was 11 jaar bestuurslid, 7 jaar
als voorzitter, terwijl N. F. de Boer 14
jaar secretaris was en 5 jaar hiernevens
in ’t bestuur. H. I. Boersma heeft na
dien als voorzitter gefungeerd.
In ’t jaar 1919 ontsproot onder afd. Par-
rega, waar een grote activiteit werd ont
wikkeld. A. L. de Vries bekleedde van
af 1926-1947 het voorzitterschap, een lan
ge periode van 21 jaar.
Het uitschrijven van cursussen en fok-
veekeuringen had tot voor enige jaren
een voldoende belangstelling, alsmede *t
behandelen van onderwerpen in het be
lang van de landbouw.
Onder druk van rechts zullen in de ko
mende tijd grootscheepse pogingen wor
den ondernomen om de gevolgen van de
oliecrisis of te wentelen op de werkers.
Valselijk wordt het nu zo voorgesteld
alsof de hele toekomst van ons land
afhangt, van de bereidheid tot bezuini
ging en matiging van de werkende
bevolking. Inmiddels worden tal van
prijzen opgejaagd en stijgen de winsten.
In een vergadering van de ministerraad
van de EEG in Brussel zijn de voor
stellen van de Europese Commissie voor
een gezamenlijk Europees energiebeleid
in snel tempo onder de tafel gewerkt. In
het bijzonder Engeland en Frankrijk, die
hun eigen overeenkomsten met de
Arabische landen hebben gesloten, voel
den niets voor een Europese samenwer
king onder benarde omstandigheden.
Het is een veeg teken dat de Europese
samenwerking in een tijd waarin deze
op de proef wordt gesteld, weinig reële
inhoud blijkt te bezitten.
Een stil hoekje van Bolsward, vastge
legd ook op een „stille” zondag,
n.l. de eerste waarop de auto’s op de
plaats rust moesten houden.
Misschien herinnert U zich (iaarom een
prachtige herfstdag, waarop velen er per
fiets of te voet op uit trokken en
daardoor opnieuw het „eigene” van stad
of dorp en naaste omgeving leerden ont
dekken en waarderen.
Ook dit tafereeltje was min of meer een
ontdekking. Een haventje, want dat is
het, aan beide kanten omzoomd door
(toen nog) welig en kleurig struikgewas.
De weerspiegeling van een gebouwtje in
het water, waarop de bladeren, die het
al hebben „afgelegd” voorbij komen
drijven.
Een mooi hoekje van Bolsward, voor wie
er oog voor heeft.
Maar ook een hoekje van Bolsward dat
25 miljoen ton voor binnenlands
gebruik!) heeft geen andere bedoeling
dan het kosteloos afdwingen van econo
mische hulp. Kosteloos omdat de pro-
duktievermindering ruimschoots door de
fel stijgende oliewereldprijzen wordt ge
dekt.
Het stilaan onteigenen van de particu
liere produkttemaatschappijen is in de
Arabische landen het volgende stadium
van het proces. Het FEM meldt bijvoor
beeld dat het nieuw te vormen petro
chemisch bedrijf rond Veba-Gelsenkirch
in West-Duitsland, rechtstreeks zaken
moet doen met de shah van Perzië. We
zijn benieuwd welke eisen de Shah aan
deze pijler van de Duitse energievoor
ziening te stellen heeft.
De rust is verdreven, het onheil
gesticht
de Veluwe zoom was een droom
en een teken
de natuur verzakenden zijn
meer in toom.
zich bedreigd kan voelen, want het
bevindt zich vlakbij een thans overigens
ontluisterd stadsdeel, waarvoor een
nieuw bestemmingsplan nog steeds niet
is vastgesteld.
Misschien nog meer wordt het direct
belaagd door een binnenkort uit te
voeren bouwplan in de naaste omgeving.
Maar hopelijk blijft het passen in wat
hier komen gaat en kan ook de stichting
„Bolswards Historie” hier een vinger in
de pap houden?
Wij denken ook aan de „stinseplanten”
aan de walkant, de zeldzame geknikte
tulp en de gevlekte aronskelk.
Vandaar dit signalement. Aan U geachte
lezer, de opgave dit idyllische plekje
thuis te brengen. Dit plekje werd op de
gevoelige plek vastgelegd door de heer
J.M. Elzinga. Waar? Raad U maar.
Nederland zit nu in de nare situatie dat
de chantage door de olieproducerende
landen bijna geen mogelijkheden laat
om iets anders te doen dan toegeven.
Alleen, het staat van te voren vast dat
ook daarmee niets bereikt wordt.
Ook al speelt de falende Nederlandse
regering .,aap wat heb je mooie jongen”
voor de Arabieren dan nog is nauwelijks
te verwachten dat olie weer rijkelijk
gaat vloeien, want het zeer zit dieper.
De narigheid van dit alles is dat de
zogenaamde „derde Landen” uit deze
gebeurtenissen dezelfde lering trek
ken als de anarchisten in Zuid
Amerika. Niet alleen Arabische
landen maar ook bijvoorbeeld de
jonge Afrikaanse staten leren nu dat
het wapen van chantage geen wind
eieren legt.
Goed om gek te worden
geen wonder, dat de
toeneemt
De afdeling Witmarsum van de Friese
Mij van Landbouw bestond dit jaar 75
jaar. DU geld ook de afdeling Bolsward,
die eerst met Witmarsum was gecombi
neerd. peze afdeling in combinatie al
opgericht in 1852 is gesplitst in 1898, toen
afd. Witmarsum geformeerd werd. Wat
de afdeling Bolsward betreft werd toen
het volgende bestuur gevormd: R. Zijs-
ling, voorz.; J. IJ. Heeg, vice-voorz.; IJ.
D. Miedema; F. G. Kramer; H. A. Het-
tema, secr.-penn.
In augustus 1903 werd in Bolsward de
Algemene Ledenvergadering gehouden
en had er ’n grote Landbouwtentoonstel
ling plaats met ruime aangifte vee.
In 1908 de 14 december werd bij de wed.
Goslinga in ’t Pasver te Bolsward met
59 tegen 12 stemmen opnieuw besloten
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Met het uit de pas lopen van de olieprij
zen zullen de voorheen minder ren
dabele oliewinningen ineens interessant
gaan worden. In het noorden van Cana
da bijvoorbeeld ligt een gebied ter
grootte van Nederland, België en
Luxemburg samen, dat bestaat uit een
reusachtige met olie vermengde dikke
laag zand. Geschat is dat hier voor vijf
tig miljard ton olie valt weg te
baggeren, dat is meer dan het Midden
oosten (jaarproduktie 913 milj. ton) ooit
nog kan opbrengen.
Eenzelfde soort veld ligt in Alaska.
Zojuist passeerde in Washington ’n wet
die met voorbijzien van talrijke
bezwaren der milieubeschermers, voor
ziet in de exploitatie van deze schier on
uitputtelijke olievlakte.
Want terecht kan men intussen de vraag
stellen waarom de olie-sheiks in 1967,
toen Israël de westelijke Jordaanoever
en de Sinai inlijfde, al niet tot een
boycot overgingen. Het antwoord lijkt
duidelijk: ze waren toen nog niet
doordrongen van de ernst van hun situ
atie. En die is: dat de oliereserves van
Libië, Koeweit, Quatar, Algerije en Irak
beperkt zijn. Saoedi-Arabië (jaarpro
duktie 285,5 miljoen ton) en Aboe Dhabi
(50 miljoen ton) mogen dan over langere
adem beschikken, hun produktie is
verhoudingsgewijs dermate groot dat zij
met een geringe produktievermindering
en stijgende olieprijzen er financieel
alleen maar sterker op worden.
Is het niet merkwaardig dat juist
land als Algerije, dat worstelt om
zijn olieleveringsverplichtingen
miljoen ton) te kunnen voldoen, als een
der eersten een olieboycot tegen ons
land afriep? Ze bleven aanvankelijk met
hun gasvoorraden zitten, maar nu
betekent minder olie méér gas. En met
de Italiaanse ENI kon inmiddels een
contract worden afgesloten voor de leve
ring van half miljcen kubieke meter
aardgas per jaar.
Op een lezing van het Atlantisch Jon
gerencomité Nederland heeft onlangs
dr. M. J. W. M. Broekmeyer, secretaris
van het Azie-instituut hier te lande,
uiteengezet, dat olie slechts één van de
stategische goederen is die Europa
broodnodig heeft. Zodra evenwel de
jonge Afrikaanse landen ontdekken dat
de Europese welvaartswereld evenmin
kan bestaan zonder koper, pecblende,
mangaan, kobalt, diamant en uranium
om er maar een paar te noemen, dan
kan Europa op hetzelfde moment ver
wachten, dat het inhouden van die goe
deren door de producerende landen als
pressiemiddel gebruikt zal worden. De
overweging, dat de jonge landen hun
delfstoffen toch kwijt moeten om van de
De concerns, de arrogante rijken van dit
land, hebben geen enkel recht welk offer
dan ook van een arbeider, middenstan
der of intellectueel te vragen”.
Bekende geluiden voor wie het C. P .N. -
dagblad „De Waarheid” wel eens leest.
Heel andere geluiden kwamen er
uiteraard van werkgeverskant. Daar
werd gezegd dat de verklaring van Den
Uyl „doserend” was, en dat vonden de
werkgevers „wel verstandig, maar on
toereikend”.
Het was niet te verwonderen dat vele
politici toch wat teleurgesteld waren
over de rede voor radio en televisie van
de premier, juist omdat hij vaag was in
de concretisering van wat het volk te
wachten staat. Begin deze week sprak
een kabinetsdelegatie met de voorzitters
van de vakcentrales (maandagavond) en
van de werkgeversorganisaties (dinsdag
avond), waar wel wat meer cijfers op
tafel gekomen zijn. De in de haven van
Rotterdam en Amsterdam nogal sterk
vertegenwoordigde C.P.N. liet zich al
evenmin onbetuigd.
In de verklaring van het dagelijks
bestuur werd gezegd dat er blijkens de
toespraak van premier Den Uyl „grote
gevaren dreigen voor de werkende
bevolking”.
Ook olie- en gaswinningen uit zee
(Noordzee) worden plotseling economisch
verantwoord. Als het olieprijsniveau de
magische grens van zeven dollar per
barrel gaat overschrijden wordt het
mogelijk gas en olie te gaan onttrekken
aan de Amerikaanse kolenvoorraden.
Volgens het FEM reden waarom de
Verenigde Staten (die samen met
Rusland het grootste deel van de kolen
reserves in bezit hebben) zich geen al te
grote zorgen behoeven te maken over de
OPEC-prijzen. De wereldvoorraad kolen
is vele malen groter dan die van olie en
wordt geschat op dertigduizend miljard
ton! Daar kan de mensheid toch wel
even mee toe.
In dit verband wil het blad Burgerrecht,
waarvan we deze feiten ontlenen de
energiepessimisten opvrolijken met nog
een ander cijfer. Volgens recente taxa
ties is het exploitabele uraniumerts dat
geschikt is voor kernenergiecentrales
voldoende om duizend maal meer
energie te winnen dan mogelijk is uit
alle olie- en aardgasvoorraden tezamen.
De eerste olie uit de Noordzee zal echter
pas in 1976 beschikbaar komen; mate
riaal om de exploitatie te versnellen is
er eenvoudig niet.
Of wij zullen de Arabieren met een
voor hen zeer bevredigende politieke
en economische regeling genoegdoe
ning moeten geven hangende die
overbruggingsfase, óf wij zullen met
minder welvaart genoegen moeten
nemen. Het eerste betekent een be
schamende knieval voor chantage en
een stuk verrraad jegens Israël, het
tweede houdt in dat wij offers bren
gen vanuit de portemonnaie. De heer 1
Den Uyl de vraag wiens schouders hij
de sterkste acht om de zwaarste las
ten te laten torsen bij dergelijke of
fers.
Tenslotte een bericht dat wel ieders
instemming zal hebben.
Twee troepenvliegtuigen van
Nederlandse Luchtmacht zouden
teren vijf ton melkpoeder, 800
babyvoeding en medicamenten overvlie
gen naar het hongerlijdende Ethiopië. De
lading van de vliegtuigen werd ter
beschikking gesteld door Terre des
Hommes, Nutricia en de Novib. De
vluchten behoren tot het oefenprogram
ma van de luchtmacht.
Volgende week luidt de bel voor de
tweede ronde. Dan gaat een kabinetsde
legatie praten met het bestuur van de
stichting van de arbeid, waarin werkge
vers en werknemers samen vertegen
woordigd zijn.
De tweede kamer krijgt uiterlijk donder
dag 13 december van de regering een
pakket maatregelen op tafel, waarover
kort voor kerstmis op 19 en 20 december
gedebatteerd wordt.
Inmiddels heeft Den Uyl al een tipje
opgelicht van de sluier die nu nog over
het maatregelen-pakket hangt. De
overheid zal zelf gaan bezuinigen (maar
hoeveel?) en de situatie benutten om een
paar schreden verder te zetten op de
weg naar inkomens-nivellering.
Zonder die strategische grondstoffen en
met of zonder olie (dat maakt dan wei
nig verschil meer) is Europa veroordeeld
zijn economie een geweldig eind terug te
schroeven. Geen Afrikaan of Arabier die
daar een traan om zal laten.
Allemaal niet zulke leuke vooruitzichten
bij de jaarwisseling.
De crisiss in het Midden-Oosten heeft
dus een proces verhaast dat al enige tijd
voorspeld werd: de minder-ontwikkelde
grondstoffenlanden weigeren levering
aan het hoogontwikkelde Westen.
Eigenlijk gebeurt mutatis mutandis het
zelfde als toen in de negentiende eeuw
de schijnbaar machteloze en uitgebuite
arbeiders ontdekten dat ze door staking
hun machtige broodheren konden
dwingen tot toegeven. Al zijn de
grondstoffenlanden zwak, het machtige
westen is van hen afhankelijk. Daarom
kunnen zij ons dwingen. Thans wordt
dit dwangmiddel gebruikt met een poli
tiek doel. Straks wellicht ter verkrijging
van grotere mondiale gelijkheid op
economisch vlak. Staat „klassenstrijd”
tussen machtsblokken voor de deur?
In politiek Den Haag heerst intussen
grote verwarring rond de vraag of
Nederland weer door de knieën is
gegaan ten gunste van de Arabieren of
dat de woordvoerder van het ministerie
van Buitenlandse Zaken meer heeft
gezegd dan hij kon verantwoorden.
Achteraf blijkt dat onze regering geen
essentiële ommezwaai heeft gemaakt,
hoewel er in het buitenlandse beleid
opnieuw pro-Arabische nuances zijn
aangebracht.
Het toeknijpen van de oliekraan en
vooral de selectieve boycot contra
Nederland (gericht tegen Rotterdam
waar vorig jaar 115,5 miljoen ton ruwe
olie werd aangevoerd, waarvan slechts
