FEITEN ZWART OP WIT
NOG EENS BEJAARDEN
ZORG IN BOLSWARD E O
FOTO VAN
DE WEEK
SHOW
E.DE JOHE
en
?a
SNEKERSTRAAT 9a BOLSWARD
TEL.05157-2894
Tel. 2044 - na 18 uur 2660 of
2335 (05157)
-
AUTOMOBIELBEDRIJF
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST-FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel
to
IER 1973
VRIJDAG IZ SEI’I f.iviliKK law
14e JAARGANG No. 72
Advertentieprijs 30
Ingez. mededelingen
dubbel tarief
Contractprijs op
aanvraag
„NU Stapert”
„Geen bezwaar”
niet be-
Afschrift
ke tijd
„Doopsgezind Rusthuis”
Hylkenstein
grond van de wet vas'
Adviezen
fvprvnltr
o
it
Nanneshof”
nieuw
Marktdag te Bolsward. Links boven de
tentdakjes het gedeelte gevel, dat als
ons
derhalve
paald.
Afgezien
meenden
bestuur
Wommels
dit
dat
eigen
mogen
to
to
Verschijnt
WOENSDAGS en VRIJDAGS
ilitg. A. J. OSINGA b.v., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres
Marktstraat 13 - Postbus 5
Bolswanls Nieuwsblad
Uit het commentaar citeren we: De ge
meente Bolsward beschikt over een
groot aantal bedden in bejaardenoorden,
het percentage bedraagt 17,5, doch van
de aanwezige 210 bedden voldoen er
slechts 28 volledig aan de eisen van de
Verordening op de bejaardenoorden in
Friesland. Vooral „Huize Sint Martinus”
en „Hendrik Nanneshof”, met resp. 72 en
33 bedden, zijn beneden de maat: on
voldoende brandveiligheid, onoverzichte-|
lijke indeling, geen toilet bij iedere ka
mer, te kleine kamers.
Het plan van de besturen van beide te
huizen om gezamenlijk één nieuw tehuis
te bouwen verdient dan ook te worden
gesteund.
Veel Bolswarders en mensen uit de om
geving, die zich sterk tot Bolsward
voelen aangetrokken, zien nog niet altijd
de schoonheid ervan. Neem nu dit mar
kante patriciërshuis. We hebben de proef
genomen, weliswaar met bedekken van
de letters onder de „deur” en velen, die
er vrijwel dagelijks langs kwamen,
konden niet zeggen, waar men dit pand
in Bolsward vindt. Dit komt omdat de
fotograaf hier een gedeelte van de gevel
heeft geïsoleerd, er een close-up van
heeft gemaakt. Huizen met zulke enorme
„daklijsten” (duur in het onderhoud,
maar wel mooi!) staan so-fvie-so op de
monumentenlijst. Deze gevel is boven
dien rijk geornamenteerd. Voor wie een
beetje thuis is in Bolsward, zegt na deze
korte inleiding de naam al voldoende.
Wie J. B. v.d. Oever en Zn. zegt, zegt
Appelmarkt. Maar omdat deze firma
zo’n verscheidenheid in de brede eta
lages (en zelfs soms op straat) heeft ten
toongesteld, die het oog blijft boeien,
kijkt vrijwel nooit eens iemand omhoog.
Op de andere foto op deze pagina, ge-
De Gysbert Japikspriis is dit jier takend oan de Fryske skriuwer
Rink van der Velde, dy’t al 12 boeken op syn namme hat. Rink
van der Velde is journalist by de Ljouwerter krant en forsoarget
dêrre ü.o. de rübryk Fries Mozaiek. Syn (meast koarte) romans
spylje foar in part buten Fryslan, b.g. yn Frankryk, Grikelan of
Israël, dêr’t er seis wenne hat of west hat. Mar ek It smüke lib-
ben yn de Fryske walden hat er each foar en kin der smout fan
fortelle. Hy haldt fan it anekdotyske en fan sterke stikken. Nei
Paulus Akkerman is hy ien fan de meast lézen hjoeddeiske skriu-
wers. De priis soe him yn Boalsert yn it stêdhüs ütrikt wurde op
9 oktober mar hy hat „leaver gjin drokte". Lykwols ek fan üs
kant nou al üs hertlike lokwinsken.
Op de foto Rink van der Velde mei syn frou op it boekebal yn
de Lawei to Drachten (archyffoto earder ófprinte yn De Strikel).
Abonnementsprijs f 9,90 p. kwart,
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
nomen op marktdag, wanneer het zicht
op de etalages op de Appelmarkt groot-
deels aan het oog onttrokken zijn door
kratten en tentjes, heeft men wél een
beter zicht op het bovenhuis (op de foto
het meest linkse), maar in de kadans
van de gevelwand valt het minder op,
dan wanneer, het oog er even apart heen
gaat dwalen. Want bijzonder fraai van
vorm is het zeker. Op een kleine ge-
velruimte zijn niet minder dan zeven
raampartijen ondergebracht, maar deze,
toch wel grote hoeveelheid stoort niet,
nu de beide dakkapellen juist boven een
benedenraam zijn geplaatst, terwijl in de
rij ramen beneden het fraai met guirlan
des versierde middenraam het ritme
doet accentueren en het geheel iets
voornaams geeft. Een tweede daklijst
beneden de ramen scheidt dit boven
woongedeelte duidelijk van de meer
moderne benedenpui. De schoorstenen
met nog echte schoorsteenborden doen
het ook bijzonder goed. De t.v.-antenne
moeten we dan maar als een hedendaags
accentje accepteren.
concrete
de wens
Bij brief van 7 maart 1975 vroeg het be
stuur van de stichting „Hylkenstein”, die
het nieuwe tehuis zal exploiteren om een
verklaring van geen bezwaar voor een
tehuis met 120 verzorgingsbedden, zijnde
de capaciteit die de beide bestaande te
huizen oorspronkelijk hadden. Gezien
het hoge beddenpercentage in Bolsward
leek Ged. Staten een vermindering tot
100 verzorgingsbedden wenselijk. Zij
verzochten hen toestemming te verlenen
voor het afgeven van een verklaring van
geen bezwaar hiervoor.
kollek-
sing-
i’s. Dit
an mo
nter-
Grote
Uit deze adviezen citeren wij:
Bolsward heeft een groot aantal bedden,
maar niet één tehuis voldoet volledig
aan de eisen van de provinciale veror
dening. Het plan van de besturen van
het St. Martinus-tehuis en van het
Hendrik Nanneshof om gezamenlijk een
nieuw tehuis te bouwen verdient dan
ook te worden gesteund. G.S. droegen dit
plan reeds voor premiëring voor, maar
omdat het nog niet klaar voor uitvoering
was, deed de minister geen toezegging.
Realisering van dit plan houdt wel in,
dat de andere tehuizen in Bolsward niet
tot volledige vervanging van de thans
aanwezige capaciteit kunnen overgaan.
In 1974 droegen wjj dit plan bjj de
staatssecretaris van volkshuisvesting
en ruimtelijke ordening voor ter toe
wijzing van rjjkspremie, doch in ver
band met het stadium van voorbe
reiding waarin het plan verkeerde,
nam de staatssecretaris nog geen be
slissing.
gesteld plan nog niet bestaat, moet de
minister van cultuur, recreatie en maat
schappelijk werk toestemming verlenen
voor het afgeven van een verklaring van
geen bezwaar.
De minister heeft aan de provincies
richtlijnen gegeven over de gegevens, die
bij de toezending van de verzoeken om
verklaringen van geen bezwaar moeten
worden overgelegd. Deze gegevens
betreffen de aantallen bejaarden en be
jaardenoorden in de plaats en de regio,
de toekomstwaarde van het beddenbe
stand, andere initiatieven enz. Daarnaast
heeft de staatssecretaris van volkshuis
vesting en ruimtelijke ordening een
kwantitatieve norm vastgesteld: voor 7
pct. van de bejaarden moet een plaats in
een verzorgingstehuis beschikbaar zijn.
Verouderde verzorgingstehuizen in
plaatsen, waar reeds de 7 pct. norm
wordt gehaald, behoren niet vervangen
te worden en ook niet verbouwd, doch
kunnen beter worden gesloten om leeg
stand va vernzorgingscapaciteit te voor
komen.
(Bolsward heeft thans een percentage
van 17,5 pet.. Hennaarderadeel van 7,8
pet.. Wonseradeel van 10,4 pet., Wym
britseradeel van 5,8 pct. Red.)
Uitgaande van de 7 pct. norm komt de
werkgroep tot de conclusie, dat er,
behalve in Oost- en Weststellingwerf,
voor uitbreiding van de capaciteit van
de bejaardenoorden in deze provincie
nergens aanleiding is. De werkgroep
heeft overigens naast de 7 pct. norm een
aantal andere uitgangspunten en
normen geformuleerd, zoals de stelling,
dat gedane toezeggingen moeten worden
nagekomen en dat in een gemeente van
een zekere omvang plaats is voor een ei
gen bejaardentehuis, ook al wordt hier
door in de regio de 7 pct. norm over
schreden. Aan de hand van deze uit
gangspunten zijn de adviezen geformu
leerd over de plannen, die aan de werk
groep bekend zijn.
Ged. Staten hebben het advies van een
daartoe ingestelde werkgroep groten
deels overgenomen en verwerkt in hun
brief aan de minister. Zij hebben hierop
nog geen antwoord ontvangen.
Onze gastschrijver A. A. Hettema („De man had advocaat moeten worden”, zei er
een) heeft nog al veel reacties gehad. Wjj ook. Sommigen hebben we geplaatst,
andere niet. Er bestaat bij het publiek ondanks alle voorlichting nog al veel wan
begrip. Het slaken van kreten heeft dan weinig zin. Daarom ditmaal zonder com
mentaar, behalve eens een verduidelijking tussen haakjes, een overzicht uit offi
ciële stukken, zoals die thans zijn vrijgegeven door de provincie. Een paar maal
hebben we een opvallende zinsnede vet laten drukken. Wij geven dit overzicht in
de vorm van citaten met af en toe een zinnetje als verbindende tekst. Doublures
zijn daarbij onvermijdelijk, maar het is misschien voor belangstellenden - en dat
zijn er velen - ook wel interessant te lezen hoe een bepaald rapport wordt over
genomen en op welke onderdelen het wordt gewijzigd. Mogen we voor ons zelf al
een conclusie stellen dan is het wel deze, dat het bijzonder jammer is, dat een
voorgedragen nieuwbouw niet kon worden toegewezen, omdat de voorbereidingen
daartoe nog niet in het vereiste stadium waren. We hopen niet dat Bolsward daar
mee de vogel over het net heeft laten vliegen. He provinciaal bestuur is Bolsward
niet ongenegen al Ujkt een honorering van 140 bedden (120 voor bestaande vervan
ging en 20' voor de Hervormde groepering, die thans geen „onderdak” heeft) er
niet meer in te zitten. Maar ook zal bij lezing van onderstaande het een ieder dui
delijk zijn, dat spoedbetrachting wel noodzakelijk is en dat men niet eindeloos kan
blijven twisten over de plaats van vestiging.
In zijn, brief van 21 augustus 1974 geeft
de minister van CRM te kennen dat het
bouwen van bejaardenoorden aan ban
den wordt gelegd. Er mag niet meer
worden gebouw zonder een verklaring
van geen bezwaar, af te geven door ge
deputeerde staten.
De verklaring van geen bezwaar kan
door gedeputeerde staten slechts op twee
gronden worden geweigerd: Bij nieuw
bouw, in exploitatieneming, uitbreiding,
verbouwing en verandering zijn zowel
het eerste vereiste dat een bejaarden
oord moet passen in het provinciale plan
voor de bejaardenoorden als de tweede
eis, dat voldaan moet worden aan de
provinciale verordening.
De minister moet natuurlijk wel op de
hoogte worden gesteld en ook zijn fiat
geven.
Op 23 juni 1975 legden ged. Staten een
16-tal plannen aan de'minister voor tot
het bouwen of verbouwen van bejaar
denoorden in de provincie met het
Vn^.-7«->ver nnd’g hen toestem
ming te verlenen tot het afgeven van de
verklaringen van geen bezwaar.
Deze plannen betroffen o.a. de plannen:
12. vervanging van „Huize Sint Mar
tinus” en „Hendrik Nanneshof” te
Bolsward door één nieuw tehuis,
genaamd „Hylkenstein”;
13. vernieuwing van het „Doopsgezind
Rusthuis” te Bolsward;
14. R.K. Bejaardentehuis te Sint Nico-
laasga, gemeente Doniawerstal;
15. vervanging van „Ny Stapert” te
Wommels, gemeente Hennaarderadeel;
van
zij,
een
te
gerechtvaardigd is.
Wommels heeft in een vrij groot gebied
een centrumfunctie. Bovendien gaat het
om een bestaande voorziening, die door
de plaatselijke bevolking wordt gewaar
deerd. Naar hun mening zal het uit
gangspunt bij de beslissing op dit ver
zoek dienen te zijn, dat deze voorziening
wel gehandhaafd dient te blijven, doch
dat de thans aanwezige capaciteit niet
dient te worden vergroot.
In sept. 1975 zonden ged. Staten aan de
Commissie voor Maatschappelijk Werk
en Volksgezondheid .ter kennisneming een
afschrift van de brief van 23 juni aan de
minister van cultuur, recreatie en maat
schappelijk werk, betreffende het
bouwen en verbouwen van bejaarden
oorden in deze provincie, alsmede de ad
viezen en gegevens, waarop deze brief is
gebaseerd.
Door de inwerkingtreding van paragraaf
3 en artikel 33 van de Wet op de be
jaardenoorden is het college verplicht
zich intensiever dan voorheen met deze
materie .bezig te houden: op grond van
de oorspronkelijke wet hielden de
provincies alleen toezicht op de bestaan
de bejaardentehuizen, maar waren zij bij
de bouw van nieuwe tehuizen slechts ten
dele betrokken.
Thans is echter tevens een systeem van
preventief toezicht in de wet neergelegd.
Voordat een houder van een bejaar
denoord mag beginnen met het stichten,
doen bouwen, doen verbouwen of uit
breiden daarvan, moet hij hiervoor een
verklaring van geen bezwaar van gede
puteerde staten hebben. De colleges
moeten aanvragen voor deze verklarin
gen toetsen aan de provinciale verorde
ning op de bejaardenoorden en aan de
provinciale' planning voor de bejaar
de noorden.
'Zolang een o;
De capaciteit van het bestaande tehuis
bedroeg oorspronkelijk 63 verzorgings
bedden en 6 ziekenbedden. Thans ver
blijven er 50 bewoners in woonapar-
tementen en 8 in de ziekenafdeling.
„Nij Stapert” is een van de eerste tehui
zen die na de oorlog in Friesland werden
gebouwd. Door de kleine oppervlakte
van de kamers en het ontbreken van een
toilet bij iedere kamer voldoet het niet
aan de eisen die thans aan een be
jaardenoord worden gesteld.
Op aanwijzing van het college van Ged.
Staten heeft het bestuur zich beraden op
de mogelijkheden tot vernieuwing. Bij
brief vaa 24 april 1975 werd hen een
plan voorgelegd met het verzoek een
verklaring van geen bezwaar af te geven
voor een tehuis met in totaal 73 ver
zorgingsbedden. Dit plan is nog niet be
oordeeld door de deskundigen uit de
Commissie voor de bejaardenoorden, die
hierover adviseren. Ged. St. hebben
hun standpunt nog
verzoek,
van het
bejaardenoord in
behouden wel
Het bestaande tehuis heeft een capaciteit
van 34 bedden. Het voldoet niet aan de
voorschriften van de Verordening op de
bejaardenoorden in Friesland door het
ontbreken van een eigen toilet voor
iedere bewoner en door de te kleine
oppervlakte van de kamers.
Bij brief van 28 januari 1975 vroeg het
bestuur om een verklaring van geen
bezwaar voor de vernieuwing van dit te
huis.
Naar de mening van Ged. St. dient voor
rang te worden gegeven aan de ge
noemde plannen van de stichting „Hyl
kenstein”. Wanneer die plannen zijn
gerealiseerd dient nader te worden
bezien, of er in Bolsward nog een reële
behoefte is aan een verdere vernieuwing
van het beddenbestand. Het verzoek van
de stichting „Doopsgezind Rusthuis” zou
daarom in eerste instantie dienen te
worden afgewezen.
ct. per mm.
