BERICHT!
No. 2T.
WOENSDAG 1 APRIL 1896.
Zes en twintigste Jaargang.
Een kwart-eeuw.
1
i
Dit Blad verschijnt eiken WOENSDAG en ZATEBDAG.
uur.
niet bij
t
I
UITGEVER!
Y. KUIPERS, FIRMA H. BRANDENBURGH EN ZOON. TE WORKUM
Prijs per kwartaal 70 cent franco per post 85 cent.
Prijs der ADVERTENTIËN van 15 gewone regels 40 cents
Voor eiken regel meer 7} cent. Bij abonnement is de prijs belangrijk lager
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bjj den Uitgever
een groot gedeelte onzer
i vooral ook de zoogenoemde
i aan een eigen
orgaan ook voor haar belangen,
van landbouw en veeteelt, van
i nijverheid, de belangen ook van
ofschoon het Blad in drie kolommen werd ge
drukt. Bij nog eene latere uitbreiding werd
dit aantal tot vier gebracht. Steeds heette het
blad Weekblad Friso,” omdat het ééns per
week werd uitgegeven, n.l. eiken Woensdag.
Dit heeft zoo
het Zaterdagsno. werd bijgevoegd en de naam
eenvoudig tot vFriso'
bijvoeging erlangde van
blad voor Friesland.”
niet onthoudenWij zijn geene onbekenden
meer, hebben in vele opzichten de oudste
brieven en meenen daarom ook met bescheiden
aandrang verder bij U te mogen aankloppen.
En zoo ga y> Friso” dan de tweede kwart-eeuw
hoopvol te gemoetH.
De storm von Vryclag- jl.
sloegen onderstboven of uiteen. Zelfs scheen
de stoom het te zwaar tegen deze avontuurlij
ken gril van
stranding van
bij Stavoren.
Brieven en Berichtende Redactie betreffende franco
aan dit adres, uiterlijk Maandag en Donderdag middags 1
Advertentiën Dinsdag en Vrijdag morgens vóór 12 uur.
Het Blad werd opgericht door den heer H.
Brandenburgh Jr., thans te Sneek, onder de
firma H. Brandenburgh Zoon. Met 1 Januari
1879 associeerde zich met dezen Uitgever de
heer Y. Kuipers, welke associatie heeft geduurd
tot 1 Januari 1887, als wanneer laatstgenoemde
het geheel heeft overgenomen en de uitgave
onder dezelfde firma heeft voortgezet. En zoo
bestaat dit Blad dan thans onafgebroken ge
durende vijf en twintig jaren, een geheel tijd
perk dus. Als men al die bladen naslaat, dan
ligt daarin eene geschiedenis opgesloten, die
niet onbelangrijk is. Om iets van dien inhoud
te vertellen, vinden we nog de zittingen van
het kantongerecht te Hindeloopen, de geregelde
vaart der Zuiderzee-Stoom boot Maatschappij via
onzen Zuidwesthoek met déligence verbinding
geduurd tot 5 Juli 1873, toen
rijgevoegd en de naam
werd verkort, doch de we
«Nieuws en Advertentie-i
uwen
Vrijdag, 27 Maart, ’s morgens acht uur, een
slappe koelte of een tamelijk briesje uit het
Zuid-Zuid-Westen en een twee a drietal
uren later een storm, een orkaan, een cycloon,
of hoe men ’t verder noemen wil.
Rustig en bedaard voeren de schepen op zee,
Wegens den „GOEDEN VRIJDAG”
zal het a. s. Z A T E R D A G N O M M E R
niet versciiynen.
DE UITGEVER.
Met dit no., geachte lezers en lezeressen 1
viert Friso feest.
Dit Blad bestaat thans vijf en twintig jaar!
't Is ons gegund al dien tijd zijne hoofdleiding
in handen te hebben gehad, zoodat Friso’s
feestviering ook de onze is.
Met het oog op deze omstandigheid meenen
we dan ook recht te hebben dienaangaande
een woord in ’t midden te brengen.
Vooreerst een woord van verantwoording.
Alszoodanig drukken we hier ons programma
bij afnemenden wind alle zeilen bijzettende.
De visschers, tuk op goeden buit, hadden reeds
i en verwachten
arbeid om daar straks weder de verschillende
havens te bereiken, arbeid door te boomen
nl., in plaats van te kunnen zeilen.
En zoo pardoes daar draaide de wind
naar het Noord en de geheele Zuiderzee geleek
een stofwolk van water. Zoowel aan bak- als
aan stuurboord slingerden de golven en de
beste zeeman wist ’t raadsel niet op te lossen,
van welke zijde ’t meest gevaar dreigde. Geen
wonder dan ook. dat de vele vaartuigen op
de Zuiderzee uiteensloegen Deze vluchtten
hier, andere ginds, enkele stranden en sommige
sloegen onderstboven of uiteen. Zelfs scheen
2Eolus te vinden, getuige de
de boot Groningen—Maastricht
Voor zooverre ons bekend, zijn
in onze environs geene menschenlevens te be
treuren, al geraakten ook
WorkumHindeloopen, de verschillende toe- hunne netten uitgewcrpen
standen in Frankrijk na den oorlog 1870/71,
de vele en velerlei bemoeiingen van Spoorweg-
comité’s voor den aanleg van den N.-Hollandsch
Frieschen spoorweg, allerlei aandrang tot
haven verbeteringen uitvoerige besprekingen
omtrent de longziekte onder het rundvee en
de uitkomsten der inenting daartegen, enz enz.,
terwijl de rubriek advertentiën meer het par
ticuliere leven raakt en huwelijks-berichten
mededeelt, met overname soms van zaken en
later helaas ook het overlijden meldt van
een der echtgenooten, zoo niet van beide
Alleen de onbestendigheid is bestendig op
deze aarde!
In de derde plaats hebben we een woord van
dankbetuiging.
Het geldt ieder, die ons zijn steun en mede
werking heeft verleend, in welk opzicht dan
ook. Wij kennen er lezers en lezeressen, die
geheel die kwart-eeuw dit Blad hebben gelezen
en gevolgd. Er leven er nog, die ons reeds
tijdens den eersten jaargang hunne bijdragen
zonden en die dit nog doen. Wij zullen ze
niet bij name noemen, omdat het licht kon
gebeuren, dat we er eenige oversloegen en dit
dan geheel tegen onze bedoeling zoude zijn.
Daarom herhalen we hier aan allen, zonder
onderscheid, onzen hartelijken dank.
Een woord van hulde mogen we ook hier
niet weerhouden aan de nagedachtenis van
wijlen de beeren Ds. E. COLDEWEY, S.
SMEDING en A. BUMA. De een langer, de
ander korter hebben ze ons ter zijde gestaan
met hunne medewerking, hun raad en advies.
I Hunne verdiensten in dit opzicht zijn ons dan
ook heden nog niet vergeten. Wij blijven
hunner gedenken.
1 En eindelijk hebben we een woord tot verdere
aanbeveling.
Wij weten ’t, na ons zijn voor het zuidelijk
en zuidwestelijk Friesland meerdere bladen
verschenen. Sommige ook konden de concur
rentie niet volhouden en zijn weder bezweken.
Zoo gaat het in ’t groot ook. De tijden en
de tijdsomstandigheden veranderen, een ander
publiek treedt op en andere behoeften ontstaan.
Toch meenen we, dat ons program van vóór
en twintig jaren nog in geen enkel opzicht
verouderd is. Langs den geleidelijken weg tot
vooruitgang, tot verbetering te komen is en
blijft onze leuze. Wij hopen dan ook volijverig
op den ingeslagen weg voort te gaan en met
een terugblik op de afgelegde levensbaan, roepen
allen vrienden en geestverwanten toe
«Vergeet ons niet, blijft ons en onzen Uitgever
onmisbaren steun en uwe medewerking
in No. 1 van den eersten jaargang letterlijk af
„ONS DOEL.”
«Opdat Friso niet ais een onbeleefd indringer
moge worden afgewezen, wil de Redactie het
1ste Nommer aanvangen met een korte ver
melding van de oorzaak en het doel harer
onderneming.
«Wij meenen, dat
Provincieen i
Zuidhoek, wel behoefte heeft
Courant, een
de belangen
scheepvaart en
haar bestuur, haar school en kerk.
«Maar beter dan door een breede Inleiding
moge dat blijken uit den inhoud van ons blad
zelf. Toch nog een enkel woord over de
hoofdzaken, zooals wij ze er in wenschen te
bespreken.
«In de eerste plaats zoogenoemde Hoofd
artikelen, waarmede wij dan bedoelen korte,
maar duidelijke en zakelijke opstellen over die
zaken, personen en gebeurtenissen, die telkens
het meest de algemeene aandacht tot zich
trekken, en waarover men wel eens iets meer
wil weten dan men anders, ook uit de grootere
Couranten, gewaar wordt.
«De groote staatsgebeurtenissen buiten- en
binnenslands, volkswelvaart en volksgezondheid,
de levensvragen onzer maatschappij ziedaar
reeds een veld zóó ruim, dat het telkens wel
iets belangrijks zal te vermelden geven.
«En in welken geest wij dat wenschen te
doen? Vooral ter opwekking van belangstelling
en tot vermeerdering van de algemeene kennis
aangaande die hoofdzaken, waarvan elk ont
wikkeld mensch, in onzen tijd, althans iets moet
en ook gaarne wil weten.
«En welke partij wij daarbij zullen dienen?
«Wij zijn vrije menschen, hebben ons aan
niemand verkocht en zullen ons ook aan niemand
verkoopen
«Als eerlijke lieden zullen wij onze overtuiging
zeggen, open en rond. Voor alles wat werkelijk
vooruitgang en ontwikkeling kan bevorderen,
wenschen wij te strijden, zonder hatelijkheid,
maar ook zonder schroom.
«Tegenspraak, mits in ernst, zal ons niet
onwelkom wezen. Stukken ter verdediging van
gevoelens, die van de onze verschillen, zullen
wij gaarne plaatsen, wanneer ze zaken behan
delen. Maar van personenstrijd hebben we een
innigen afkeer.
treuren, al geraakten ook een paar visschers
bij Hindeloopen op strand verzeild en werden
ze van daar door een drietal moedige mannen,
I wadende door het water, uit hunne netelige
positie gered. Hier, zoowel als bij Stavoren
en wellicht ook elders, was de hulpvaardigheid
groot.
Ja, ze mogen soms kijven en onderling bal-
oorig zijn, die visschers en schippers, maar als
’t er op aan komtdan zijn het mannen, die
helpen, onverschillig wie de hulpbehoevende
dan ook moge zijn. Wij zagen ’t meermalen
en ook nu hoe alleen redden en redden het
eenige doelwit is van hun mannelijk streven.
En, men neme ’t ons niet kwalijk als we ’t
zeggen, wij ontdekten daar godsdienst, echte,
reine godsdienst in die schijnbaar ruwe harten,
spijt alle welsprekende predikatiën, waar dan
ook binnen vier muren aangehoord. Och,
waarachtig, de menschen zijn nog zoo slecht
nietals men dit hier of daar wel doet voor
komen. Al die bedillaars moesten eens een
oogenblik getuige zijn van zulke zelfopofferende
pogingen. Worstelen en overwinnen of
sneven. Dit laatste kan ook.
Maar om tot de storm terug te keeren.
Reizigers, die met den trein naar Leeuwarden
trokken, vernamen er bitter weinig van. Te
Leeuwarden zelve woei het wel, maar toch
niet zóó, dat men van storm kon spreken, zoo
althans vertelden ons personen, die daar waren.
En hier in onzen ZuidWesthoek was het raak,
eer orkaan dan storm. Te Amsterdam schijnt
bet ook niet zoo erg geweest te zijn, althans
bet Nieuws van den Dag spreekt van «Maart-
sche buien.” Nu een bui was het zeker en
een erge ook. Het zeewater evenwel kwam
I niet omhoog, ja daalde zelfs, zoodat men mag
«Bovendien denken we korte maar voldoende
overzichten te geven over ’t voornaamste nieuws,
de handelingen onzer wetgevende kamers, enz.
maar vooral zullen we werk maken van het
leveien van volkomen betrouwbare berichten
uit- en aangaande de verschillende gemeenten,
welker vertegenwoordigers wij wenschen te
wezen. Reeds van vele, daartoe berekende
personen, uit nagenoeg elk der daartoe behoo-
rende steden en dorpen, hebben wij de toe
zegging van geregelde en degelijke correspon
denties.
«Wat verder betreft: Marktberichten, Ge
meentezaken, Burgerlijke Stand, enz.dit
proefnommer reeds moge den aandachtigen
lezer doen zien, dat wij zullen streven naar
spoed, volledigheid en nauwkeurigheid. Immers
tijd is geld, enkennis is macht.
«Dat wij, alsmede, voor «Ingezonden stukken”
en Advertentiën, ook voor lossere Bijdragen,
als ze slechts een flinken, zedelijken geest
ademen, een goede plaats willen openhouden,
spreekt zeker wel als van zelf.
«Friezen, en inzonderheid gij bewoners van
het Zuiderdeel onzer provincieontvangt
dan dit Blad als Uw Blad
«Wie uwer hart heeft voor de bevordering
van volkswelvaart en ontwikkeling steune ons,
zoowel door mededeeling van berichten en
artikelen, als ook door ons Blad te doen lezen
en verspreidenen werke er zoo aan mede
dat ook onder ons, nog meer dan tot nog toe,
de publieke zaak publiek worde behandeld, en
ook hier door wrijving van denkbeelden het
licht der waarheid steeds helderder moge gaan
schijnen I De Redactie.”
Aan dit program meenen we immer getrouw
geweest te zijn. Zij, die ons van den aanvang
steunden, mogen het getuigen en anderen, die
mochten twijfelen, kunnen gerust de vijf en
twintig jaargangen inzien, allen gebonden bij I
den tegenwoordigen Uitgever voorbanden. Alle
hoofdartikelen, en ze zijn vele, beoogden
bet welzijn van het geheel, speciaal van onzen
Zuid- en Zuidwesthoek. En daarmede in ver
band ook geheel de verdere inhoud van dit
Blad, terwijl we in tal van ingezonden stukken
achtereenvolgens volop het woord hebben ge
geven aan tal van opponnenten, het laatst b.v.
nog aan mannen als Domela Nieuwenhuis
Gerritsen, Pyttersen en anderen.
Wij meenen dus steeds aan ons program
getrouw geweest te zijn.
Ten tweede een woord van herinnering.
Het eerste no. van Friso verscheen in zeer
bescheiden formaat Woensdag, 29 Maart 1871, j
als proefnommer in plaats van 5 April, ’t tweede
no. kwam dan ook 12 April van dat jaar.
Reeds met het derde no. werd het formaat
belangrijk vergroot, en prijkte daar boven het
wagen der gemeente Workum, welk wapen
tot heden steeds elk no. stempelde. Met no.
28 van den eersten jaargang werd het formaat
op nieuw vergroot, ongeveer als op heden,
vijf
FRISO
5
iiliii i non fii i Esi nu.
MEI HS- El Uil Hl HA lil
VIJUVU UU1M wi U Wil M u q
