Vim Y<58 Aflk
i
No. 19.
WOENSDAG 4 MAART 1896.
Buitenlandsch Nieuws.
Officiéél gedeelte.
Beperking of ruimte?
Zes en twintigste Jaargang.
!-
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
t
H.
Gedepu-
UITGEVER:
Y. KUIPERS, FIRMA H. BRANOENBURGH EN ZOON. TE WORKUM
6
b
n
Prijs per kwartaal 70 cent franco per post 86 cent.
Prijs der ADVERTENTIËN van 15 gewone regels 40 cents
Voor eiken regel meer 7} cent. Bij abonnement is de prijs belangrijk lager
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever
(1). De cursiveering is van ons.
Naar aanleiding van de ver
klaring des vice-ministers Curzon in het Lager
huis, volgens welke noch van de Turksche
DUITSCHLAND. Het heeft een pijnlijken
indruk gemaakt dat de Landscommissie van
Elzas Lotharingen een som van 180.000 mark
heeft geweigerd voor het bouwen van een kei
zerlijk jachtslot in de Vogeezen. De weigering
kwam vrij onverwacht, daar de commissie van
rapporteurs zich met algemeene stemmen vóór
de goedkeuring had verklaard. Daarop volgde
echter heftige aanvallen van de radicaal cleri
cale en democratische Pers op de Landtcom-
missie, welke er niet weinig toe schijnen
bijgedragen te hebben om de stemming in dat
lichaam te doen omslaan. Blijkbaar had men
in Regeeringsk ringen geen vermoeden van deze
verandering van gezindheid; ongetwijfeld had
men anders den post niet aan een verwerping
blootgesteldmaar ter rechtertijd ingetrokken.
De Duitsche pantserschepen Sachsen en Wür-
temberg zullen, luidens bericht uit Kiel, den
15den Maart een
vaarden. De gewone
pantserschepen van
Engeland vervalt dezen
FRANKRIJK. De
eenige discussie of eenig debat
verplichting tot vaststelling van den leeftijd wordt
den gemeentebesturen niet opgelegd,"
Derhalve de Gemeentebesturen zijn ten deze
zoo vrij als een vogel, en behoeven omtrent
den leeftijd geene enkele bepaling in hunne
verordeningen op te nemen. Toch heeft de
wetgever blijkbaar wel bedoeld een tijd van
aanvang te stellen; men kan toch moeielijk
met zuigelingen beginnnen, de bepaling der
vakken van onderwijs in art. 2 zou dan wel
als eene bespotting klinken Zoowel de libe
rale Kappeyne als de anti-revolutieonaire Mac
kay, zoowel de liberale Kamer onder den eer
ste als de anti liberale onder den tweede hebben
naar onze bescheiden meening, omtrent den
leeftijd, waarop de kinderen de openbare school
moeten verlaten geen bepaald gebiedend voor
schrift willen geven, overtuigd als ze waren,
dat de gemeentebesturen, waartoe toe toch in
den regel wel «Knappe, ontwikkelde” personen
zouden geroepen worden voor hunne gemeente,
en vooral voor eene plattelandsgemeente, zulk
eene ruimte zou worden gegeven, als maar
eenigszins denkbaar ware. Daarom ook wordt
omtrent het bijzonder onderwijs niets gezegd,
de besluiten betreffen alleen de openbare school,
en voor het mogelijke geval, dat een gemeen
tebestuur wat blijkbaar niet verwacht werd,
al eenige moeielijkheden in den weg wilde
leggen, werd het gebiedend voorschrift in de
wet opgenomenzoodanig besluit behoeft de
goedkeuring van Gedeputeerde Staten. Dit
college zou toch wel eene beslissing in een zeer
ruimen zin gaan nemen.
Och ja, men kan veel bepalen en zelfs uit
muntende regelen van wetgeving vast stellen,
’t komt ten slotte maar op de uitvoering der
wettelijke voorschriften aan, en deze uitvoering
kan én door eenige Gemeenteraad én door
Gedeputeerde Staten al zeer op bet naadje
af worden genomen, terwijl de wetgever heel
wat ruimte had gewenscht. Dat is nu eenmaal
zoo, maar valt daaraan niets te veranderen?
Zoo voor als na zijn enkele belagers der
openbare volksschool (de school der verdraag
zaamheid) als met een potloodje in de hand
al de verschillende wets-artikelen nagegaan en
hebben hier en daar een schrapje gezet, als
ze meenden dier school afbreuk te kunnen
doen, terwille hunner bijzondere doeleinden.
Er zal schoolgeld geheven worden. Best,
een dik schoolgeld dan ook.
Kinderen uit naburige gemeenten kunnen
toegelaten worden. Uitstekend, maar ze mogen
dan ook geweigerd, enz.
En zoo kwam ’t ookde gemeenteraad mag
een leeftijd bepalen, waarop de kinderen de
Openbare school zullen moeten verlaten. Goed,
hij zal dat ookvoor de bijzondere school be
staat volkomen vrijheid
Altemaal van die kleine duiveltjes, die daar
rondsluipen in den wijngaard des Heeren om
de beste vruchten te bederven
Maar bederven, wie denkt er nu aan beder
ven? M’n goeie man, de wet zegt immers zoo
iets, en ik wil een eerlijk uitvoerder der wet
zijn
Bah zoo’n wetgeleerde, is hij niet met een
farizeeër gelijk? Nog heilig en met de hand
op het hart. En middelerwijl worden daar
velen uitgestooten. Het deert den wetgeleerde
niet. «Komt tot ons, en ge zijt behouden”
zegt de vrije man in het vrije Nederland, ook
xnuuvuiauuDviiü AJim.cn up uvi V UOriOODlff V CF- I j .*A
slag der Tweede Kamer, wijziging 188E.Eene I "a de Pac'fica,e'
- - J 6 'En Gedeputeerde Staten?
O, ja, er zijn ook Gedeputeerde Staten. Wij
toch lazen dezer dagen in de bladen:
«Gedeputeerde Staten van Zuid Holland heb
ben hunne goedkeuring onthouden aan een
gewijzigd besluit van den Gemeenteraad van
Loosduinen, waarbij de leeftijd der schoolgaande
kinderen werd bepaald van zes tot dertien jaar.
Gedeputeerde Staten willen van zes tot vijftien
jaar. De Gemeenteraad zal in hooger beroep
gaan.”
Met groote belangstelling wachten we den
uitslag van dit hooger beroep.
Met groote belangstelling
Vooreerst om het algemeene der zaak. Hoe
toch kan het in gezonde hersenen opkomen
aan de zucht tot ontwikkeling perk en paal te
stellen? Men kan beweeren, ja, ziet u als
daar een enkele jongen zich verbeeldt een
advocaat te moeten worden, dan behoeven de
verschillende gemeentenaren de kosten van die
opleiding niet te betalen. Alweer zoo’n zilver-
wanklank. ’t Is, of men Judas met zijne zil
verlingen hoort rammelen
Een jongen van twaalf of dertien jaren, die
nog noodig iets wil leeren met een «abbekaat”
te vergelijken De jongen denkt er niet aan,
en zijne ouders evenmin. Zij hebben ’t bij
ervaring, dat goed onderwijs hun kind in de
wereld vooruithelpt en ze willen dat kind goed
onderwijs doen geven, voorbeeld voor zoo
velen maar mis, de hoogwijze raad zegt
zóó oud, marsch 1 geen plaats meerMaar
waarheen dan? O, ja naar de inrichting
daar of daar. Een paar honderd pop voor
reis naar Amsterdam aan-
jaarlijksche reis der
de tweede divisie naar
zomer.
Kamer heeft zonder
bb o 1 een wets voor
de Gemeente stel aangenomen, strekkende om der gehuwde
vrouw de vrije beschikking te verzekeren van
de vruchten van haren arbeid. Om daartoe te
komen heeft men niet minder dan vier jaar
werk gehad
Tot n>g toe kan de vrouw wat zij verdient
alleen onder toestemming haars echtgenoots
gebruiken eene arbeidzame, zuinige huisvrouw
staat er aan bloot, dat haar luie, of losbandige
man de door haar zuur verdiende penningen
haars ondanks doorbrengt. De verdienste van
in Frankrijk tegen deze ongerechtigheid zich
het eerst te hebben aangegord, komt toe aan
mevrouw Jeanne Schmal, directrice der Avant-
Courière, wier denkbeelden de heeren Goirand
en Jourdan zich in de Kamer hebben aange
trokken.
De Fransche minister van financiën, die door
de begrotingscommissie uit de Kamer gehoord
werd over het wetsvoorstel betreffende de in
komstenbelasting, heeft in het licht gesteld dat
dat voorstel in het bijzonder zou strekken om
de lasten voor den landbouw te verminderen.
De minister wenschte niet met de commissie
in een volledige gedachten wisseling over het
ontwerp te treden. Hij is overtuigd dat de
Kamer, welke haar wensch om de door de
regeering beoogde hervormingen tot stand te
brengen, te kennen heeft gegeven, voor de
inkomstenbelasting gunstig gestemd zal zijn.
Intussehen verklaarde de minister zich bereid
verbeteringen ten aanzien van de onderdeden
aan te nemen.
ENGELAND.
tijd een einde aan. En ieder, wie er belang
bij heeft, hem is het wettig voorschrift gegeven.
Den rijke deert eenige belemmering minder,
bij kan zich met zijne middelen redden, den
kleinen burger en den werkman treft ze, treft
ze in zijn dierbaarste bezittingzijne kinderen
Ook hij heeft recht van hooger beroep, ook
bij het recht van protest!
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlijk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiön Dinsdag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
kostgeld, een honderd voor leergeld en boeken
en gij zijt klaar! Is zoo’n taal tegenover
den min- en onvermogende sarcasme of niet?
Stelt de scholen open voor allen, die willen
komen, vooral voor allen, die willen blijven.
De laatsten zijn hoofdzakelijk de kurken, waar
het groote net op kan drijven. Beperking hier
is zonde tegenover het algemeen. De «natuur-
lijke mensch” evenwel schijnt slechts aan te
zien, wat voor oogen is, hij begrijpt de dingen
niet, die des geestes Gods zijn. Deze zijn van
ruimen, oneindig ruimen omvang. Zij kennen'
geene beperking.
Met groote belangstelling!
Omdat in onzen hoek, in de gemeente
Hemelumer Oldephaert en Noordwolde, eene
verordening bestaat, waarbij de leerlingen op
reeds twaalf -jarigen leeftijd de school moeten
verlaten. Wij wezen er reeds vroeger op. Hoe
die ongelukkige bepaling in de wereld is ge
komen. We hebben in zeker stuk gelezen,
dat een voor-voor-vorig hoofd der school te
Hemelum een aantal leerlingen opgaf, die fei
telijk niet meer ter school gingen, ofschoon hij
nooit kennis had ontvangen van hun afscheid.
Dat nu ging niet goed en de gemeenteraad
nam de radicale bepaling aan ter voorkoming
van zulke ergerlijke misbruiken kinderen boven
de twaalf jaren moeten de plaat poetsen
Uit.
Hoe Gedeputeerden die bepaling hebben
kunnen goedkeuren is ons een raadsel. Toch
moet ze goedgekeurd zijn, anders kon ze niet
gehandhaafd. Ons werd gezegd, dat de be
paling al in werking was voor de inwerking
stelling der nieuwe wet. Of’t waar is? Maar
dan nogbedoelde de nieuwe wet vermindering
of verbetering? Het voorschrift van twaalf
jaren valt toch op geen enkelen grondslag te
verdedigen. En de Raad en
zelve. Gesteld Hemelum had gezondigd, moet
daarom geheel de Gemeente gestraft en bij
voortduring gestraft? Een straf heeft een tijde
lijk karakter. Zal deze eeuwig blijven?
Of is de Raad der meening toegedaan, dat
juist door het behoud van zoodanige bepaling
het openbaar onderwijs wordt geknoeid en het
bijzonder bevoordeeld? Dan vooral behoort elk
weldenkende en behooren Gedeputeerde Staten
allereerst eene zoodanige bepaling af te keuren,
als in strijd met de pacificatie, in strijd met
de wet.
Wij kennen den Gemeenteraad van Heme
lumer Oldephaert en Noordwolde overigens als
niet bepaald kleinzielig tegenover het openbaar
lager onderwijs. Welk belang hij er dan in
ziet de gewraakte bepaling te handhaven is
ons duister. Zij is ten schade van baar onder
wijs en hare ingezetenen, zij is ten schade ook
voor hare eigene administratie. Immers bij
aanvragen om subsidie ter tegemoetkoming in
de kosten van het openbaar lager onderwijs,
geldt het aantal werkelijk schoolgaande leer
lingen. En als daar nu de hoofden van scholen
wordt voorgeschrevenvóór 1 Januari moet ge
de leerlingen boven 12 jaren verwijderen!...
dan tellen ze eenvoudig niet mede èn voor het
cijfer voor de gewone èn voor dat van eenige
buitengewone ondersteuning.
Maar dat alles daargelaten. Een mensch
wordt door zulke bekrompen bepalingen in zijne
vrijheid verhinderd en dat, terwijl de algemeene
wetgever ruimte bedoelde. De druk der hoofd
lieden over honderd is de ergste. Komt dan
alle stemgerechtigden, en maakt er te zijner
DE BURGEMEESTER der gemeente
WORKUM, maakt bekend, dat de ver-
koopers van Sterken Drank in 't klein,
die na 1 Mei 1896 hun beroep wenschen
voort te zetten, hiervan uiterlijk vóór 1
April schriftelijk, op ongezegeld papier,
aan het college van Burgemeester en
Wethouders behooren kennis te geven,
ten einde geen stoornis in hun beroep te
ondervinden.
Worküm, den 3 Maart 1896.
De Burgemeester voornoemd,
R. J. VISSER.
Art. 19 van de jongste wet op het Lager
Onderwijs schrijft voor:
«De besluiten van den gemeenteraad, betref
fende
a. -d. enz.
e. den leeftijd welken de kinderen moeten
bereikt hebben vóór zij op de openbare school
worden toegelaten, en van dien waarop zij die
school moeten verlaten; (1)
enz.
«worden aan de goedkeuring van
teerde Staten onderworpen.”
Volgens art. 14 van diezelfde wet kan van
een omtrent het aangebaalde door Gedeputeerde
Staten genomen besluit, in hooger beroep wor
den gekomen door ieder, die bij de vernietiging
of verbetering van het besluit van Gedeputeerde
Staten belang heeft.
Omtrent de bepalingen van den leeftijd lezen
we in het Antwoord van den Minister van
Binnenlandsche Zaken op het Voorloopig Ver-
li-
llfflis- B 11)111! I l\l II
IILIIIllllill III! LSI. I\l)
18.
S-
FRISO.
