s
No. 5.
WOENSDAG 15 JANUARI 1896.
Er is
maar
Buitenlandsch Nieuws.
weinig noodig.
Zes en twintigste Jaargang.
s
n
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATEBDAG.
i
f
t
t
i
Maar juist de beperktheid der monarchale
Het preeken op
t
maar de 1
eischtte nu
J
werken tot den vooruitgang van ons
H.
P
i-
u
i-
e
e
D
mee te
geslacht
Prjjs per kwartaal 70 cent franco per post 85 cent.
Prijs der ADVEBTENTIËN van 15 gewone regels 40 cents
Voor eiken regel meer 7j- cent. Bij abonnement is de prijs belangrijk lager
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bjj den Uitgever
enkele bewilliging voor deze of gene handels-
of industrieele onderneming, ziet U dan
kwam ’t op zaken aan.
goede verstandhouding, de gezant gaf zijne
afscheidsbrieven.
en ’t algemeen,
Uit Lorenzo Marquez is bericht ontvangen,
dat het Duitsche oorlogsschip Condor gisteren
aldaar is aangekomen.
De Daily Telegraph verneemt uit Berlijn,
dat Koningin Victoria aan Keizer Wilhem een
eigenhandig geschreven brief heeft gezonden,
waarin H. M. op ernstigen maar hartelijken
toon over de Transvaalsche crisis sprak.
DUITSCHLAND. Het ontwerp-Beurswet en
het depót-wetsontwerp zijn Zaterdag in den
Rijksdag naar eene commissie van 21 leden
verwezen. De Rijksdag ging daarna over tot
het behandelen van het ontwerp der wet op de
margarine.
Bij den loop der debatten daarover wenschten
de meeste sprekers, dat het ontwerp hier en
daar wat mocht worden verscherpt in het be-
geen constitutioneele parlementaire Regeering
en veel meer dan Hongarije belang bij een
spoeiigen afloop van die onderhandelingen
had.
De minister-president Banffy antwoordde dat
bij het als zijn plicht beschouwde de onderhan
delingen voort te zetten.
NOORD AMERIKA. Volgens eene dépêche
der World uit Caracas gaan vele gewapenden
naar de grens, buiten weten der Regeering,
dientengevolge heerscht een werkzame revolu
tionaire beweging in het Oosten.
BUENOS-AYRES. Het Huis van Afgevaar
digden heeft het wetsontwerp aangenomen be-
UITGEVEBs
Y. KUIPERS, FIRMA H- BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUM
ENGELAND. Volgens een telegram uit
Londen heeft een onderzoek aan het licht ge
bracht, dat de berichten, aangaande ongeregeld
heden in het Oosteinde op 6 dezer en het
lastig vallen van Duitsche en Hollandsche zee
lieden, sterk overdreven waren. De wanorde
lijkheden hadden weinig te beduiden.
Daily Chronicle heeft intusschen tegen
van Engelaud’s grootheid door het
van vensterruiten, het platslaan van
het plunderen van winkels, scheld-
enz. geprotesteerd, opmerkende, dat
De Keizer antwoordde in een korten eigen-
handigen brief op vriendelijken toon, dat hij
gaarne Groot-Britannië de vriendschapshand
wilde bieden, de verklaringen zijner ministers
bevestigende, dat hij niet bedoelde een smet
te werpen op Engeland’s waardigheid.
Engelsche bladen laten zich van Malta sei
nen, dat Prins Hendrik van Pruisen, Keizer
Wilhelms broeder, en schout-bij-nacht der
Duitsche marine, van het eiland vertrokken
is aan boord van het Britscbe adviesvaartuig
Surprise. Men gelooft, dat hij naar Berlijn
terugkeert in verband met de marine-toebe-
reidselen, thans in Duitschland gemaakt.
De Globe verneemt van een barer bijzondere
berichtgevers, dat men in sommige welingelichte
kringen vermoedt, dat omstreeks 1885 tusschen
Duitschland en President Kruger heimelijk een
tractaat is gesloten, waarop de Duitsche Re
geering hare tegenwoordige houding grondt.
FRANKRIJK. Heden Dinsdag begint de
nieuwe zitting der Kamers. Met eenige nieuws
gierigheid wordt tegemoet gezienwie door
den Senaat tot voorzitter zal worden gekozen,
in plaats van den heer Challemel-Lacour
want deze schijnt dan nu werkelijk af te tre
den. Als candidaten noemt men de beeren
Magnin, gouverneur der Fransche Bank, den
oud-minister Loubet (dezelfde die in de Arton-
zaak eene min of meer twijfelachtige houding
aannam) en den welbekenden jurist Bérenger,
die reeds vice-president is geweest, evenals de
heer Magnin. De keuze is in zoover van ge*,
wicht, dat van den voorzitter veel kan afhangen
slechts eene aanleiding noodig.
Nu, wij allen, die de kinderschoenen ont
wassen en een weinig met de geschiedenis van
ons Vaderland bekend zijn, wij weten mede
te praten van werkelijke en aanleidende oor
zaken tot geschil.
En ook zij, die van vaderlandsche geschie
denis niet het minste begrip hebben.
Daar zijn er
Ze wonen
gaat nog goed.
Er is maar weinig noodig om het geheel in
vuur en vlam te zetten. Eén enkele vonk zet
een hecht en sterk gebouw in lichte laaie en
laat alleen enkele puinhoopen over. Één enkele
vonk vernielt een dorp, een stad en laat het
den historieschrijver over om van al het vroegere
te gewagen en zijn lief en leed te vermelden.
Eén enkele vonk, een bits of seberp
woord, doet de vrede tusschen huisgenooten
of huisgezinnen onderling voor goed verbreken
en deze op voortdurenden voet van oorlog
verkeeren
Één enkele vonk is meermalen oorzaak, dat
volken tegen volken ópstaan en eene algemeene
slachting beginnen, een broedermoord in ’t
groot, hoezeer men dan ook te voren jubelde
over de vorderingen „van wetenschap en be
schaving en der algemeene humaniteit huldigde.
Er is maar weinig noodig om het geheel in
vuur en vlam te zetten
De
uitingen
inwerpen
o weer goed të maken, wat hoeden,
anderen bedierven, om weer, als immer, woorden
men in Duitschland en Nederland de politiek
van de personen weet te scheiden en waar geen
Engelschman, zegt zij, over zulke kwajongens
streken en geweldenarijen zich te beklagen heeft.
OOSTENRIJK-HONGARIJE. In het Volks
huis te Budapest heeft de leider der uiterste
linkerzijde ügron voorgesteld, de onderhande
lingen over het Oostenrijksch-Hongaarsche
«Vergelijk” te schorsen, aangezien Oostenrijk
wel eens zoo iets, wat minder beviel, de kippen,
het schaap, het varken, de kinderen en de
kinderen vooral. Zoo in de verschillende bin-
nenkamers werd ’t al besproken en in toe
nemende mate veroordeeld. Ja, ziet, als ’t
zoo zou voortduren, men moest niet denken
dit of dat, maar dan kwam er toch een
einde aan al de lankmoedigheid. De brand
stof was reeds opgestapeld, een enkele vonk
slechts noodig om die te ontsteken. Eindelijk,
zoo geheel onverwacht, daar brak de donderbui
los en als vreemden, daarbij staande, het ge
heel overzagen, verklaarden ze ronduit niet te
begrijpen, hoe over zulk eene kleinigheid zulk
eene groote ruzie kon ontstaan. De goede
lieden zagen aan, wat voor oogen was, maar
van al het vroegere hadden ze geen begrip.
Als ’t daar gaat in het gewone samenleven,
gaat het ook in de politiek. Daar gebeurt
veel achter de schermen. Daar stapelt veel
op, wat men zoo dadelijk geen naam wil heb
ben. En eindelijk breekt de bom los.
Dat deugt niet
«Politiek,
Ge maakt me ziek!”
getuigde een bekend Nederlandscb auteur en
de man had geen ongelijk. Waarom kan ook
de politiek, de verhouding tusschen landgenooten
en die van volken onderling niet eerlijk wezen
Is er iets, dat hindert, waarom bet elkander
niet dadelijk gezegd? Staat het tegenwoordig
vertegenwoordigend stelsel daaraan in den weg,
dan, het kost geld genoeg, dient dit
afgeschaft te worden of ten minste vervangen
door een ander. Want we zien het, er is
maar weinig noodig, om rust en orde te ver
storen.
Duitschlands Keizer een kleinzoon van Enge-
lands Koningin, de Keizerin van Indië. Een
aanslag op de Transvaal, eene stamverwante
Nederlandsche Republiekis voldoende om
ontwikkelde lieden als persmannen mogen
heeten, tegen elkander op te zetten. Met alle
bloedverwantschap schijnt het gedaan, hatelijk-
moeielijk kunnen dragen.
Uit was t met de macht legt ook zooveel dure verplichtingen op
het volk zelve. Waar dit deel heeft en
Ja, zoo te met, gaf hij zijnen terecht in de toongeving des lands, daar
vroegeren vrienden nog wel een deftig knikje, gelde ook de eisch weest voorzichtig en be-
waardigheid des lands, verbeeldt U, denkt, wat ge zegt en wilt. Het preeken op
i een afgemeten deftigheid. Scherpe sensatieberoep mag U tijdelijk voordeel geven,
lieden zagen al sinds jaren in dit bedrijf weinig het schaadt U op den duur
anders dan komedie, met een jammerlijk einde, het Vaderland meer, dan ge denkt. De vrije
en speurhonden wisten te vertellen, dat eigen- pers, de vrije volksuiting moge het begrip der
lijk al die drukte slechts een gemaakt spelletje werkelijke vrijheid dubbel bestudeeren in tijden
was^ De ware oorzaak lag dieper, er was van crisis en gevaar. Één enkele vonk, en
ge weet het.
Weten, wij weten ookdat het begrip
Vaderlandsliefde dat der algemeene menschen- lang van den landbouw,
liefde niet uitsluit. Ziet daar ginder de Trans
vaalsche Boeren, ze zouden alle recht hebben
den indringers te fusileeren. Grootmoedig
zenden ze de gebeele bende den Engelschen,
om deze te laten rechten. Eene handeling,
buurtjes, beide goed gezind, die tevens groote staatkunde verraadt, ’t Ge-
al lang reeds naast elkander en ’t beurt meer, dat men edele daden bij eenvoudige
Maar zoo voor als na was er zielen aantreft. Toone nu ook Engeland, dat
Slechts enkele dagen geleden ruischte daar
van Oost naar West, van Zuid naar Noord het
Engelen-lied«Vrede op Aarde, in Menschen
een welbehagen 1” en nog geen week later
stonden daar in Zuid-Afrika beschaafde lieden
tegenover beschaafde lieden, van top tot teen
gewapend, elkander bij wijze van Nieuwjaars
groet op den kogel onthalend. Lage ijverzucht
smeedde een snooden aanleg, die door koene
vaderlandsliefde werd verijdeld en deze uitkomst
alleen was het sterk verheffende, hoewel het
feit zelve meer dan treurig is.
Maar ais men nu in billijkheid mocht ver
wachten, dat het frontmakende Europa een
algemeen hoerahvoor de dapperen had en
een terugwijzen van de arglistigen, dan bedriegt
men zich, helaas 1 maar al te zeer. Daar is
een vonk gespat en wie zal hare gevolgen
berekenen. O, er is somwijlen zoo bitter weinig
noodig
Daar smeulde zoo voor als na het een en
ander. De wereld bemerkte er niets van.
heeren diplomaten verkeerden in onderlinge heden zjjn aan de orde van den dag en zeker
harmonie en hielden hunne soirees en bals, jB het een geluk van onzen tijd, dat we onder
schitterend en prachtig. Doch eene enkele beperkte monarchale machten leven. Waren
grensregeling,eene enkele benoeming, eene deze onbeperkt, men zou zooveel snoodheid
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlijk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiön Dinsdag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
het groot, werkelijk groot is Doch laten we
i geduld hebben.
Een vliegend eskader is reeds op weg. Een
ander wordt voorbereid. Waartoe die moeten
dienen, men gist. Ook een Duitsch schip
kwam aan Afrika’s kust. De Turksche quaestie,
met andere woorden de gruwelen van Armenië
schijnen in 't vergeetboek te raken evenals de
Venezuelaansche grensregeling. Amerika in
tusschen houdt ook een oog in ’t zeil. Wat
moet er van al deze dingen worden Brand
stof genoeg, hopen we, dat de vonk niet
ontspringe. Zuid-Afrika’s beschaving wordt
niet bevorderd door eenig bloedvergieten van
het beschaafde West-Europa of Amerika. Men
steke rondom en overal het zwaard in de
schede en versta zich broederlijk en wel met
elkander.
Maar bovenal en bovendien
Ieder, die iets mede heeft te zeggen in de
aangelegenheid van den Staat en zijne be
moeiingen, vertegenwoordiger of particulier, hij
bedenke zich wel tweemalen voor hij iets
r Adehrengt, dat tot verwijdering kan leiden.
Hulde aan recht en gerechtigheid bovenal,
maar daarbij blijve het voorloopig. Elke andere
uiting achten we op dezen oogenblik voorbarig,
en daarom wijzen we aanzoeken daartoe als ge
heel ontijdig af. Men zal ’t ons toestemmen
er is weinig noodig om onheil te stichten, het
eischt daarentegen wijs overleg en kalmte en
bedaardheid om te kunnen voortwerken op de
algemeene grondslagen van ridderlijkheid en
deugd; een enkele steenworp kan uren
arbeids vernietigen. Mogen we alzoo spreken in hoever de Senaat zich tegenover sommige
tegenover zoogenaamde volksmenners, niet min- aanmatigingen der Kamer schrap zal zetten,
der laten we onze stem klinken tegen al de Uit dit oogpunt ware de verkiezing van den
bedachtzamen in den lande en we vertrouwen heer Bérenger het meest gewenscht, maar juist
van dezen, dat er bepaald veel noodig zal zijn, hij schijnt de minste kans te hebben,
om hun te bewegen ooit of immer mede te ENGELAND. Volgens een
doen aan al wat klein en laag en verachtelijk
mag heeten, terwijl ze te zijner tijd bereid
zuilen worden bevonden het koene en manne
lijke, het edele en verheffende te steunen, flink
en krachtig, op den man af. Wetende, dat
er maar weinig noodig is om de vonk der
verdeeldheid en der ellendigheid aan te blazen,
mogen we van de kern van ons geslacht ver
wachten, dat ze begrijpt, dat er iets, dat er
veel noodig is. om
BLAD VOOR FRIESLAND.
i
1
3
r
1
FRISO
n iiiumniii
