i
UNIEKE HITTEGOLF
OVERSPOELDE
ONS LAND
i^A
Vacantie
in Bolsward
G.DE JOHE
o
SHOW
R
Gevolgen
industrie
en
It Frysk op de legere skoallen aenst forplichte
1.A
voor landbouw
Advertentieprijs 30 ct. per mm.
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Contractprijs op aanvraag
DHT
Hoe steane de
liedster skoallen
Fan stêd en lan
reis
HMM
P. van der Mark zegt
Prov. Staten vaarwel
studinten fan
PA's en beuker-
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST-FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel
AUTOMOBIELBEDRIJF
w.Mir
-J
Giro 887926
Wh WW wa
foar ’t Frysk oer?
Bejaarden op
1
2. ww
z-"- 'x v'tsS
ww a
wr
1
WOENSDAG 13 AUGUSTUS 1975
S 1975
Bolswards Nieuwsblad
i
Hoe warm het was
5
wol
P. van der Mark
Sa’t sein is: it is mar
WOW
s
.■■«t
4^4^*’lib
31 eek
er
trof,
zei-
>pen
kort
t te
zijn
nor-
zen kaem it dêrfan dat
juffers der seis net ré
mar oanstellerij founen.
In soarte fan sabotaesje
SNEKERSTRAAT 93 BOLSWARD
TEL.05157-2894
re-
let
bes-
her-
n zo
posityf
52
49
47 °/o
47 °/o
46
38
37
37 °/o
34
34
negatyf
23 °/o
24
16
19
23
30
21
35
29 °/o
32
r de
aan
aar-
rtig-
1 gr.
oop-
ucht
De
men
1 de
in
14e JAARGANG No. 63
Verschijnt
WOENSDAGS en VRIJDAGS
Jitg. A. J. OSINGA b.v., Bolsward
Idministratie- en Redactie-adres
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - na 18 uur 2660 of
2335 (05157)
Of
aan
ver-
er
het alleen
?no-
mer
djf-
fer-
vol-
nid-
C„
r is
lan-
wik
iaal
em-
5 in
In
Tie-
leer
'eer
ge-
■d
tier
cht.
idi-
de
- --v
jl
11
Nadat de laatste julidagen al vrij warm
waren verlopen, ging augustus op dezelf
de voet verder; bij zonnig weer werd op
de le en 2e van deze maand een tempe
ratuur van 22 graden afgelezen in Schet-
tens. Op zondag 3 augustus werd het al
26 gr. C en een dag later werd de eer
ste tropische dag bereikt: 30 gr. C. Hier
bij stond een matige oostenwind, en de
lucht was strak blauw, zander één enkel
wolkje. Van 5 t/m 9 aug. werd er bij
zuidoosten wind nog meer getranspi
reerd; wat Schettens betreft bereikte de
temperatuur op 7 augustus een record
hoogte van 32,5. gr. C. Overigens was het
in het binnenland maar weinig war
mer: hoger dan 34 graden steeg de tem
peratuur nergens. Men bedenke hierbij
wel, dat dit in de schaduw werd ge
meten; in de onophoudelijke schijnende
zon kon het gemakkelijk 4Ö 45 graden
worden. Een moment stilte voor allen
die moesten werken, lijkt hierbij wel
op zijn plaats. Op zondag 10 augustus
kwam althans in Schettens een (voor
lopig?) einde aan de reeks tropische da
gen, want het kwik bleef steken bij
„slechts” 29 gr. C. Eelde haalde echter
met 35 graden de warmste dag tot nu
toe in deze zomer.
Weinig onweer
Abonnementsprijs f 9,90 p. kwart.
(bij vooruitbetaling)
juni t/m 11 augustus van dit jaar werd
er te Schettens slechts 89 mm afgetapt!
Gevolgen der hitte
De hittegolf gepaard gaande met droog
te heeft niet alleen voor de landbouw
gevolgen. Ook de industrie weet er van
mee te praten: in vele bedrijven werd
een tropenrooster ingesteld en de pro-
duktie ging veelal enigszins achteruit.
Ook wegen en spoorlijnen ondervonden
schadelijke gevolgen. Hier tegenover
staat, dat bierbrouwerijen en ijsfabrikan-
ten bijzonder goede zaken deden, en dat
de warmte voor overvolle stranden en
goed gevulde zwembaden zorgde. Zo zijn
er dus toch wel mensen, die gebaat zijn
bij een verdere voortzetting van het
warme weer. Voor degenen echter, die
moeten werken, en zich geen schaduw
plekje onder een boom kunnen perrni-
teren, is het nu wel genoeg geweest.
En vanuit hun standpunt hebben ze
zondermeer gelijk. Of de deskundigen,
die een aanhouden van het warme weer
voorspellen, óók gelijk krijgen, staat nog
te bezien.
WW
irt.:
Dat joech mannichien langlêsten
efkes in skok, doe’t op syn eigen steriele
toan de nijslêzer meidielde, dat tonei
de minister it Frysk op de skoallen for
plichte stelt. Hiel hwat minsken binne
der efkes rjochtop by yn ’e stoel sitten
gien. Dit wie foar Fryslan dochs wol
great nijs, èk al wisten de insiders (om
ek mar ris in ünfrysk wurd to brüken)
dat dit op de waerme augustusdei mear
yn ’e loft hong as tongerbuijen. De re-
aksjes fan it publyk wiene fansels bare
üngelyk, ynsafier de lju noch genöch
puf hiene om har by mear as 30 gra
den noch op to winen.
By guon oerhearske foldieneris, om net
to sizzen tankberens. Dus dochs nei sa-
folle jierren fan oertsjügjen, fan stri-
den suver, fan it opboksen tsjin ünbi-
gryp yn it fiere Den Haech. By oaren
kaem der prompt forset. Moast dat nou?
Forplichte? Friezen knibbelje allinne
foar God en binne fan bügjen frjemd.
Wy litte üs de wet net léze fan Den
Haech. wy sille it seis witte.
Oaren lit it kald, spytgnyskje hwat, bi-
tinke der grapkes oer, mar ha gjin in-
kelde arguminten foar of tsjin. Hwat
lêbbich praet moat dat forblomje. Wy
sille hjir net wiidweidich neigean hoe’t
it allegearre kommen is. Hoe’t stadich-
oan de doar foar de eigen tael ek yn
de skoalle iepen gien is. Hoe’t der stu-
dearre is en ündersocht. Hoe’t de pom-
wie it gefolch.
Oant lang om let men it nut der dochs
fan bigoun yn to sjen. Soe it sa mei it
Frysk op skoalle ek gean?
Drs. L. Pietersen, skriuwer fan „De Frie
zen en hun taal”, hat yntuskeh ünder
socht hoe’t de earste-jiers studinten fan
de Pedagogyske Akademy’s én fan de
opliedingen foar beukerliedsters yn'
Fryslan foar it Frysk oer steane. De re
sultaten en konklüzjes fan dat ünder-
syk binne fêstlein yn it boek „De toe-
komstiee leerkrachten en het Fries", dat
was
.Niienb*1*
Er zijn Bolswarders, die trekken met
hun kinderen naar Marokko, Majorca,
naar Zandvoort of Zanzibar, maar ook
thuis kunnen kinderen een heerlijke va
kantie hebben en geloof maar, dat in
dit opzicht de zomer van 1975 lang in
het geheugen zal blijven. Wat is er nu
mooier dan „vadertsje en moeketsje”
spelen, compleet met oude dekens, pop
penwagen en al. Vooral als de echte
moeder dan zorgt voor een zakje pinda’s
is het feest compleet en vergeet men
als „vadertsje en moeketsje” spoedig,
dat de poppenbaby in de brandende zon
ligt, al heeft men de overtollige dekens
er wegens de hitte wel afgehaald,
wat is er intiemer dan zo samen
de waterkant proberen de visjes te
schalken? Zelfs de eendjes hebben
belangstelling voor, al zou
maar zijn voor de stukjes brood hen
af en toe toegeworpen. Wie op deze fo
to’s eigen kinderen meent te ontdekken,
mag de desbetreffende originele foto
gratis komen afhalen bij redaktie Bols
wards Nieuwsblad. Van ieder is er maar
één foto, al is nabestel wel mogelijk.
nWie eerst komt, eerst maalt.
*5
Oosterlittens - In een bus met dorpsge
noot Klaas Ruward, als chauffeur, trok
ken maandag j.l. 26 bejaarden erop uit.
De vereniging Dorpsbelang stippelde het
programma uit, terwijl de 60 -ers de
reis zelf betaalden. Het eerste doel was
Westerbork, waarin café Boer de koffie
gedronken werd. Voorts bracht men een
bezoek aan Ellert en Brammert met
plaggenhutten en andere typische Dren-
se zaken. Van Westerbork naar Schoon
oord, waarbij in Hotel v. d. Laan het
middageten klaarstond. Op het program
ma prijkte hier ook: bezichtiging van
het knipselmuseum. Vele bejaarden gin
gen met een zelfportret naar huis. De
thee werd ’s middags in Drouwerzand
gedronken, terwijl het avondeten in Ap
pelscha genuttigd werd.
Op weg naar huis sprak de heer M. Let-
tinga de dames P. v. Zuiden en J. Ro
denhuis van Dorpsbelang toe en over
handigde hun een bos bloemen. En en
thousiast waardeerde men in Oosterlit-
tens het muzikale welkom van het Oos-
ihtjgtjtLf OjtjJÈ* «g MM— I
IJs, bier, frisdranken en zwembaden vormden de afgelopen dagen de grootste at-
trakties. Dit werd veroorzaakt door een hittegolf, die van geen wijken wist, en die
het kwik in de thermometers op zes achtereenvolgende dagen opstuwde tot tro
pische waarden van 30 graden of hoger. We kunnen dan ook zondermeer spreken
van een unieke situatie; voor het laatst in 1911 kon men zich een hele week ver
heugen in tropische hitte. Vergelijkbare zomers van meer recente datum waren
1959 (zeer droog) en 1947 (zeer warm).
Door de grote droogte van de lucht ont
stonden er vrijwel geen buien. Alleen
op zondagavond (10 aug.) en de daarop
volgende vroege ochtend werd onweer
gehoord, doch dit bleef op afstand en
aan de droogte kwam nog geen einde.
Het is nu in Bolsward en omgeving al
bijna 20 dagen achtereen droog geble
ven, wat de toerist prima vindt, maar
voor de boer minder plezierig is. Een
flinke onweersbui is voor de landbouw
beslist geen overbodige luze. Hier en
daar ziet men al sproeidnstallaties op het
land verschijnen, wat herinneringen op
roept aan de zomer van 1959, die als
zeer droog bekend staat. In de drie zo
mermaanden samen viel toen in Leeu
warden 148 mm. Ter vergelijking: van 1
ütjown is troch de Fryske Akademy.
Alle sawn Pedagogyske Akademy’s en
de trije'Opliedingsskoallen foar Beuker
liedsters yn Fryslan hawwe oan dizze
enkête nei de halding foar it Frysk oer
meidien en ek de roomske PA to Stien-
wikerwald is der yn bihelle. It ünder-
syk past yn it ramt fan de kommende
ynfiering fan it Frysk as fak op de le
gere skoallen en fan it gebrük fan it
Frysk as fiertael foar it ünderwiis yn
de hegere klassen.
Dy forplichte ynfiering fan it Frysk as
fak en it brüken fan it Frysk as fier-
taeL sille liede ta in nije ünderwiissi-
tuaesje yn Fryslan mei mear en oare
mooglikheden op it gebiet fan didak--
tyk en methodyk. Dat bringt konse-
kwinsjes mei foar in- part fan de ün-
derwizers, dy’t forlet hawwe sille fan
in soarte fan wer-oplieding. De Fryske
akte jowt yn mannich opsicht to min,
is yn opset ek oars rjochte. Dy’t aenst
it Frysk as fak jaen wolle, moatte leard
hawwe dat hja har hansum rédde kin-
ne foar de klasse, yn de stedsskoallen
likegoed as op it plattelan,
Foar dy wcr-oplicding hat drs. Pieter
sen yn 't spier west. Hy jowt de dosin-
ten yn koart bistek krekte ynformaesje
oer de halding fan har studinten foar
it Frysk oer. De learkrêften kinne dy
ynformaesje brüke as ütgongspunt foar
har lessen. De enkête slut oan by it ün-
in priuwke. Men
moat seis de oare sifers en de taljochting
fan drs. Pietersen léze om sa’n rychje
persintaezjes goed ütlizze to kinnen. Wy
hoopje dat wy mei it iepenbier meitsjen
fan de ütkomsten fan dit ündersyk net
allinne de skoallen dy’t foar nije lear
krêften riede in deugd dogge, mar el-
tsenien dy’t bitrutsen is by it ünder
wiis yn Fryslan. De ünderwizers en ün-
derwizeressen, dejingen dy’t dat. wurde
wolle, de beukerliedsters, de gemeente
en skoallebistjüren en net yn it- léste
plak de alden. Hwant om har bern giet
dersyk dat drs Pietersen dien hat foar R by eintsjebislüt.
syn boek „De Friezen en hun taal.” Ek
op oar gebiet meije wy wiis wêze mei
dizze enkête. Der kofnt op ’t heden mei
rjocht en reden mear omtinken yn de
literatuer foar de halding, dy’t de sprek-
kers fan in tael en hja dy’t de tael leare
wolle foar dy tael oer oannimme.
De enkête dy’t fan ’t jier halden is by
alle earstejiers fan de Pedagogyske Aka
demy’s (PA) en Opliedings skoallen foar
Beukerliedsters (OB) yn Fryslan levere
gans in rige nijsgjirrige sifers en kon
klüzjes op. In lyts foarbyld: hoe steane
de eersteklassers foar it Frysk oer? Dit
wiene de sifers:
Drachten, ryks PA
Drachten, ryks PA
Ljouwert, prot. kr. OB
Dokkum, prot. kr. PA
Drachten, gem. OB
Hearrenfean, ryks PA
Snits, prot. kr. PA
Ljouwert, gem. OB
Ljouwert, ryks PA
Ljouwert. prot. kr. PA
7
-
4 ■-
U-'
'U' 1 I'
I v V (T M
WW
K
f- AWJW
«SKmMW flBI
WW a.
HUW»- MWW
****«f» #1’**
Oud-gedeputeerde de heer P. van der
Mark heeft de voorzitter van provinci
ale staten van Friesland laten weten
dat hij met ingang van 1 augustus be
dankt voor het lidmaatschap van pro
vinciale staten.
De heer Van der Mark werd in 1954
lid van provinciale staten voor de ARP.
In 1962 trad hij toe tot het college van,
gedeputeerde staten, waai'in hij de porte
feuille onderwijs .en culturele zaken be
heerde. In verband met zijn gezond
heidstoestand trok hij zich op 15 maart
j.l. terug uit het college van gedepu
teerde staten. De heer Van der Mark
voorheen ook als leraar verbonden
meranten har orientearre ha yn oare
lannen, dêr’t men ek sit mei twatalich-
heit. It heucht üs noch as de dei fan
juster, doe’t yn de tritiger jierren it
lang om let sa fier kaem, dat by it
fak nederlansk of lézen wyks ek in
pear ürkes oan it Frysk spandearre
wurde mocht. Jan Piebenga skreau syn
flamjende brosjure: It kin, it mei, it
moat! Rounom wie of kaem de saek fan
it Frysk op skoalle yn diskusje. Mar it
gappe mear as it biet. Doe kamen nei
de oarloch de proefskoallen. Net it sin-
timint soe baes. Net it prihsipe foar de
Fryske karre spand wurde, mar prak-
tysk en wittenskiplik soe it Frysk syn
basis krije, syn argumintaesje. It foei
goed üt. Stadichoan loek de dize op,
der kaem gong oan it swuik en nou
skynt hjir aenst ek de Fryske sinne
troch de skoalruten. Der hinget fansels
in bulte fan óf, oft der aenst wol fol-
dwaende lesmateriael is. Mar net min
der fan de fraech hoe’t it persoaniel
fan de skoallen der ünder stiet. Hja
kinne it „nije” fak aenst meitsje en
brekke. Wy tinke yn dit forban oan it
forplicht ynstellen fan it gymnastykün-
derwiis destiids. It wie mannichien tsjin
it sin. En op it plattelan achte men it
hiel en dal net nedich. De bern sleatsje-
sprongen, aeisochten en keatsten ommers
wol. Hwerom sa’n spul ütjaen? Yn wê-
de masters en
foar wiene, it
-
