Het Russel II tribunaal
Brussel
m
de week
Foto
van
aantocht
De ombudsman
is m
Gahe Shroar
G.DE JOOD
SHOW
iW
I ■BSOt’
iiiiiiiiiininiiiiiiiiirniiiiiiiiirniiiiiiniiiii
De problemen van de derde wereld
Goed nieuws voor dienstplichtigen
Gouden filmpjes
Jachtwerf ,De Bolder’
Makkum
llllllllllllllfillllllllllttlflllllllfflllltilllllll
in
AUTOMOBIELBEDRIJF
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
s»
1
r-
O
4 Él
IF
r M
®i!i
114e JAARGANG No. 9
VRIJDAG 31 JANUARI 1975
mm
Contractprijs op aanvraag
Wymbritseradeel,
De bevolkings-explosie
Kinderen uit de derde wereld
LIJVIGE RAPPORTEN
Het kinderfonds
BESCHULDIGINGEN HARD MAKEN
ONTWIKKELINGSHULP
Wat de regering geeft
de
STAANDE OVATIES
vanaf 1 januari
FeüenoordPSV
Voor opmerkelijke kamervragen zorgde
VEEL PUBLICITEIT
Dienstplichtigen
Topsport
Postkantoor, Bolsward.
het peil van het netto-besteedbaar mini-
mum-jeugdloon. Daar is een bedrag van
10 miljoen gulden extra voor de schat
kist mee gemoeid. Voor de dienstplichti
gen zelf betekent het een verhoging met
In 1968 gaf de regering aan ontwikke
lingssamenwerking 540 miljoen gulden.
Dit jaar is dat 1.855 miljoen gulden, in
1978 wordt het 3.590 miljoen gulden.
Veel mensen zullen bij deze grote bedra-
denkt ze alleen maar aan haar eigen be
langen.
gen wel denken, dat het kleine beetje
dat zij geven niks uitmaakt. Maar het
gaat er hoofdzakelijk om dat zij er bij
betrokken zijn. En trouwens, voor één
stuiver heeft iemand in de derde wereld
al een glas melk.
SNEKERSTRAAT 9a BOLSWARD
TEL.05157-2894
Ook dat is waar, maar het is goed gren
zen te trekken waar ook profvoetballers
niet aan zouden mogen worden onttrok
ken.
Bolswards Nieuwsblad
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA b.v., Bolsward
Administratie - en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - na 18.30 uur 2660 of
2335 (05157)
Eeuwenlang is de wereldbevolking gelijk
gebleven. Maar dat is verandert in de
laatste tientallen jaren. Hoofdzakelijk
als gevolg van de daling van het sterfte
cijfer, en dat kwam weer door een
betere medische verzorging. Er blijven
dus veel meer mensen leven. Maar
wat voor leven staat hun te wachten?
Vaak een leven van armoede, honger en
werkeloosheid.
Op de jachtwerf „De Bolder” aan de in-
steekhaven in Makkum, hebben enige
tientallen pleziervaartuigen een plaatsje
gekregen om te „overwinteren”, overi
gens is tot nog toe geen sprake geweest
van echt winterweer. De fotograaf
maakte dit plaatje, gezien vanaf de toe
gangsweg naar de jachtwerf, op de voor
grond een stukje natuur, met struikjes
en lange grassprieten.
Over enkele maanden zullen de boten
weer in hun element gelaten worden, om
in de weekends en vakanties de wateren
van kanalen, plassen en meren te door
klieven.
Abonnementsprijs f 9.50 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
De armoede in grote delen van Azië en
Afrika is grotendeels te wijten aan de
stilstaande maatschappij daar. Wij doen
nu al proeven met atoom-energie, ter
wijl zij met ossen beginnen te werken.
De welvarende landen begonnen de der
de wereld ook uit te buiten. Landbouw-
produkten en delfstoffen werden voor
een habbekrats van de arme landen ge
kocht, die wel moesten toestemmen. Veel
landen hadden vroeger ook koloniën.
Deze koloniën zijn officieel onafhanke
lijk, maar politiek juist afhankelijk van
de staat waar zij vroeger bijhoorden. Dit
land maakt daar misbruik van en in
plaats d’r vroegere koloniën te helpen,
terugwerkende kracht
met circa 70 gulden.
Dit keer waren er van de kant van de
Vereniging van Dienstplichtige Militai
ren tevreden geluiden te vernemen. Dat
is bij de V.V.D.M. wel eens anders. De
wedde is nu twaalf maal zo hoog als in
1966 toen die ongeveer 55 gulden was,
constateerde de V.V.D.M. met tevreden
heid.
In ieder geval heeft de heer Diepenhorst
met het stellen van zijn vragen bereikt
dat deze zaak weer eens in de aandacht
is. Geen krant heeft het desbetreffende
bericht gemist. En het publiek kan ook
eens dieper doordenken op een facet in
de sport dat best eens nader uitgediept
mag worden. De jacht naar topprestaties
is immers van dien aard, dat met de gel
delijke belangen die erbij in het geding
zijn de verantwoordelijkheden rond de
gezondheid van mensen wel eens ver
vagen. Maar de topsport is nu eenmaal goederen. Wed. S. Keilman, Achter het
hard, zal hem worden tegengeworpen.
De rike is net lokkiger as hy, dy’t ge-
nöch bat.
Tegenover deze kritiek staan vele posi
tieve punten. Zo werd in België de aan
wezigheid van vele prominenten uit de
derde wereld door een groot aantal
Men kan zich afvragen of het Tribunaal
in zijn huidige opzet volledig aan deze
doelstelling beantwoordt. Wel is er, ter
voorbereiding van het tribunaal, door de
verschillende deelnemende organisaties
een enorme hoop werk verzet om de
zware beschuldigingen te staven. De
jury is bedolven onder een groot aantal
lijvige rapporten; het resultaat van ge
degen en vaak minitieus onderzoek naar
manipulaties van regeringen en multi
nationals in Latijns Amerika. Die rap
porten zijn zondermeer van grote waar
de.
Het is echter de vraag of de uitspraken
van het Russell Tribunaal veel indruk
zullen maken vindt „Onze Wereld”, het
NOVIB orgaan. Daarvoor maakte de be
handeling van de beschuldiging, ondanks
de gedegen manier waarop die was
voorbereid, een te weinig serieuze in
druk. De jury, waarin kopstukken als de
ex-president van de Dominicaanse re
publiek Juan Bosch en de Franse nobel-
prijswinnaar Alfred Kastler zitting had
den, maakte niet steeds de volstrekt on
bevooroordeelde indruk die men van
haar zou mogen verwachten. Typerend
hiervoor was, dat meermalen getuigen
met een staande ovatie van de jury be
loond werden.
Van 11 tot 18 januari werd in Brussel de tweede zitting van het Russell Tribunaal
II over Latjjns Amerika gehouden. De eerste zitting werd eind maart vorig jaar
in Rome gehouden. Toen stond vooral de schending van mensenrechten in Brazi
lië en Chili centraal. In Brussel werd met name ingegaan op de vernietigende
macht van de multinationale ondernemingen in Latjjns Amerika. Doel van het Tri
bunaal is allereerst om mee te werken aan het tot stand komen van nieuwe
rechtsregels in het volkenrecht. „Het Russell Tribunaal,” zo stelt de acte van be
schuldiging: „is de geschikte plaats om protest aan te tekenen. Maar het heeft niet
alleen tot taak beschuldigingen te formuleren. Het heeft ook tot taak die beschul
digingen uit te breiden tot opbouwende voorstellen, die de strijd van de landen
van de derde wereld, van de volkeren en van hun revolutionaire bewegingen, in
goede banen kunnen leiden. Aan die geest tracht deze acte van beschuldiging te
beantwoorden. Niet alleen door veroordelingen uit te spreken, maar ook door spe
cifieke voorstellen te formuleren ter uitbreiding van de rechten van de volkeren.”
De ombudsman is in aantocht. Dat is de man die met een aantal assistenten klach
ten gaat onderzoeken die burgers hebben over het optreden van overheidsinstan
ties, ook als het om ministers gaat. Over de ombudsman, een in Zweden al jaren
bestaand instituut, is in het verleden ook in ons land zeer veel geschreven en
gepraat. Partijprogramma’s voorzagen in de oprichting van dit instituut, maar het
heeft heel lang geduurd voordat het er nu echt van gaat komen. Dat wil zeggen
in 1976, dan moet de ombudsman van start gaan, althans dat is het streven van
het kabinet, zoals premier Den Uyl op zjjn persconferentiie na afloop van de mi
nisterraad meedeelde. Het desbetreffende wetsvoorstel wordt thans door de Raad
van State bestudeerd. Het is de bedoeling de onafhankelijke ombudsman te laten
benoemen door de Kroon die een voordracht ontvangt van de Tweede Kamer, die
dus ook een stevige vinger in de pap krijgt. Verantwoordelijk voor het instituut
van de ombudsman zal de minister van Binnenlandse Zaken zjjn.
Unicef, het kinderfonds van de Verenig
de Naties, is geheel afhankelijk van vrij
willige bijdragen. Unicef is geen liefda
digheid. De landen worden gesteund vol
gens een „help-u-zelf”-systeem, dat wil
zeggen, de landen die hulp van Unicef
ontvangen, moeten zelf 2% keer zoveel
aan het projekt besteden. Unicef helpt
kinderen overal ter wereld, ongeacht
ras, geloof of nationaliteit. Jaarlijks ont
vangen honderd miljoen kinderen en
moeders hulp van Unicef.
Voor dienstplichtigen was er ook goed
nieuws uit de ministerraad. Het kabinet
wil hun wedde in een keer op vijzelen tot
5e week januari 1925
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Ondergetekende houdt zich beleefd
aanbevolen tot het mangelen van alle
üs hjoed to sizzen
Hwat hat
ditmaal het anti-revolutionaire Eerste
Kamerlid Prof. Mr. I. A. Diepenhorst, de
vroegere minister van Onderwijs en
Wetenschappen. Hij heeft minister Ire
ne Vorrink vragen gesteld over berich
ten als zouden er in de recente competi
tiewedstrijd tussen Feijenoord en PSV
veel spelers hebben meegedaan die niet
gezond, althans niet fit waren. Hij gaf ’n
hele opsomming van voorbeelden en
vroeg de minister of het niet tijd wordt
dat de Overheid hier tegen optreedt. Met
andere woorden: deze zaken moeten niet
meer alleen aan clubartsen worden over
gelaten, want die nemen het soms niet
zo nauw als er grote belangen op het
spel staan. Feitelijk vroeg de heer Die
penhorst of er maar gewacht moet blij
ven worden op de uitwerking van het
advies van de Centrale Raad voor de
Volksgezondheid inzake de medische
sportbegeleiding.
Het is natuurlijk een moeilijk zaak voor
de Overheid om zich met de conditie van
kuiten, scheenbenen en andere lichaams
delen van profvoetballers op te houden.
Dat lijkt ook nogal moeilijk te regelen.
Maar senator Diepenhorst is niet ten on
rechte van mening dat hier toch een
stukje volksgezondheid in het geding is,
waar de Overheid niet aan voorbij zou
mogen gaan. Alleen kan men zich dan
natuurlijk niet tot profvoetballers be
perken. Dan zouden ook controles nodig
zijn op de toestand van topsporters in an
dere takken van sport.
groepen aangegrepen om begeleidende
manifestaties te organiseren. Zo konden
honderden mensen van vertegenwoordi
gers uit de derde wereld zélf horen, met
welke problemen Latijns Amerika
kampt. Bovendien heeft het Tribunaal
een aanzienlijke hoeveelheid publiciteit
tot gevolg gehad. Niet alleen in Neder
land en België, maar vooral ook in Ita
lië. In iets mindere mate werd ook in
Duitse en Franse kranten aandacht aan
het Tribunaal en aan Latijns Amerika
besteed.
In verband met het Tribunaal in het
laatste nummer van „Onze Wereld” wat
extra aandacht voor Latijns Amerika.
Dames- en Kinderhoeden en oorijzer-
hoedjes tegen spotprijzen Een partij
Gummy Dames Regenhoeden F 1,75.
J. C. van Bergen, Kerkstraat, Bolsward.
Iedereen die zich werkelijk interesseert
voor de problemen van de derde wereld,
is er langzamerhand wel van overtuigd
dat de multinationale ondernemingen
niet altijd even gewetensvol te werk
gaan bij hun eeuwige jacht op hogere
winsten. De machinaties van het enorme
ITT-concern en de kopergiganten Ana
conda en Kennecott in Chili hebben
schrijnend aangetoond welke verlam
mende invloed multinationals kunnen
uitoefenen op een land in ontwikkeling.
Toch zullen beschuldigingen tegen het
internationale bedrijfsleven weinig
effect sorteren, wanneer zij worden uit
gesproken op grond van vermoedens. De
gegevens die ter voorbereiding van het
Russell Tribunaal werden verzameld
stellen de kritici van de mammoet-
bedrijven echter in staat hun beschuldi
ging hard te maken.
Advertentieprijs 30 ct. per
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Oproeping: De burgemeester van
Wonseradeel roept bij dezen Tjitse
Offinga, lichting 1914 te Exmorra en
Gerrit Steensma, lichting 1918 te Wit-
marsum op, om op grond van artikel 42,
2e lid der dienstplichtwet, den 26 Janua
ri 1925 te Assen, onder de wapenen te
komen en zich daartoe aan te melden bij
den Commandant van het 9e Reg. Inf. te
Comp.
Der binne twa soarten minsken. De ienc
freget him of oft it regear wol mansker-
nöch is, it folk to ünderhalden, de oare
oft it folk wol by steat is it regear to
ünderhalden.
Het vroegere weeshuis, thans kinderhuis
Hid Herohiem, is uit de historie van
Bolsward niet weg te denken.
Op de plaats waar U het in de
Kerkstraat vindt, werd het in 1553 open
gesteld voor de eerste twaalf ouderloze
wezen, ingevolge de laatste wilsbe
schikking van Hid Hero Jelbethsdochter,
gehuwd met Nanne Reyns.
Begonnen in een koemelkersbedrijf en
klein boerderijtje, zijn de veranderingen
en verbouwingen in ’t huis volgens in ’t
archief bewaard gebleven rekeningen tot
in het midden van de 17e eeuw niet
groot geweest en beperkten zich tot be
trekkelijk geringe wijzigingen in de ka
mers, stal en schuur en een verandering
in de hekafsluiting met een grotere
poort als hoofdingang. Op een ook
bewaard gebleven tekeningetje uit de
tweede helft van de 17e of eerste helft
van de 18e eeuw is deze poort duidelijk
te zien.
In zijn boek „Vier eeuwen Weeshuisge
schiedenis 1553-1953”, een overzicht van
de geschiedenis van het weeshuis te
Bolsward, memoreert de schrijver,
heer A. Hallema, dat deze poort in 1829
werd afgebroken en door een ijzeren (nu
nog bestaand) hek werd vervangen.
Ook, dat in een steen boven de afgebro
ken poort het jaartal 1660 stond, zeer
waarschijnlijk het bouwjaar, terwijl er
op waren uitgehouwen de afbeeldingen
of modellen van een tweetal wezen in
oud costuum, waarvan het patroon
geheel overeenkwam met de voorstelling
op de bekende zilveren weeshuisbekers,
met dit toepasselijke versje
„Die zig der Wezen arm, medogend
hier erbarmen
Wil Christus uit genaad’ hier na-
maels weer ontfarmen”.
Wat er met deze steen na de afbraak
van de poort gebeurde vermeldt de
schrijver echter niet, maar toen in 1951
de laatste verbouwing van het weeshuis
tot stand kwam vond men op een plat
dak een steen, waarvan de afbeel
ding volgens schrijver dezes aan het bo-
venomschrevene blijkt te beantwoorden
en die boven het poortje links van het
hoofdgebouw aan de straatzijde werd
ingemetseld.
Het vermoeden ligt daarom voor de
hand, dat het hier dezelfde steen betreft,
die zich destijds boven de oude wees
huispoort heeft bevonden. Verder lijkt
het waarschijnlijk, dat bij de afbraak
van deze poort de (aparte) steen met het
opschrift „1660” alsook de (aparte) steen
met de tekst van het bovengenoemde
versje verloren zijn gegaan
Alsnog zou het mogelijk zijn de bewaard
gebleven steen weer met beide op
schriften te completeren. Zou het be
stuur van het Hid Herohiem, eventueel
in samenwerking met de stichting
„Bolswards Historie” hier ook voor kun
nen zorgen? Historisch bekeken lijkt dit
alleszins verantwoord, aldus vindt J. B.
Elzinga, Joh. Prooststraat 8, Bolsward,
die ons deze foto en tekst leverde en wij
zijn het daar wel eens mee.
Ziekte en dood zijn het lot van veel kin
deren uit de derde wereld. Slechts één
van de vier bevallingen vindt plaats met
deskundige hulp. Er is heel weinig me
dische hulp voor kleuters. Miljoenen
kinderen lijden aan ziektes als malaria.
Veel kinderen uit de derde wereld zijn
ziek ten gevolge van verkeerde voeding
en van ondervoeding. Miljoenen kinde
ren krijgen niet genoeg eiwitten en vita
minen. Er is in de derde wereld groot
gebrek aan onderwijzers, scholen en
leermiddelen. Soms kan de helft van de
kinderen niet naar school.
’WsL-S
i -
