Europese boeren onmisbaar bij
ontwikkelingshulp
Gshe Skroar
■I
Rond landbouw heersen nog vaak
waanideeën
iiiiiiiiiiniiiiiiniiiiniiiiiiiinmiiiiiiiiiHii
Monumenten jaar *75 in Zomerzegels
Zilveren filmpjes
Goudvinken
Fan stêd en lan
!W
lllllllllllllllllllllllllllliülilllllllllllllllllH
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
lm
■m|M
Mi
sik
MP*
HF
■K:
z.-;
i
te’
DINSDAG 11 MAART 1975
He JAARGANG No. 20
mm
Contractprijs op aanvraag
Wymbritseradeel.
voedsel
In
de
Werkgelegenheid en koopkracht
Waanideeën
Eerst magen vullen dan ontwikkelen
üs hjoed to sizzen
Op
Bruto nationaal produkt
2e week maart 1950
7 Hilaerd
6 Easterwierrum
5 Easterlittens
8 Huns
Hwat hat
Dy’t op tankberens rekkent is in keap-
man en gjin woldwaner.
Alle goede spulregels binne al fêstlein. It
iennige, dat wy noch to dwaen ha, is har
yn praktyk to bringen.
Abonnementsprijs f 9.50 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
monu-
Zomer-
het ka
ïn
vijf
fan
net
volgorde)
Britten,
Brahms,
Handel,
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA b.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - na 18.30 uur 2660 of
2335 (05157)
Bolswards Nieuwsblad
Het ontwikkelingsvraagstuk is een van de meest indringende zaken in onze tijd.
In de rijke landen maakt men zich nogal eens druk over werkgelegenheid, infla
tie, milieu, enz. Deze welvaartsperikelen zjjn vergeleken met het ontwikkelings
probleem alleen maar schoonheidsfoutjes. De landbouw speelt een belangrijke rol
bij de ontwikkelingshulp. Vooral de laatste jaren heeft men de rol en de beteke
nis van de landbouw weer in ere hersteld, want de moeilijkheden in de arme of
ontwikkelingslanden zijn vaak te herleiden tot agrarische produktievraagstukken.
I MOAI EN MAL YN DE 16 DOARPEN
I FAN BAERDERADIEL
De jury biseach dit doarp noch foar de
bran by de Breimers, dy’t fansels buten
de skuld fan it doarp seis it oansjen net
moaijer makket
Mar ek doe seach it doarp der fan de
Baerder kant min üt, ütsein it hiem
fan boer Toering, dêr't wy apart foar üt
de auto west ha om him in komplimint
to meitsjen. Ek hjirre binne de tsjerke-
stekken under de roast en net yn béste
De buorren yn Easterwierrum seach der
by üs earste bisyk net sa kreas üt, mar
de sanearingswurksumheden wiene der
ek mei anneks. It pleintsje, dat tsjinne
ta parkearen soe doe neffens üs better
yndield wurde kinne, mar dat is nou ek
al it gefal! It stek om it boartersplak
róp om in kwast ferve, mar mei de bou
fan de nije beukerskoalle hoegde dat net
mear. Wol hie de jury weardearring foar
de tige kreaze biplanting om it timmer-
fabryk hinne. Dy kin as foarbyld jilde
foar oaren. Mear as yn oare doarpen wol
wie hjir sprake fan de mienskipssin, de
réens mei elkoar hwat foar it doarp to
dwaen. Dat aid en jong, elk op eigen wi-
ze hjiryn bihelle waerden en lyk as üt
petearen mei stienbik jende bern en
oaren bliken die, elk hjir ek biwust efter
stie, die woldiedich oan. It hjerstige
waer makke, dat it risseltaet net al to
bot eage, mar de yntinsje wie weardefol.
It höf op de tsjerkebuorren is in
wraldtsje apart. Goed ünderhalden, in
oase fan rêst.
Ruim tien jaar geleden taxeerde men de
rol van de landbouw bij het wereldont-
wikkelingsvraagstuk als ondergeschikt.
Men gaf de voorkeur aan de industriële
ontwikkeling. Zodra deze industrialisatie
voortgang boekte, zou de landbouw het
tempo volgen. Het gevolg van een en
ander was een verwaarloosde voedsel-
produktie en een toenemende werkeloos
heid op het platteland. De laatste jaren
is men tot de erkenning gekomen dat
het ontwikkelingsvraagstuk begint bij de
landbouw. Dat is een van de redenen
waarom het Landbouwschap zijn visie
over ontwikkelingssamenwerking aan
paste en actualiseerde. In deze visie
wordt ingegaan op de drie belangrijke
funkties die de landbouw in ontwikke
lingslanden heeft, n.l. voedselproducent,
werkgelegenheidsbron en producent van
grondstoffen.
Alleen voedsel kan een volk op de been
houden. De bevolkingsgroei gaat steeds
sneller, ondanks de actiever wordende
bevolkingspolitiek. Over 25 jaren telt de
wereld ruim 7 miljard mensen, dat is
een verdubbeling van het huidige aantal.
De voedselbeschikbaarheid in de arme
landen zal het tempo van de bevolkings
groei niet bij houden. De afgelopen 10
jaren kon elke inwoner in de ontwikke
lingslanden per jaar over nauwelijks 0,4
In doarp mei deskundich restaurearre
tsjerke en mei forrassend moaije hoekjes
en hwat fan in echte gemoedlike platte-
lanssfear, b.g. goed biwarre by de
tsjerkehüskes (mei goede stoepen). De
smidte wie kreas, mar fierders koe it net
altyd sprekken lije. Op it Skilpaed
waerd de sleat blykber brükt om dér de
öffalprodukten fan wolfarrend Hilaerd
yn to smiten en yn de Van Aylvastrjitte
stie in aid kavalje. Ek yn Hilaerd diene
de minne reklamebuorden ek noch op in
min plak it doarps-oansjen gjin deugd.
It doarp kin noch krekter op himsels
wêze.
Advertentieprijs 30 ct. per
Ingez. mededelingen dubbel tarief
9 Jellum
Offreding is nuttich, kin in funksje
hawwe en dus funksjoneel wêze, mar op
ien boerehiem trije soarten offreding wie
dochs wol hwat tofolle fan it goede. In
stek fan giel plastic mei dan goedkeap
wêze (en dat is it net iens!) it doarpsbyld
wurdt der danich troch skeind. Fierders
founen wy yn Jellum net al to folie ün-
gerjochtichheden, mar ek net folie
dingen, dy’t üs opfoelen as originele en
lanskiplik forantwurde fariaesjes. Wol
mochten wy alle trije de linebeammen
om de tsjerke graech lije, in geef gehiel
By it neipetear die bliken, dat de Jellu-
mers seis ek net rjocht har slinger hiene.
Der hie yn de doarpskrante al skriuwe-
rij - siz mar kreauwerij - oer west, en
telefoanysk hie J. B. Singelsma, it Frys-
ke FNP steatelid al betterskip tasein.
Wol in teken dat in dorpekriich as dizze
helpt! In oare kear fierder!
van 3,9 pct. per jaar. Daar nam het in
komen per hoofd slechts met 1,5 pct. per
jaar toe. Men moet daarbij bedenken dat
het inkomen van de armsten gemiddeld
genomen beneden f 700,- ligt. De grote
verschillen in de groei van de produktie
en het inkomen werken funest voor de
ontwikkelingslanden. In feite betekent
het dat 40 pct. van de bevolking in arme
landen nauwelijks weet wat welvaarts-
toename is. Deze niet onaanzienlijke be
volkingsgroep kampt met een situatie
die alleen maar verslechtert. De armste
bevolking is bijzonder kwetsbaar voor
economische tegenslagen. Men treft er
aan een hoog geboortecijfer, zeer mise
rabele onderwijsmogelijkheden en een
voorthollende inflatie.
Deze worden vrij vaak gezien.
Drachten waren 20 februari zelfs
bijelkaar. De mannetjes zijn onder
prachtig rose-rqod. Ze worden nogal
eens gevangen (clandestien) en daarom
geven we zo weinig mogelijk de juiste
plaatsen aan.
Onze vogelkundlge G. Bosch, Greuns-
hiem, Leeuwarden, ontvangt echter wél
graag berichten over de verschijning van
deze vogel.
Als deze grondstoffen voor onze vlees-
produktie niet nodig zijn kan men de
vrijkomende produktiegronden in de
ontwikkelingslanden aanwenden voor de
eigen voedselproduktie.
Deze ogenschijnlijk juiste kritiek snijdt
echter geen hout: als men het vlees hier
zou laten staan, betekent dat ook een
aantasting van de exportmogelijkheden
in de arme landen. Zij kunnen geen
grondstoffen meer uitvoeren en missen
daarmee de begeerde deviezen die de
sleutel voor de ontwikkeling zijn.
Consequent doorredenerend komt het er
voor ons op neer dat onze wens om min
der vlees te eten ten behoeve van de
arme landen eigenlijk moet uitmonden
in een koopkrachtsoverdracht Wij
zouden de vrijkomende koopkracht, t.g.v.
minder vleesconsumptie, moeten overhe
velen naar de ontwikkelingslanden.
Alleen dan draagt men bij aan de oplos
sing van het ontwikkelingsvraagstuk.
Bloeddorstige honden. Zaterdag werden
alhier een tweetal loslopende honden ge
vangen en vergast. Ze hadden het ook al
te bont gemaakt. Vrijdag hadden ze in
hun speelsheid enige schapen aan de
Snekerweg zolang vervolgd, totdat deze
in de sloot terecht kwamen. Zaterdag
vierden ze hun jachtinstincten opnieuw
op de schapen bot, zodat een schaap van
de heer Bekema moest worden afge
maakt.
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum tn
Landbouwbeleid
Als de landbouw een essentiële rol ver
vult bij het ontwikkelingsprobleem,
dient een daarop afgestemd landbouw
beleid gevoerd te worden. Dat beleid
moet vooral gericht zijn op de
voedselproduktie. Behalve een toename
van de voedselproduktie zal ook de
koopkrachtige vraag naar voedsel gesti
muleerd moeten worden. Op dit ogenblik
investeert men per jaar rond 5 miljard
gulden in landbouwprojecten in
ontwikkelingslanden. Dit bedrag zou nu
al op zijn minst moeten verdrievoudigen.
Als men in de ontwikkelingslanden de
bevolkingsgroei probleemloos wil op
vangen zal de produktie per jaar zeker
40 pet. moeten toenemen. Een heilloze
weg die wellicht ontmoedigt. Het bete
kent evenwel dat de landbouwproduktie
in de ontwikkelde landen niet gemist
kan worden en op korte termijn zeker
nog opgevoerd moet worden. Dat klinkt
een beetje anders dan de „oproltheorie”
die onze „dure boeren” wil afkopen ten
gunste van de arme landen.
B. Schouwing.
In ons land is men 'vaak geneigd alle
vraagstukken die met landbouw en
agrarische produktie te maken hebben
met een minachtend lachje af te doen.
„Het is immers al erg genoeg dat onze
boeren en tuinders gesteund worden om
het peperdure produktie-apparaat
draaiende te houden”. In het denkmodel
van vele argeloze lezers wordt de „dure”
Europese boer de handen boven het
hoofd gehouden. „Men zou er beter aan
doen het geld aan de arme landen te
geven, zodat men daar ruimer adem kan
halen”. Zulke theorieën - waanideeën -
komen helaas nog voor in onze wel
vaartstaat. De landbouw heeft een
wezenlijke funktie bij de oplossing van
het wereldvoedselprobleem. Ruim tien
jaar geleden publiceerde het Landbouw
schap - het boerentoporgaan in ons land
- een rapport waarin de agrarische as
pecten van het ontwikkelingsvraagstuk
uiteen gezet werden. De laatste tien
jaren zijn de opvattingen over de rol en
de funktie van die Landbouw in belang
rijke mate gewijzigd. Men heeft ervaren
dat de zgn. Groene Revolutie - waarvan
men destijds alle heil verwachtte -
slechts matige resultaten heeft opgele
verd. De sociaal-economische vooruit
gang in de Derde Wereld is zeer beschei
den geweest. Niet alle ontwikkelingslan
den en bevolkingsgroepen hebben ge
deeld in de vooruitgang.
steat Oan de westkant fan it doarp stie
noch in Side betonmuorre, dêr’t de funk
sje fan foar üs net düdlik wie. It stalt by
de feart bistie foar in part üt golfplaten.
Hout is oars sa’n earlik materiael, mar
de natuer is net altyd yn eare: der binne
nou ienkear minsken dy ha ynpleats fan
echte, leaver kunstblommen yn ’e faes,
dy hoege se gjin drinken to jaen. Foar
de skrikhekken by it pleintsje moat
dochs in oare oplossing wêze. De
parkearromte by de Flaemske Banken is
planologysk wol hwat op oan to merken
en hat gjin goede foarm. £)e reklame
buorden, dy’t wy al earder signalearren,
steurden hjir slim, lyk as oan de Baer
der kant de wylde opstelling fan
lanboumachines, weinen en houtop-
slach. De skieppehokken yn it lan foelen
ek net yn de prizen. In opmerking, dy’t
ek foar oare doarpen jildt: Tinkt men
der altyd wol om, dat üthingbuorden,
muorrereklame en binammen ek passen
de nammen op herbergen, huzen en ge
bouwen, mits net op skreauwerige, mar
op passende wize oanjown, foar in doarp
tige sfearbipalend wêze kinne, sawol to’n
goede as to’n kweade? Nammen
pleatsen meije op de homeije
üntbrekke, se jowe hwat eigens.
In plakje net great, mar wol mei hwat
eigens, ek spitigernêch mei hwat
ütwrydskens. Zanzibar hat bg ütsein syn
namme ek to Afrikaenske kleuren om it
freonlik to hélden. De aide doarpskafé’s
komme wer yn eare, ek as gebou, mar al
wol men ek Hüns opstjitte yn de feart
fan de Baerderadielster doarpen, ek sun
der dy ütwrydskens kinne de jonge lju
de zomerzegels, die dit jaar op
april zullen verschijnen, zal het Monu
menten jaar 1975 centraal staan.
Vier beschermde Nederlandse
menten krijgen gestalte op de
postzegels, die op 4 april a.s. in
der van het Monumentenjaar 1975 zullen
verschijnen. Het zijn het door Berlage
gebouwde Jachtslot St. Hubertus in het
Nationale Park „De Hoge Veluwe”, het
Begijnhof te Amsterdam, de Kuipers-
poort te Middelburg en het beschermde
dorpsgezicht van het Drentse Orvelte.
De toeslag van de Zomerpostzegels, die
t.e.m. 17 mei 1975 verkrijgbaar zullen
blijven, is bestemd voor instellingen
werkzaam op het gebied van de sociale
en culturele zorg. De geldigheidstermijn
voor de frankering is onbepaald.
Bijgaande foto’s werden genomen van de
goedgekeurde ontwerpen.
Het Bruto Nationaal Produkt - d.i. de
totale brutoproduktie in een land gedu
rende een zekere tijdsperiode - is in de
ontwikkelingslanden in de zestiger jaren
gestegen met 5 pct. per jaar. Deze groei
was zeer ongelijk verdeeld. Waar de
grootste behoefte een produktiegroei
was, werden de minste resultaten ge
boekt. De olie-exporterende landen, die
minder dan 4 pct. van de wereldbevol
king hebben, hebben een produktie-groei
van 8,4 pct. per jaar gekend. De armste
landen, waar tweederde van de wereld
bevolking leeft, hebben een groeicijfer
Arum. 7 maart. Aan onze dorpsgenoot,
de heer F. Andela thans nog vertoeven
de in Indonesië, is het Oorlogsherinne-
ringskruis met de gesp „Nederland Mei
1940” toegekend.
Bisprieken wy de foargeande kear Baerd,
Bears, Boazum en Britswert, dizze kear
sette wy üs tocht troch Baerderadiel
fierder troch.
pet. meer voedsel beschikken,
sommige streken moest men met minder
voedsel doen. Ondervoeding en honger
snood heersen op grote schaal in de
Sahellanden, Ethiopië, Soedan, India en
Bangladesh.
Het is dan ook te begrijpen dat ont
wikkelingshulp begint bij de maag. Dat
dwingt tot een grotere voedselproduktie
in arme landen. De landbouw zal bij het
ontwikkelingsvraagstuk niet op
tweede plaat» gezet mogen worden.
yn it doarp de bar wol fine. De rommel
op it hiem en de golfplaten op it byge-
bou makken it yn üs eagen net better. It
keatskampke wie alderaerdichst en
achten wy in pluspunt. Hwat hie in
fluorre paedtsje der om hinne stylfol
wêze kinnen, mar it asfalt foei neffens
üs üt de toan. By neijer bisjen founen
wy noch al hwat papier en öerbliuwsels
fan yskofretterij en oare snobberaesjes,
dy’t it oars sa griene kampke slim
ünsjoch makken. De Hünzers kinne it ek
net helpe, dat langer alles yn cellofaen
en plastic sit, dat wy yn in fuortsmyt-
wrald libje, mar de saek efternei oprom-
je kin dochs gjin kwea. Ek soe men om
in keatsfjildtsje as ditte gjin rosa rugosa
plantsje moatte. Efter it kampke fou
nen wy pittoreske hoekjes, mar tsjin de
koer fan de tsjerke rommel en by nü. 22
in min en ek min ünderhalden stek.
Een van de solistes op de a.s. Matthaus-
uitvoeriiigen te Bolsward (op donderdag
27 maart) is de alt-mezzo, Tine Appel
man, geboren in Nibbixwoud (N.H.), stu
deerde eerst piano, daarna zang aan het
Amsterdams Conservatorium bij mevr.
Coby Riemersma. Voorts volgde zij een
voortgezette zangstudie in Hamburg aan
de Hochschule für Musik bij mevr. Prof.
Clara Ebers en bij mevr. Prof. Franziska
Martienszen-Lohmann in Düsseldorf.
Hierna volgde een engagement aan de
opera in Essen. Zij werkte twee maal
mee aan de Bayreuther Festspiele en
nam deel aan de Internationale Vocalis
tencursus voor het Lied in Luzern,
waarna concerten volgden in Hamburg,
Essen en Luzern.
Tine Appelman verleende medewerking
aan concerten in Nederland, o.a. in Am
sterdam, Utrecht, Leiden. Bovendien was
zij te horen in radio-recitals.
Op haar uitgebreid repertoire staan de
werken van welhaast alle bekende com
ponisten. We noemen (in alfabetische
Bach, Beethoven,
Bruckner, Dvorak,
Janacek, Mahler, Mendelssohn, Mozaert,
Pergolesi, Schumann, Verdi en Vivaldi.
Ook geeft zij wel liederen-rëcitals en
zingt zij opera aria’s. Van Bach zingt zij
alle bekende grote Passionen en
wereldlijke en geestelijke liederen. Met
Tine Appelman, die thans in Hilversum
woont, heeft men te Bolsward een wel
zeer goede keuze gedaan (foto Guido
Stordiau).
De landbouw is in de ontwikkelingslan
den een belangrijke bron van werkgele
genheid. Ruim driekwart van de be
roepsbevolking werkt in de landbouw;
in de allerarmste landen loopt dit aan
deel zelfs op tot 90 pet. Als men de
sterke bevolkingsgroei wil opvangen zal
de werkgelegenheid in de landbouw uit
gebreid moeten worden. Het betekent in
feite een andere aanpak dan in de wes
terse wereld waar de boeren gedwongen
zijn om kapitaalintensieve of arbeidsbe
sparende produktietechnieken toe te
passen. In de ontwikkelingslanden
daarentegen is de werkgelegenheid
alleen gewaarborgd met veel arbeid vra
gende landbouwmethoden. Als derde
funktie van de landbouw in de arme
landen kan het produktievermogen van
grondstoffen genoemd worden. Vele
ontwikkelingslanden zijn aangewezen op
de uitvoer van hun grondstoffen. De
gronden die voor de verbouw van de te
exporteren grondstoffen nodig zijn kun
nen niet aangewend worden voor de
eigen voedselproduktie. De kritiek in ons
land richt zich nogal eens op het over
dadige gebruik van granen ten behoeve
van de dierlijke eiwitproduktie (vlees).
ƒ-
1
if
