Uit de Oudheid.
No. 23.
WOENSDAG 18 MAART 1896.
Zes en twintigste Jaargang.
Officieel gedeelte.
Buitenlandsch Nieuws.
i
L
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
van
meerderheid van 148
H.
komende bij een
een haring visch dryven, waar-
hy altereerde, als oordeelende dat het
van de noordzee al doorgedrongen en
moest wezen, doch niemand daar
zeggende, resolveerde zyne daar leg-
aan die van Enkhuizen te
Prijs per kwartaal 70 cent franco per post 85 cent.
Prijs der ADVERTENTIËN van 15 gewone regels 40 cents
Voor eiken regel meer 7| cent. Bij abonnement is de prijs belangrijk lager
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den Uitgever
in de wereld, grote yveraars voor zyn geweest.”
Wij laten ’t voorloopig bij het bovenstaande.
Wellicht prikkelt dit den een of anderen lezer
tot nadere ophelderingen of beschouwingen.
Die oude kronijk toch is belangrijk genoeg nog
eens besproken te worden. Herzien zal ze
en tien uit andere
zamen zig voegden en haar vryheid defendeer-
partyscbap rees, want de eene wilde j ongetwijfeld velen welkom zijn.
i meerder in aanzien zyn als de andere, 1
van de inlandsche oorlog
als wanneer de een den ander, met hulp zyner I
vrienden en aanhangeren, op eene geweldige
wyze aanviel, en de Stinsen omver haalden, zoo
dat het destrueren, moorden en branden schrik- eene Vereeniging gevormd ter bescherming
kelyk was dat ze onder malkander bedreven, de belangen van Handel, Beurs
eerst de huislieden en daarop ook de heerschap- tegen agrarische aanmatigingen.
pen, die hare kragten inspanden om de huis- het voorloopig bestuur zijn vijftien in getal
I
s a ent te Pretoria, sir Jacobus de
Wet, den 18den Februari verlof had gevraagd
om redenen van gezondheid; waarschijnlijk zou
hij echter zijne functiën hervatten. Tijdelijk
UITGEVER.
Y. KUIPERS, FIRMA H- BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUM
ENGELAND. De zitting van het Huis der Ge
meenten, die Donderdagmiddag te 3 uur begon,
heeft tot Vrijdagochtend kwart over vijven ge
duurd met de beraadslagingen over de kredie
ten voor de zeemacht. Kort vóór tweeën ’s
nachts trachtte men tot een schikking te komen
ten einde de zitting te verdagen, maar ofschoon
de minister Balfour, de leider van het Huis,
trachtte aan de wenschen van de opposite te
gemoet te komen, was dit vruchteloos ten
gevolge van de eischen van de vertegenwoor
digers der dokwerkers en anderen.
Een voorstel van den heer Redmond; om de
begrooting van 1.100.000 p. st. onder den
post «personeel” te verminderen met 146.500
p. st. werd met een meerderheid van 148
stemmen verworpen.
Eveneens werden met groote meerderheden
andere voorgestelde verminderingen verworpen.
De minister Chamberlain heeft Vrijdag in
het Lagerhuis te Londen medegedeeld, dat de
Engelsche
DE BURGEMEESTER der gemeente
WORKUM, maakt bekend, dat de ver-
koopers van Sterken Drank in ’t klein,
die na 1 Mei 1896 hun beroep wenschen
voort te zetten, hiervan uiterlijk vóór 1
April schriftelijk, op ongezegeld papier,
aan het college van Burgemeester en
Wethouders behooren kennis te geven,
ten einde geen stoornis in hun beroep te
ondervinden.
Worküm, den 3 Maart 1896.
De Burgemeester voornoemd,
R. J. VISSER
DUITSCHLAND. Te Berlijn heeft zich
van
en Nijverheid
De leden van
gruwelen leefden.”
met Privilegiën voorzien, heeft zyn naam van sche twisten die manier, dat, wanneer zy van
i sterk huis of stins, ’t welk men naar de eenig vreemd heer aangevallen wierden, zy te
stigter l'lo. Ylestins hiete. zamen r~ l.l,.:j j
Anno 1274. Was Friesland vol sterke i den, daarze ten allen tyden meer als een volk
steene gebouwen die men stinsen noemde, zynde j-
op een hooge grond gebouwd, zy hadden zedert
1264 niet afgelaten met bet timmeren van
dezelve, gemerkt in die tyden de huislieden
zeer ryk, geweldig en overvloedig van goede
ren waren, waaruit allengskens twist, vyand-
schap en
hooger en
en dat was ’t begin
onder wie vijf uit Berlijn
groote steden des Rijks.
Of de agrariërs in de commissie voor de
suikerwet zullen zegevieren is nog onzeker.
Daarentegen is het zeker dat de conservatie
ven er niet in zullen slagen voor hun voorstel
betreffende het facultatief burgerlijk huwelijk
eene meerderheid te vormen in de commissie
voor het Burgerlijk Wetboek. Het was hun
bijna gelukt; want van de 21 commissie leden
konden zij rekenen op de centrumspartij, Polen
en anti-semieten, te zamen met hen zelven 10
leden. De vrij-conservatieven echter hebben
zich zeer scherp en beslist tegen het voorstel
verklaard en dus is de eenige kans, om een
elfde of twaalfde lid op hun hand te krijgen,
den conservatieven ontnomen.
Daar de Regeering in geen geval iets wil
weten van eene afscbaffihg van het verplicht
burgerlijk huwelijk, zou een daartoe strekkend
besluit van de commissie het tot stand komen
van genoemd Wetboek voorshands ónmogelijk
gemaakt hebben. Thans zal het voorstel toch
nog wel aanleiding geven tot vertraginghet
geen door de vrienden van het Wetboek te
meer wordt betreurd omdat sedert enkele
dagen toch reeds neiging in de commissie te
bespeuren valt tot even noodelooze als einde-
looze discussiën over artikelen die ten slotte
onveranderd worden goedgekeurd.
FRANKRIJK. Volgens de gewone officieele
opgaven heeft de invoer gedurende de twee
eerste maanden des jaars 658.463.000 de
uitvoer 532 364 000 fres. bedragen, tegen
558.479.000 en 482.498.000 fres. verleden
jaar gedurende hetzelfde tjjdperk.
De anarchist Gravius, zich noemende Giova-
nonni, die den 16den Januari in den effecten
hoek ter Parijsche Beurs verschillende perso
nen met een zwaren met spijkers beslagen
knuppel verwonddeis thans tot drie jaren
gevangenisstraf en een kleine boete veroordeeld.
Hij beweerde ter terechtzitting zich volstrekt
niet te herinneren, waarom hij aldus gehandeld
had.
De Oosten rij ksche gezant te Parijs heeft
Vrijdag, uit naam van Keizer Frans Jozef, aan
President Faure het grootkruis van de St.-
Stephanus-orde overhandigd.
(Natuurlijk dat we deze vergelijking voor
j van den schrijver laten.)
»Ook hadden de Friezen, by al haar inland-
lieden onder subjectie te brengen en haar magt
zoo ver gedreven hebbende, wierden ook twis-
tig onder malkander en dat meest in plaatzen,
steden en dorpen daar meer dan een heerschap
woonde, want daar altoos den eenen boven
den anderen wilde wezen, zoowel in regeringe
als in de achtinge, ’t voorgaan ten offer en ’t
ingaan der kerken.
Wij besluiten deze aanhaling met het
Begin van den Oorlog tusschen de Schierin-
gers en Velkoopers.
»De twistende partyen namen in dezen tyd
elk differente teekens en namen, daar ieder zyn
aanhang, of party en vyanden by zouden ken
nen enz.
Die van Oostergoo noemden zich Vetkopers
vermits zy hoge en schone Landen hadden, en
goede weiden alzo dat ze hare beesten tot baar
genoegen vet konden krygen; deze party
maakten zich veel vrienden in Groningerland
en over de Eemse, Emderland en Oost-Friesland,
het welk doe noch tot Friesland hoorde.
Die van Westergoo noemden zich Schierin
gers om datze principaal de inlandsche visch
en schier-aal in dat kwartier hadden, ’t welk
de Vetkopers mankeerde.
Hoewel Zy nu in de voors. differente twee
partyen zich verdeeld, zoo badde nogtans ieder
party in zyns vyands of tegenparty kwartier
ook zyn aanhang en vrienden die haar als ’t
de nood dede, of te pas kwam adsisteerde, ja
verscheidene vielen ook zomtyds van de eene
party tot de andere enz In summa dat heer
lyke Friesland of zyne weelderige Inwoonders
waren doe niet alleen gedeeld in twee, maar
in verscheidene partyen van een gescheurd,
waar door het ook gekomen is dat de Graven
van Holland Oost Friesland en Gelderland, als
mede de Bisschoppen van Utrecht, elk een
i zeker gedeelte daar van afgescheurd hebben.
En alhoewel nu zoodanige onrust en twist
in het land waszoo bouwde ze nogtans (als
er stilstand van wapens onder haar was) veel ker
ken en kloosters, vermits zy altoos grooten yver
voor de Godsdienst hadden, doch leefden niet in
de Goddelyke wille en wet, slagtende (d. i. hier
gelijkende) de oude Joden en Israëlieten, die
grooten ophef op haar tempel, offerhanden en
uiterlyke Godsdiensten maaktendoch daar
binnen Leeuwarden het Predikheeren (ofBroe
^ers) Klooster gestigt.
Hindeloopen is 1254 met Stads Privilegiën
voorzien, de eerste huizen wierden anno 910
daar gezet, dit steedje kreeg den naam van de
Hinden (of wyfjes der Herten) die uit het
bosch altoos daarna toeliepen weiden.
1255. Trok Graaf Willem van Holland (die
ook tot Roomsch Koning verkozen was) tegen
de West Friesen, daar hem de hollanders toe
opgetoeyt hadden doch tot zyn ongeluk, want
de Friezen ook hem gewapend tegen trokken
als nu de Koning omtrent Hoogwoude (zynde
een groot uur van Meden blik) met eenige van
zyne Officieren voor uit gereden was (zynde
toen winterdag om het leger der Friezen te
recognosceren, is het ys gebroken en hy met
zyn paard daarin gevallen en verdronken, zonder
dat hy van zyn volk kon gered wordenzyn
ligchaam is door de Friezen uit het water ge
haald en te Hoogwoude heimelyk begraven
hy liet een zoon achter van een half jaar
oud, Floris genaamd, die anno 1272 tegen de
Friezen optrok, haar met victorie bevogt en
veel gevangen nam, onder dewelke een oud
man zich bevond, dien de Graaf ’t leven be
loofde zoo hy hem wyzen wilde waar voor 17
jaren zyn Vaders ligchaam begraven was, ’t
welk die man den Graaf aanwees in een Land
huis te Hoogwoude, waarop hy zyn Vaders ge
beente liet opgraven en na Middelburg by zyne
voorouders transporteren naderhand heeft hy
te Hoogwoude dat Landhuis laten afbreken,
en een Kerk in de plaats bouwen, die hy met
Renthen en goederen begiftigde.
Anno 1255. In deze tyd konde men nog
met een Raster af Dalcij van Stavoren naar
Enkhuizen gaan, en was goed vast land, bet
gebeurde dan, dat zeker Heerschap, Hartman
Galama genaamd, en omtrent Enkhuizen wo-
nende, op zekere dag door zyne landeryen ging
wandelen, en komende bij een gegraven put,
zag hy daarin
over
land
onderlopen
iets van
gende landeryen
verkopen, hetwelke gedaan hebbende, heeft
andere landgoederen bij Koudum gekocht, daar
hedendaags nog de oude gedenknamen van
Brieven en Berichten, de Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlijk Maandag en Donderdag middags 1 uur.
Advertentiên Dinsdag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
(Aanteekeningen betreffende Friesland.)
Een belangstellend lezer stelde ons enkele
exemplaren ter hand van de Friesche Almanak,
uitgave van wijlen den heer G. T N. Suringar,
te Leeuwarden. In dien almanak komt o. a.
voor eene „Korte Kronyk van Friesland, sedert
het Jaar der Wereld 3070 tot het jaar Christi
1305.” Zeker zal die Kronyk belangrijk zijn
geweest en wellicht bestaat zij nog wel in haar
geheel. Dan zou het goed zijn haar in een
aan onzen tijd passend kleed te steken en op
nieuw uit te geven. Aan belangstelling vooral
bij de Friezen voor de geschiedenis van hun
aloud gewest mag toch niet getwijfeld worden.
Ook met het oog daarop nemen we uit den
Almanak van 1804 het volgende over in de
spelling als we dit vonden.
Anno 1231. In ’t begin van ’t jaar, is de
buurt op ’t west van Almenum tot een Stad
gemaakt en met privilegiën begiftigd, en is na
de State, daar Harliga Stins die daar gestaan
heeft, Harlingen genoemd, welke State of Stins
anno 1167, door die van Gratinga, neffens de
Abt van Ludingkerk Adelardus, door vyandschap
is uitgeroeid, en Tako Harliga, de laatste van
die familie dood geslagen.
Van dit voorn. Stedeken was een diepe vaart, I
tot aan Flieland regt voor Dykshorne voorby,
en verders tot aan Texel gegraven, door de
Luding Kerkse Conversen, en hiervan heet nog
een diepte omtrent Flieland, Munkesloot, want i
die van Ludinge-kerk in die tyd een klein
Klooster of Uithof op Flieland hadden staan,
waarom deze vaart principaal wierde, opdat ze
te gemakkelyker tot malkander konden komen, een
Anno 1235. Kogt de Abt van Mariengarde
van Niclas Perzijn, Ridder, het eiland Merken-
hove, dat hedendaags Marken genaamd word,
leggende in de Zuiderzee, tegenover Monniken
dam, voor twee honderd pond groot, of 12 hon
derd carol, guldens, met alle zyne gerechtighe
den die Perzijn daar aan hadde.
1240. Heeft zeker adelyk ryk man, Gerko
genaamd, in de Grieteny Achtkarspelen een
Klooster gestigt, dat na zyn naam Gerkes-kloos
ter genoemd word, die stigter badde geene
kinderen, daarom stigte hij dat Monnike-kloos
ter van de Bernardiner Orden.
Hem is daarin nagevolgd een zeer devoot
Heer, genaamd Buvo, die stigte in dezelve tyd,
in de voorj. Grieteny een Klooster voor Non
nen van de Premonstreuse Orden.
Anno 1245. Is door die van Camminga
beneffens in allerhande boosheden zonden en
Galama state te vinden zyndien heerschap
voorn, stierf anno 1259.
Ylst is Anno 1262 een stad geworden en
naam van
lll.lll 101)11 HlltSLIW.
i
t
y K M
WIS- II RIVEKTEWiË-
avui
rekening
