Den Haag kan en mag
wonderolie leveren
Enige „niet beroeps
improvisatieconcours te Bolsward
I
I
won
i
f
ii
1
I
pi.
ij.
K
BOOTTOCHT
f
lit
Fan stêd en lan
ji
- 'ft
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
1
I
I
<-•
Hg
DINSDAG 10 JVM 1975
lite JAARGANG No. 45
30 ct
mm.
Contractprijs op aanvraag
Verschijnt m: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
Dure energie zet de glastuinders in de kou
„Eigen broek”
Olie of gas
Naar verlies
Wonderolie
Olieprijzen naar beneden
sluiting van tuinbouwbe-
Regiefoutje
B. Schouwing
te
Geen weggevertje
KMI
Jawa.
FRIES MEI DE FRIEZEN
Moe en kind tijdens de Avondvierdaagse
■CüOOOO
Hoe verstaanbaar dat wij dikwijls denken
men moest mij dit of dat gaan schenken
mij lacht het geluk ook nooit eens toe
dat wij toch meer om andere mensen denken
moge het ons doordrenken
zij hebben ons zo veel te schenken.
Prachtig weer, een blauwe lucht
van harte, van harte u gegeven
die een jaar lang thuis verbleven
vertel mij dan van uw herinnering
men kan er wat van leren
zij die al zo veel ontberen
in hun ogen een twinkeling.
Met lamgeslagen handen schrijf ik dit gedicht
des nachts 10 over twaalf
moge een boottocht hen doen verblijden
die in de vezels van mijn ziel verweiden
dat ik als dichter een goed Werk verricht
met verlamde handen dit gedicht.
De chronische zieken, Invaliden
hun onbeschrijfelijk leed"
nagejouwd en achteruit gezet
de gebochelden en mismaakten
de1 verzuchtigen die ze slaakten
op dat wij zien en getuigen
in beschaamdheid in gezondheid te buigen.
Uw majesteit is onbeschrijflijk groot
die terecht kwaamt in de goot van *t leven
een doordringende tijding
tussen bankstellen en kleuren tee-vees
het gaat om mensen, en niet om dingen
dat het ons gegeven moge zijn
ons niet om luxe te verdringen.
deel (75 pet. als aardgasverbruik aan te
merken is.
kosten per m2 in de glastuinbouw met
ruim 50 pet. gestegen. Daartegenover
staat een opbrengsttoename per m2 van
nauwelijks 25 pet. De gevolgen voor de
tuindersbeurs laten zich dan ook makke
lijk raden: de ondernemer wordt steeds
kariger beloond voor zijn arbeid. De
arbeidsopbrengst in de groenteteelt liep
bijv, terug van f 30.000,in 1973 tot
f 11.800,in 1974 en zal afgaande op de
cijferprognoses voor het komende jaar
zeker f 1.500,onder de streep (dus ver
lies) belanden.
Zo zou de olieprijs n.l. naar beneden
kunnen door de accijnsrestitutie niet op
een
en
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA b.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - na 18.30 uur 2660 of
2335 (05157)
De béste tzizen ha faek de measte mait-
sen
o
P
olswards Nieuwsblad
lézen as gongmakker. Docht it üs net
tinken oan de dagen fan alear, dy fan
Tetman mei syn revu’s yn it smüke park?
Jimme hawwe freed dy moaije foto sjoen
fan de Fryske hynders. Om der stil fan
to wurden. In tweintich komme der nei
Boalsert. Dit moat it Fryske boerehert
goeddwaen. De Wolvegeaster balletgroep
hat seis ynternasjonael in goede namme.
Hja fortsjinwurdige Fryslans rom oant
yn Hamboarch ta, mar hwerre past soks
better as yn in yngreven Fryske stêd as
Boalsert, sa ien en mien mei it plattelan
dér om hinne? Dit kinne as waer en wyn
hwat meiwierje foar üs gea, ja foar hie-
le Fryslan goede dagen wurde. De ynset
mei yntocht fan de Heakeninginne en de
show dërnei op it sportfjildenkompleks
„It Bolwurk” (hockeyfjild) kin noch lang
oer neipraet wurde. Wy ha der nou al
echt sin oan dit evenemint mei to meit-
sjen. En leau ek mar dat gans aid Boal-
serters der op ta komme sille. Soks lukt
altyd.
It wurdt wer in feest, sa’t dat allinne
mar yn Boalsert halden wurde kin. Dat
jo de rys en rezinen de tongersdeis goed
smeitsje meije. Hwat langer hwat meat
minsken fan hein en fier sitte mei oan.
Rys mei rezinen, boerebüter en reade sü-
ker. Men moat it ienkear iten ha! Jo
binne wolkom aenst, hwant elke gast is
in earegast. It kin gjin kwea jins fakan-
sje der nei to setten.
Wy winskje elk dy’t oan de seine stiet of
mei de cirkelmeaner it lan op en del
jachtet, dy’t tiemet of heablaest. pakje-
makket of syn gollen set, noch in pear
wike groeisum waer, foar it gers, mar
foar it hea de sinnebran. Hwant in twad-
de üngetiid hat nimmen hwat en om
üs hoecht gjin reade hoanne langer to
kraeijen.
De glastuinder kan natuurlijk zijn pro-
duktiviteit, dat is zijn produktie per m2
glas per jaar, opvoeren. In het algemeen
kan de tuinbouw zijn produktieresul-
taten verbeteren via onderzoek, voor
lichting en kwaliteitsverbetering. Het
verlossende woord ligt zeker op korte
termijn aan de kostzijde. De energie-
lasten zullen wat lichter moeten worden
en de centrale vraag is of onze Ne
derlandse regering een wonderolie wil
aandragen. Die mogelijkheid wordt door
Brussel immers geboden.
Advertentieprijs 30 ct. per
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Abonnementsprijs f 9.50 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling'
Giro 887926
Fan de apostel Paulus wurdt sein, dat er
de Joaden in Joad wêze woe en de Gri-
ken in Gryk. Hied er fan de Friezen
weet hawn, dan hied er der grif efter-
oan sein: en de Friezen in Fries! Hy bi-
doelde sa de saek. dy’t hy foarstie, it bés
te tsjinje to kinnen. En dy wierheit jildt
noch hjoed de dei.
Net elk forstiet like goed dy kunst. Boal
sert hat it fan datoangeande sünt de oar-
loch - dêrfoar ha wy it allinne mar fan
hearren en sizzen - mei syn boargemas-
ters moai goed troffen. De omlizzende
gemeenten ek wol. Tydlik boargemaster
Sybren van Tuinen, letter to Dokkum en
noutiids to Kampen, foarme yn de Gys-
bertstêd de foarhoede. Hy joech Boalsert
as Fryske stêd in krêftige ympuls, praette
Frysk, skreau Frysk, bipleite de saek fan
De ontwikkelingen op het terrein van energie hebben onze glastuinbouw
flink in de wielen gereden. De tuinders brengen een produkt op de markt
dat met W'armteenergie. gekweekt of geteelt wordt. De zgn. glastuinders
moeten het dan ook voor een belangrijk deel hebben van olie en aardgas.
Door de energie-troubles zijn ze jammer genoeg in de kou komen te staan.
De energie-prijzen werden in de opgaande lift gezet; dat betekent dat het
verwarmingsaandeel in de produktiekosten van de glastuinbouw gestegen is
van 20 proc. tot 30 a 35 proc. Brussel - in feite de Europese Commissie - wil
de tuinbouw met een energiesteun tegemoetkomen. Dan moet echter aan
enkele voorwaarden voldaan zijn en daarom zullen de glastuinders aan de
Haagse bel moeten trekken.
Brussel is met een energie-plan ge
komen dat op twee uitgangspunten ge
stoeld is: de stijgende energiekosten
brengen vele tuinbouwbedrijven in ge
vaar en een
drijven roept grote sociale of regionale
problemen op.
Concreet heeft Brussel onder meer be
sloten dat na 1 juli een energiesteun ge
geven mag worden die gelijk is aan één
derde van het verschil tussen de olieprijs
van september 1973 en de prijs die geldt
voor 1975 tot 1 juli 1976. Deze steun
geldt alleen als de prijs van aardgas ge
lijk is aan de (gesubsidieerde) prijs voor
zwarte olie. Daar zit nu voor de Ne
derlandse tuinbouw de kneep, want de
aardgasprijzen liggen in energietermen
uitgedrukt lager dan de olieprijzen. Als
nu de nationale regering alle geboden
ruimte benut om de olieprijzen zo laag
mogelijk vast te stellen, komt de glas
tuinbouw aardig in de goede richting.
was
uiterste concentratie
schouder te voelen
Het overigens perfect georganiseerde
concours, dat zo zijn eigen sfeer en
riten heeft (de deelnemers mogen elkaar
b.v. niet beluisteren en de volgorde
waarin zij optreden is tot het laatste
moment geheim, zoals ook de te harmo
niseren koraalmelodie) begon helaas met
een regiefoutje. Net was de eerste deel
nemer Jos Wielakker op het koororgel
goed op dreef, of speurend en turend
De Nederlandse glastuinbouw telt on
geveer 12.500 verwarmde bedrijven
waarvan 40 pct. met olie en 60 pct. met
aardgas stookt. Als men het totale ener
gieverbruik in hoeveelheden aardgas
omrekent, hebben de tuinders het afge
lopen jaar ongeveer 3 miljard m3 aard
gas opgenomen. Een kwart van het
totale energieverbruik vindt men terug
op de olierekening, terwijl het leeuwe-
Hoewel de zwaarste klappen in de glas
tuinbouw vanuit de energiehoek komen
ziet de tuinder zijn totale kostenpakket
ook uitgroeien. Wat dat betreft loopt de
glastuinbouw mee in de maalstroom van
de algemene kostenstijgingen. Gedu
rende de laatste drie jaren zijn de
heitelan en memmetael. Boargemaster J.
G. S. Bruinsma, al wie syn stamme dan
ek fan Fryske komóf - de namme sei it
al - wie in rasechte Holannner, ek yn
dwaen en litten. Mar it moat sein wur
de, hy hie in skerp each en ear foar it
Frysk en hwat hjir libbe fan datoangean
de. Hy seach Boalsert düdlik as in ek-
sponint fan it Fryske plattelan en roun-
om, dêr’t er de kans der ta krige, stie er
der op oan dat foarm en stal to jaen. De
ütrikking fan de Gysbert Japikspriis en
Dr. Joast Halbertsmapriis, lyk as ek it
iepenjen fan de Fryske boekewike waer-
den op syn inisiatyf en oantrün ta Frys
ke oangelegenheden. Fan him wie ek it
idé Fryske kunstners nei Boalsert to hel-
jen en it inisiatyf fan it wer ynfieren fan
de Bolletongersdei en it fieren fan de
Heamieldagen. Sa kamen der Fryske
plaknammebuorden, Fryske nammen fan
huzen en seis op de jiskefetten kaem de
memmetael. Syn opfolger, boargemaster
Mr. J. A. Geukers, seach al hiel hwat
Frysk gers foar syn fuotten weimeand,
mar in Fryske Skotsploech wie der noch
net. Hy ivere der foar en de skotsers ka
men der. Omke Romke hie in apart
plakje yn syn hert. Boargemaster J. M.
A. Mulder moast neiswylje. Hy waerd
de mentor fan it Boalserter skütsje en
fan it Fryske hynder.
Hwerom wy al dizze dingen hjirre yn üs
Fryske rubryk op in rychje sette? Net
omt hja yn dit stik fan saken safolle bet
ter wiene as de boargemasters üt de om-
kriten (binammen boargemaster Ooster-
hoff koe der ek wol hwat mei!) mar
Boalsert hie it gewoan minder treffe
kinnen. As stêd fan Gysbert Japiks krige
hja al gau de rop hoedster to wêzen fan
(Fryske) kunst en kultuer. Mar men kin
fansels net ta mei in holle frase. Sa’n bi-
gryp moat ek ynhald ha.
Dizze junymoanne is foar de boeren dy
fan üngetiid, al giet it allegearre wol
hwat oars ta as foarhinne. Foar de stêd
is it dy fan tarieden fan it heamiel mei
hwat der omhinne boud wurdt.
It mei bikend stean dat mannich evene
mint it net sa bot mear docht. De Eman-
cipade to Utrecht wie in pear miljoen yn-
stoppe. It komt der net wer üt, it waerd
in greate mislearring. Ek yn Fryslan
slagget net alles hwat op poaten set
wurdt. Seis yn Boalsert net, dat dochs
fan aids de namme hat wol feestje to
kinnen. Muzykkonkoersen as de fyftiger
jierren yn it Julianapark mei marswed-
striden yn de stêd binne op ’e non roun.
Mar hwat docht it dan wol?
Hwat is it yngrediënt dat de smaek mea-
rich makket? Hwer moat men op ynheak-
je, sil it folk machtich as de miggen op
setten komme? Dat folk is binammen it
bütenfolk, it Fryske. Wy doare it to stel
len: as it Fryske elemint goed fortsjint-
wurdige is, as it evenemint dat opset
wurdt deryn syn ynspiraesje fynt, as
men op dat sintimint ynspilet, slagget it
feest sünder mis. Hwat is njonken de
iver fan it bistjür de krêft fan de Pink-
stermoandeifytserij? Net omdat it lyk as
it earder neamd waerd de „acht fan
Boalsert” is, mar omdat it de Fryske al-
vesteddetocht is. Dit is de charme en
sfear dy’t net to forfangen is. Mei Drach
ten as startplak soene der ek wol 230 km
ütset wurde kine troch de Fryske wal
den, de Appelskeaster kontrei en Drinte.
Dy tocht soe faeks moaijer wêze, mei
mear bosk en sa, mar leau mar net, dat
der 5000 op öfkomme soene. Jouster
Merke, Bolletongersdei, Frjentsjerter PC,
Wommelser freule, it skütsjesilen, dat
binne de nasjonale dagen. Dat jildt ek
foar it heamiel. Dêrom docht it üs sa’n
deugd de namme fan Rients Gratama to
„Waarom hangt de vlag uit?” vroegen een paar Bolswardse voorbijgangers bjj het
passeren van het stadhuis j.l. zaterdag. Zo zullen er meer Bolswarders geweest
zjjn, want het handjevol stadgenoten, dat het nationaal orgelimprovisatieconcours,
een uniek gebeuren, een bezoek waardig keurde, stond niet in vergelijking met het
gebodene, een hoogtepunt in cultureel opzicht, een manifestatie om als Bolswar-
der trots op te zjjn, een evenement, waar men van heinde en verre naar toe was
gekomen, waarvoor men in Brabant vroeg opstond en waarvoor de NCRV radio
speciaal uit Hilversum was gekomen. Toch nog een goeddeels gevulde kerk, maar
een paar honderd stadgenoten hadden het geheel ook qua belangstelling tot een
volkomen geslaagd gebeuren kunnen maken. Jammer, want een verloren middag
was het allerminst. En voor insiders was het wellicht een sensatie de enige niet
ful time professionele deelnemer aan het concours als onbetwist winnaar uit de
bus te zien komen.
schreed op zijn tenen drs. Ad Houtman
door de kerk op zoek naar de jury, die
op dat moment nog in de consistorie zat.
Hij moest toen de organist wel vragen te
•stoppen en opnieuw te beginnen. Dat
even een geweldige klap: Juist in
hand op je
opnieuw
moeten starten. Wielakker, wel even uit
het veld geslagen, nam het echter spor
tief en verklaarde naderhand, dat hij het
vervolg op pagina 2
75 pet. maar op 100 pet. te stellen, door
een milieuheffing (voor het Fonds
Luchtverontreiniging) af te trekken en
door de zgn. (anti-) zwavelheffing niet
op te leggen. De zware olie zou op
f 147,- per ton komen als nationaal
alles gedaan wordt zonder Brussel (de
E.G.) tegen de kop te stoten. Als men in
ons land dan ook nog wat voorzichtig
omgaat met het energieprijsbeleid
kunnen de donkere wolken boven de
tuinbouwkassen voor een flink deel
wegtrekken. Dat het hier niet om een
weggevertje van onze regering gaat, be
wijst het feit dat de glastuinbouw een
exportwaarde van bijna 2 miljard gul
den heeft, terwijl deze sector een be
langrijk aandeel in de werkgelegenheid
heeft.
Dat alles is een hard gelag voor de
tuinbouw, die in het verleden netjes
„zijn eigen broek heeft opgehouden”.
Dat zijn trouwens de letterlijke woorden
van Eurocommissaris Lardinois in zijn
ministers jaren van weleer. De le
venskansen van elke ondernemer liggen
in het verschil tussen opbrengsten en
kosten. Om die levenskansen te verrui
men kan men aan de ene kant de op
brengsten vergroten en aan de andere
kant de kosten drukken.
