NIJLAN IS GANS FOROARE
YN
Gaöe Shroar
E.DE J0I1E
„HIJ KON GEWELDIG GOED VOORLEZEN
Si 3
d’
Meester J. de Beer neemt afscheid
zwi©o [Rj]©y SHOW
Martenahiem leent
Vouw- en gezins-
fietsen in trek
Fan stêd en lan
Doperse beweging
herdacht
0,3 miljoen
F
r
ZM
WOENSDAG 27 AUGUSTUS 1975
114e JAARGANG No. 67
1
pen,
L595
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST-FRIESLAND
in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel
AUTOMOBIELBEDRIJF
J
1/>7
Bolswards Nieuwsblad
S 1975
Advertentieprijs 30 ct.
per mm.
Ingez. mededelingen dubbel tarief
Verschijnt
Contractprijs op aanvraag
Politie
Afscheid
Bolsward
Verenigingsleven
een
wording toedienen,
Menno Simons
In oare kear mear hjiroer.
i
Hwat hat
üs hjoed to sizzen
SNEKERSTRAAT 9a BOLSWARD
TEL.05157-2894
As aide lju dounsje, komt alles fan ’e
groun, bihalven de fuotten
!S-
ters,
ber-
en as dy biluneb
t.'ieiklike striid. Nei
i' wit men yn Nijlan
'ber en Kalvyn, mar
n Erasmus en syn
Abonnementsprijs f 9,90 p. kwart.
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
In mienskip Waerd yn it midsieuske
Fryslan selsstannich as der in tsjerke
kaem en in parochy foarme waerd. Dat
barde hjir tsjin alle aldfryske rjochtsre-
gels yn. Hie it neffens it fêstleine rjocht
gien, dan wie it Nijlan tafallen oan de
oanswettende doarpen Hartwert, Wol-
sum, Folsgeare ensfh. De lju hjirre op
it nije lan, tink under beding fan har
machtige haedling, makken har yn it
lést fan de. 13e ieu los fan oare doar
pen en bouden hjir in tsjerke en stiften
dêrtroch en dêrrnei in selsstannich doarp
mei in eigen bistjür. De net sa botte bi-
troubere kronykskriuwer Andreas Cor
nells neamt it jier 1275. Soe dit jiertal
net al to krekt wêze, dan hawwe wy
.Uit recente cijfers met betrekking tot de
fietsenverkoop in de Duitse Bondsrepu
bliek blijkt dat de groep vouwfietsen en
stuur- en zadelhoogte en dus gemakke
lijk te gebruiken door verschillende per
sonen) zeer in trek is. Van de gehele
Duitse fietsenproduktie bestond in het
afgelopen jaar 42 pet. uit dit soort
fietsen tegenover 35 pet. in het daaraan
voorafgaande jaar. Daarop volgen sport-
fietsen met 39 pct., jeugdfietsen met 15,5
pet. en toerfietsen met 3,5 pet. Een
opmerkelijke verschuiving hierbij is de
afname van het aantal jeugdfietsen met
ruim 8 pet.
Verschillende kinderen werden na school
tijd door meester de Beer geholpen met
hun studie. Deze bijlessen werden zowel
op school, als bij de familie de Beer
thuis gegeven. Op de vraag aan de nu
65-jarige Jan de Beer, of hij het be
treurd te moeten stoppen, zegt hij: „Och,
ik heb altijd met plezier dit werk ge
daan. Natuurlijk, je hebt wel eens een
dag dat je er minder zin in hebt, maar
dat heeft iedereen. Ik heb hier echt een
fijne tijd gehad. Ik had geweldige col
lega’s en de sfeer was altijd goed.” De
schooldeuren gaan achter hem dicht,
maar het verenigingsleven k.eert hij nog
niet de rug toe. „Nee, dat blijf ik voor
lopig nog wel doen,” zegt de Beer. „Wat
ik nog wel even kwijt wil is, dat bij al
mijn werkzaamheden, mijn vrouw altijd
reuze steun voor mij is geweest.”
De 30ste september zal de laat
ste werkdag voor de heer De Beer zijn.
Zijn klas zal worden overgenomen door
de heer Willy Haanstra.
Het is noodzakelijk gebleken het dak
van het rusthuis Martenahiem te Tzum
geheel te vernieuwen terwijl gelijkertijd
maatregelen zullen worden getroffen
voor een betere warmte-isolatie van het
huis en een verbetering van de draina-
ge van het terrein. De aan deze werk
zaamheden verbonden kosten zijn be
groot op f 333.624,terwijl voor de
warmte-isolatie een rijkssubsidie van
f 36.500,is toegekend. Ter financiering
daarvan zal door de Martenastichting
een vaste geldlening moeten worden
aangetrokken. De Friesland Bank is be
reid gevonden deze lening te verstrek
ken a 8 '■-°/o onder voorwaarde dat de
gemeente Franekeradeel garant staat
voor de rechtige betaling van. rente en
aflossing.
Yn Njjlan is gans foroare. roarhinne
hiene de hynders moannen, nou hawwe
de minsken dy
Na de kweekschool vertrok de jonge Jan
de Beer naar Franeker. Al snel kreeg
hij een oproep voor de militaire dienst.
Na zijn diensttijd kwam hij in verschil
lende plaatsen voor de klas te staan, zo
als Weidum, Tzum, Beets en Ureterp,
waar hij 1jaar verbleef. De crisisja
ren braken aan en de jonge onderwijzer
kwam erg moeilijk aan de slag. Via de
R.V.S. verzekeringen kwam hij terecht
bij de politie. Toen de examens van de
opleiding achter de rug waren, vertrok
Jan als wachtmeester bij de Rijks veld-
wacht (later marechaussee) naar Anjum.
Als opper-wachtmeester ging hij later
naar Zwaagwesteinde.
wurK oer de sakraminten, de tucht en
de forhalding fan de tsjerke foar de
oerheit oer. Ek Gellius moat biskóge
wurde as in foarrinner fan Arminius en
wie wis gjin Kalvinist.
noch wol oare oanwizings om mei wis-
sichheit to sizzen, dat it stiftsjen fan
doarp, en tsjerke yn it lést fan de- 13e
ieu har bislach krigen ha moatte. Wón
der en moai is it forhael fan de tsjerke-
stifting, dêr’.t yn forhelle wurdt, hoe’t
God seis plak foar tsjerke en doarp oan-
wiist. It wie de tiid fan de striid tusken
Skieringers en Fetkeapers. It doarp Nij
lan wie in branpunt yn dy striid. Der
leinen hjirre guon states en har biwen-
ners, Hottinga's, Hiddema’s, Donia’s en
noch oaren, bifochten elkoar op libben
en dea. Der waerd yn dy tiid wol wak
ker skerrhe mei de wurden „Frysk en
Frij” mar de strideraesjes gie it net om
t'rijdom, mar om persoanlike fetes tus
ken haedlingen en om har stribjen nei
ütwreiding fan bisit en macht. De grea-
te lju hienen spul, mar de gewoane man
koe it bilije. By de fjochterijen waerd
Nijlan mear as ien kear yn ’e jiske lein,
waerd it folk it fé üntstellen en waer-
den ek minsken formoarde. De oar-
lochskorrespondinten, om har sa mar to
neamen, sieten tichteby yn Turns. It
wienen de muontsen Worp en Petrus
fan it kleaster Thabor. Hja biskreau-
wen hwat der yn üs oarden barde en
mear as ien kear krigen har biskriu-
wings in dramntysk karakter. Wy léze
der yn fan steflerij en plunderwurk,
yntimidaesje en bi anstifting, moard en
déaslaeh
Yn de 16e ieu binne der de ütrinners
fan de politike striid
is der al g.m ui
har earste optiedi
al moai gau 1
men wit hu
Dat hoor je vaak als je oud-Ieerlingen van de Openbare Lagere School in Bolsward
vraagt, wat ze zich nog van „meester” Jan de Beer kunnen herinneren. Meester
de Beer kon inderdaad goed voorlezen. Hjj liet het zjjn kinderen mee beleven.
Elk jaar werden door hem Fulco de Minstreel en het verhaal van Tim en Tom
voorgedragen. Na ruim 28 jaar voor de klas te hebben gestaan, stopt de Beer er
mee. Een periode waarin hjj zeker duizend kinderen heeft onderwezen.
Er zijn in 1975 heel wat herdenkingen,
jubilea en plechtigheden. Het jubileum
van de doopsgezinden werd dit jaar ge
in het land, waar de wieg van de ana-
vierd met een herdenkingsbijeenkomst
baptisten stond, Zwitserland, n.l. in Lies
tal, van 8 tot en met 13 juli.
Het yvoord anabaptisme is een verza
melbegrip van onderling zeer verschil
lende godsdienstige groepen, die één
ding gemeen hadden: een andere op
vatting dan de hervormers over de kerk.
Ze protesteerden fel tegen de staats-
kerk-idee van de Middeleeuwen. En
omdat de groten onder de hervormers
dit oude' patroon trouw bleven, kwam
al vroeg de aanduiding vrije kerk op;
men voelde zich vrij van de macht van
de staat. Er werd ook wel gesproken
van de dopersen.
Ze .wilden de doop pas bij de mondig-
de gemeente vrij
van elke staatsinmenging houden en ver
zetten zich tegen militaire dienst, de
zwaardmacht van de overheid en het
eedzweren. Soortgelijke gedachten had
in Friesland Menno Simons, afkomstig
van Pingjum en eens pastoor te Wit-
marsum.
Niet alleen in het onderwijs, maar ook
in het verenigingsleven heeft Jan de
Beer zich zeer verdienstelijk gemaakt
Desgevraagd noemde hij een lijst van
funkties op, die hij de afgelopen jaren
had vervuld. Zo nam hij zitting in het
Watersportbestuur (15 jaar), Elfsteden
commissie (20 jaar), Personeelsvereni
ging van het gemeentepersoneel en is hij
al 27 jaar skathalder van de Fryske Kri-
te in Bolsward. Vooral het vakbonds;
werk (A.B.O.P. Algemene Bond van
Onderwijzend Personeel) deed de heer de
Beer graag. Reeds 27 jaar is hij pen
ningmeester van de vakbond, afd. Sneek
en 23 jaar is hij secr./penningmeester
van deze bond voor het district Fries-
land.
geastforwanten en it is wis, dat yn de
twadde helte fan de 16e ieu hjir net in
ütsprutsen kalvinistyske biweging is,
mar mear in frijsinnigen ien. De léste
pastóar fan Nijlan is Teake Sibrandsz.
Yn 1581 wurdt er doomny yn Utert en
noch letter yn Alkmaer en Medemblik
Yn al dy plakken hat er op theologysk
terrein wichtich wurk dien en ek publi-
searre. Hy waerd hieltiten oanfallen om
dat er fan ünrjochtsinnichhyt fortocht
waerd. Ut in neilitten - ónder twang
skreaune - bilidenis kin konkludearre
wurde, dat hy in foarrinner wie fan Ar
minius.
Yn Teake Sibrandsz. syn tiid to Nijlan
wenne op Hottingahüs Syds van Botnia.
Mooglik wie dy lid fan it „Verbond der
edelen”. Yn elts gefal wie er gjin freon
fan Philips II. By de komst fan Alva
moast er nei it bütenlan flechtsje. Yn
1572 focht er yn in geuzenleger. Hy wie
anti-Spaensk, mar net Kalvinistysk. Yn
1578 waerd er grytman fan Wymbritse-,
radiel> Doe't yn 1580 nei it forrie fan
Rennenberg de Kalvinisten yn Fryslan
it heft yn hannen krigen, woed er as
grytman bitankje. It gie mei de opstan
in oare kant üt as hy winske. Nei oan-
drang fan boppenóf bleau hy lykwols
oan. Syds van Botnia hat in bisünder
man nei Nijlan tahelle: syn freon Gel
lius Snecanus, dy’t de earetitel „Her-
foamer fan Fryslan" draecht. Hwat hy
foar de Herfoarming yn Fryslan dien
hat is hjir net yn in pear wurden to
sizzen. Gellius hat hjir nei 1581 in koart
skoft as doomny stien. mar hat ek in
skoft as amtleas boarger op Hottinga-
sate wenne en skreau doe' in sammel-
Jan de Beer voelde zich echter meer
aangetrokken tot het beroep van onder
wijzer. In 1947 solliciteerde hij dan ook
naar een dergelijke baan in Bolsward.
Hij werd aangenomen. In dat zelfde jaar
begon hij les te geven aan de toenmalige
avond-tekenschool, tezamen met de he
ren Roelands, Wester en Postma. Als
ambulant zou hij 25 jaar aan de teken
vakschool (later L.T.S.') verbonden blij
ven. Eerst onder de directeur van de
school de heer H. J. W. Pehlemann, la
ter onder de heer A. Brinksma.
Verschijnt
WOENSDAGS en VRIJDAGS
lUitg. A. J. OSINGA b.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres
Marktstraat 13 - Postbus 5
Tel. 2044 - na 18 uur 2660 of
2335 (05157)
nog steeds niet genoeg bekende - op-
Teiding start met een openingsavond op-
donderdag 11 september om 8 uur in de
Pedagogische Akademie „Mariënburg”,
Achter de Hoven 118a.
De vakdocent voor bijbelse geschiedenis
en exegese, ds. G. ter Steege, zal deze
keer de gebruikelijke causerie houden.
Hij zal spreken over „Bijbeluitleg”. Een
onderwerp, waarvan het belang voor
het persoonlijke leven van iedereen zon
neklaar is. Bovendien krijgt u, als u dit
komt meemaken een goede indruk van
de wijze, waarop de lessen aan deze
kursus worden gegeven. Iedere belang
stellende is op die avond hartelijk wel
kom. Misschien is dit de kursus, waar u
altijd naar gezocht hebt. In menige kerk
ganger leeft het verlangen om op een
systematischer en grondiger wijze op de
hoogte te komen van de inhoud van het
geloof. Ook droomt menige kerkganger
ervan om met een zeker gezag, in ieder
geval op verantwoorde wijze andere
mensen ,van dienst te kunnen zijn in
pastoraat of jeugdwerk.
Van het aantal kursisten, dat in de loop
van de jaren het diploma katecheet heeft
behaald, heeft op het ogenblik ongeveer
de helft een vaste betrekking als zoda
nig in de kerk of in het onderwijs. De
overigen ondervinden dagelijks van hoe
veel nut de kursus is bij hun vrijwil
lige arbeid al of niet als ambtsdrager in
de gemeente. Deze kadervorming is van
onschatbare waarde voor het godsdien
stig leven van ons volk. Niet iedereen
zal het op kunnen brengen de beide
diploma’s te halen als bekroning van
de studie. Dat behoeft echter geen re
den te zijn er niet aan te beginnen. Er
zijn kursisten, die al jaren gewoon uit
liefhebberij de lessen meemaken. Ook
op deze losse, speelse manier kan men
zichzelf bijzonder verrijken.
Elke donderdagavond wordt er van 7
tot 10 uur les gegeven, behoudens tij
dens de vakanties van de dagschool. Wie
niet elke donderdag kan, heeft ook nog
de mogelijkheid een keuze te doen uit de
vakken. Hoewel de kursus ressorteert
onder de Hervormde Raad voor de Ka-
techese, werkt hij toch sterk interkerke
lijk. Van de 9 docenten zijn er 3 gere
formeerd, 1 doopsgezind en 5 hervormd.
I De kursisten zijn nog rijker geschakeerd.
Het nieuwe kurusjaar van deze al ja-
Voor nadere inlichtingen kan men zich
wenden tot de sekretaris: ds. A. Groe
nenboom, Groningerstraatweg 78, Leeu-
warden. Tel. 05100-24913.
Jong en oud Bolsward zijn de afgelopen
dagen geducht over de tong gegaan. Bij
jong Bolsward moest weer een nieuwe
generatie voor het eerst naar „de grote
school”. Een hele gebeurtenis. En
verhalen dat er los kwamen! Geloof
maar. Maar ook de oudjes stonden in het
teken van de belangstelling. Gisteravond
zou worden beslist of er grond mag wor
den gekocht voor het bouwen van een
nieuw verzorgingscentrum in Eekwerd,
of dat alsnog opnieuw getracht moet
worden in de binnenstad plaats te vin
den. In ons volgend nummer van a.s.
vrijdag leest u uitvoerig wat er is beslist.
Op de foto, genomen op de Suuppost, t.o.
het stadhuis is de zaak nog druk in dis
cussie. De moeders met de kinderen
staan hier in afwachting van het grote
moment geduldig de komende dingen af
te wachten aan de Gasthuissingel
Menigeen zal wel even gedacht hebben
aan toen
r
s?-s
