Meer stroom op uw bedrijf door
netverzwaring
Gabe Shroap
Sic
I
I
SPAARDEPOSITO’S
Fan stêd en lan
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
H.'
1 JAAR VAST
2 JAAR VAST
3 JAAR VAST
4 JAAR VAST
5 JAAR VAST
51%
6<%
71%
71%
81%
STREEKBLAD VOOR WEST* EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Boisward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
3
K1NGMASBANKNV
ook andere spaarvormèn
zijn mogelijk informeer
bij onze kantoren
835»
1
-
114e JAARGANG No. 53
DINSDAG 8 JULI 19T5
mm.
Contractprijs op aanvraag
Blok Het Heidenschap beet gister de spits
af!
Gisteren, maandag 7 juli 1975, zou de minister van landbouw, Zijne Excellentie
Mr. A. P. J. M. M. van der Stee, het officiële startsein geven voor de uitvoering
van het Friese netverzwaringsplan. Eén en ander zou 's middags om 15.30 uur
plaatsvinden aan het eind van de UrsuladiJk in het netverzwaringsblok Heiden
schap. Na afloop was er een bijeenkomst gepland in het restaurant van de sport
hal te Workum, waarbij de minister van Landbouw aanwezig zou zijn.
Reeds eerder, n.l. bij het bezoek van Provinciale Staten in het Heidenschap, werd
er van de zijde van de landbouwvoorlichting op gewezen, dat juist in dit gebied
een grote saamhorigheid en onderlinge solidariteit bestaat, die resulteerde in het
Enorme kostenstijging
feit, dat men als „blok” hier het eerst klaar was.
Stijgende behoefte
Hwat haf
Forse subsidies
Onderzoek
Zonder extra kosten garandeert de pro-
L.e.F.
De winnende han is myld
Meer stroom kost geld
'v
Het Friese netverzwaringsplan
Oldenhof tinkt dat dizze kombi-
IN PASTOAR YN 'E KUNST
Pastoar Janning as skilder
De ien giet yn sidene klean
De oare moat yn lapen gean
Op de eerste fase van het netverzwa
ringsplan, groot f 10.000.000,wordt ’n
werkgelegenheidssubsidie ontvangen van
f 5.000.000,Het resterende deel van
de Investeringen wordt door het Mini
sterie van Landbouw gesubsidieerd voor
30®/o, mits het plan niet in 7 maar in 5
De stichting L.e.F. is opgericht per au
gustus 1974. Het sekretariaat werd be
mand per 1 januari 1975. In een 15-tal
blokken is reeds gestart met de voor
lichting. De bekendmaking van de ver
krijging van subsidie had soms een ex
tra deelname tot gevolg van ca. 10°/o.
Reeds van acht blokken kon of kan het
P.E.B. opdracht tot verzwaring worden
gegeven. De offertes en plannen van 5
blokken zijn reeds gereed. De investe
ringen voor 80 boeren in het blok Hei
denschap bedragen circa anderhalf mil
joen gulden. Voor zover deze mede ge
bruikt kunnen worden door niet-agra-
riërs komen zijn ten laste van het P.E.B.
(ruim f400.000,—).
naesje opset is yn in tiid dat it neogo-
tyske programma noch net alhiel ütwur-
ke wie, sa tusken 1860 en 1870.
It soe in bysünder moaije ófsluting fan
it wurk oan de Warkumer Werenfri-
dustsjerke wêze, as ek de kapelle by de
toer in passende ütriz krige. It materi-
ael is der. It wurk dat der dien wurde
moat is: it fornijen fan de bipleistering
(wurkforromming), bihanneling fan it
hout tsjin fretterij, en dan kinne in pear
fornimstige wykeintimmerlju under lie-
ding fan in fakman it ynbringen hast
dwaen. It bytsje jild dat it meiïnoar kos-
tet, sil dochs wol yn Fryslan to finen
wêze? Mar op it momint dat dit skreaun
wurdt, stiet de bitimmering noch to
Burchwert yn in skuorre
Ut ’e doopkapelle wei kin min it hide
suderskip trochsjen. It is lang net it ien-
nichste boejjende byld dat boumaster Te
pe üs noch altyd jowt
Bolswards Nieuwsblad
t
jaar wordt uitgevoerd. De Friese land
en tuinbouw had hierom verzocht in
verband met het groot aantal individu
ele stroomproblemen dat zich voordoet.
Aan ongeveer de helft van de aanvragen
om meer stroom kan het P.E.B. niet vol
doen.
Een andere subsidie-voorwaarde is de
inschakeling van een controlerend bu
reau, ter beoordeling van de verzwa-
ringsplannen. Verder heeft de stichting
met het P.E.B. afspraken gemaakt om
te komen tot een volledige verantwoor
ding van de gelden welke het fonds toe
vloeien of in rekening worden gebracht.
De wettermoune is lanhearre mei
vraagt ook veel geld)
Abonnementsprijs f 9,90 p. kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Yn de fakênsje fan de skriuwer fan diz
ze rubryk hjirre ris oandacht foar de
Warkumer Pastoar H. J. Janning en syn
kunst. Mei tastimming fan de redaksje
tneije wy hjirre ynheakje op in artikel
fan H.O. (dr. H. Oldenhof) yn De Stim
fan Fryslan.
Hy neamt him in man mei in greate
leafde foar al hwat moai is. Al hast
tsien jier wennet er yn de aldmoardrige
pastorij oan it Noard yn Warkum, sa-
hwat like lang tekent en skildert hy seis.
Foar him is dat net rjochtstreeks in oa
re wize om syn amt üt to oefenjen: hy
skildert meast lanskippen, soms swier
fan toan, soms mei triljend Ijocht. Syn
ynspiraesje hellet er foar it part üt it
lan fan syn bernejierren: Schoonebeek.
Op mear as ien plak hat dit wurk op
ütstallingen west en yn syn pastorij kin
men der hiel hwat fan sjen.
Winliken is it net earlik, en neam dy
pastorij sa mar aldmoardrich. De Room-
ske pastorij fan Warkum is in dreech
bousel, mei trepgevels, in tal spytse bo
gen boppe de finsters en in soarte ka-
peltsje as ütbou. Fan binnen hat er he-
ge keamers, lange gongen en fervekleu-
ren dy’t foar de aldsten fan üs altyd al
efter de moade west ha. It skeelt net
folie mear, dan is de pastorij hündert
jier aid: yn 1877 is de tsjerke wijd, en
de pastorij is der tagelyk mei boud. Der
oan fêst fansels: sa is it yn de noardli-
ker bisdommen fan Nederlên wenst sünt
de dagen fan de skül- en hüstsj erken.
Sa’t de kombinaesje yn Warkum is, kin
dy hiel wol bisjen lije.
De tsjerke seis is suvere neogotyk, in
wurk fan boumaster Alfred Tepe. It is
allegear swier en deeglik, sunder, it he-
ge taesten fan Pierre Cuypers dy’t de
Ljouwerter Bonifatius en de Blauhüster
Vitus boud hat. Tusken 1870 en 1920
hearde it deabidaerd sa to wezen dat
IJoomske tsjerken yn dizze styl boud
waerden. Net de oarloch is de tiid sa
hurd oan ’t draeijen slein, dat de neo
gotyk nou de waerde hat fan alle antyk.
Haldt dat ek yn dat de libbensstyl fan
de lju dy’t dit allegear neilitten ha, üs
ek wer oansprekke sil? Wy sille it óf-
wachtsje moatte, mient de hear Olden
hof.
It sprekt dat by it bouprogramma fan
de neogotyk ek in ynrjochtingsprogram-
ma hearde. It sprekt ek, dat alles net
yn ien kear koe, en dat alderhanne din
gen, lyk as kleurige finsters mei de
learjende ynhSld, hilligebylden, in op-
bou boppe it alter mei yn hout ütfike
foarstellingen, in krüswei, letter kamen.
It fait jin op dat der yn Fryslên suver
neat fan dit allegear makke waerd. Hwat
der yn Warkum oan wurk üt Fryslên
is, heart ek net ta de neogotyk: it binne
de krüsweistaesjes fan Otto de Boer, in
man dy’t yn de alderlêste neidagen fan
it barokke Rome dêr syn fak leard hie.
Nei in lytse ieu is in gebou earlik ta
oan in hiele goede opknapper. Dy hat
de Warkumer tsjerke krige: earst dak
en toer, letter de binnenkant. Sokke
dingen docht eltse tiid wer oars. It hege
izeren stek is net fornijd, mar der wei-
nommen. Binnen it gebou is de bipleis
tering en biskildering alhiel fornijd:
skerp tekene blommen en spruten snije
wer troch de forwulftkappen. Sydmuor-
re en flier, alles yn ’e es.
Mar der is mear dien. Pastoar Janning
hat op alderhanne plakken om him hin-
ne sjoen, en gauris moaije dingen nei
Warkum helle, as dy op har eigen plak
net mear tsjinst dwaen koene. Doe’t de
neogotyske tsjerke fan Schoonebeek
plak romje moast foar hwat hijs, koe in
great glesfinster mei de doop fan Je
zus en de oerjefte fan de kaeijen nei
Warkum oerbrocht wurde. It paste
prachtich yn it greate rüt boppe it oar
gel, en de kleuren binne in lust. Hielen
dal boppe bleau noch hwat -romte oer;
in goefreon hat soarge dat dêr in por
tret kaem fan oargelmaster Johann Se
bastian Bach en fan sjongmaster Martin
Luther. Bylden binne kommen üt it
Gertrudishüs en üt de tsjerke fan Wyt-
gaerd. In öfslütstik foar de altertafel
in pear ingelebylden en in kostlike ta
fel hat de pastoar yn Dütslan opdien.
Dêrmei is de tsjerke likemoch fol. Net
oerfol: it is gewoan in feestlike romte,
der’t kristenen gearkomme kinne omt
it geheim fan de forlossing to fieren.
Men kin der stil om jin hinne sjen, men
kin der omrinne as der neat geande is.
mar men kin der ek as mienskip bidde
en sjonge. Der is hwat om op nei to
sjen en oer nei to tinken.
Ien ding is lykwols noch net yn oarder:
dat is de kapelromte oan ’e noardkant
fan de toer. De bidoeling fan Tepe mei
dizze romte is net düdlik. Yn letter jier-
ren is de romte brükt foar fragelearen -
ek in wurd dat üt ’e tiid rekket. Hjoed
de dei steane der bylden en skilderstik-
ken yn, sa mar delset - en sjoch, dy
romte koe hwat hiel bysünders wurde.
Dan wie der yn Warkum ek in pas
sende romte foar in plechtichheit yn
lyts formidden.
It is sjesa: pastoar Janning hat de han
lizze kinnen op de bitimmering fan in
kapelle, dy’t hjir krekt yn past. Yn grea
te halen hat dy bitimmering in neogo
tyske opset, mar nou komt it pitertuer-
like: guon panielen binne alhiel bihifke
mei foarstellingen neffens bikende kunst
wurken dy’t fan letter tiid binne. De
he-
Als er meer elektrisch vermogen nodig
is, zal de leverancier, in onze provincie
voor het merendeel het P.E.B. trachten
hieraan te voldoen. Dit is bij grotere
vermogens niet zo eenvoudig. Het elek
triciteitsnet dient verzwaard te worden.
De capaciteit moet zodanig zijn dat de
in de toekomst benodigde vermogens
kunnen worden geleverd.
De landbouw zal in de kosten moeten
bijdragen, daar de investeringen voor
de stroomleveranciers doorgaans niet
rendabel zijn. Dit wordt veroorzaakt
door de verspreide ligging en door het
feit dat de meeste agrarische bedrijven
weinig stroom verbruiken in verhouding
tot de omvang van de netverzwarings-
kosten.
Op het agrarische bedrijf vinden door
de technische ontwikkelingen steeds
meer handelingen machinaal plaats. In
toenemende mate wordt hierbij gebruik
gemaakt van elektromotoren. Elektrici
teit wordt niet alleen gebruikt voor de
aandrijving van apparatuur en voor ver
lichting. Ook voor verwarming en koe
ling speelt het een belangrijke rol. De
behoefte aan stroom wordt dan ook
voortdurend groter.
1
Agrarische Bedrijven (PCNAB), uitge
bracht eind 1973. Het in het rapport
genoemde fonds heeft bij de uitwerking
ervan geresulteerd in de Stichting Land-
bouwelektrifikatiefonds Friesland
(L.e.F.). De stichting verzorgt o.a. de
voorlichting in de diverse netverzwa-
ringsblokken. Bij voldoende deelname
in een blok geeft zij het Provinciaal
Elektriciteitsbedrijf (P.E.B.) opdracht tot
verzwaring. Dit laatste betekent tevens
dat garant gestaan wordt voor een be
taling van de verzwaringskosten.
üs hjoed to sizzen 1 M’’
Het Friese netverzwaringsplan is geba
seerd op het (groene) rapport van de
Provinciale Commissie Netverzwaring
Verschijnt
DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitg. A. J. OSINGA b.v., Boisward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - na 18.30 uur 2660 of
2335 (05157)
Werden op prijsbasis van 1972 de kos
ten van het projekt geraamd op circa
50 miljoen gulden, nieuwe berekeningen
komen, als gevolg van de inflatie, uit
op 100 a 120 miljoen gulden, met inbe
grip van de geraamde kostenstijgingen
tot 1980. De bijdrage-ineens steeg in
middels van f 4.800,naar f 6.380,
Als gevolg van het verkrijgen van sub
sidie wordt een korting gegeven van 30
’/o. Ieder jaar wordt de bijdrage-ineens
aangepast aan plaatsgevonden prijswij
zigingen. Hetzelfde geldt voor de zoge
naamde f 25.000,norm; voorgesteld is
deze voor 1975 te verhogen tot f 33.000,
vinciale overheid tot dusver in het al
gemeen een vermogen aan agrarische
bedrijven van 5 kilowatt (kW). 1 kW
komt overeen met 1,36 pk. Voor de
meeste bedrijven is dit te weinig, zeker
in de naaste toekomst. Dit is duidelijk
gebleken uit een onderzoek naar de
stroombehoefte op land- en tuinbouw
bedrijven door het Instituut voor Land
bouwtechniek en Rationalisatie te Wa-
geningen. Hieruit blijkt, dat zelfs bij een
geringe mechanisatie op een bedrijf met
25 koeien doorgaans 5 kW onvoldoende
is.
Niet alleen in de rundveehouderij, ook
in de andere takken van landbouw is
een grotere stroombehoefte dan 5 kW
aanwezig. Zo wordt verwacht dat toe
komstige akkerbouwbedrijven een
stroombehoefte zullen hebben variërend
van 20 tot 35 kW. Voor tuinbouwbedrij
ven zijn deze cijfers 25 tot 40 kW. Ver-
edelingsbedrijven 15 - 50 kW.
Wie zijn zaken goed beheert,
En geregeld adverteert,
Zorgt dat zijn zaak marcheert,
Bereikt het doel, dat hij begeert.
iNNXXNNX.XXXNNXNSXNXXXXXXXX.XV
Advertentieprijs 30 ct. per
Ingez. mededelingen dubbel tarief
“1
•j
t?-' X
to
s
